Kapitlu 20

Il-​Ħajja u d-​Demm—Tittrattahom Int Bħala Sagri?

1. (a) Alla kif iħares lejn il-​ħajja? (b) Kif nistgħu nuru li napprezzaw l-​għotja tal-​ħajja mingħand Alla?

M’GĦANDUX jissorprendina li l-​mod taʼ kif Alla jħares lejn il-​ħajja huwa differenti ferm minn dak tad-​dinja. Għal Alla, il-​ħajja umana hija sagra. Tħares int lejha b’dak il-​mod? Aħna niddependu kompletament minn Alla, li “jagħti lill-​persuni kollha l-​ħajja u n-​nifs u l-​affarijiet kollha.” (Atti 17:​25-28; Salm 36:9) Jekk għandna l-​istess ħarsa t’Alla, aħna se nissalvagwardjaw ħajjitna. Imma m’aħniex se niksru l-​liġi divina f’attentat biex insalvaw il-​ħajja preżenti tagħna. Aħna ngħożżu l-​wegħda t’Alla taʼ ħajja taʼ dejjem għal dawk li verament jeżerċitaw fidi f’Ibnu.​—Matt. 16:​25, 26; Ġwn. 6:40; Ġuda 21.

2. Id-​dinja tirrifletti l-​attitudni taʼ min dwar il-​ħajja, u dan kultant iwassal għal liema raġunar?

² B’kuntrast, Ġesù qal li Satana x-​Xitan, il-​ħakkiem taʼ din id-​dinja, “kien qattiel meta beda.” (Ġwn. 8:44; 12:31) Mill-​bidunett tal-​korsa tiegħu taʼ rvell huwa ġab il-​mewt lill-​umanità. L-​istorja vjolenti tad-​dinja tirrifletti l-​ispirtu tiegħu. Imma Satana jistaʼ wkoll jippreżenta apparenza li tidher differenti. B’hekk bnedmin li huma influwenzati mill-​mod taʼ ħsieb tiegħu jargumentaw li, fil-​waqt li jistaʼ jkun sewwa li tkun reliġjuż, meta hemm il-​ħajja fin-​nofs se jiswielek taʼ ġid li tagħti kas tal-​parir “espert” tagħhom minflok ma tikkwota l-​Bibbja. (Qabbel 2 Korintin 11:​14, 15.) Meta tkun iffaċċjat b’sitwazzjoni li tidher li hija taʼ ħajja jew mewt, qalbek lejn liema naħa se tinklina ruħha? M’għandniex xi ngħidu, ix-​xewqa tagħna għandha tkun li nogħġbu lil Jehovah.

3. (a) Għala għandna nkunu interessati b’mod speċjali f’dak li l-​Bibbja tgħid dwar id-​demm? (b) Aqra Ġenesi 9:​3-6 u Atti 15:​28, 29, u mbagħad wieġeb il-​mistoqsijiet li jidhru hawn fuq maʼ dawn l-​iskritturi.

³ Il-​Kelma t’Alla tirrivela relazzjoni intima bejn il-​ħajja u d-​demm, billi tgħid: “Ir-​ruħ [jew ħajja] tal-​laħam hija fid-​demm.” Sewwa sew bħalma l-​ħajja hija sagra, hekk, ukoll, Alla għamel id-​demm sagru. Din hija xi ħaġa li tappartjeni lilu, li trid tintuża biss bil-​manjiera li japprova hu. (Lev. 17:​3, 4, 11; Dewt. 12:23) Mela nagħmlu tajjeb li nikkunsidraw bir-​reqqa dak li hu jirrikjedi minna rigward id-​demm.

Aqra Ġenesi 9:​3-6

Liema prattiċi fil-​lokalità tiegħek jesiġu minnek li toqgħod attent sabiex ma tikkonsmax demm taʼ l-​annimali?

