“Ħares lil Qalbek”

JEHOVAH qal lill-​profeta Samwel: “Il-​Mulej ma jarax bħalma jara l-​bniedem, dak biss li jidher fl-​għajn, imma l-​qalb.” (1 Samwel 16:7) Is-​salmista David ukoll ġibed l-​attenzjoni lejn il-​qalb figurattiva meta kanta: “Jekk [int Jehovah] qalbi tiflili, jekk billejl iżżurni, jekk inti ġġarrabni, ma ssib ebda qerq fija.”—Salm 17:3.

Iva, Jehovah jfittex f’qalbna biex jiddetermina x’persuni aħna tassew. (Proverbji 17:3) B’raġuni tajba, mela, is-​Sultan Salamun taʼ Iżrael tal-​qedem jagħti l-​parir: “Ħares lil qalbek bir-​reqqa kollha, għax minnha ġejja l-​ħajja.” (Proverbji 4:23) Kif nistgħu nħarsuha l-​qalb figurattiva tagħna? Kapitlu 4 taʼ Proverbji jagħtina t-​tweġiba għal din il-​mistoqsija.

Agħti Widen għat-​Tagħlim taʼ Missier

Ir-​rabaʼ kapitlu taʼ Proverbji jibda bil-​kliem: “Isimgħu, uliedi, it-​tagħlim [jew, id-​dixxiplina] taʼ missier, qisu li titgħallmu l-​għaqal; għax jien tagħlim tajjeb nagħtikom; għalhekk tinsewx twissijieti.”—Proverbji 4:​1, 2.

Hawnhekk iż-​żgħażagħ qed jingħataw il-​parir biex jisimgħu mill-​ġenituri tagħhom li għandhom il-​biżaʼ t’Alla. B’mod partikulari, huma għandhom jagħtu widen għall-​istruzzjoni mibnija fuq prinċipji sodi li jagħti l-​missier. Hu għandu r-​responsabbiltà Skritturali li jipprovdi għall-​bżonnijiet fiżiċi u spiritwali tal-​familja tiegħu. (Dewteronomju 6:​6, 7; 1 Timotju 5:8) Mingħajr gwida bħal din, kemm ikun ferm iżjed diffiċli biex żagħżugħ jimmatura! Għaldaqstant, m’għandhomx it-​tfal jaċċettaw id-​dixxiplina taʼ missierhom u juruh rispett?

Iżda, xi ngħidu jekk żagħżugħ m’għandux missier li jistaʼ jgħallmu? Per eżempju, Jason, li għandu ħdax-il sena, tilef lil missieru meta kellu erbaʼ snin.a Meta wieħed anzjan Kristjan staqsieh x’kienet l-​iktar ħaġa f’ħajtu li tinkwetah, Jason fil-​pront wieġeb: “Il-​fatt li m’għandix missier. Xi drabi nħossni verament imdejjaq.” Madankollu, iż-​żgħażagħ li m’għandhomx gwida mill-​ġenituri tagħhom jistgħu jiksbu pariri taʼ faraġ. Jason u oħrajn bħalu jistgħu jfittxu u jsibu pariri bħal taʼ missier mingħand l-​anzjani u nies maturi oħrajn fil-​kongregazzjoni Kristjana.—Ġakbu 1:27.

Waqt li jiftakar dwar it-​tagħlim li kien ħa, Salamun ikompli: “Kont għadni tifel maʼ missieri, żgħir u waħdieni taħt għajnejn ommi.” (Proverbji 4:3) Is-​sultan milli jidher kien jiftakar fit-​trobbija tiegħu b’għożża kbira. Bħala “tifel” li laqaʼ b’qalbu kollha t-​tagħlim taʼ missieru, iż-​żagħżugħ Salamun żgur li kellu relazzjoni mill-​qrib u taʼ mħabba maʼ missieru, David. Iktar minn hekk, Salamun kien “waħdieni,” jew maħbub profondament. Kemm huwa importanti għat-​tfal li jikbru f’dar fejn iħossuhom maħbubin u fejn jistgħu jikkomunikaw faċilment mal-​ġenituri tagħhom!

