Referenzi għall-Fuljett għall-Istudju tal-Laqgħa tal-Ħajja u l-Ministeru Tagħna

1-7 t’Ottubru

TEŻORI MILL-​KELMA T’ALLA | ĠWANNI 9-10

“Ġesù jieħu ħsieb in-​nagħaġ tiegħu”

nwtsty midja

Maqjel tan-​nagħaġ

Maqjel kien post magħluq disinjat biex jipproteġi n-​nagħaġ minn ħallelin u minn annimali li setgħu joqtluhom. Ir-​ragħajja kienu jżommu l-​merħliet tagħhom fis-​sigurtà taʼ maqjel matul il-​lejl. Fi żminijiet tal-​Bibbja, l-​imqawel kienu strutturi mingħajr saqaf taʼ diversi għamliet u daqsijiet. Spiss kien ikollhom ħitan tal-​ġebel u fetħa waħda. (Nu 32:16; 1Sa 24:3; So 2:6) Ġwanni tkellem dwar li jidħol f’maqjel “mill-​bieb” li kien ikun mgħasses minn “min ikun mal-​bieb.” (Ġw 10:1, 3) F’maqjel taʼ komunità, jistaʼ jkun li kien ikun hemm iktar minn merħla waħda li tqattaʼ l-​lejl hemmhekk, u min kien ikun mal-​bieb kien joqgħod għassa biex jipproteġi n-​nagħaġ. Filgħodu, dan kien jiftaħ il-​bieb għar-​ragħajja. Kull ragħaj kien jiġbor il-​merħla tiegħu billi jgħajjat lin-​nagħaġ, u n-​nagħaġ kienu jagħrfu leħen ir-​ragħaj tagħhom u jmorru warajh. (Ġw 10:3-​5) Ġesù rrefera għal din il-​prattika biex juri l-​mod taʼ kif kien jieħu ħsieb lid-​dixxipli tiegħu.—Ġw 10:7-​14.

nwtsty nota taʼ studju dwar Ġw 10:16

inġibhom: Jew “immexxihom.” Il-​verb Grieg ago li ntuża hawnhekk jistaʼ jfisser “iġib” jew “imexxi,” jiddependi mill-​kuntest. Manuskritt Grieg li jmur lura għal madwar is-​sena 200 wara Kristu juża verb Grieg li għandu x’jaqsam miegħu (sinago) li spiss jiġi tradott “jiġbor.” Ġesù, bħala r-​Ragħaj mill-​Aħjar, jiġbor, jiggwida, jipproteġi, u jitmaʼ lin-​nagħaġ li huma taʼ dan il-​maqjel (jissejħu wkoll “merħla żgħira” f’​Lq 12:32) u n-​nagħaġ oħrajn tiegħu. Dawn isiru merħla waħda taħt ragħaj wieħed. Din it-​tixbiha tenfasizza l-​unità li kienu se jgawdu s-​segwaċi taʼ Ġesù.

Ħaffer għal ġawhar spiritwali

nwtsty nota taʼ studju dwar Ġw 9:38

miel quddiemu: Jew “urieh rispett; miel wiċċu lejn l-​art.” Meta l-​verb Grieg proskineo jintuża biex jirreferi għal qima lil alla jew divinità, dan jiġi tradott “qiem.” (Mt 4:10; Lq 4:8) Imma f’dan il-​kuntest, ir-​raġel imfejjaq, li kien twieled agħma, irrikonoxxa lil Ġesù bħala r-​rappreżentant t’Alla u miel quddiemu. Hu ma qisux bħal Alla jew divinità, imma bħala “Bin il-​bniedem” li kien imbassar, il-​Messija b’awtorità divina. (Ġw 9:35) Meta r-​raġel imfejjaq miel quddiem Ġesù, milli jidher hu għamel hekk b’mod simili għal kif kienu jagħmlu n-​nies li jissemmew fl-​Iskrittura Ebrajka. Huma kienu jmilu quddiem profeti, slaten, jew rappreżentanti oħra t’Alla meta kienu jiltaqgħu magħhom. (1Sa 25:23, 24; 2Sa 14:4-​7; 1Sl 1:16; 2Sl 4:36, 37) Ħafna drabi, in-​nies li kienu jmilu quddiem Ġesù kienu jagħmlu dan biex jesprimu gratitudni għal rivelazzjoni divina jew minħabba evidenza t’approvazzjoni divina.

