L-​Effetti Devastanti tal-​Mewt

“TIFLA TAʼ SITT SNIN TIKKOMMETTI SUWIĊIDJU.” Din l-​aħbar xokkanti kienet qed tirreferi għall-​mewta traġika taʼ tifla żgħira jisimha Jackie. Ommha kienet mietet ftit qabel minn marda terminali. Qabel ma Jackie ntefgħet quddiem ferrovija, qalet lil ħutha li riedet ‘issir anġlu u tkun m’ommha.’

Ian kellu 18-il sena meta talab bil-​ħrara lill-​qassis tiegħu biex jispjegalu għala missier Ian kien miet bil-​kanċer. Il-​qassis stqarr li missier Ian kien raġel twajjeb, u għalhekk Alla riedu miegħu fis-​sema. Wara li semaʼ dik l-​ispjegazzjoni, Ian ikkonkluda li ma riedx isir jaf dwar Alla daqstant kattiv. Ladarba l-​ħajja dehret tant bla skop, Ian iddeċieda li jaqbad ħajja taʼ divertiment. Minħabba dan, hu waqaʼ għall-​alkoħol, id-​drogi, u l-​immoralità. Ħajtu saret bla kontroll.

“Il-​Ħajjin, Għallinqas, Jafu li Għad Imutu”

Dawn iż-​żewġ inċidenti taʼ niket juru kemm il-​mewt tistaʼ tkun devastanti għall-​ħajjiet tan-​nies, speċjalment jekk din tiġri ħabta u sabta. Irridu nammettu li kulħadd hu konxju taʼ dan il-​fatt li nsibu fil-​Bibbja: “Il-​ħajjin, għallinqas, jafu li għad imutu.” (Koħèlet 9:5) Iżda ħafna jippreferu li jinjoraw din ir-​realtà hekk kerha. Xi ngħidu dwarek? Il-​ħajja tant titlob mill-​ħin u l-​attenzjoni tagħna li forsi nispiċċaw nevitaw li naħsbu dwar il-​mewt bħallikieku kienet xi ħaġa remota.

“Ħafna nies jibżgħu mill-​mewt u jipprovaw jevitaw li jaħsbu dwarha,” tinnota The World Book Encyclopedia. Madankollu, aċċident fatali jew marda li tistaʼ tkun taʼ periklu kbir għall-​ħajja tistaʼ ġġagħalna niffaċċjaw ir-​realtà tal-​mewt. Jew forsi l-​funeral taʼ ħabib jew taʼ xi ħadd li jiġi minna jfakkarna bi swied taʼ qalb f’dak li hemm jistenna lill-​bnedmin kollha.

Madankollu, waqt xi funeral, dawk li jkunu qegħdin jitnikktu jgħidu xi ħaġa bħal, “Il-​ħajja tkompli.” U tassew hekk hu. Fil-​fatt, il-​ħajja tant tidher li tgħaddi malajr li ma ndumux ma nesperjenzaw l-​effetti koroh tax-​xjuħija. Meta jasal dan iż-​żmien, ma nibqgħux naraw il-​mewt bħala xi ħaġa daqstant ’il bogħod. Hemm wisq funerali x’tattendi, u huwa diffiċli tkampa mal-​fatt li daqstant ħbieb ħallewna fil-​mewt. Spiss, il-​mistoqsija inkwetanti, “Meta se jmiss lili?” tiddomina lil ħafna xjuħ.

Il-​Misteru Kbir

Għalkemm ħadd ma jiċħad iċ-​ċertezza tal-​mewt, dak li jiġri wara l-​mewt jistaʼ jkun bħal misteru kbir. Il-​bosta spjegazzjonijiet kontradittorji jistgħu jwasslu lil dawk li huma xettiċi biex iħarsu lejn dawn l-​ispjegazzjonijiet bħala dibattitu bla siwi dwar dak li ma nafux. Il-​persuna prattika tistaʼ tasal għall-​konklużjoni li la “darba ngħixu,” għandna nieħdu gost kemm jistaʼ jkun bl-​affarijiet tajbin tal-​ħajja.

B’kuntrast, oħrajn jirrifjutaw li jemmnu li l-​mewt hija t-​tmiem taʼ kollox. Madankollu, huma m’għandhomx idea ċara dwar dak li jiġri wara. Xi wħud jassumu li l-​ħajja se tkompli f’post t’hena etern, waqt li oħrajn jaħsbu li se nerġgħu ngħixu f’xi żmien fil-​futur, forsi bħala persuni differenti.

Familjari mnikktin spiss jistaqsu lilhom infushom, “Fejn huma l-​mejtin?” Bosta snin ilu, membri taʼ klabb tal-​futbol kienu qegħdin fi triqithom għal avveniment sportiv meta f’daqqa waħda trakk baqaʼ dieħel fuq il-​minibus tagħhom u spiċċa nqaleb taʼ taħt fuq barra t-​triq. Ħames membri tat-​tim mietu. Minn meta t-​tifel tagħha miet f’dak l-​aċċident, ommu ma setgħetx tkompli tgħix ħajjitha bħal qabel. Hi titħasseb dwar fejn qiegħed binha. Tmur iżżur il-​qabar tiegħu regolarment u toqgħod titkellem miegħu b’leħen għoli għal sigħat sħaħ. “Ma nistax nemmen li m’hemm xejn wara l-​mewt,” tgħid hi, “iżda miniex ċerta.”

Bla dubju, l-​attitudni tagħna lejn il-​mewt tistaʼ teffettwalna ħajjitna issa. Meta tqis ir-​reazzjonijiet tan-​nies għat-​traġedja tal-​mewt, iqumu ħafna mistoqsijiet. Ikkunsidra kif kont tweġibhom int. Għandna ninsew il-​mewt u nikkonċentraw fuq il-​ħajja? Għandna nħallu l-​biżaʼ mill-​mewt ineħħilna l-​gost tal-​ħajja? Għandu xi ħadd mill-​familjari jitħalla jitħasseb fejn jistaʼ jkun il-​maħbub mejjet tiegħu? Għandha l-​mewt tibqaʼ misteru?