KAPITLU 33

X’Għandi Nkun Naf Dwar it-Tipjip?

Ħares lejn dawn l-​għażliet li ġejjin u agħmel ✔ fil-​kaxxa maġenb kull waħda li tħoss li tiddeskrivik.

□ Jien kurjuż

□ Jien stressat

□ Nixtieq niġi aċċettat minn oħrajn

□ Ninkwieta dwar il-​piż tiegħi

JEKK għamilt ✔ maġenb xi waħda mill-​kaxxi f’paġna 237, mela għandek xi ħaġa inkomuni maʼ dawk tamparek li jpejpu jew li beħsiebhom jibdew ipejpu.a Pereżempju:

Taqtaʼ l-​kurżità. “Kelli kurżità biex nara kif kont se nħossni. Għalhekk, meta tfajla fl-​iskola offrietli sigarett jien ħadtu, tlaqt ’il barra nkiss inkiss, u pejjiptu.”​—Tracy.

Tkampa mal-​istress u tiġi aċċettat minn oħrajn. “Iż-​żgħażagħ fl-​iskola kienu jgħidu ‘Għandi bżonn sigarett,’ u mbagħad wara li jpejpuh jgħidu, ‘Issa nħossni aħjar!’ Meta kont inħossni stressata, proprju hekk kien ikolli aptit nagħmel.”​—Nikki.

Tnaqqas il-​piż. “Xi tfajliet ipejpu biex jibqgħu rqaq—huwa ħafna iktar faċli milli tagħmel id-​dieta!”​—Samantha.

Iżda qabel ma tqabbad l-​ewwel sigarett—jew is-​sigarett li jmiss—ieqaf u aħseb. Tkunx bħal ħuta li qed tissielet biex tinħeles minn sunnara bil-​lixka. Huwa minnu li l-​ħuta forsi tieħu premju żgħir, imma xi prezz għoli trid tħallas! Minflok, segwi l-​parir tal-​Bibbja u uża ‘l-​fakultà tiegħek biex taħseb ċar.’ (2 Pietru 3:1) Wieġeb il-​mistoqsijiet li ġejjin.

X’Taf Verament Dwar it-​Tipjip?

Veru jew falz.

a. It-​tipjip se jnaqqasli l-​istress.

□ Veru □ Falz

b. Id-​duħħan mhux se jagħmilli ħsara dment li ma nibilgħux.

□ Veru □ Falz

ċ. Huwa biss meta nilħaq ċerta età li se nibda nħoss l-​effetti tat-​tipjip.

□ Veru □ Falz

d. Jekk inpejjep se nidher iktar attraenti f’għajnejn dawk tas-​sess oppost.

□ Veru □ Falz

e. Jekk inpejjep ma nkun qed nagħmel ħsara lil ħadd ħlief lili nnifsi.

□ Veru □ Falz

f. Lil Alla ma tagħmillux differenza jekk inpejjipx jew le.

□ Veru □ Falz

Tweġibiet

a. Falz. Għalkemm it-​tipjip itaffilek b’mod temporanju xi ftit mill-​istress, ix-​xjenzati sabu li fir-​realtà n-​nikotina żżid il-​livell tal-​ormoni tal-​istress.

b. Falz. Xi studji juru li ’l fuq minn 80 fil-​mija mill-​partiċelli tad-​duħħan li tiblaʼ int u tpejjep sigarett jibqgħu f’ġismek.

ċ. Falz. Għalkemm ir-​riskji jiżdiedu maʼ kull sigarett li tpejjep, ċerti effetti huma immedjati. Xi wħud jaqbdu l-​vizzju tat-​tipjip minn sigarett wieħed biss. Il-​pulmun tiegħek ma jibqax jaħdem kif suppost u x’aktarx li tiżviluppa sogħla kronika. Il-​ġilda tiegħek se titkemmex iktar u qabel iż-​żmien. It-​tipjip iżidlek ir-​riskju li ma tiffunzjonax sew sesswalment, li jagħtuk attakki taʼ paniku, u li taqbdek dipressjoni.

d. Falz. Ir-​riċerkatur Lloyd Johnston sab li l-​adoloxxenti li jpejpu huma “inqas attraenti f’għajnejn il-​biċċa l-​kbira minn dawk tas-​sess oppost.”