Meta wieħed iqis dak li jingħad f’vers 4 rigward id-​demm taʼ l-​annimali, kif tirreaġixxi int għax-​xorb taʼ demm uman (bħalma kien isir f’avvenimenti Rumani tal-​gladjaturi)?

Bħalma huwa muri fil-​versi 5 u 6, lil min primarjament irid wieħed jagħti kont għat-​tixrid taʼ demm uman?

Aqra Atti 15:28, 29

Jistqarr dan li l-​ħtiġijiet kellhom japplikaw biss għal żmien limitat? Japplikaw għalina?

Huwa d-​demm uman eskluż fil-​lingwaġġ użat hawnhekk?

Tindika din l-​iskrittura li jistgħu jsiru xi eċċezzjonijiet f’każi taʼ emerġenza?

4. Bħalma huwa diskuss hawnhekk, l-​Iskrittura liema azzjoni turi li persuna tistaʼ teħtieġ li tieħu sabiex ma jkollhiex sehem minn ħtija tad-​demm?

⁴ Rigward id-​demm uman, ma nistgħux nassumu illi li sempliċement ma niħdux sehem fi qtil iżommna bla ħtija. L-​Iskrittura turi li jekk aħna parti minn kwalunkwe organizzazzjoni li hija ħatja tad-​demm quddiem Alla, irridu naqtgħu kull irbit minn magħha jekk ma rridux naqsmu fi dnubietha. (Riv. 18:​4, 24; Mik. 4:3) Azzjoni bħal din jixirqilha attenzjoni urġenti.

5. Żelu fil-​ministeru taʼ l-​għalqa kif inhu assoċjat maʼ li wieħed ikun ħieles mill-​ħtija tad-​demm?

⁵ Fil-​każ tal-​qaddejja t’Alla li lilhom ħatar biex iwissu dwar il-​qerda li ġejja fit-​tribulazzjoni l-​kbira, li huma jibqgħu liberi mill-​ħtija tad-​demm jirrikjedi li jipproklamaw fedelment dak il-​messaġġ. (Qabbel Eżekjel 3:​17-21.) L-​appostlu Pawlu qies lilu nnifsu bħala wieħed midjun lejn nies taʼ kull xorta minħabba fil-​ministeru mogħti lilu. Ħassu ħieles minn responsabbiltà għal demmhom biss wara li kien tahom xiehda sħiħa dwar il-​provvediment t’Alla għas-​salvazzjoni. (Rum. 1:​14, 15; Atti 18:5, 6; 20:​26, 27) Jirrifletti ż-​żelu tiegħek fil-​ministeru taʼ l-​għalqa li int konxju b’mod simili tar-​responsabbiltà li qiegħda fuq spallejn ix-​Xhieda taʼ Jehovah kollha?

6. Liema konnessjoni hemm bejn il-​prevenzjoni t’aċċidenti u r-​rispett lejn is-​santità tal-​ħajja?

⁶ Aċċidenti fatali għandhom ukoll ikunu taʼ tħassib serju għalina. Taħt il-​Liġi Mosajka persuni li aċċidentalment ikkaġunaw il-​mewt taʼ bniedem ieħor ma kinux meqjusin bħala li kienu bla ħtija. Kien hemm pieni imponuti. (Eżo. 21:​29, 30; Dewt. 22:8; Num. 35:​22-25) Jekk indaħħlu f’qalbna l-​prinċipju involut, se noqogħdu attenti li nevitaw li nikkontribwixxu lejn kwalunkwe aċċident fatali bil-​mod taʼ kif insuqu vettura, billi nieħdu riskju bi bluha jew billi nippermettu kundizzjonijiet perikolużi jeżistu f’darna jew fil-​post tan-​negozju tagħna. Tirrifletti l-​attitudni tagħna dwar dawn l-​affarijiet apprezzament sħiħ għall-​qdusija tal-​ħajja?

XI NGĦIDU DWAR L-​UŻU MEDIKU TAD-​DEMM?