nwtsty noti taʼ studju dwar Ġw 10:22

il-​festa tad-​dedikazzjoni: L-​isem Ebrajk taʼ din il-​festa hu Ħannukah (ħannuka), li jfisser “Inawgurazzjoni; Dedikazzjoni.” Din il-​festa kienet iddum tmint ijiem u kienet tibda fil-​25 jum tax-​xahar taʼ Kislew, viċin is-​solstizju tax-​xitwa (ara nota taʼ studju dwar ix-​xitwa f’dan il-​vers u sgd taqsima 19). Din kienet issir biex tfakkar id-​dedikazzjoni mill-​ġdid tat-​tempju taʼ Ġerusalemm fis-​sena 165 qabel Kristu. Is-​sultan Sirjan Antijoku IV Epifani wera d-​diżrispett tiegħu lejn Ġeħova, l-​Alla tal-​Lhud, billi każbar it-​tempju t’Alla. Pereżempju, hu bena altar fuq l-​altar il-​kbir, fejn qabel kienet tiġi preżentata kuljum l-​offerta tal-​ħruq. Fil-​25 taʼ Kislew, fis-​sena 168 qabel Kristu, biex ikażbar għalkollox it-​tempju taʼ Ġeħova, Antijoku ssagrifika ħanżir fuq l-​altar u ferrex il-​brodu tal-​laħam tal-​ħanżir fuq it-​tempju kollu. Hu ħaraq il-​bibien tat-​tempju, ġarraf il-​kmamar tal-​qassisin, u ġarr l-​altar tad-​deheb, il-​mejda tal-​ħobż tal-​preżenza, u l-​gandlier tad-​deheb. Imbagħad iddedika mill-​ġdid it-​tempju taʼ Ġeħova lil alla pagan Żews t’Olimpu. Sentejn wara, Ġuda l-​Makkabi reġaʼ ħa taħt idejh il-​belt u t-​tempju. Wara li t-​tempju ġie mnaddaf, reġgħet saret id-​dedikazzjoni mill-​ġdid fil-​25 taʼ Kislew, fis-​sena 165 qabel Kristu, tliet snin eżatt wara li Antijoku kien għamel dak is-​sagrifiċċju diżgustanti fuq l-​altar għal Żews. L-​offerti tal-​ħruq taʼ kuljum għal Ġeħova reġgħu bdew. M’hemm l-​ebda stqarrija diretta fl-​Iskrittura ispirata li tindika li Ġeħova ta rebħa lil Ġuda l-​Makkabi u dderiġieh biex jirrestawra t-​tempju. Madankollu, Ġeħova kien uża rġiel minn ġnus barranin, bħal Ċiru l-​Persjan, biex iwettaq ċerti skopijiet rigward il-​qima Tiegħu. (Is 45:1) Allura, hu raġunevoli li nikkonkludu li Ġeħova setaʼ uża raġel mill-​poplu ddedikat tiegħu biex iwettaq ir-​rieda Tiegħu. L-​Iskrittura turi li t-​tempju kellu jkun jeżisti u jiffunzjona biex ikunu jistgħu jitwettqu l-​profeziji rigward il-​Messija, il-​ministeru tiegħu, u s-​sagrifiċċju tiegħu. Ukoll, il-​Leviti kellhom jibqgħu joffru s-​sagrifiċċji sakemm il-​Messija kellu jippreżenta l-​akbar sagrifiċċju, jiġifieri l-​ħajja tiegħu għall-​benefiċċju tal-​umanità. (Da 9:27; Ġw 2:17; Eb 9:11-​14) Is-​segwaċi taʼ Kristu ma kinux kmandati biex josservaw il-​Festa tad-​Dedikazzjoni. (Kol 2:16, 17) Madankollu, m’hemm imkien miktub li Ġesù jew id-​dixxipli tiegħu kkundannaw iċ-​ċelebrazzjoni taʼ din il-​festa.