e. Falz. Kull sena, eluf taʼ nies imutu b’kaġun tad-​duħħan li jibilgħu mis-​sigaretti li jpejjep ħaddieħor. Dan jagħmel ħsara lill-​familja u lill-​ħbieb tiegħek, u saħansitra lill-​annimali li trabbi d-​dar.

f. Falz. Dawk li jridu jogħġbu lil Alla għandhom jitnaddfu minn “kull tinġis tal-​laħam.” (2 Korintin 7:1) Bla ebda dubju, it-​tipjip iniġġes lill-​ġisem. Jekk tagħżel li tkun imniġġes, u b’hekk tagħmel ħsara lilek innifsek u lil oħrajn permezz tat-​tabakk, ma tistax tkun ħabib t’Alla.​—Mattew 22:39; Galatin 5:19-​21.

Kif Tirreżisti

Mela, x’se tagħmel jekk xi ħadd joffrilek sigarett? Tweġiba sempliċi imma b’mod sod, bħal pereżempju, “Le grazzi, jien ma npejjipx,” spiss tkun biżżejjed. Jekk l-​individwu jippersisti jew saħansitra jwaqqgħek għaċ-​ċajt, ftakar li din kienet deċiżjoni tiegħek. Int tistaʼ tgħid:

● “Sirt naf kemm is-​sigaretti jistgħu jkunu taʼ ħsara għal saħħti, u għalhekk iddeċidejt li t-​tipjip ma jgħoddx għalija.”

● “Għandi xi pjanijiet importanti għall-​futur u nixtieq inwettaqhom; ma rridx immut qabel iż-​żmien.”

● “Jiġifieri qed tgħidli li m’għandix dritt nagħżel li ma npejjipx?”

Madankollu, bħaż-​żgħażagħ kwotati iktar kmieni f’dan il-​kapitlu, jistaʼ jagħti l-​każ li l-​akbar pressjoni tiġi minnek stess. Jekk dan hu minnu, tistaʼ tissielet kontra din ix-​xewqa billi tirraġuna fuq mistoqsijiet bħal dawn:

● ‘Tassew se nikseb benefiċċji mit-​tipjip? Pereżempju, jekk niddeċiedi li npejjep sempliċement biex niġi aċċettat minn oħrajn, tassew se nħossni parti mill-​grupp tagħhom jekk ma jkolli kważi xejn iktar inkomuni maʼ dawn l-​uħud? Tassew irrid nagħmilha maʼ nies li jieħdu pjaċir jarawni nagħmel ħsara lil saħħti?’

● ‘It-​tipjip kemm se jikkaġunali ħsara fejn jidħlu l-​finanzi, il-​problemi taʼ saħħa, u r-​rispett li oħrajn ikollhom lejja?’

● ‘Se nasal biex nitlef il-​ħbiberija tiegħi m’Alla għal sigarett?’

Iżda xi ngħidu jekk diġà qbadt il-​vizzju tat-​tipjip? X’tistaʼ tagħmel biex taqtgħu?

Kif Taqtaʼ t-​Tipjip

1. Kun Konvint. Ikteb ir-​raġunijiet għala int tixtieq taqtaʼ t-​tipjip u rrivedihom spiss. Ix-​xewqa li tkun nadif f’għajnejn Alla tistaʼ tkun inċentiv tajjeb ħafna.—Rumani 12:1; Efesin 4:17-​19.

2. Fittex l-​għajnuna. Jekk qed tpejjep bil-​moħbi, issa huwa ż-​żmien li tgħid lil oħrajn u li tfittex l-​għajnuna. Għidilhom li qed tpejjep u li se taqtaʼ t-​tipjip, u itlob l-​għajnuna tagħhom. Jekk trid taqdi lil Alla, itolbu jgħinek.—1 Ġwanni 5:14.

3. Iffissa data meta se tieqaf. Agħti ċans lilek innifsek ġimagħtejn jew inqas u mmarka fuq il-​kalendarju tiegħek il-​ġurnata partikulari li fiha beħsiebek taqtaʼ s-​sigaretti. Għid lill-​familja u lill-​ħbieb tiegħek li minn dik il-​ġurnata ’l quddiem m’intix se tpejjep iktar.

