Iċ-​ċiklu tal-​ħajja tal-​werżieq perjodiku

IL-​WERŻIEQ, insett li jixbah lill-​ġurat, jgħix f’kull kontinent minbarra l-​Antartika. Madankollu, il-​werżieq perjodiku (tal-​ispeċi Magicicada) li jinsab biss fil-​Grigal tal-​Amerika, affaxxina lil bijologi għal żmien twil.

Ikkunsidra: Miljuni taʼ wrieżaq perjodiċi jidhru f’daqqa fir-​rebbiegħa għal ftit ġimgħat biss. Matul iż-​żmien qasir tagħhom fix-​xemx, huma jbiddlu l-​ġilda, iwerżqu b’mod li jtarrax, itiru, jirriproduċu, imbagħad imutu. Ħaġa tal-​iskantament, il-​ġenerazzjoni taʼ wara tidher 13 jew 17-​il sena wara, skont l-​ispeċi. X’jiġri lil dawn l-​insetti sadanittant?

Biex nagħtu tweġiba, irridu nifhmu ċ-​ċiklu uniku tal-​ħajja tal-​werżieq perjodiku. Xi ġimgħa wara li jidhru, l-​insetti adulti jitgħammru u n-​nisa jbidu minn 400 sa 600 bajda fil-​friegħi tas-​siġar. Ftit wara, l-​adulti jmutu. Sa ftit ġimgħat wara, il-​bajd ifaqqas u ż-​żgħar jaqgħu mal-​art, iħaffru ġol-​ħamrija u jibdew ħajja taħt l-​art, fejn jiġbdu fluwidi mill-​għeruq taʼ arbuxxelli jew siġar għal xi snin. Wara 13 jew 17-​il sena, tiġi l-​ġenerazzjoni l-​ġdida taʼ adulti biex jirripetu ċ-​ċiklu.

Skont artiklu fir-​rivista Nature, iċ-​ċiklu kumpless tal-​ħajja taʼ dan il-​werżieq “ħawwad lix-​xjentisti għal sekli sħaħ. . . . Anki issa, entomologi, jew studjużi tal-​insetti, qed jipprovaw jifhmu kif evolvew iċ-​ċikli straordinarji tal-​ħajja tal-​insetti.” Huwa misteru li qatt ma kien hawn bħalu fost l-​annimali.

X’taħseb int? Jistaʼ ċ-​ċiklu tal-​ħajja tal-​werżieq perjodiku jkun riżultat tal-​evoluzzjoni? Jew ġie disinjat?