ix-​xitwa: Din tirreferi għall-​aħħar xitwa tal-​ministeru taʼ Ġesù fis-​sena 32. Il-​Festa tad-​Dedikazzjoni kienet fix-​xahar taʼ Kislew, id-​disaʼ xahar, li jiġi Novembru/Diċembru. Fis-​sena 32, l-​ewwel jum tal-​festa, il-​25 taʼ Kislew, ħabat f’nofs Diċembru. (Ara sgd taqsima 19.) Kienet xi ħaġa magħrufa sew fost il-​Lhud li din il-​festa kienet tiġi fix-​xitwa. Allura l-​fatt li fil-​vers issemmiet ix-​xitwa setaʼ kien biex jenfasizza kif kien it-​temp u għala Ġesù għażel post kenni bħala post biex jgħallem fih—“il-​loġġa taʼ Salamun.” (Ġw 10:23) Dan il-​post kien joffri protezzjoni fix-​xitwa mir-​riħ qawwi mil-​Lvant.—Ara sgd taqsima 15.

8-14 t’Ottubru

TEŻORI MILL-KELMA T’ALLA | ĠWANNI 11-12

“Imita l-​mogħdrija taʼ Ġesù”

nwtsty noti taʼ studju dwar Ġw 11:24, 25

Naf li jqum: Marta ħasbet li Ġesù kien qed jitkellem dwar l-​irxoxt fil-​futur, fl-​aħħar jum. Il-​fidi tagħha f’dan it-​tagħlim kienet waħda straordinarja. Xi mexxejja reliġjużi taʼ żmienha, li kienu jissejħu s-​Sadduċej, kienu jgħidu li m’hemmx irxoxt, minkejja li hu tagħlim ċar fl-​Iskrittura ispirata. (Da 12:13; Mk 12:18) Mill-​banda l-​oħra, il-​Fariżej kienu jemmnu bl-​immortalità tar-​ruħ. Madankollu, Marta kienet taf li Ġesù għallem dwar it-​tama tal-​irxoxt u saħansitra qajjem lil xi nies mill-​mewt, għalkemm ħadd minnhom ma kien ilu mejjet daqskemm kien ilu Lazzru.

Jien l-​irxoxt u l-​ħajja: Il-​mewt u l-​irxoxt taʼ Ġesù stess fetħu t-​triq biex il-​mejtin jerġgħu jingħataw il-​ħajja. Wara li Ġesù ġie rxoxtat, Ġeħova mhux biss tah il-​qawwa biex jirxoxta lill-​mejtin imma wkoll biex jagħti l-​ħajja eterna. F’​Ri 1:18, Ġesù jsejjaħ lilu nnifsu “l-​ħaj” li għandu “l-​imfietaħ tal-​mewt u tal-​Qabar.” Għaldaqstant, Ġesù hu t-​tama tal-​ħajjin u tal-​mejtin. Hu wiegħed li jiftaħ l-​oqbra u jagħti l-​ħajja lill-​mejtin, jew fis-​smewwiet bħala mexxejja sħabu jew fuq l-​art ġdida mmexxija mill-​gvern tiegħu fis-​sema.—Ġw 5:28, 29; 2Pt 3:13.

nwtsty noti taʼ studju dwar Ġw 11:33-35

jibku: Il-​kelma Griega għal “biki” spiss tirreferi għal biki li jinstemaʼ. L-​istess verb intuża għal Ġesù meta bassar il-​qerda li kienet ġejja fuq Ġerusalemm.—Lq 19:41.

karab . . . u tnikket: Dawn iż-​żewġ kelmiet flimkien fil-​lingwa oriġinali jiddeskrivu l-​emozzjonijiet qawwijin ħafna li Ġesù kellu f’din l-​okkażjoni. Il-​verb Grieg li jiġi tradott “karab” (embrimejomej) ġeneralment jirreferi għal sentiment qawwi, imma f’dan il-​kuntest jindika li Ġesù tant ġie mqanqal li karab. Il-​kelma Griega għal “tnikket” (tarasso) litteralment tirreferi għal meta wieħed ikun aġitat. Skont studjuż, f’dan il-​kuntest tfisser “li tikkaġuna f’dak li jkun taqlib minn ġewwa; li teffettwa b’uġigħ jew niket kbir.” L-​istess verb intuża fi Ġw 13:21 biex jiddeskrivi r-​reazzjoni taʼ Ġesù għal ħsieb li jiġi tradut minn Ġuda.—Ara nota taʼ studju dwar Ġw 11:35.