4. Fittex u armi. Qabel ma tasal id-​data li fiha se tieqaf tpejjep, fittex sew f’kamartek, fil-​karozza, u fost ħwejġek, u ara ssibx xi sigaretti. Jekk issib, armihom. Eħles mil-​lighters, mis-​sulfarini, u mill-​ashtrays.

5. Issaporti s-​sintomi tal-​astinenza. Ixrob ħafna juice tal-​frott jew ilma, u orqod iktar. Żomm f’moħħok li s-​sintomi huma temporanji, filwaqt li l-​benefiċċji huma permanenti!

6. Evita t-​tentazzjonijiet. Żomm ’il bogħod minn sitwazzjonijiet u postijiet fejn taħseb li tiġik it-​tentazzjoni li tpejjep. Ukoll, forsi jkollok bżonn taqtaʼ l-​kuntatt soċjali maʼ dawk li jpejpu.—Proverbji 13:20.

Titqarraqx!

Kull sena, il-​kumpaniji tat-​tabakk jonfqu biljuni taʼ dollari fuq l-​irreklamar. Min huma fil-​mira prinċipali tagħhom? Dokument taʼ kumpanija tat-​tabakk jgħid: “L-​adoloxxent tal-​lum huwa l-​klijent regulari t’għada.”

Tħallix lill-​kumpaniji tat-​tabakk iġegħluk tberbaq flusek. Għala għandek taqaʼ għal-​lixka tagħhom? La n-​nies li jmexxu dawn il-​kumpaniji, u lanqas dawk tamparek li jpejpu ma jimpurtahom verament minnek. Minflok ma tismaʼ minnhom, ismaʼ mill-​pariri li jinsabu fil-​Bibbja u tgħallem “għall-​ġid tiegħek.”​—Isaija 48:17.

[Nota ta’ taħt]

SKRITTURA PRINĊIPALI

“Ħa nitnaddfu minn kull tinġis tal-​laħam.”​—2 Korintin 7:1.

SUĠĠERIMENT

Evita li toqgħod iġġib l-​iskużi, bħal pereżempju billi tirraġuna, ‘Mhux nifs wieħed biss?!’ Spiss dan iwassal biex terġaʼ taqbad il-​vizzju tat-​tipjip.​—Ġeremija 17:9.

KONT TAF . . . ?

It-​tabakk li ma tpejpux—bħal pereżempju t-​tabakk li tomogħdu—jistaʼ jkun fih iktar nikotina mis-​sigaretti u jkun jikkonsisti minn madwar 25 sustanza velenuża li jikkaġunaw il-​kanċer. Dawn is-​sustanzi jżidu r-​riskju li l-​individwu li jagħmel użu mit-​tabakk jaqbdu kanċer tal-​ġriżmejn u tal-​ħalq.

L-​AZZJONI LI SE NIEĦU

Jekk xi ħadd minn sħabi tal-​iskola jagħmilli pressjoni biex inpejjep, jien se ․․․․․

Dak li nixtieq nistaqsi lill-​ġenitur(i) tiegħi dwar dan is-​suġġett hu ․․․․․

INT X’TAĦSEB?

● Avolja taf bil-​perikli, għala għandu mnejn xorta waħda tiġik il-​ħajra li tpejjep?

● X’kien li kkonvinċiek li t-​tipjip mhuwiex tajjeb għalik?

[Kumment f’paġna 240]

“Meta joffruli sigarett, jien sempliċement nitbissem u ngħid, ‘Le grazzi, ma rridx nimrad bil-​kanċer.’”​—Alana

[Kaxxa/Stampa f’paġna 241]

Il-​Marijuana Tassew Tagħmel Daqshekk Ħsara?

“Xi wħud jgħidu li l-​użu tal-​marijuana huwa mod kif taħrab mill-​problemi, u li ma tħalli l-​ebda effett ħażin,” tgħid Ellen, li tgħix l-​Irlanda. Ġieli smajt stqarrijiet simili dwar il-​marijuana? Ejja nqabblu xi ftit ħrejjef komuni mal-​fatti.

