STUDJU 37
Punti Prinċipali Magħmulin Jispikkaw
X’INHUMA l-punti prinċipali taʼ taħdita? Dawn mhumiex sempliċement aspetti interessanti li jissemmew fuq fuq int u għaddej bit-taħdita. Huma ideat importanti li jiġu żviluppati fit-tul. Huma l-ideat kruċjali biex jintlaħaq l-għan tiegħek.
Fattur fundamentali biex tagħmel il-punti prinċipali jispikkaw hu li tagħżel u torganizza l-materjal bl-għaqal. Ir-riċerka għal taħdita spiss trendi iktar informazzjoni milli tistaʼ tintuża. Kif tistaʼ tiddeċiedi liema informazzjoni se tuża?
L-ewwel nett, ikkunsidra l-udjenza tiegħek. Huma pjuttost midħla tas-suġġett jew kważi ma jafu xejn dwaru? Jaqblu ħafna minnhom maʼ dak li tgħid il-Bibbja dwaru jew hemm xi wħud li għandhom it-tendenza li jkunu xettiċi? Liema tip taʼ sfidi jiffaċċjaw fil-ħajja taʼ kuljum hekk kif jistinkaw biex japplikaw dak li tgħid il-Bibbja dwar is-suġġett? It-tieni nett, kun żgur li jkollok ċar f’moħħok l-għan tiegħek meta tkellem lil din l-udjenza fuq is-suġġett li tippjana li tuża. Uża dawn iż-żewġ prinċipji taʼ gwida biex tqis il-materjal u żżomm biss dak li verament hu adattat.
Jekk ngħatajt outline bażiku b’tema u bil-punti prinċipali, għandek iżżomm miegħu. Madankollu, dak li tippreżenta se jsir ħafna iktar taʼ valur jekk iżżomm f’moħħok il-fatturi li għadna kemm semmejna meta tiżviluppa kull punt prinċipali. Meta l-ebda outline ma jkun ġie provdut, jiddependi minnek li tagħżel il-punti prinċipali.
Meta jkollok il-punti prinċipali tiegħek ċari f’moħħok u tkun organizzajt id-dettalji taħthom, ikun iktar faċli għalik li tagħti t-taħdita. X’aktarx li l-udjenza tiegħek ukoll se tibbenefika iktar minnha.
Diversi Modi Kif Torganizza l-Materjal Tiegħek. Varjetà taʼ metodi jistgħu jintużaw biex torganizza l-kontenut tat-taħdita tiegħek. Hekk kif issir midħla tagħhom, se ssib li bosta minnhom jistgħu jkunu effettivi, jiddependi mill-għan tiegħek.
Metodu versatili jinvolvi taqsim skont is-suġġett. (Kull punt prinċipali huwa bżonjuż għax iżid mal-fehma tas-semmiegħa tiegħek dwar is-suġġett jew jgħinhom jilħqu l-għan tat-taħdita tiegħek.) Metodu ieħor huwa dak kronoloġiku. (Pereżempju, ġrajjiet qabel id-Dilluvju jistgħu jiġu segwiti minn ġrajjiet qabel inqerdet Ġerusalemm fis-sena 70 E.K. li mill-banda l-oħra jistgħu jiġu segwiti minn ġrajjiet fi żmienna.) It-tielet metodu huwa l-kaġun u l-effett. (Dan jistaʼ jiġi żviluppat jew billi tibda bil-kaġun u tkompli bl-effett, jew bil-kontra. Pereżempju, tistaʼ tibda b’sitwazzjoni kurrenti, jiġifieri, l-effett, u mbagħad turi l-kaġun.) Ir-rabaʼ metodu jinvolvi l-opposti. (Għandek mnejn tagħmel kuntrast bejn it-tajjeb u l-ħażin jew bejn il-pożittiv u n-negattiv.) Kultant taħdita tkun tinkludi iktar minn metodu wieħed.
Meta Stiefnu kien akkużat b’mod falz quddiem is-Sinedriju Lhudi, hu segwa metodu kronoloġiku waqt li tkellem b’mod qawwi. Int u taqra kliemu f’Atti 7:2-53, innota li l-għażla tal-punti hija bi skop. Stiefnu l-ewwel għamilha ċara li kien qed jirrakkonta storja li l-udjenza tiegħu ma setgħux jiċħdu. Imbagħad hu wera li għalkemm Ġużeppi kien miċħud minn ħutu, Alla użah biex jipprovdi ħelsien. Imbagħad, hu wera li l-Lhud kienu diżubbidjenti lejn Mosè, il-wieħed li Alla kien qed juża. Hu kkonkluda billi enfasizza li l-istess spirtu li wrew il-Lhud taʼ ġenerazzjonijiet taʼ qabel intwera minn dawk li qatlu lil Ġesù Kristu.
