သမ္မာကျမ်းစာ ပထဝီဝင် တိကျမှန်ကန်၏လော

ပါလက်စတိုင်းတွင် နေဝင်စရှိသည်။ နှစ်မှာ ၁၇၉၉ ခုနှစ်ဖြစ်သည်။ နေပူကျဲကျဲတွင် တစ်နေ့လုံး ချီတက်ခဲ့ပြီးနောက် ပြင်သစ်စစ်တပ်သည် တပ်ချကာ စစ်ဦးစီးချုပ်နပိုလီယံသည် သူ၏တဲရှင်တွင် အနားယူနေသည်။ ဖယောင်းတိုင်မီးအလင်းဖြင့် သူ၏အစေခံတစ်ဦးသည် ပြင်သစ်ကျမ်းစာမှ အသံကျယ်ကျယ် ဖတ်ရွတ်ပြနေသည်။

ပါလက်စတိုင်းတွင် နပိုလီယံစစ်ဆင်နွှဲစဉ် ဤသို့မကြာခဏပြုခဲ့ပုံရှိသည်။ “ထိုရှေးဟောင်းမြို့ပျက်များပေါ် တပ်စခန်းချခဲ့စဉ် ညနေတိုင်း ကျမ်းစာကို အသံထွက်ဖတ်ရွတ်ကြသည်။ . . . ဖော်ပြချက်များ၏ အလားသဏ္ဌာန်တူပုံနှင့်တိကျမှန်ကန်မှုသည် အလွန်ထူးခြားသည်။ ရာစုနှစ်ချီ အပြောင်းအလဲအမျိုးမျိုးရှိခဲ့ငြား ဖော်ပြချက်များသည် ဤနိုင်ငံနှင့် ကိုက်ညီတုန်းပင်ဖြစ်သည်” ဟုသူ၏ကိုယ်တွေ့မှတ်တမ်းများတွင် နောက်ပိုင်းရေးမှတ်ခဲ့သည်။

မှန်ပေသည်။ အရှေ့အလယ်ပိုင်းဒေသသို့ ခရီးလှည့်လည်သူများသည် လက်ရှိနေရာများတွင် ကျမ်းစာအဖြစ်အပျက်များကို မြင်ယောင်ရန် အလွန်လွယ်ကူပါသည်။ အီဂျစ်နိုင်ငံကို ပြင်သစ်တပ် မသိမ်းပိုက်မီက နိုင်ငံခြားသားများသည် ထိုရှေးဟောင်းနိုင်ငံအကြောင်း များစွာမသိရှိကြချေ။ ထို့နောက် အီဂျစ်နိုင်ငံသို့ နပိုလီယံခေါ်ဆောင်လာသော သိပ္ပံပညာရှင်များနှင့် အခြားပညာတတ်များက အီဂျစ်နိုင်ငံ၏ ယခင်ခမ်းနားထည်ဝါမှုကို ကမ္ဘာတစ်လွှား အသေးစိတ်ဖော်ပြခဲ့ကြသည်။ ယင်းကြောင့် တစ်ချိန်တစ်ခါက ဣသရေလလူမျိုးခံစားခဲ့ရသည့် “ခဲယဉ်းစွာစေခိုင်း” ခြင်းကို မြင်ယောင်ရန် ပိုလွယ်ကူလာစေပါသည်။—ထွက်မြောက်ရာ ၁:၁၃၊ ၁၄။

အီဂျစ်နိုင်ငံမှ သူတို့လွတ်မြောက်သည့်ညတွင် ဣသရေလလူမျိုးသည် ရာမသက်မြို့၌စုဝေး၍ “တောအနား” တိုင်ခရီးထွက်သွားကြသည်။ (ထွက်မြောက်ရာ ၁၂:၃၇။ ၁၃:၂၀) ဤအချိန်တွင် ဘုရားသခင်က ‘ပြန်လှည့်၍’ “ပင်လယ်” အနားမှာတပ်ချရန် မှာကြားတော်မူသည်။ ထူးခြားစွာဤသို့ရွှေ့လျားခြင်းကို “ကျဉ်းကျုတ်ရာသို့ရောက်ကြပြီ” ဟုအဓိပ္ပာယ်ပေါက်ကြ၍ ကျေးကျွန်များကို ပြန်ဖမ်းဆီးခြင်းငှာ အီဂျစ်ဘုရင်သည် ရထား ၆၀၀ နှင့် ဗိုလ်မင်းအသီးသီးတို့ကိုခေါ်ပြီး ချီတက်လာလေသည်။—ထွက်မြောက်ရာ ၁၄:၁-၉။