Ħrafa. Il-​marijuana ma tagħmilx ħsara.

Fatt. L-​effetti tal-​marijuana li jdumu żmien twil huma jew jistgħu jkunu: ħsara fil-​memorja, nuqqas taʼ abbiltà meta wieħed jiġi biex jitgħallem, sistema tal-​immunità dgħajfa, kif ukoll ħsara fis-​saħħa sesswali kemm fl-​irġiel u kemm fin-​nisa. L-​użu tal-​marijuana jistaʼ jwassal għal attakki taʼ ansjetà, psikożi, u paranojja. Tfal li jitwieldu minn nisa li jpejpu l-​marijuana għandhom iktar tendenza li jkollhom problemi fl-​atteġġjament tagħhom, ikunu inqas attenti, u jsibuha iktar diffiċli biex jieħdu deċiżjonijiet.

Ħrafa. Id-​duħħan tal-​marijuana jagħmel inqas ħsara mid-​duħħan tas-​sigaretti.

Fatt. Meta mqabbel mad-​duħħan tat-​tabakk, id-​duħħan tal-​marijuana jistaʼ jħallilek erbaʼ darbiet iktar qatran fil-​pajpijiet tan-​nifs u jħallilek ħames darbiet iktar monossidu karboniku velenuż f’demmek. Meta tpejjep ħames joints tal-​marijuana tkun daqslikieku qed tieħu ġo fik l-​istess ammont taʼ sustanzi li jikkaġunaw il-​kanċer li jkun fih pakkett sigaretti.

Ħrafa. Il-​marijuana ma tagħmlekx dipendenti minnha.

Fatt. L-​adoloxxenti li jkollhom problemi mentali jew emozzjonali jistgħu faċilment isiru dipendenti mill-​marijuana. Oħrajn jistgħu jsiru dipendenti wara li jkun ilhom ħafna żmien jagħmlu użu minnha. Barra minn hekk, l-​istudji juru li l-​adoloxxenti li jpejpu l-​marijuana jkunu f’riskju ferm ikbar li jieħdu drogi oħrajn li jġiegħlu lill-​individwu jsir dipendenti minnhom, bħal pereżempju l-​kokaina.

[Kaxxa/Stampi f’paġni 244, 245]

L-​Effetti li t-​Tabakk Iħalli Fuq Ġismek

Ħares lejn in-​nies f’saħħithom li jidhru fir-​reklami tas-​sigaretti; imbagħad qabbilhom mal-​effett li fir-​realtà t-​tipjip iħalli fuq ġismek.

Il-​ħalq u l-​gerżuma Jistaʼ jikkaġuna kanċer

[Stampa]

Kanċer fl-​ilsien

Il-​qalb L-​arterji jibbiesu u jidjiequ, fil-​qalb ma jgħaddix biżżejjed ossiġnu, u r-​riskju tal-​mard tal-​qalb jiżdied saħansitra b’erbaʼ darbiet

[Stampa]

Arterja misduda

Il-​pulmun Jeqred il-​boroż tal-​arja, jaħraq il-​pajpijiet tan-​nifs, u jżid ir-​riskju taʼ kanċer fil-​pulmun saħansitra bi 23 darba

[Stampa]

Il-​pulmun taʼ xi ħadd li jpejjep

Il-​moħħ Iżid ir-​riskju taʼ puplesija saħansitra b’erbaʼ darbiet

Il-​ġilda Jistaʼ jikkaġuna tikmix qabel iż-​żmien

Is-​snien Jikrieh il-​kulur

L-​istonku Jikkaġuna kanċer

Il-​frixa Jikkaġuna kanċer

Il-​bużżieqa tal-​awrina Jikkaġuna kanċer

Il-​kliewi Jikkaġuna kanċer

[Stampa f’paġna 239]

Xi ħadd li jpejjep jistaʼ jitqabbel maʼ ħuta li qed tissielet biex tinħeles mil-​lixka. Għall-​ewwel forsi jħoss ċertu sodisfazzjon, imma xi prezz għoli jrid iħallas!

KAPITLU 34

X’Hemm Ħażin f’li Nixrob Iżżejjed?