fl-​ispirtu tiegħu: Jew “fih innifsu.” Il-​kelma Griega pnewma mid-​dehra hawnhekk tintuża fis-​sens taʼ forza li tinfluwenza lill-​qalb figurattiva taʼ individwu u ġġiegħlu jgħid u jagħmel affarijiet b’ċertu mod.

qabiżlu d-​dmugħ: Il-​kelma użata hawnhekk (dakrijo) hi l-​verb tan-​nom Grieg “dmugħ” li hi użata fi skritturi bħal Lq 7:38; At 20:19, 31; Eb 5:7; Ri 7:17; 21:4. L-​iffokar donnu hu iktar fuq id-​dmugħ milli fuq il-​biki li jinstemaʼ. Fl-​Iskrittura Griega Kristjana, dan il-​verb Grieg jintuża biss hawnhekk, u hu differenti mill-​wieħed li ntuża fi Ġw 11:33 (ara nota taʼ studju) biex jiddeskrivi l-​biki taʼ Marija u tal-​Lhud. Ġesù kien jaf li kien se jirxoxta lil Lazzru, imma tnikket ferm meta ra l-​ħbieb għeżież tiegħu tant imnikktin. Imqanqal minn imħabba u mogħdrija kbira għal ħbiebu, hu beka quddiemhom. Dan ir-​rakkont juri b’mod ċar li Ġesù jħoss empatija għal dawk li jitilfu lill-​maħbubin tagħhom fil-​mewt.

Ħaffer għal ġawhar spiritwali

nwtsty nota taʼ studju dwar Ġw 11:49

qassis il-​kbir: Meta Iżrael kien ġens indipendenti, il-​qassis il-​kbir kien ikollu dan l-​inkarigu għal għomru. (Nu 35:25) Madankollu, meta Iżrael kien taħt ir-​Rumani, il-​mexxejja inkarigati minn Ruma kellhom l-​awtorità li jaħtru u jneħħu l-​qassis il-​kbir. Kajfa, li kien maħtur mir-​Rumani, kien diplomatiku tas-​sengħa li dam f’din il-​pożizzjoni iktar minn dawk li kienu eżatt qablu. Hu ġie maħtur f’madwar is-​sena 18 u baqaʼ f’dan l-​inkarigu sa madwar is-​sena 36 wara Kristu. Billi qal li Kajfa kien il-​qassis il-​kbir dik is-​sena, jiġifieri fis-​sena 33, Ġwanni milli jidher ried jgħid li l-​perijodu li Kajfa kien qassis il-​kbir kien jinkludi s-​sena memorabbli li fiha Ġesù ġie maqtul.—Ara sgd taqsima 16 biex tara fejn setgħet kienet id-​dar taʼ Kajfa.

nwtsty noti taʼ studju dwar Ġw 12:42

mill-​ħakkiema: Hawnhekk il-​kelma Griega għal “ħakkiema” milli jidher tirreferi għal membri tal-​qorti superjuri Lhudija, is-​Sinedriju. Dan it-​terminu jintuża fi Ġw 3:1 b’referenza għal Nikodemu, membru taʼ dik il-​qorti.

sabiex ma jitkeċċewx mis-​sinagoga: Jew “skomunikati; ma jistgħux jidħlu fis-​sinagoga.” L-​aġġettiv Grieg aposinagogos jintuża biss hawnhekk u fi Ġw 12:42 u 16:2. Persuna li kienet titkeċċa kienet tiġi mwarrba u mistmerra minn oħrajn, u b’hekk kienet tkun maqtugħa mis-​soċjetà. Li wieħed jiġi maqtugħ minn Lhud oħrajn kien ikollu konsegwenzi ekonomiċi serji ħafna għall-​familja. Is-​sinagogi, li primarjament kienu jintużaw biex jgħallmu, kultant kienu jintużaw ukoll bħala qrati lokali li kellhom l-​awtorità li jagħtu kastigi bħal swat u jkeċċu lil xi ħadd mill-​komunità.