Ikseb l-​Għerf u d-​Dehen

Waqt li jiftakar fil-​pariri kollha mħabba taʼ missieru, Salamun jirrakkonta: “Hu kien jgħallimni u jgħidli: ‘Żomm kliemi b’qalbek kollha; ħares il-​kmandamenti tiegħi, u jkollok il-​ħajja. Ikseb l-​għerf, ikollok id-​dehen, tinsihomx, u titwarrabx minn kliem fommi. Twarrbux minnek [l-għerf], u hu jżommok, ħobbu, u hu jieqaf miegħek. L-​aqwa ħaġa, li tikseb l-​għerf; ikseb id-​dehen akkost taʼ kollox.’”​—Proverbji 4:​4-7.

L-għerf għala huwa “l-​aqwa ħaġa”? L-​għerf ifisser li tuża l-​għarfien u d-​dehen b’tali mod li jipproduċu riżultati tajbin. L-​għarfien ifisser li tkun taf il-​fatti jew li ssir familjari magħhom billi tosserva dak li qed jiġri madwarek u mill-​esperjenza persunali tiegħek, jew permezz tal-​qari u l-​istudju. Dan huwa essenzjali għall-​għerf. Imma jekk m’għandniex l-​abbiltà li nagħmlu użu tajjeb minnu, l-​għarfien li jkollna ftit li xejn ikun jiswa. Mhux biżżejjed li naqraw regolarment il-​Bibbja u l-​pubblikazzjonijiet fuq suġġetti Bibliċi li jipprovdi l-​ilsir leali u diskret. (Mattew 24:45) Irridu wkoll nagħmlu ħilitna kollha biex napplikaw dak li nitgħallmu minnhom.

Li nakkwistaw id-​dehen huwa importanti ħafna wkoll. Kif jistaʼ jkollna stampa sħiħa taʼ dak li nkunu qed nikkunsidraw, jekk ma jkollniex id-​dehen li jgħinna naraw kif il-​fatti jorbtu wieħed maʼ l-​ieħor? Mingħajr id-​dehen, kif nistgħu naqbdu tarf tal-​mistoqsijiet li niltaqgħu magħhom, u jkollna l-​għaqal u l-​abbiltà biex nagħrfu t-​tajjeb u l-​ħażin? Iva, biex inkunu nistgħu ngħaqqdu kollox flimkien u naslu għall-​konklużjoni t-​tajba, neħtieġu d-​dehen.—Danjel 9:​22, 23.

Salamun ikompli jirrakkonta dak li qallu missieru: “Għożżu [l-għerf], u hu jżommok fl-​għoli, tgħannaq miegħu, u jkunlek taʼ ġieħ. Iqegħedlek fuq rasek kuruna sabiħa, jitfaʼ fuqek tiżjin kollu ġmiel.” (Proverbji 4:​8, 9) L-​għerf divin jipproteġi lil min iħaddnu. Iktar minn hekk, iġiblu unur u jsebbħu. Mela, ejja nagħmlu dak kollu li nistgħu biex nakkwistaw l-​għerf.

“Żomm mat-​Tagħlim”

Is-​sultan taʼ Iżrael imbagħad itenni t-​tagħlim taʼ missieru, billi jgħid: “Ismaʼ ibni, u ilqaʼ kliemi, u joktru s-​snin taʼ ħajtek. Jien nurik it-​triq taʼ l-​għerf, immexxik fil-​mogħdija tas-​sewwa. Fil-​mixi tiegħek ma ssibx xi jfixklek, u jekk tiġri, ma taqax. Żomm mat-​tagħlim [jew, dixxiplina], u tħallih qatt, ħarsu sewwa, għax hu ħajtek.”—Proverbji 4:​10-13.