7. (a) Hija t-​trasfużjoni taʼ demm minn bniedem għall-​ieħor kompatibbli mas-​santità tad-​demm? (b) Għala m’huwiex raġonevoli li tirrestrinġi l-​kmand biex ‘nastjenu mid-​demm’ għal prattiċi li kienu komuni fl-​ewwel seklu?

⁷ Għalkemm il-​prattika m’hijiex ġdida, partikolarment fis-​seklu 20 id-​demm kien u għadu jintuża ħafna għal trasfużjonijiet, bl-​intenzjoni li tiġi sostnuta l-​ħajja. Kemm id-​demm sħiħ u kemm il-​komponenti primarji tad-​demm jintużaw b’din il-​manjiera. M’għandniex xi ngħidu, proċeduri mediċi bħal dawn ma jiggarantux li l-​pazjent m’huwiex se jmut. Kultant, fil-​fatt, il-​mewt tiġi bħala riżultat dirett taʼ l-​użu tad-​demm b’dan il-​mod. Imma taʼ tħassib saħansitra akbar​—Tapplika l-​ħtieġa tal-​Bibbja li aħna ‘nastjenu mid-​demm’ għal din il-​prattika medika? Iva! Li wieħed jieħu d-​demm ġo ġismu minn kwalunkwe ħlejqa oħra, umana jew annimal, jikser il-​liġi divina. Dan juri attitudni taʼ x’jimpurtani mis-​santità tad-​demm. (Atti 15:​19, 20) M’hemm ebda bażi għal li wieħed jirrestrinġi l-​kmand biex ‘nastjenu mid-​demm’ għal prattiċi li kienu kurrenti fl-​ewwel seklu u b’hekk jeskludi t-​teknika tal-​mediċina moderna. Irraġuna dwar il-​kwistjoni: Min se jsostni li l-​kmand tal-​Bibbja kontra l-​qtil ma kienx jinkludi t-​teħid illegali tal-​ħajja umana permezz t’arma tan-​nar, ladarba l-​armi tan-​nar kif nafuhom aħna ma ġewx ivvintati qabel ħafna żmien wara? U jkun raġonevoli li targumenta li l-​projbizzjoni tas-​sokor applikat biss f’konnessjoni maʼ xorb li kien magħruf fl-​ewwel seklu u mhux għal xorb alkoħoliku tal-​lum? Għal persuni li verament iridu jogħġbu ’l Alla, il-​messaġġ li joħroġ mill-​kmand biex ‘nastjenu mid-​demm’ huwa ċar.

8. (a) Kif tistaʼ int tiddetermina jekk ċerta proċedura medika hijiex addattata għal Kristjan? (b) Jekk tabib irid jieħu mid-​demm tiegħek stess, jerfgħu u mbagħad jerġaʼ jdaħħlu f’ġismek waqt operazzjoni, liema prinċipji tal-​Bibbja jistgħu jgħinuk tieħu deċiżjoni għaqlija? (ċ) Persuna kif tistaʼ tirraġuna dwar kura li teħtieġ li d-​demm jiċċirkola minn ġo tagħmir barra mill-​ġisem?