15-21 t’Ottubru

TEŻORI MILL-​KELMA T’ALLA | ĠWANNI 13-​14

“Ħallejtilkom mudell”

nwtsty nota taʼ studju dwar Ġw 13:5

jaħsel saqajn id-​dixxipli: F’Iżrael tal-​qedem, is-​sandli kien l-​iktar ħaġa komuni li jintlibes fis-​saqajn. Dan ma kien xejn iktar ħlief qiegħ marbut b’ċinga mas-​sieq u l-​għaksa. B’hekk, is-​saqajn taʼ dawk li kienu jivvjaġġaw ma setgħux ma jitħammġux ladarba t-​toroq u l-​għelieqi kienu bit-​trab u t-​tajn. Għaldaqstant, kienet drawwa li individwu jneħħi s-​sandli meta jidħol f’dar, u min kien ospitabbli kien jagħmel ċert li jiġu maħsulin is-​saqajn taʼ min ikun stieden. Il-​Bibbja fiha għadd taʼ referenzi għal din il-​prattika. (Ġen 18:4, 5; 24:32; 1Sa 25:41; Lq 7:37, 38, 44) Meta Ġesù ħasel saqajn id-​dixxipli tiegħu, hu uża din id-​drawwa biex jagħtihom lezzjoni f’dik li hi umiltà u f’li jaqdu lil xulxin.

nwtsty nota taʼ studju dwar Ġw 13:12-14

għandkom: Jew “hu d-​dmir tagħkom.” Il-​verb Grieg li ntuża hawnhekk spiss jintuża f’sens finanzjarju, u bażikament ifisser “li jkollok id-​dejn maʼ xi ħadd; li jkollok tagħti xi ħaġa lil xi ħadd.” (Mt 18:28, 30, 34; Lq 16:5, 7) Hawn u f’kuntesti oħra, dan jintuża f’sens iktar ġenerali u jfisser li tkun obbligat lejn xi ħadd jew li jkollok id-​dmir li tagħmel xi ħaġa.—1Ġw 3:16; 4:11; 3Ġw 8.

w99 3/1 31 ¶1

L-​Aqwa Bniedem Iwettaq Servizz Umli

Permezz taʼ dan l-​att tal-​ħasil tas-​saqajn tad-​dixxipli tiegħu, Ġesù pprovda lezzjoni qawwija fl-​umiltà. Tabilħaqq, il-​Kristjani m’għandhomx jaħsbu li huma daqshekk importanti li oħrajn għandhom jaqduhom dejjem, lanqas m’għandhom jaspiraw għal pożizzjonijiet taʼ unur u prestiġju. Minflok, għandhom jimxu fuq ix-​xempju li ħalla Ġesù, li “ma ġiex biex ikun moqdi, imma biex jaqdi u biex jagħti ħajtu b’fidwa għall-​kotra.” (Mattew 20:28) Iva, kull wieħed u waħda mis-​segwaċi taʼ Ġesù għandhom ikunu lesti li jwettqu s-​servizzi l-​iktar umiljanti għal xulxin.

Ħaffer għal ġawhar spiritwali

nwtsty nota taʼ studju dwar Ġw 14:6

Jien it-​triq, il-​verità, u l-​ħajja: Ġesù hu t-​triq għax permezz tiegħu biss hu possibbli li nersqu lejn Alla bit-​talb. Hu wkoll “it-​triq” għall-​bnedmin biex jerġgħu jagħmlu ħbieb m’Alla. (Ġw 16:23; Rum 5:8) Ġesù hu l-​verità fis-​sens li hu tkellem u għex fi qbil mal-​verità. Hu wkoll wettaq ħafna profeziji li juru l-​irwol importanti tiegħu fit-​twettiq tal-​iskop t’Alla. (Ġw 1:14; Ri 19:10) Dawn il-​profeziji saru “Iva [jew twettqu] permezz tiegħu.” (2Ko 1:20) Ġesù hu l-​ħajja għax permezz tal-​fidwa, hu għamilha possibbli għall-​bnedmin biex jiksbu “l-​ħajja vera,” jiġifieri “l-​ħajja taʼ dejjem.” (1Ti 6:12, 19; Ef 1:7; 1Ġw 1:7) Hu wkoll se jkun “il-​ħajja” għal miljuni li se jiġu rxoxtati bit-​tama li jgħixu għal dejjem f’Ġenna tal-​art.—Ġw 5:28, 29.