Bħala iben leali lejn missieru, Salamun żgur li apprezza l-​valur tad-​dixxiplina li tingħata b’imħabba biex tgħallem u tikkoreġi. Mingħajr dixxiplina bilanċjata, kif nistgħu nistennew li nipprogressaw biex nilħqu l-​maturità spiritwali, jew inkella nittamaw li ntejbu l-​kwalità taʼ ħajjitna? Ma nagħmlu ebda avvanz spiritwali jekk ma nitgħallmux mill-​iżbalji tagħna jew nonqsu li nikkoreġu ideat ħżiena. Dixxiplina raġunevoli twassal għal kondotta li tkun fi qbil mar-​rieda t’Alla, u b’hekk tgħinna nimxu “fil-​mogħdija tas-​sewwa.”

Tip ieħor taʼ dixxiplina jwassal ukoll biex ‘is-​snin taʼ ħajjitna joktru.’ Kif? Sewwa, Ġesù Kristu qal: “Min hu fidil f’ħaġa tassew żgħira, hu fidil ukoll fil-​ħafna; min hu diżonest f’ħaġa tassew żgħira, hu diżonest ukoll fil-​ħafna.” (Luqa 16:10) Li niddixxiplinaw lilna nfusna f’affarijiet żgħar ma jagħmilhiex eħfef għalina biex nagħmlu l-​istess f’affarijiet kbar, li minnhom tistaʼ tiddependi ħajjitna stess? Per eżempju, jekk indarru għajnejna biex ma ‘jħarsux lejn mara biex nixtiquha’ se jkun inqas faċli li nċedu għall-​immoralità. (Mattew 5:28) Naturalment, dan il-​prinċipju jgħodd kemm għall-​irġiel u kemm għan-​nisa. Jekk niddixxiplinaw lil moħħna biex ‘ijassar kull ħsieb,’ ikollna inqas ċans li niżbaljaw bl-​ikrah kemm fil-​kliem kif ukoll fl-​azzjoni.—2 Korintin 10:5.

Veru, ġeneralment m’huwiex faċli li naċċettaw id-​dixxiplina, u għandna mnejn narawha bħala xkiel. (Lhud 12:11) Madankollu, is-​sultan għaref jassigurana li jekk inżommu mat-​tagħlim, it-​triq tagħna se twassalna biex nagħmlu progress. Sewwa sew bħalma taħriġ xieraq jgħin lil atleta biex jiġri kemm jiflaħ mingħajr ma jaqaʼ jew iweġġaʼ, hekk ukoll li nżommu mat-​tagħlim se jgħinna nibqgħu mexjin fit-​triq għall-​ħajja b’pass mgħaġġel u mingħajr ma nitfixklu. M’għandniex xi ngħidu, irridu noqogħdu attenti liema triq naqbdu.

Aħrab “il-​Mogħdija tal-​Ħżiena”

B’urġenza kbira, Salamun iwissi: “Taqbadx il-​mogħdija tal-​ħżiena, timxix fit-​triq taʼ min jagħmel id-​deni. Aħrabha, tgħaddix minnha; mur fuq naħa oħra, u ibqaʼ sejjer. Għax il-​ħżiena ma jorqdux, jekk ma jagħmlux id-​deni, itirilhom ngħashom, jekk ma jwaqqgħux lil xi ħadd. Huma jieklu ħobż il-​ħażen, u jixorbu nbid il-​vjolenza.”—Proverbji 4:​14-17.

Salamun iridna nevitaw il-​mogħdijiet tan-​nies ħżiena li ma jħossuhomx li qegħdin jgħixu jekk ma jwettqux għemejjel mill-​agħar. Meta jagħmlu l-​ħażen iħossuhom daqs li kieku mlew żaqqhom. Ma jkunux jistgħu jorqdu jekk ma jaqilgħux xi ġlieda. Il-​personalità tagħhom fiha nfisha hija mħassra! Nistgħu aħna verament inħarsu lil qalbna jekk fl-​istess ħin inkunu qed nassoċjaw magħhom? Xi bluha tkun jekk nibqgħu mexjin dritt “fit-​triq taʼ min jagħmel id-​deni”! Dan jistaʼ jiġri jekk noqogħdu naraw il-​vjolenza li teżisti fil-​biċċa l-​kbira tad-​divertiment li qed toffrilna d-​dinja llum. Ċertament jekk irridu nħabirku biex nuru mogħdrija mill-​qalb irridu nevitaw li naraw xeni mimlijin ħażen fuq it-​televixin jew fiċ-​ċinema, xeni li jġagħlu l-​kuxjenza tagħna tibred.