ထွက်မြောက်ရာ

စီအီးပထမရာစုမှ သမိုင်းဆရာ၊ ဂျိုစီဖပ်စ်အတိုင်းဆိုလျှင် အီဂျစ်စစ်တပ်သည် ဣသရေလလူမျိုးအား “လူမရောက်နိုင်သော တောင်စောက်နှင့် ပင်လယ်အကြား” “ကျဉ်းမြောင်းသောနေရာတစ်နေရာ” တွင် ချောင်ပိတ်မိစေခဲ့သည်။ ပင်လယ်နီကို ဣသရေလလူမျိုးဖြတ်ကူးခဲ့သော နေရာအတိအကျကိုကား ယနေ့မသိရှိကြချေ။ သို့ရာတွင် ပင်လယ်နီမြောက်ဘက်စွန်းကို မြင်တွေ့နိုင်သော တောင်တန်းအပေါ်မှ ထိုအဖြစ်အပျက်ကို မြင်ယောင်ဖို့ရန် လွယ်ကူပါသည်။ ထိုတောင်တန်းအမည်မှာ “ကယ်နှုတ်ရာတောင်” အဓိပ္ပာယ်ရှိ ဂျီဘလ် အတာက ဖြစ်ခြင်းမှာ စိတ်ဝင်စားစရာပင်။ ဤတောင်တန်းနှင့်ပင်လယ်နီစပ်ကြားတွင် တောင်ခြေရင်းသည် ပင်လယ်ထဲထိုးထွက်နေသည့် ကုန်းမြေငယ်တစ်ခုရှိသည်။ ပင်လယ်နီတစ်ဘက်ကမ်းတွင် “မောရှေ၏ရေတွင်းများ” အနက်ရှိ ‘အယွန်း မူစာ” ခေါ် စမ်းများစွာရှိသော အိုအေစစ်တစ်ခုရှိသည်။ ဤနေရာနှစ်နေရာစပ်ကြားရှိ ပင်လယ်ကြမ်းပြင်သည် ဆင်ခြေလျှောဖြစ်ပြီး အခြားနေရာများတွင်မူကား ပေ ၃၀ နှင့် ၆၀ အနက်အထိ ရုတ်တရက်နိမ့်ဆင်းသွားပါသည်။

ယုံကြည်ခြင်းကင်းမဲ့သော ဓမ္မပညာဆရာများသည် ပင်လယ်နီကို အံ့ဖွယ်နည်းဖြင့် ဘုရားသခင်နှစ်ခြမ်းခွဲပြီး ဣသရေလလူမျိုးအား ဖြတ်ကူးစေခဲ့ပုံကို တလွဲရှင်းပြရန်ကြိုးစားကြပါသည်။ သူတို့က ပင်လယ်နီမြောက်ဘက်ရှိ ညွှန်အိုင်၊ သို့မဟုတ် စိမ့်မြေအရပ်တွင် ထိုသို့ဖြစ်ပျက်ခဲ့သည်ဟုဆိုကြ၏။ သို့သော် ယင်းသည် သမ္မာကျမ်းစာမှတ်တမ်းနှင့် မကိုက်ညီပါ။ အကြောင်းမှာ၊ ဖာရောနှင့်သူ၏ဗိုလ်ခြေအပေါင်းကို နစ်မြုပ်စေသည်တိုင် ပင်လယ်နီ ရေပေါများသောအရပ်တွင် ကုန်းကြောင်းဖြတ်ကူးခဲ့ကြောင်း အကြိမ်ကြိမ်ဖော်ပြထားပါသည်။—ထွက်မြောက်ရာ ၁၄:၂၆-၃၁။ ဆာလံ ၁၃၆:၁၃-၁၅။ ဟေဗြဲ ၁၁:၂၉။

သိနာတောအရပ်

သိနာ (ဆိုင်းနိုင်း) ကျွန်းဆွယ်ရှိ ကြမ်းတမ်းသောအခြေအနေများကို ဣသရေလလူမျိုး၏ခရီးစဉ်အကြောင်း ဖော်ပြသည့်ကျမ်းစာမှတ်တမ်းတွင် ကွင်းကွင်းကွက်ကွက်တင်ပြထားပါသည်။ (တရားဟောရာ ၈:၁၅) ထိုကြောင့် သိနာ (ဆိုင်းနိုင်း) တောင်ခြေတွင် ဘုရားသခင့်ပညတ်ကိုလက်ခံယူပြီးနောက် ဣသရေလလူမျိုးတစ်မျိုးလုံးသည် မည်သို့ “ရွှေ့၍ အဝေး၌ရပ်နေ” နိုင်ပါမည်နည်း။ (ထွက်မြောက်ရာ ၁၉:၁၊ ၂။ ၂၀:၁၈) သုံးသန်းရှိသည်ဟု ခန့်မှန်းထားသောလူအုပ်တစ်အုပ် ရွေ့လျားနိုင်ရန် ကျယ်ဝန်းသောမြေကွက်ရှိပါသလော။