nwtsty nota taʼ studju dwar Ġw 14:12

għemejjel akbar minn dawn: Ġesù ma kienx qed jgħid li l-​mirakli li kienu se jwettqu d-​dixxipli tiegħu kienu se jkunu akbar minn tiegħu. Minflok, hu b’umiltà rrikonoxxa li x-​xogħol tagħhom taʼ pritkar u tagħlim kien se jkun ikbar minn tiegħu. Is-​segwaċi tiegħu kienu se jkopru iktar territorju, jilħqu iktar nies, u jippritkaw għal iktar żmien milli għamel hu. Il-​kliem taʼ Ġesù juri b’mod ċar li hu stenna li s-​segwaċi tiegħu jkomplu dan ix-​xogħol.

22-28 t’Ottubru

TEŻORI MILL-​KELMA T’ALLA | ĠWANNI 15-​17

“M’intomx parti mid-​dinja”

nwtsty nota taʼ studju dwar Ġw 15:19

dinja: F’dan il-​kuntest, il-​kelma Griega kosmos tirreferi għan-​nies li ma jaqdux lil Alla, is-​soċjetà umana inġusta li hi mbiegħda minn Alla. Ġwanni hu l-​uniku kittieb tal-​Evanġelju li kkwota lil Ġesù jgħid li s-​segwaċi tiegħu mhumiex parti mid-​dinja jew mhumiex tad-​dinja. Dan l-​istess ħsieb issemma darbtejn oħra fl-​aħħar talba li Ġesù għamel mal-​appostli leali tiegħu.—Ġw 17:14, 16.

nwtsty nota taʼ studju dwar Ġw 15:21

minħabba ismi: Fil-​Bibbja, it-​terminu “isem” xi kultant jirreferi għall-​individwu li jkollu dak l-​isem, ir-​reputazzjoni tiegħu, u dak kollu li jirrappreżenta. Fil-​każ tal-​isem taʼ Ġesù, dan jirrappreżenta wkoll l-​awtorità u l-​pożizzjoni li tah Missieru. (Mt 28:18; Flp 2:9, 10; Eb 1:3, 4) Hawnhekk Ġesù jispjega għala n-​nies tad-​dinja kienu se jagħmlu affarijiet kontra s-​segwaċi tiegħu: għax ma jafux lil dak li bagħtu. Li jkunu jafu lil Alla kien se jgħinhom jifhmu u jirrikonoxxu x’jirrappreżenta l-​isem taʼ Ġesù. (At 4:12) Dan jinkludi l-​pożizzjoni taʼ Ġesù bħala l-​Mexxej maħtur minn Alla, is-​Sultan tas-​slaten, li n-​nies kollha għandhom imilu lejh b’sottomissjoni sabiex jiksbu l-​ħajja.—Ġw 17:3; Ri 19:11-​16; qabbel Sa 2:7-​12.

it-​1 516

Il-​kuraġġ

Il-​Kristjani għandhom bżonn il-​kuraġġ biex jibqgħu nodfa billi ma jitniġġsux mill-​attitudnijiet u l-​azzjonijiet tad-​dinja li hi għadu t’Alla Ġeħova. Jeħtieġu l-​kuraġġ ukoll biex jibqgħu leali lejn Alla minkejja li jiffaċċjaw il-​mibegħda tad-​dinja. Ġesù Kristu qal lid-​dixxipli tiegħu: “Fid-​dinja qed ikollkom it-​tribulazzjoni, imma agħmlu kuraġġ! Jien irbaħt lid-​dinja.” (Ġw 16:33) L-​Iben t’Alla qatt ma ċeda għall-​influwenza tad-​dinja, imma hu rebaħ lid-​dinja billi bl-​ebda mod ma sar bħalha. L-​eżempju mill-​aqwa taʼ Ġesù Kristu bħala r-​rebbieħ u r-​riżultat tal-​ħajja tiegħu bla nuqqas, jistgħu jagħtu lil dak li jkun il-​kuraġġ meħtieġ biex jimitah f’li jibqaʼ separat mid-​dinja u ma jitniġġisx minnha.—Ġw 17:16.