Ibqaʼ fid-​Dawl

Waqt li jkompli bit-​tixbieha taʼ mogħdija, Salamun jiddikjara: “Imma triq it-​tajbin bħal dawl iż-​żerniq, li jżid jitqawwa sal-​milja tal-​jum.” (Proverbji 4:18) Li nibdew nistudjaw il-​Bibbja u nipprovaw napplikaw f’ħajjitna dak li nitgħallmu nistgħu nqabbluh maʼ bidu taʼ vjaġġ kmieni fil-​għodu, meta jkun għadu d-​dlam. Sakemm is-​sema jibda jinżaʼ xi ftit mis-​swidija tal-​lejl, bilkemm inkunu nistgħu naraw. Iżda hekk kif jibda jżernaq bil-​mod il-​mod, l-​affarijiet taʼ madwarna nibdew narawhom aħjar. Fl-​aħħar, hekk kif ix-​xemx tibda tiddi, inkunu nistgħu naraw kollox sa l-​inqas dettall. Iva, il-​verità bil-​mod il-​mod issir iktar ċara, hekk kif bil-​paċenzja u bir-​reqqa, nibqgħu nistudjaw l-​Iskrittura bla ma nieqfu. Jekk irridu nħarsu lil qalbna minn raġunar falz huwa essenzjali li nipprovdulha nutriment spiritwali.

Pass wara l-​ieħor insiru nafu wkoll x’ifissru jew x’sinjifikat għandhom il-​profeziji tal-​Bibbja. Dawn nifhmuhom aħjar hekk kif l-​ispirtu qaddis taʼ Jehovah jdawwalna iżjed dwarhom, u nkomplu naraw it-​twettiq tagħhom fil-​ġrajjiet dinjin jew fl-​esperjenzi tan-​nies t’Alla. M’għandniex nitilfu l-​paċenzja u nipprovaw naqtgħu meta u kif se jitwettqu. Minflok għandna nistennew li d-​dawl ikompli ‘jitqawwa.’

Xi ngħidu għal dawk li jiċħdu l-​gwida t’Alla u jirrifjutaw li jimxu fid-​dawl? “Triq il-​ħżiena bħal dalma kbira,” jgħid Salamun. “Lanqas biss jilmħu dak li jġegħelhom jaqgħu.” (Proverbji 4:19) Il-​ħżiena huma bħal wieħed li jitfixkel fid-​dlam bla ma jaf fiex tfixkel. Anki meta għall-​ħżiena u għal dawk li ma jgħixux fi qbil mar-​rieda t’Alla kollox jidher ward u żahar, is-​suċċess tagħhom ikun għomru qasir. Rigward nies bħal dawn, is-​salmista kanta: “Tassew li int [Jehovah] fuq art tiżloq tqegħedhom, u fit-​tiġrib twaqqagħhom.”—Salm 73:18.

Ibqaʼ Għassa

Is-​sultan taʼ Iżrael ikompli jgħid: “Ibni, agħti widen għal kliemi, iftaħ widnejk għal dak li ngħid jien. Tħallihomx iwarrbu minn quddiem għajnejk, żommhom fil-​qiegħ taʼ qalbek. Għax huma l-​ħajja għal min isibhom, u s-​saħħa għal ġismu kollu. Ħares lil qalbek bir-​reqqa kollha, għax minnha ġejja l-​ħajja.”—Proverbji 4:​20-23.