⁸ Minkejja dan, il-​komplessità taʼ xi proċeduri mediċi tistaʼ tqajjem xi mistoqsijiet. Kif jistgħu dawn jiġu solvuti? L-​ewwel, itlob lit-​tabib spjegazzjoni ċara tal-​proċedura proposta. Imbagħad analizzaha bit-​talb fid-​dawl tal-​prinċipji tal-​Bibbja. It-​tabib għandu mnejn jissuġġerixxi li jitteħidlek xi ftit mid-​demm tiegħek stess u jintrefaʼ għall-​użu, jekk ikun hemm bżonn, waqt operazzjoni iktar tard. Se taqbel int? Ftakar li, skond il-​Liġi t’Alla mogħtija permezz taʼ Mosè, id-​demm imneħħi minn xi ħlejqa kellu jitferraʼ fl-​art. (Dewt. 12:24) Aħna llum m’aħniex taħt il-​kodiċi tal-​Liġi, imma l-​messaġġ bażiku huwa li d-​demm huwa sagru u, meta jkun tneħħa minn ġisem taʼ xi ħlejqa, għandu jingħata lura ’l Alla billi jitferraʼ fuq il-​banketta tiegħu, l-​art. (Qabbel Mattew 5:​34, 35.) Mela kif jistaʼ jkun xieraq li terfaʼ demmek (saħansitra għal żmien relattivament qasir) u mbagħad tpoġġih lura f’ġismek? Imma xi ngħidu jekk it-​tabib jgħid li, waqt l-​operazzjoni jew waqt xi kura oħra, demmek se jiġi mgħoddi minn xi apparat ’il barra minn ġismek, u mbagħad, dritt lura ġewwa? Se taċċetta int? Xi wħud ħassew li, b’kuxjenza safja, setgħu jippermettuh dan, basta t-​tagħmir kien imħejji bi fluwidu li ma kienx fih demm. Huma qiesu t-​tagħmir estern bħala estensjoni tas-​sistema ċirkolatorja tagħhom. M’għandniex xi ngħidu, sitwazzjonijiet ivarjaw, u huwa int li trid tiddeċiedi. Imma d-​deċiżjoni tiegħek għandha tħallik b’kuxjenza safja quddiem Alla.​—1 Piet. 3:16; 1 Tim. 1:19.

9. (a) Biex tkun żgur li d-​deċiżjoni tiegħek li ‘tastjeni mid-​demm’ tiġi rrispettata, liema prekawzjonijiet għandek tieħu? (b) Saħansitra f’każ taʼ emerġenza, konfrontazzjoni mhix pjaċevoli kif tistaʼ kultant tiġi evitata? (ċ) Jekk tabib jew il-​qorti jipprovaw jisforzaw trasfużjoni tad-​demm, x’se tagħmel int?

⁹ Biex tassigura li t-​tabib tiegħek se jirrispetta d-​deċiżjoni tiegħek li ‘tastjeni mid-​demm,’ kellmu qabel ma tqum xi emerġenza medika. Jekk inhu neċessarju li tidħol f’xi sptar għal kura, ħu l-​prekawzjoni li titlob bil-​miktub li ma jintuża ebda demm, u wkoll kellem dwar dan personalment lit-​tabib li se jieħu ħsieb il-​każ tiegħek. Imma xi ngħidu jekk tqum xi emerġenza mhix mistennija? Konfrontazzjonijiet mhux pjaċevoli jistgħu spiss jiġu evitati billi wieħed ikollu diskussjoni raġonevoli u rispettabbli mat-​tabib, billi jħeġġu juża l-​kapaċitajiet tiegħu biex jgħin, imma b’rispett lejn il-​kuxjenza Kristjana tiegħek. (Prov. 15:​1; 16:​21, 23) Madankollu, jekk xi nies fl-​isptar, forsi b’intenzjoni tajba, jinsistu illi li nirrifjutaw id-​demm se jipperikola lil ħajjitna u b’hekk jipprovaw jisforzawna biex inċedu, allura x’se nagħmlu? Fidi fis-​sewwa tal-​mogħdijiet taʼ Jehovah għandha tagħmilna sodi. Il-​lealtà lejn Jehovah għandha ġġagħalna nirreżistu b’mod reżolut, għaliex nagħżlu li nobdu lil Alla iktar milli lill-​bnedmin.​—Atti 5:29; qabbel Ġob 2:4; Proverbji 27:11.

KEMM HIJA SERJA L-​KWISTJONI?

10. Li wieħed isostni magħna li trasfużjoni hija meħtieġa biex issalva l-​ħajja għala m’huwiex se jbiddel fehmitna dwar il-​ħaġa?