၁၉ ရာစုခရီးသည်၊ ကျမ်းပညာရှင် အာသာ စတန်လီသည် ဆိုင်းနိုင်းတောင်အရပ်သို့လှည့်လည်၍ ရာ့စ် စာဖ်စာဖာကိုတက်ခဲ့စဉ်က မိမိအဖွဲ့ရှေ့မြင်ကွင်းကို သူဤသို့ဖော်ပြခဲ့သည်။ “ယင်းကိုတွေ့မြင်ဖော်ပြသူတိုင်းပြောကြသည်မှာ ရုတ်ခြည်းပေါ်ထွက်ပုံရှိသည် ဟူ၍ဖြစ်သည်။ . . . ဤတွင် ကျောက်ဆောင်ကမ်းပါးများခြေရင်းအထိ နိမ့်ဆင်းသွားသည့် နက်ရှိုင်းကျယ်ပြန့်သောအဝါရောင်မြေပြန့်ကို တွေ့မြင်လိုက်ရသည်။ . . . ဤအရပ်တွင် မြေပြန့်နှင့်တောင်တန်း ဤသို့ဆုံဆည်းခြင်းကို တွေ့ခဲသည့်အတွက် ဤသို့သောအရပ် ယှဉ်တွဲနေခြင်း၊ မိရိုးဖလာသိနာ (ဆိုင်းနိုင်း) အရပ်တွင်ပင် ရှိနေခြင်းက မှတ်တမ်းတင်ချက်၏မှန်ကန်မှုအတွက် တကယ်အရေးပါသောသာဓကတစ်ရပ်ဖြစ်သည်။”

ကတိထားရာပြည်တော်

တောအရပ်တွင် ဣသရေလလူမျိုးလှည့်လည်ခဲ့သည့် ၄၀ မြောက်နှစ်တွင် သူတို့ဝင်လုဆဲပြုသောနယ်မြေအနေအထားကို မောရှေ ဤသို့ဖော်ပြပါသည်။ “သင်၏ဘုရားသခင် ထာဝရဘုရား [ယေဟောဝါ၊ ကဘ] သည် ကောင်းသောပြည်၊ ချိုင့်ထဲ၊ တောင်ထဲကပေါက်သောမြစ်၊ ချောင်း၊ စမ်းရေတွင်း၊ ရေကန်များနှင့်ပြည့်စုံသောပြည်” သို့သင်တို့အား ဆောင်သွားတော်မူ၏။—တရားဟောရာ ၈:၇။

လူမျိုးတစ်မျိုးလုံး—ယောက်ျား၊ မိန်းမ၊ ကလေးသူငယ်နှင့် တစ်ကျွန်းတစ်နိုင်ငံသား—သည် ဧဗလတောင်နှင့်ဂေရဇိမ်တောင်ကြားရှိ ရေပေါရာ ရှေခင်ချိုင့်တွင် စုဝေးခဲ့သောအခါ ထိုကတိတော်အတိုင်း အတိအကျဖြစ်ပျက်ခဲ့ကြောင်း ကြုံတွေ့ကြရလေသည်။ ဂေရဇိမ်တောင်ခြေတွင် အမျိုးအနွယ်ခြောက်မျိုးရပ်နေကြ၏။ အခြားခြောက်မျိုးမှာမူ ချိုင့်ဝှမ်းတစ်ဘက်ရှိ ဧဗလတောင်ခြေတွင်စုဝေး၍ ယေဟောဝါ၏ပညတ္တိစကားကို သူတို့နာခံလျှင် ဘုရားသခင့်ကောင်းချီးများ ခံစားရမည့်အကြောင်းနှင့် ဘုရားသခင့်ပညတ်အတိုင်း မကျင့်သုံးပါက ကျိန်ခြင်းခံရမည့်အကြောင်း ကြားနာခဲ့ကြရသည်။ (ယောရှု ၈:၃၃-၃၅) သို့သော် ဤကျဉ်းမြောင်းသောချိုင့်ဝှမ်းထဲ လူမျိုးတော်ဝင်ဆံ့နိုင်သည်တိုင် နေရာအလုံအလောက်ရှိပါသလော။ သူတို့အပေါင်းသည် ခေတ်မီအသံချဲ့စက်များမရှိဘဲ မည်သို့ကြားနိုင်ခဲ့ကြပါသနည်း။