Tużax Wisq Punti Prinċipali. Hemm biss ftit affarijiet essenzjali biex tiżviluppa kwalunkwe tema. Fil-maġġuranza tal-każi, tkun tistaʼ tgħoddhom fuq id waħda. Dan huwa minnu sew jekk tkun se titkellem għal 5 minuti, 10 minuti, 30 minuta, jew iktar. Tipprovax tagħmel wisq punti jispikkaw. L-udjenza tiegħek, bir-raġun, tistaʼ taqbad biss ftit ideat differenti minn taħdita waħda. U iktar ma tkun twila t-taħdita, iktar iridu jkunu sinifikanti u jispikkaw il-punti prinċipali.
Minkejja kemm tuża punti prinċipali, kun ċert li tiżviluppa kull wieħed biżżejjed. Ħalli lill-udjenza biżżejjed ħin biex teżamina kull punt prinċipali sabiex ikun daħal sew f’moħħhom.
It-taħdita tiegħek għandha tagħti l-impressjoni li hi sempliċi. Dan mhux dejjem jiddependi mill-ammont taʼ materjal li jiġi preżentat. Jekk il-ħsibijiet tiegħek ikunu miġburin b’mod ċar taħt ftit titli prinċipali biss u tiżviluppahom wieħed wieħed, it-taħdita se tkun faċli biex issegwiha u diffiċli biex tinsieha.
Agħmel il-Punti Prinċipali Tiegħek Jispikkaw. Jekk il-materjal tiegħek ikun organizzat sewwa, mhux se jkun diffiċli li tinforza t-tifsir tal-punti prinċipali meta tagħti t-taħdita tiegħek.
Il-mod ewlieni kif tagħmel punt prinċipali jispikka huwa li tippreżenta punti taʼ prova, skritturi, u materjal ieħor b’mod li dawn jiffokaw l-attenzjoni fuq l-idea ewlenija u jispjegawha. Il-punti sekondarji kollha għandhom jiċċaraw, jispjegaw, jew jagħtu prova tal-punt prinċipali. Iżżidx ideat li m’għandhomx konnessjoni mas-suġġett sempliċement għax huma interessanti. Hekk kif tiżviluppa punti sekondarji, uri biċ-ċar ir-rabta mal-punt prinċipali li jappoġġaw. Tistenniex l-udjenza tipprova tifhem waħedha. Ir-rabta tistaʼ tintwera billi tirripeti kliem importanti li jesprimi l-ħsieb prinċipali jew billi tirripeti l-iskop ewlieni tal-punt prinċipali nnifsu minn ħin għall-ieħor.
Xi kelliema jenfasizzaw il-punti prinċipali billi jagħmlu lista tagħhom. Filwaqt li dan huwa mod wieħed kif tenfasizza l-punti prinċipali, dan m’għandux jieħu post l-għażla bir-reqqa u l-iżvilupp loġiku tal-materjal innifsu.
Tistaʼ tagħżel li sempliċement issemmi l-punt prinċipali tiegħek eżatt qabel tibda tippreżenta l-argument li jappoġġah. Dan se jgħin lill-udjenza tapprezza l-valur taʼ dak li ġej wara, u se jenfasizza wkoll dan il-punt prinċipali. Tistaʼ tinforza l-punt billi tagħmel sommarju tiegħu wara li jkun ġie żviluppat bis-sħiħ.
Fil-Ministeru tal-Għalqa. Il-prinċipji li għadna kif iddiskutejna japplikaw mhux biss għal diskorsi formali iżda wkoll għal konversazzjonijiet li jkollok fil-ministeru tal-għalqa. Meta tipprepara, ikkunsidra xi sitwazzjoni li tispikka u li n-nies fl-inħawi jkollhom f’moħħhom. Agħżel tema li tippermetti l-opportunità li turi kif it-tama li toffri l-Bibbja se ssolvi din is-sitwazzjoni. Agħżel xi żewġ punti prinċipali biex tiżviluppa din it-tema. Iddeċiedi liema skritturi se tuża biex tappoġġa dawn il-punti. Imbagħad ippjana kif se tibda d-diskussjoni tiegħek. Preparazzjoni bħal din tippermetti t-tip taʼ flessibiltà li l-konversazzjoni teħtieġ. Din tgħinek ukoll biex tgħid xi ħaġa li l-inkwilini se jiftakru.