Il-​Qamar Jeffettwalek Ħajtek?

GĦAL eluf taʼ snin, il-​bnedmin kienu taʼ l-​idea li l-​qamar jikkontrolla ċerti aspetti tal-​ħajja fuq l-​art. Kien maħsub li l-​fażijiet tal-​qamar għandhom xi effett fuq il-​pjanti, l-​annimali, u saħansitra fuq in-​nies. Xi ideat li fil-​passat tant kienu jintogħġbu issa sabu li m’humiex vera permezz tar-​riċerka moderna li għamlet ix-​xjenza. Madankollu xi ideat oħra għadhom jippersistu sal-​lum. Il-​fatti x’juru?

Xi nies huma konvinti li hemm xi konnessjoni bejn il-​fażijiet tal-​qamar u t-​tkabbir tal-​pjanti. B’hekk, huma jużaw kalendarji u almanakki biex jiddeċiedu meta se jiżirgħu l-​fjuri, iferrxu d-​demel, iferrgħu l-​inbid fil-​fliexken, jew jippreservaw il-​frott. Dan jagħmluh għax jemmnu li jekk ċertu xogħol isir matul il-​fażi l-​ħażina tal-​qamar, il-​kwalità tal-​prodott ma tkunx mill-​ifjen. Sors minnhom jagħti dan il-​parir lill-​ġardinara: “Il-​ġbir tal-​ħaxix li se jittiekel malli jinġabar għandu ġeneralment isir meta l-​qamar jimla, filwaqt li l-​ħaxix li se jiġi preservat għandu jinġabar meta l-​qamar jonqos.” Teżisti xi bażi xjentifika għal din l-​użanza?

Donnu li ċerti studji li saru jagħmlu konnessjoni bejn it-​tkabbir tal-​pjanti u l-​bidliet fil-​qamar. Madankollu, ħafna xjenzati m’humiex konvinti. Huma jgħidu li l-​bidliet fil-​qamar huma komplikati. Barra minn hekk dawn il-​bidliet m’humiex regulari għalkollox u l-​effetti tagħhom ma jidhrux faċilment. Għaldaqstant huwa diffiċli li wieħed jirrepeti l-​esperimenti li jiġu bbażati fuqhom l-​istudji.

Madankollu, ċerti effetti mill-​qamar ġew verifikati. Per eżempju, intwera li l-​attività, it-​tmigħ, ir-​riproduzzjoni, u l-​bidliet bijoloġiċi taʼ ħafna forom taʼ ħajja jiġu effettwati skond kemm il-​baħar ikun mimli jew fieragħ. Il-​livell tal-​baħar, mill-​banda l-​oħra, huwa influwenzat direttament mill-​qawwa tal-​gravità tal-​qamar.

Xi wħud isostnu li jekk il-​qamar jinfluwenza l-​baħar, dan għandu jeffettwa lill-​bnedmin ukoll, ladarba parti kbira mill-​ġisem uman huwa ilma. U xi ngħidu għar-​relazzjoni li jaħsbu li teżisti bejn il-​fażijiet tal-​qamar u t-​taqlib mentali, il-​ħin meta wieħed jitwieled, u anki ċ-​ċiklu taʼ kull xahar tal-​mara, li bejn wieħed u ieħor huwa twil daqs dak tal-​qamar?

Saru studji fl-​oqsma tal-​psikjatrija, tal-​psikoloġija, u tal-​ġinekoloġija sabiex jaraw kemm dawn l-​affarijiet huma veri. Mir-​riżultati ma nstab xejn mija fil-​mija. Xi riċerkaturi jsostnu li sabu xi traċċi taʼ konnessjoni bejn attivitajiet umani u l-​bidliet fil-​qamar, imma oħrajn jistqarru bla tlaqliq li ma teżisti l-​ebda relazzjoni bejn it-​tnejn. Huma jġibu l-​argument li jekk iċ-​ċikli tal-​qamar kellhom influwenza li tidher ċara fuq it-​twelid tat-​trabi, il-​konnessjoni bejn it-​tnejn kienet tkun ovvja minn żmien twil ilu. Iktar minn hekk, l-​ebda waħda mit-​teoriji li ġew proposti biex jispjegaw l-​effett li l-​qamar suppost għandu fuq in-​nies ma kkonvinċew lix-​xjenzati b’mod ġenerali.a

Għalkemm ix-​xjenza wriet li l-​qamar għandu xi ftit effett fuq id-​diversi forom taʼ ħajja fuq l-​art, m’huwiex faċli biex wieħed jiddetermina kemm huwa kbir dan l-​effett. L-​univers fiżiku tagħna huwa komplikat, u għall-​inqas għalissa, ħafna mill-​mekkaniżmi taʼ l-​għaġeb li jirregolawh għadna ma nafux bihom.

[Nota taʼ taħt]

[Stampa f’paġna 20]

L-​alla mara Selene, meqjuma mill-​Griegi u r-​Rumani tal-​qedem bħala l-​personifikazzjoni tal-​qamar

[Sors]

Musei Capitolini, Roma