ယေဟောဝါဘုရားသခင်သည် လေဝိသားများ၏အသံအနေအထားကို အံ့ဖွယ်နည်းဖြင့် ချဲ့ပေးနိုင်တော်မူသည်။ သို့ရာတွင် ထိုသို့ပြုလုပ်ပေးစရာ လိုခဲ့ပုံမရှိချေ။ အကြောင်းမှာ ဤချိုင့်ဝှမ်းတွင် အသံမြည်ဟည်းမှု အလွန်ကောင်းသောကြောင့်ဖြစ်သည်။ ၁၉ ရာစုကျမ်းတတ် အဲလ်ဖရဒ် အဲဒရှိမ် ဤသို့ရေးသားပါသည်။ “ခရီးသည်အားလုံး အချက်နှစ်ချက်ကို သဘောတူညီကြသည်။ ၁။ ချိုင့်ဝှမ်းတွင် ပြောသမျှစကားကို ဧဗလနှင့်ဂေရဇိမ်အရပ်နှစ်ခုစလုံးမှ ကြည်လင်စွာကြားနိုင်ရန် အခက်အခဲလုံးဝမရှိခြင်း။ ၂။ ဤတောင်နှစ်တောင်တွင် ဣသရေလလူမျိုးတစ်မျိုးလုံး ရပ်နေနိုင်ရန်နေရာ အလုံအလောက်ရှိခြင်း တို့ဖြစ်သည်။”

၁၉ ရာစုမှ အခြားကျမ်းတတ်တစ်ဦးဖြစ်သူ ဝီလျံသွမ်စင်သည် သူရေးသော The Land and the Book စာအုပ်တွင် ထိုချိုင့်ဝှမ်း၌ သူ၏အတွေ့အကြုံကို ဖော်ပြထားပါသည်။ “ပဲ့တင်သံကိုကြားလို၍ ကျွန်တော်အော်လိုက်ကာ ထိုနောက် ကျယ်သောအသံနှင့် လေဝိသားတို့၏ ‘ထာဝရဘုရား [ယေဟောဝါ၊ ကဘ] စက်ဆုပ်ရွံရှာသောအရာ၊ လက်သမားလက်နှင့်ထုလုပ်သောရုပ် . . . ကိုလုပ်သောသူသည် အမင်္ဂလာရှိစေသတည်း’ ဟုကြွေးကြော်ပြီးသော် အသံဆယ်ဆပိုကျယ်လောင်သည့် လူအုပ်၏အာမင်သည် ဧဗလမှဂေရဇိမ်၊ ဂေရဇိမ်မှဧဗလသို့ ပဲ့တင်ပြန်မြည်သံမည်သို့ဖြစ်မည်ကို မြင်ယောင်ကြားယောင်မိသည်။”—တရားဟောရာ ၂၇:၁၁-၁၅ နှိုင်းယှဉ်။

ယေဇရေလချိုင့်

ရှေခင်၏မြောက်ဘက်တွင် မြေသြဇာကောင်းသော အခြားချိုင့်ဝှမ်းတစ်ခုရှိပါသည်။ ယင်းသည် ပယ်လယ်ရေမျက်နှာပြင်အောက်မှ ငေါတက်လာ၍ မြေပြန့်ကျယ်တစ်ခုဖြစ်ပေါ်လာသည်။ ယေဇရလမြို့ကို အမှီပြုကာ ဤဒေသတစ်ရပ်လုံးကို ယေဇရေလချိုင့်ဟုခေါ်ကြပါသည်။ ထိုချိုင့်၏မြောက်ဘက်တွင် ယေရှုကြီးပြင်းလာသော နာဇရက်မြို့တည်ရှိရာ ဂါလိလဲတောင်တန်းများရှိသည်။ The Historical Geography of the Holy Land ကိုရေးသူ ဂျော့ဂ်ျစမစ်သ်က “နာဇရက်မြို့သည် တောင်တန်းတောင်ပူစာများအလယ် ချိုင့်ဝှမ်းတွင်တည်ရှိသည်။ သို့သော် ဤချိုင့်အစွန်းသို့တက်လိုက်သည်နှင့် . . . မြင်ကွင်းထူးခြားလှသည်တကား။ သင့်ရှေ့တွင် [ယေဇရေလချိုင့်ဝှမ်း] နှင့်ယင်း၏ . . . စစ်မြေပြင်များ ပေါ်လာမည်။ . . . ယင်းသည် ဓမ္မဟောင်းကျမ်း၏သမိုင်း မြေပုံပင်ဖြစ်သည်။”