L-​eżempju taʼ Salamun stess jagħti prova taʼ kemm huwa siewi l-​parir biex inħarsu lil qalbna. Tassew, fiż-​żgħożija tiegħu hu imita lil missieru u baqaʼ leali lejn Jehovah tul il-​biċċa l-​kbira taʼ ħajtu. Madankollu, il-​Bibbja tgħidilna: “Ġara li meta Salamun kien imdaħħal sewwa fiż-​żmien, in-​nisa [barranin] li kellu dawwrulu tassew qalbu għal wara allat oħra, hekk li qalbu issa ma baqgħetx kollha kemm hi mal-​Mulej, Alla tiegħu, bħalma kienet qalb David missieru.” (1 Slaten 11:4) Jekk ma nibqgħux għassa l-​ħin kollu, anki l-​iktar qalb leali tistaʼ titħajjar tagħmel dak li hu ħażin. (Ġeremija 17:9) Għandna nżommu t-​tfakkiriet mill-​Kelma t’Alla ġewwa qalbna—‘fil-​qiegħ taʼ qalbna.’ Dawn jinkludu l-​gwida li nsibu fir-​rabaʼ kapitlu taʼ Proverbji.

Eżamina l-​Kundizzjoni taʼ Qalbek

Qed jirnexxilna nħarsuha l-​qalb figurattiva tagħna? Kif nistgħu nkunu nafu x’inhi l-​kundizzjoni tal-​persuna ġewwinija? “Mill-​milja tal-​qalb jitkellem il-​fomm,” qal Ġesù Kristu. (Mattew 12:34) Hu qal ukoll: “Għax mill-​qalb joħorġu ħsibijiet ħżiena, qtil, adulterji, żína, serq, xhieda qarrieqa, dagħa.” (Mattew 15:​19, 20) Iva, kliemna u l-​azzjonijiet tagħna jikxfu sew dak li għandna f’qalbna.

B’mod xieraq, Salamun iwissina: “Warrab minnek ħażen il-​fomm, biegħed minnek qerq ix-​xufftejn. Żomm għajnejk dritti quddiemek, u ħarstek ’il quddiem itfagħha. Ara fejn titfaʼ riġlek fi triqtek, u li triqatek kollha jkunu tajba. Tgħawwiġx ’l hawn u ’l hemm, u warrab riġlejk mill-​ħażen.”—Proverbji 4:​24-27.

Mela, bħalma jwissina Salamun, irridu neżaminaw kliemna u l-​azzjonijiet tagħna. Jekk irridu nħarsu lil qalbna u nogħġbu lil Alla jeħtieġ li nevitaw il-​gideb u l-​qerq. (Proverbji 3:32) Għaldaqstant, irridu nirriflettu bit-​talb dwar dak li qed jikxfu fuqna kliemna u l-​azzjonijiet tagħna. Imbagħad, ejja nfittxu l-​għajnuna taʼ Jehovah biex nirranġaw xi dgħjufija li nindunaw biha.—Salm 139:​23, 24.

Fuq kollox, jalla ‘nżommu għajnejna dritti quddiemna,’ fissi fuq il-​mira li nagħtu servizz b’ruħna kollha lil Missierna tas-​sema. (Kolossin 3:23) Hekk kif int personalment tħabrek biex timxi f’mogħdija dritta, jalla Jehovah jagħtik is-​suċċess fi “triqatek kollha,” u jalla jbierkek bil-​kbir talli tajt kas il-​parir ispirat biex ‘tħares lil qalbek.’

[Nota taʼ taħt]

[Kumment f’paġna 22]

Tevita int divertiment li jinvolvi l-​vjolenza?

[Stampa f’paġna 21]

Ibbenefika mill-​pariri taʼ nies taʼ l-​esperjenza

[Stampa f’paġna 23]

Id-​dixxiplina ma żżommokx lura milli tagħmel progress

[Stampa f’paġna 24]

Ibqaʼ studja l-​Bibbja bla ma tieqaf