Ħaffer għal ġawhar spiritwali

nwtsty noti taʼ studju dwar Ġw 17:21-​23

ħaġa waħda: Jew “f’unità.” Ġesù talab biex is-​segwaċi veri tiegħu jkunu “ħaġa waħda,” jiġifieri jaħdmu flimkien f’unità għall-​istess skop, bħalma hu u Missieru huma “ħaġa waħda” billi jaħdmu flimkien u bi ħsieb wieħed. (Ġw 17:22) Fl-​1Ko 3:6-​9, Pawlu ddeskriva din it-​tip taʼ unità fost il-​ministri Kristjani hekk kif huma jaħdmu flimkien u flimkien m’Alla.—Ara 1Ko 3:8.

perfezzjonati bħala ħaġa waħda: Jew “uniti għalkollox.” F’dan il-​vers, Ġesù għamel konnessjoni bejn l-​unità perfetta maʼ li nkunu maħbubin mill-​Missier. Dan hu fi qbil maʼ Kol 3:14, li jgħid: “L-​imħabba . . . hi rabta perfetta li tgħaqqad.” Din l-​unità perfetta hi relattiva. Din ma tfissirx li d-​differenzi kollha tal-​personalità, bħall-​abbiltajiet, id-​drawwiet, u l-​kuxjenza taʼ individwu, se jisparixxu. Imma tfisser li s-​segwaċi taʼ Ġesù huma uniti fl-​azzjoni, fit-​twemmin, u fit-​tagħlim.—Rum 15:5, 6; 1Ko 1:10; Ef 4:3; Flp 1:27.

nwtsty nota taʼ studju dwar Ġw 17:24

it-​tisjis tad-​dinja: Il-​kelma Griega għal “tisjis,” f’​Eb 11:11 hi tradotta “toħroġ tqila,” u hemmhekk hi użata maʼ “nisel.” Hawnhekk din il-​kelma hi użata fl-​espressjoni “t-​tisjis tad-​dinja,” u milli jidher din tirreferi għat-​twelid tat-​tfal t’Adam u Eva. Ġesù assoċja “t-​tisjis tad-​dinja” m’Abel, li milli jidher hu l-​ewwel bniedem li jistaʼ jinfeda u l-​ewwel bniedem li ismu hu miktub “fir-​romblu tal-​ħajja sa mit-​tisjis tad-​dinja.” (Lq 11:50, 51; Ri 17:8) Dan il-​kliem li Ġesù qal f’talba lil Missieru jikkonferma wkoll li ħafna żmien ilu—qabel ma Adam u Eva kellhom nisel—Alla ħabb lill-​Iben uniġenitu tiegħu.

29 t’Ottubru–4 taʼ Novembru

TEŻORI MILL-​KELMA T’ALLA | ĠWANNI 18-​19

“Ġesù ta xhieda għall-​verità”

nwtsty noti taʼ studju dwar Ġw 18:37

nixhed għall-​verità: Kif intużaw fl-​Iskrittura Griega Kristjana, il-​kliem Grieg li jiġi tradott “nixhed” (martireo) u “xhieda” (martireja; martis) għandhom ħafna tifsir. Iż-​żewġ termini jintużaw fis-​sens bażiku taʼ li wieħed jagħti xhieda tal-​fatti li jkun ra personalment jew mill-​għarfien persunali, imma jistgħu jinkludu wkoll l-​idea taʼ li wieħed “jiddikjara; jikkonferma; jitkellem tajjeb dwar.” Ġesù mhux biss ta xhieda u pproklama l-​veritajiet li minnhom kien konvint imma wkoll għex b’tali mod li appoġġa l-​verità tal-​kelma profetika u tal-​wegħdi taʼ Missieru. (2Ko 1:20) L-​iskop t’Alla f’konnessjoni mas-​Saltna u mal-​Mexxej Messjaniku kien ġie mbassar fid-​dettall. Il-​ħajja kollha taʼ Ġesù fuq l-​art, li spiċċat bil-​mewt tiegħu bħala sagrifiċċju, wettqet il-​profeziji kollha dwaru, inkluż id-​dellijiet, jew affarijiet simili, li kien hemm fil-​patt tal-​Liġi. (Kol 2:16, 17; Eb 10:1) Għalhekk, jistaʼ jingħad li Ġesù ‘xehed għall-​verità’ kemm bil-​kliem u kemm bl-​għemil.