Kieku int kif twieġeb il-​mistoqsijiet li ġejjin? Agħmel ✔ fil-​kaxxa maġenb it-​tweġiba tiegħek.

Hemm xi ħadd fost sħabek li jixrob minkejja li għadu taħt l-​età jew li jixrob iżżejjed?

□ Iva □ Le

Qatt għamlulek pressjoni sħabek biex tixrob l-​alkoħol?

□ Iva □ Le

Qatt xrobt iżżejjed?

□ Iva □ Le

X’JIĠIFIERI li tixrob iżżejjed? Għal xi wħud dan sempliċement ifisser li tixrob biex tisker. Rapport mill-​Istitut Nazzjonali tal-​Istati Uniti dwar l-​Abbuż tal-​Alkoħol u l-​Alkoħoliżmu pprova jkun iktar speċifiku. Dan ir-​rapport qal li x-​xorb żejjed “normalment ifisser li, fil-​każ tal-​irġiel, wieħed jixrob ħames drinks jew iktar wara xulxin, u fil-​każ tan-​nisa, erbaʼ drinks jew iktar wara xulxin.”

Jekk ġieli ġietek it-​tentazzjoni li tixrob iżżejjed jew li tixrob minkejja li għadek taħt l-​età f’għajnejn il-​liġi, m’intix waħdek. Bosta żgħażagħ jabbużaw mill-​alkoħol.a Iżda staqsi lilek innifsek: ‘X’naf verament dwar ir-​raġuni għala nkun irrid nixrob u dwar l-​effetti li l-​alkoħol jistaʼ jkollu fuqi?’ Pereżempju, kieku int kif twieġeb għal dawn il-​mistoqsijiet f’għamla taʼ veru jew falz? Agħmel ✔ fil-​kaxxa maġenb it-​tweġiba tiegħek, u mbagħad ikkunsidra l-​fatti.

a. L-​adoloxxenti jixorbu biss għax togħġobhom it-​togħma tal-​alkoħol.

□ Veru □ Falz

b. Peress li huma iżgħar u iktar f’saħħithom, l-​adoloxxenti jbatu inqas mill-​adulti fejn jidħlu l-​effetti ħżiena li jġib miegħu l-​abbuż mill-​alkoħol.

□ Veru □ Falz

ċ. Ix-​xorb żejjed mhux se joqtlok.

□ Veru □ Falz

d. Il-​Bibbja tikkundanna l-​użu kollu tal-​alkoħol.

□ Veru □ Falz

e. L-​unika konsegwenza tax-​xorb żejjed hi saħħa batuta.

□ Veru □ Falz

a. L-​adoloxxenti jixorbu biss għax togħġobhom it-​togħma tal-​alkoħol. Tweġiba—Falz. Stħarriġ dwar l-​alkoħol li sar fl-​Awstralja wera li 36 fil-​mija miż-​żgħażagħ li ġew intervistati qalu li xorbu primarjament biex f’attivitajiet soċjali ma jkunux differenti minn sħabhom. Stħarriġ li sar fl-​Istati Uniti wera li 66 fil-​mija qalu li xorbu minħabba l-​pressjoni li għamlulhom dawk tamparhom. Madankollu, iktar minn nofshom qalu wkoll li xorbu biex jipprovaw jinsew il-​problemi.

b. Peress li huma iżgħar u iktar f’saħħithom, l-​adoloxxenti jbatu inqas mill-​adulti fejn jidħlu l-​effetti ħżiena li jġib miegħu l-​abbuż mill-​alkoħol. Tweġiba—Falz. Artiklu fir-​rivista Discover jgħid: “Riċerka ġdida turi li ż-​żgħażagħ li jixorbu jkunu qed jistiednu l-​periklu.” Għala? Għax “l-​adoloxxenti li jixorbu b’mod eċċessiv jistgħu jkunu qed jeqirdu ammont sinifikanti mill-​kapaċità mentali tagħhom.”

Il-​konsum tal-​alkoħol fuq perijodu twil taʼ żmien jistaʼ wkoll jikkaġuna żieda fil-​ponot tal-​wiċċ, tikmix tal-​ġilda qabel iż-​żmien, żieda fil-​piż, dipendenza mill-​alkoħol, u l-​vizzju tad-​drogi. Jistaʼ wkoll jagħmel ħsara kbira lis-​sistema nervuża, lill-​fwied, u lill-​qalb.

