Għandu l-​Kleru Jippriedka l-​Politika?

“IL-​PARTEĊIPAZZJONI fil-​politika tistaʼ tgħin lill-​foqra, qal arċisqof Kanadiż lil xi pellegrini . . . Anki jekk is-​sistema politika tidher li mhix fi qbil mar-​rieda t’Alla, ‘jeħtieġ li nieħdu sehem sabiex inkunu nistgħu nġibu ġustizzja għall-​foqra.’”—Catholic News.

Rapporti taʼ mexxejja reliġjużi prominenti li jitkellmu favur il-​parteċipazzjoni fil-​politika huma komuni; u m’hijiex xi ħaġa rari li mexxejja reliġjużi jkollhom kariga politika. Xi wħud ipprovaw inaddfu l-​politika. Oħrajn huma ammirati u mfakkrin għall-​kampanji tagħhom fuq kwistjonijiet bħall-​ugwaljanza razzjali u l-​qerda tal-​jasar.

Minkejja dan, ħafna lajċi jħossuhom skomdi meta l-​predikaturi tagħhom iżommu maʼ xi naħa jew oħra fi kwistjonijiet politiċi. “Dawk li xi drabi wrew dubji dwar l-​attività tal-​kleru tagħhom fil-​politika kienu wħud li jattendu l-​Knisja Evanġelika,” qal artiklu fil-​Christian Century fuq it-​teoloġija politika. Ħafna nies reliġjużi jħossu li l-​knisja hija post sagru wisq għall-​politika.

Dan iqajjem xi mistoqsijiet interessanti li jikkonċernaw lil dawk kollha li jixtiequ jaraw dinja aħjar. Jistgħu l-​predikaturi tal-​Kristjanità jnaddfu l-​politika?a Huwa l-​ippridkar tal-​politika l-​mod li Alla qed juża biex iġib gvern u dinja aħjar? Bdiet il-​Kristjanità bħala mod ġdid kif tiġi prattikata l-​politika?

Kif Bdiet il-​Politika f’Isem Kristu

Fil-​ktieb The Early Church, l-​istorjografu Henry Chadwick jgħid li l-​kongregazzjoni Kristjana tal-​bidu kienet magħrufa għall-​“indifferenza lejn il-​pussess tal-​poter f’din id-​dinja.” Kienet “komunità li ma tiħux sehem fil-​politika, li ma taqlax inkwiet, u kienet paċifista.” A History of Christianity jgħid: “Kien hemm ħafna fost il-​Kristjani li kienu konvinti li ħadd mill-​membri tagħhom m’għandu jkollu kariga politika . . . Saħansitra fil-​bidu tat-​tielet seklu, Ippolitu qal li skond l-​istorja kienet id-​drawwa tal-​Kristjani li maġistrat ċiviku jirriżenja mill-​kariga tiegħu jekk ried jingħaqad mal-​Knisja.” Però, bil-​mod il-​mod irġiel li kienu jixxennqu għall-​poter bdew jieħdu t-​tmexxija f’ħafna kongregazzjonijiet u taw lilhom infushom titli impressjonanti. (Atti 20:29, 30) Xi wħud xtaqu jkunu kemm mexxejja reliġjużi u kemm politikanti. Bidla f’daqqa fil-​gvern taʼ Ruma tat lil dawn il-​membri tal-​kleru l-​opportunità li riedu.

Fis-sena 312 E.K., l-​Imperatur Ruman Kostantinu, li kien pagan, beda jħares b’mod favorevoli lejn il-​Kristjanità taʼ l-​isem. Ħaġa taʼ l-​iskantament, l-​isqfijiet tal-​knisja kienu lesti jagħmlu kompromess maʼ l-​imperatur pagan biex jagħtihom il-​privileġġi. “Il-​Knisja bdiet tinvolvi ruħha iktar u iktar f’deċiżjonijiet politiċi importanti,” kiteb Henry Chadwick. X’effett kellha l-​parteċipazzjoni fil-​politika fuq il-​mexxejja reliġjużi?

Kif il-​Politika Effettwat lill-​Predikaturi

L-​idea li Alla kien se juża membri tal-​kleru bħala politikanti ġiet imħeġġa speċjalment minn Wistin, teologu Kattoliku taʼ influwenza kbira li kien jgħix fil-​ħames seklu. Hu immaġina l-​knisja taħkem fuq il-​ġnus u ġġib il-​paċi għall-​umanità. Imma l-​istorjografu H. G. Wells kiteb: “L-​istorja taʼ l-​Ewropa mill-​ħames sal-​ħmistax-il seklu hi fil-​parti l-​kbira l-​istorja taʼ kif falliet din l-​idea grandjuża li jkun hemm gvern divin dinji.” Il-​Kristjaneżmu lanqas għall-​Ewropa ma ġab paċi, aħseb u ara għad-​dinja kollha. Ħafna tilfu l-​fiduċja tagħhom f’dik li kienet meqjusa bħala l-​Kristjanità. X’mar ħażin?