il-​verità: Ġesù ma kienx qed jirreferi għall-​verità inġenerali, imma għall-​verità rigward l-​iskopijiet t’Alla. Fattur importanti tal-​iskop t’Alla hu li Ġesù, “bin David,” jaqdi bħala Qassis il-​Kbir u bħala Mexxej tas-​Saltna t’Alla. (Mt 1:1) Ġesù spjega li raġuni primarja għala hu ġie fid-​dinja, għall-​ħajja tiegħu fuq l-​art, u għall-​ministeru tiegħu kienet biex jiddikjara l-​verità dwar dik is-​Saltna. L-​anġli ddikjaraw messaġġ simili qabel u meta twieled Ġesù f’Betlem tal-​Lhudija, il-​belt li kien twieled fiha David.—Lq 1:32, 33; 2:10-​14.

nwtsty nota taʼ studju dwar Ġw 18:38a

X’inhi l-​verità?: Il-​mistoqsija taʼ Pilatu milli jidher tirreferi għall-​verità inġenerali, mhux speċifikament “għall-​verità” li Ġesù kien għadu kif tkellem dwarha. (Ġw 18:37) Li kieku din kienet mistoqsija sinċiera, Ġesù żgur li kien iwieġbu. Imma Pilatu x’aktarx li staqsa din il-​mistoqsija rettorika b’mod xettiku jew b’mod li juri li ma jemminx, bħallikieku qal, “Il-​verità? X’inhi din? Din ma teżistix!” Infatti, Pilatu lanqas biss stenna tweġiba imma telaq u ħareġ ħdejn il-​Lhud.

Ħaffer għal ġawhar spiritwali

nwtsty nota taʼ studju dwar Ġw 19:30

radd l-​ispirtu tiegħu: Jew “ħa l-​aħħar nifs; ma baqax jieħu nifs.” It-​terminu “spirtu” (bil-​Grieg, pnewma) hawnhekk jistaʼ jinftiehem li jirreferi għan-​“nifs” jew “il-​forza tal-​ħajja.” Dan jiġi appoġġat mill-​verb Grieg ekpnijo (litteralment, “tieħu nifs ’il barra”) li ntuża fir-​rakkonti paralleli li nsibu f’​Mk 15:37 u Lq 23:46 (fejn ġie tradott “miet” jew “ħa l-​aħħar nifs”). Xi wħud jissuġġerixxu li l-​użu tal-​verb Grieg li jiġi tradott “radd,” jew ċeda, ifisser li Ġesù b’mod volontarju ma baqax jissielet biex jibqaʼ ħaj ladarba kollox kien twettaq. Hu minn jeddu “ferraʼ ruħu sal-​mewt.”—Is 53:12; Ġw 10:11.

nwtsty nota taʼ studju dwar Ġw 19:31

dak is-​Sabat kien kbir: Il-​15 taʼ Nisan, l-​għada tal-​Qbiż, dejjem kien sabat, jiġi f’liema ġurnata jiġi. (Le 23:5-​7) Meta dan is-​Sabat speċjali inzerta f’jum is-​Sabat (is-​sebaʼ jum tal-​ġimgħa għal-​Lhud, li kien jibda minn inżul ix-​xemx tal-​Ġimgħa sa nżul ix-​xemx tas-​Sibt), allura kien Sabat “kbir.” Ġesù miet il-​Ġimgħa, u l-​għada kien Sabat bħal dan. Bejn is-​sena 29 u s-​sena 35, l-​uniku 14 taʼ Nisan li ġie l-​Ġimgħa kien dak tas-​sena 33. Għalhekk din l-​evidenza tappoġġa l-​konklużjoni li Ġesù miet fil-​14 taʼ Nisan tas-​sena 33.