ċ. Ix-​xorb żejjed mhux se joqtlok. Tweġiba—Falz. Ammonti kbar t’alkoħol ma jħallux l-​ossiġnu jasal fil-​moħħ, u b’hekk il-​ġisem ma jibqax jiffunzjona kif suppost. Xi sintomi jistgħu jkunu, pereżempju, li wieħed jibda jirremetti, jintilef minn sensih, u jonqoslu n-​nifs jew ma jibdiex jieħu n-​nifs b’mod normali. F’xi każi, l-​alkoħol jistaʼ anki jwassal għall-​mewt.

d. Il-​Bibbja tikkundanna l-​użu kollu tal-​alkoħol. Tweġiba—Falz. Il-​Bibbja ma tikkundannax ix-​xorb alkoħoliku, lanqas ma tipprojbixxi liż-​żgħażagħ milli jieħdu ftit pjaċir. (Salm 104:15; Ekkleżjasti 10:19) M’għandniex xi ngħidu, biex tixrob jeħtieġ ikollok l-​età legali.—Rumani 13:1.

Madankollu, il-​Bibbja twissina kontra x-​xorb żejjed. Proverbji 20:1 jgħid: “L-​inbid iwaqqaʼ kollox għaċ-​ċajt, ix-​xorb li jsakkar hu storbjuż, u kulmin jiżvija minħabba fih m’huwiex għaref.” L-​alkoħol jistaʼ jġiegħlek taġixxi b’mod ridikolu! Huwa minnu li għal ftit mumenti jistaʼ jkun taʼ pjaċir, iżda x-​xorb żejjed “jigdem bħal serp,” u jagħmillek ħafna ħsara fiżika u emozzjonali.​—Proverbji 23:32.

e. L-​unika konsegwenza tax-​xorb żejjed hi saħħa batuta. Tweġiba—Falz. Jekk tisker, tkun qed tirriskja li tisfa vittma taʼ kwalunkwe tip t’attakk fiżiku—saħansitra taʼ stupru. Barra minn hekk, x’aktarx li tistaʼ ssir taʼ periklu għal oħrajn għax iġġib ruħek bla kontroll u tagħmel affarijiet li meta tkun f’sensik lanqas biss toħlom li tagħmilhom. Il-​Bibbja twissi li jekk tixrob iżżejjed, “għajnejk jaraw kollox bil-​maqlub, u minn moħħok joħroġ kliem imħawwad.” (Proverbji 23:33, Għaqda Biblika Maltija) Fi ftit kliem, tistaʼ tagħti impressjoni ħażina tiegħek innifsek! Konsegwenzi oħrajn taʼ ħsara jistgħu jkunu ħbiberiji mkissrin, atteġġjament ħażin fl-​iskola u fuq ix-​xogħol, rapport ħażin fuq iċ-​Ċertifikat tal-​Kondotta tal-​Pulizija, u faqar.​—Proverbji 23:21.

Iktar importanti minn hekk, ikkunsidra l-​ħsara spiritwali li jistaʼ jikkaġuna x-​xorb żejjed. Alla Ġeħova jridek taqdih “b’moħħok kollu”—mhux b’moħħ li jkun ġie mħassar bla bżonn minħabba x-​xorb żejjed. (Mattew 22:37) Il-​Kelma t’Alla tikkundanna kemm ix-​“xorb żejjed taʼ nbid” u kemm l-​“imħatri min jixrob l-​iktar.” (1 Pietru 4:3) Għalhekk, meta tixrob iżżejjed tkun qed tmur kontra r-​rieda tal-​Ħallieq tagħna u jistaʼ jtellfek milli tgawdi ħbiberija mill-​qrib m’Alla.

X’Għażla Se Tagħmel?

Se tagħżel int li timxi mal-​kurrent u tixrob iżżejjed sempliċement għax sħabek qed jagħmlu hekk? Il-​Bibbja tgħid: “Ma tafux li jekk tibqgħu tippreżentaw ruħkom lil xi ħadd bħala lsiera biex tobduh tkunu lsiera tiegħu għax tobduh?” (Rumani 6:16) Trid verament tkun ilsir taʼ sħabek jew tal-​alkoħol?