¹⁰ Għal persuni li għadhom ma jafuhx lil Jehovah, argumenti favur trasfużjonijiet tad-​demm jistgħu xi kultant jidhru li juru stima kbira lejn is-​santità tal-​ħajja. Imma ma ninsewx li ħafna li jargumentaw b’dan il-​mod ukoll jagħlqu għajnejhom għall-​qerda tal-​ħajja permezz taʼ l-​abort. Jehovah jaf iktar dwar il-​ħajja u d-​demm minn kwalunkwe “espert” mediku. Il-​kmandamenti kollha Tiegħu wrew li kienu għall-​ġid tagħna, billi jissalvagwardjaw il-​ħajja preżenti tagħna u l-​prospetti futuri tagħna. (Isa. 48:17; 1 Tim. 4:8) Huwa l-​kmand biex ‘nastjenu mid-​demm’ differenti?

11. (a) Liema kien l-​uniku użu li Jehovah ippermetta lill-​Iżraeliti li jagħmlu mid-​demm? (b) Dan għala huwa importanti ferm għalina bħala Kristjani?

¹¹ Is-​serjetà taʼ li nirrispettaw is-​santità tad-​demm hija enfasizzata minn dak li Jehovah qal rigward l-​uniku użu li jistaʼ jsir mid-​demm. “Ir-​ruħ tal-​laħam hija fid-​demm, u jien innifsi poġġejtu fuq l-​artal għalikom biex tagħmlu tpattija għal erwieħkom, għaliex huwa d-​demm li jagħmel tpattija permezz tar-​ruħ fih. Dak huwa għala jien għedt lil ulied Iżrael: ‘Ebda ruħ minnkom ma trid tiekol demm.’” (Lev. 17:​11, 12) Id-​demm kollu taʼ l-​annimali mferraʼ fuq l-​artal taʼ Jehovah f’armonija maʼ dik il-​ħtieġa kien jiffigura bil-​quddiem id-​demm prezzjuż taʼ Ġesù Kristu. (Eb. 9:​11, 12; 1 Piet. 1:​18, 19) B’hekk is-​santità tad-​demm innifsu taʼ Ġesù hija enfasizzata bil-​liġi t’Alla li tipprojbixxi kwalunkwe użu ieħor tad-​demm. Minn dan nistgħu naraw li kwalunkwe użu ħażin tad-​demm juri diżrispett gravi lejn il-​provvediment taʼ Jehovah għas-​salvazzjoni permezz taʼ Ibnu.

12. Jekk ikun iffaċċjat bil-​mewt, Kristjan veru għala m’huwiex se jirrikorri għal użu ħażin tad-​demm f’attentat biex jibqaʼ ħaj?

¹² Meta nkunu ffaċċjati minn sitwazzjoni taʼ ħajja jew mewt, kemm inkunu qegħdin naraw sa mneħirna jekk nagħtu daharna lil Alla! Għalkemm napprezzaw is-​servizzi taʼ tobba kuxjenzjużi, aħna ma nipprovawx akkost taʼ kollox inżommu lilna nfusna jew lill-​maħbubin tagħna ħajjin għal ftit jiem jew snin oħrajn billi niksru l-​liġi t’Alla, bħal li kieku din il-​ħajja kienet kollox. Aħna għandna fidi fil-​valur tad-​demm imxerred taʼ Ġesù u l-​ħajja eterna li dan jagħmel possibbli. B’qalbna kollha nemmnu li l-​qaddejja leali t’Alla​—saħansitra dawk li jmutu—​se jiġu ppremjati b’ħajja eterna.​—Ġwn. 11:25; 1 Tim. 4:10.

Diskussjoni Bħala Reviżjoni

● Liema ħaġa tagħmel lill-​ħajja u lid-​demm sagri? Id-​dinja għala targumenta favur ħarsa differenti?

● Rigward l-​annimali, kif nuru rispett lejn is-​santità taʼ demmhom?

● B’liema diversi modi għandna aħna lkoll nuru li nqisu l-​ħajja umana bħala li hija sagra? Kemm huwa importanti li nagħmlu hekk?