Il-​musbieħ tal-​Photuris firefly

IL-​MUSBIEĦ, jew l-​organu tad-​dawl, taʼ firefly partikulari tal-​ispeċi Photuris hu miksi bi qxur imrikkeb li jżid mhux ħażin il-​qawwa tad-​dawl li jipproduċi l-​insett.a

Ikkunsidra: Ir-​riċerkaturi sabu li l-​qxur ċkejken fuq il-​wiċċ tal-​musbieħ taʼ xi wħud minn dawn il-​fireflies jifforma disinn immewweġ, li jixbah il-​qxur tal-​ħut, waħda mrikkba fuq l-​oħra. Il-​qxur jixxaqleb ’il fuq minn naħa waħda bi tliet mikrometri biss—inqas minn waħda minn għoxrin tal-​ħxuna taʼ xagħra umana. Madankollu, dan ix-​xaqlib żgħir jippermetti li l-​musbieħ jiddi b’qawwa taʼ kważi 50 fil-​mija iktar milli kien li kieku l-​qxur kien jifforma wiċċ lixx!

Jistaʼ dan il-​konċett iżid l-​effiċjenza tad-​dajowds li jarmu d-​dawl (LEDs) u li jintużaw f’apparat elettroniku? Biex jiċċekkjaw, ix-​xjentisti ksew l-​LEDs b’wiċċ immewweġ li jixbah lil dak tal-​musbieħ taʼ dan l-​insett. X’kien ir-​riżultat? L-​LEDs tefgħu sa 55 fil-​mija iktar dawl! Il-​fiżiku Annick Bay tgħid: “L-​iktar aspett importanti taʼ dan ix-​xogħol hu li juri kemm nistgħu nitgħallmu billi nosservaw in-​natura b’attenzjoni.”

Int x’taħseb? Il-​musbieħ tal-​Photuris firefly ġie bl-​evoluzzjoni? Jew ġie disinjat?