X’għandek tagħmel jekk inqbadt fin-​nassa tax-​xorb żejjed? Fittex l-​għajnuna immedjatament billi titkellem maʼ xi ħadd mill-​ġenituri tiegħek jew maʼ xi ħabib matur. Itlob bil-​ħrara lil Alla Ġeħova biex jgħinek. Wara kollox, hu “għajnuna li tistaʼ tinstab malajr matul l-​inkwiet.” (Salm 46:1) Ladarba x-​xorb żejjed u x-​xorb minn uħud taħt l-​età spiss isiru minħabba l-​pressjoni mill-​ħbieb, int forsi jkollok bżonn tagħmel bidliet drastiċi fl-​għażla tal-​ħbieb tiegħek.b Dan mhux se jkun faċli, iżda bl-​għajnuna taʼ Ġeħova tistaʼ tirnexxi.

[Noti ta’ taħt]

SKRITTURA PRINĊIPALI

‘Is-​sakranazz . . . jiftaqar.’​—Proverbji 23:21.

SUĠĠERIMENT

Identifika r-​raġunijiet għala trid tixrob l-​alkoħol. Imbagħad ipprova aħseb f’xi modi oħrajn u iktar taʼ ġid għal saħħtek kif tistaʼ tieħu pjaċir jew kif ittaffi l-​istress.

KONT TAF . . . ?

Studju li sar fl-​Istati Uniti wera li “dawk li spiss jixorbu żżejjed kellhom tmien darbiet iktar ċans li jfallu xi lezzjoni, li jaqgħu lura fix-​xogħol tal-​iskola, li jweġġgħu jew ikorru, u li jikkaġunaw danni lill-​proprjetà minn dawk li jixorbu bil-​moderazzjoni.”

L-​AZZJONI LI SE NIEĦU

Jekk sħabi jkunu jriduni nabbuża mill-​alkoħol magħhom, jien se ngħid ․․․․․

Dak li nixtieq nistaqsi lill-​ġenitur(i) tiegħi dwar dan is-​suġġett hu ․․․․․

INT X’TAĦSEB?

● Dawk tamparek, għala jkunu jridu li ħaddieħor jingħaqad magħhom biex jabbuża mill-​alkoħol?

● L-​abbuż mill-​alkoħol, se jagħmlek iktar attraenti f’għajnejn dawk tas-​sess oppost, u għala twieġeb hekk?

[Kumment f’paġna 250]

“Meta sħabi tal-​iskola joffruli l-​alkoħol, jien ngħidilhom li m’għandix bżonn nixrob biex nieħu ftit pjaċir.”​—Mark

[Kaxxa f’paġna 249]

Min Qed Jixrob Iżżejjed?

Studju li sar fuq tfal tas-​sekondarja fl-​Ingilterra, fl-​Iskozja, u f’Wales wera li minn tal-​inqas wieħed minn kull erbat itfal li għandhom 13 jew 14-​il sena “qal li kien xorob minn tal-​inqas ħames xarbiet alkoħoliċi wara xulxin.” Madwar nofs dawk kollha li ġew intervistati u li għandhom 15 jew 16-​il sena qalu li kienu għamlu l-​istess. Skont id-​Dipartiment tas-​Saħħa u tas-​Servizzi Umani tal-​Istati Uniti, “madwar 10.4 miljun adoloxxent bejn it-​12 u l-​20 sena qalu li kienu jixorbu l-​alkoħol. Minn dawn, 5.1 miljuni kienu jixorbu żżejjed, u fosthom kien hemm 2.3 miljuni li kienu jixorbu b’mod esaġerat u li kienu jagħmlu dan minn tal-​inqas ħames darbiet fix-​xahar.” Studju li sar fl-​Awstralja wera li f’dan il-​pajjiż il-​bniet jixorbu żżejjed ħafna iktar mis-​subien, tant li jixorbu bejn 13 u 30 xarba alkoħolika wara xulxin!

[Stampa f’paġna 251]

L-​alkoħol jistaʼ jigdem bħal serp