Ħafna li kienu jgħidu li jippridkaw il-​Kristjanità nġibdu fil-​politika b’intenzjonijiet tajbin, imma mbagħad sabu lilhom infushom jipparteċipaw fil-​ħażen. Martin Luteru, predikatur u traduttur tal-​Bibbja, hu famuż għall-​isforzi tiegħu biex jagħmel riforma fil-​Knisja Kattolika. Madankollu, il-​waqfa qalbiena tiegħu kontra d-​duttrini tal-​knisja għamlitu popolari maʼ dawk li kellhom motivi politiċi biex jirribellaw. Luteru tilef ir-​rispett taʼ ħafna meta hu wkoll beda jagħti l-​opinjoni tiegħu dwar kwistjonijiet politiċi. Għall-​ewwel żamm mar-​raħħala li kienu qed jirribellaw kontra n-​nobbli oppressivi. Imbagħad, meta r-​ribelljoni saret vjolenti, hu inkuraġġixxa lin-​nobbli biex jeqirdu r-​ribelljoni, u hekk għamlu billi qatlu eluf brutalment. Mhix ħaġa taʼ l-​iskantament li r-​raħħala kkunsidrawh bħala traditur. Luteru ħeġġeġ ukoll lin-​nobbli fir-​ribelljoni tagħhom stess kontra l-​imperatur Kattoliku. Fil-​fatt, il-​Protestanti, kif bdew jissejħu s-​segwaċi taʼ Luteru, ifformaw moviment politiku mill-​bidu. Il-​poter kif effettwah lil Luteru? Għamlu bniedem korrott. Per eżempju, għalkemm hu għall-​ewwel oppona lil dawk li kienu jisforzaw lil min ma kienx jaqbel maʼ l-​ideat reliġjużi tagħhom, iktar tard inkuraġġixxa lill-​politikanti ħbiebu biex jaħarqu ħajjin lil dawk li opponew il-​magħmudija tat-​trabi.

Ġwanni Kalvinu kien membru tal-​kleru famuż f’Ġinevra, imma kellu wkoll influwenza politika kbira. Meta Mikiel Servetu wera li t-​Trinità m’għandhiex bażi Skritturali, Kalvinu uża l-​influwenza politika tiegħu biex jappoġġa l-​qtil taʼ Servetu, li ġie maħruq ħaj maʼ zokk. Kemm tbiegħdu bl-​ikrah mit-​tagħlim taʼ Ġesù!

Forsi dawn l-​irġiel insew dak li tgħid il-​Bibbja fl-​1 Ġwanni 5:19: “Id-​dinja kollha qiegħda taħt idejn il-​Ħażin.” Kienet ix-​xewqa sinċiera tagħhom li jnaddfu l-​politika taʼ żmienhom, jew kien il-​prospett li jkollhom il-​poter u ħbieb f’pożizzjonijiet għoljin li ħajjarhom? Kien x’kien il-​każ, kien messhom ftakru fil-​kliem ispirat taʼ Ġakbu, dixxiplu taʼ Ġesù: “Ma tafux li l-​ħbiberija mad-​dinja hija l-​għadu taʼ Alla? Min mela jrid isir ħabib tad-​dinja huwa għadu taʼ Alla.” (Ġakbu 4:4) Ġakbu kien jaf li, dwar is-​segwaċi tiegħu, Ġesù kien qal: “Huma m’humiex tad-​dinja, kif jiena m’iniex tad-​dinja.”—Ġwanni 17:14.

Minkejja dan, waqt li jirrikonoxxu li l-​Kristjani m’għandhom ikunu ebda parti mill-​ħażen tad-​dinja, ħafna joġġezzjonaw li jkunu newtrali politikament, verament ‘mhux tad-​dinja.’ Huma jsostnu li newtralità bħal din iżżomm lill-​Kristjani milli juru mħabba għal oħrajn b’mod attiv. Huma jemmnu li l-​mexxejja tal-​knisja għandhom jagħtu l-​opinjoni tagħhom u jieħdu sehem biex jikkumbattu l-​korruzzjoni u l-​inġustizzja. Imma n-​newtralità li għallem Ġesù veru ttellef lil dak li jkun milli juri interess attiv f’oħrajn? Jistaʼ Kristjan jibqaʼ separat minn kwistjonijiet politiċi li jġibu l-​firda u fl-​istess ħin jipprovdi għajnuna prattika għal oħrajn? L-​artiklu li jmiss se jwieġeb dawn il-​mistoqsijiet.

[Nota taʼ taħt]

[Stampa f’paġna 4]

Mexxejja reliġjużi għamlu kompromess maʼ ħakkiema bħall-​Imperatur Kostantinu, biex jieħdu l-​poter politiku

[Sors]

Musée du Louvre, Paris

[Stampi f’paġna 5]

Mexxejja reliġjużi magħrufin għala nġibdu lejn il-​politika?

Wistin

Luteru

Kalvinu

[Sorsi]

Wistin: Ritratt ICCD; Kalvinu: Ritratt minn Holbein, mill-​ktieb The History of Protestantism (Vol. II)