Ġiet Disinjata?
Il-Ġilda tal-Kelb il-Baħar
● Mad-daqqa t’għajn, il-ġilda tal-kelb il-baħar tidher lixxa. Iżda kieku kellek tħossha—naturalment mingħajr ma tkun fil-periklu—tiskopri li meta tmiss kelb il-baħar minn denbu u tibqaʼ tielaʼ sa rasu, il-ġilda tiegħu fil-fatt tinħass bħal karta tal-ixkatlar.a
Ikkunsidra: Il-qxur żgħir imdaħħal fil-ġilda li fih ix-xquq, joħloq dan l-effett u jgħin lill-kelb il-baħar b’żewġ modi. L-ewwel, il-qxur jofroq l-ilma u b’hekk jippermetti lill-kelb il-baħar jgħum bl-inqas reżistenza possibbli. It-tieni, hekk kif il-kelb il-baħar ikun qed jgħum, il-qxur jitgħawweġ u joħloq wiċċ instabbli sabiex il-parassiti ma jfittxux kenn hemmhekk.
Il-karatteristiki li għandha l-ġilda tal-kelb il-baħar jiġu applikati f’għadd kbir taʼ affarijiet. Pereżempju, ix-xjenzati diġà ħalqu malja tal-għawm li proprju minħabba li għandha l-istess karatteristiki tal-ġilda tal-kelb il-baħar, il-veloċità tal-għawwiem li jilbisha tiżdied b’madwar tlieta fil-mija. Dawn jemmnu li l-istess prinċipji jistgħu jiġu applikati fil-manifattura tal-karozzi u d-dgħajjes ħalli dawn ikunu jiġru iktar.
Ir-riċerkaturi jittamaw ukoll li jimitaw il-karatteristiki iġjeniċi li għandha l-ġilda tal-kelb il-baħar sabiex jipproduċu żebgħa tad-dgħajjes kontra l-mikrobi li tagħmel inqas ħsara lill-ambjent minn żebgħa oħra li hi velenuża u li tintuża biex ma jitrabbewx koċċli u organiżmi oħrajn maʼ qiegħ id-dgħajsa. Użi oħrajn jinkludu prodotti u apparat mediku li jnaqqsu r-riskju taʼ infezzjonijiet li jittieħdu mill-isptar.
Int x’taħseb? Il-ġilda tal-kelb il-baħar li ma tantx tikkonsma enerġija u li għandha karatteristiki iġjeniċi, ġiet b’kumbinazzjoni? Jew ġiet disinjata?
[Nota taʼ taħt]
a Meta tmiss kelb il-baħar minn rasu u tibqaʼ nieżel sa denbu ma tintebaħx li l-ġilda hi ħarxa.
[Stampa f’paġna 10]
Il-qxur imdaħħal fil-ġilda tal-kelb il-baħar—kif jidher taħt il-lenti
[Sorsi tal-istampa f’paġna 10]
Qxur imdaħħal fil-ġilda: © Eye of Science/Photo Researchers, Inc.; kelb il-baħar: © Image Source/age fotostock