ဤချိုင့်ဝှမ်းတွင် ယောရှုခေတ်က ဣသရေလလူမျိုးသိမ်းပိုက်ခဲ့သော တာနက်မြို့၊ မေဂိဒ္ဒေါမြို့၊ ယောကနမ်မြို့၊ ကေဒေရှမြို့-နိုင်ငံများ၏ အပျက်အယွင်းများကို ရှေးဟောင်းသုတေသနပညာရှင်များ တူးဖော်တွေ့ရှိခဲ့ကြသည်။ (ယောရှု ၁၂:၇၊ ၂၁၊ ၂၂) ဤအရပ်တွင်ပင် တရားသူကြီး ဗာရက်နှင့် တရားသူကြီး ဂိဒေါင်တို့ခေတ်တွင် အင်အားအဆမတန်ကြီးမားသော ရန်သူနိုင်ငံများလက်မှ မိမိလူမျိုးကို ယေဟောဝါရှင်သည် ကယ်နှုတ်တော်မူခဲ့သည်။—တရားသူကြီး ၅:၁၊ ၁၉-၂၁။ ၆:၃၃။ ၇:၂၂။

ရာစုနှစ်များစွာကုန်လွန်ပြီးနောက် ယေဇဗေလနှင့် အာဟပ်တို့၏ဖောက်ပြန်သောအမျိုးအနွယ်အပေါ် ယေဟောဝါ၏စီရင်ချက်ကိုချမှတ်ရန် ယေဟုမင်းကြီးသည် ယေဇရေလမြို့သို့ ချိုင့်ဝှမ်းတစ်လျှောက် မြင်းစီးသွားခဲ့သည်။ ယေဇရေလမြို့ရှိမျှော်စင်မှ အရှေ့ဘက်သို့ကြည့်ရှုလေသော် ယေဟု၏သူရဲများ ချဉ်းနှင်းလာသည်ကို ၁၂ မိုင်အဝေးမှ လွယ်ကူစွာတွေ့မြင်နိုင်ပါသည်။ သို့ဖြစ်၍ ယောရံမင်းသည် မြင်းစီးသူရဲကို ပထမအကြိမ်၊ ထိုနောက် ဒုတိယအကြိမ် လွှတ်ပေးရန်လည်းကောင်း၊ နောက်ဆုံးတွင် ယေဇရေလမြို့သို့ ယေဟုမရောက်သေးမီ ဣသရေလဘုရင်ယောရံနှင့် ယုဒဘုရင်အာခဇိတို့သည် ရထားတစ်စီးစီစီးလျက် ခရီးဦးကြိုဆိုရန် အချိန်အလုံအလောက်ရှိနိုင်ပါသည်။ ယေဟုသည် ယောရံကို တွေ့တွေ့ချင်းအဆုံးစီရင်ခဲ့သည်။ အာခဇိမူ လှည့်၍ပြေးသော်လည်း ဒဏ်ရာရ၍ မေဂိဒ္ဒေါမြို့တွင် ကွယ်လွန်လေသည်။ (၄ ဓမ္မရာဇဝင် ၉:၁၆-၂၇) အထက်ပါစစ်တလင်းပြင်များအကြောင်း ဂျော့ဂ်ျစမစ်သ် ဤသို့ရေးသားပါသည်။ “မှတ်တမ်းတင်ဖော်ပြချက်တစ်ခုမျှပင် . . . ပထဝီဝင်အနေအထားအရ မဖြစ်နိုင်စရာ လုံးဝမရှိခြင်းသည် အလွန်ထူးခြားပါသည်။”

ယေဇရေလချိုင့်ဝှမ်းကို ယေရှုသည် မကြာခဏရှုစားကာ ထိုအရပ်တွင် အောင်ပွဲခံခဲ့သည့်စစ်ပွဲများအကြောင်း သုံးသပ်ဆင်ခြင်၍ ကိုယ်တော်တိုင်သည် ကတိထားရာမေရှိယအဖြစ် သာ၍ကြီးမြတ်သောယောရှု၊ သာ၍ကြီးမြတ်သော ဗာရက်၊ သာ၍ကြီးမြတ်သောဂိဒေါင်၊ သာ၍ကြီးမြတ်သောယေဟုအဖြစ် အမှုထမ်းဆောင်ကာ ယေဟောဝါ၏ ပိုင်သအုပ်စိုးခွင့်ကို သင်္ကာယနကင်းရှင်းစေမည့်အကြောင်း သိရှိတော်မူမည်မှာအမှန်။ သမ္မာကျမ်းစာက ဤချိုင့်ဝှမ်းတွင် အချက်အချာအကျဆုံးမြို့တော်ဖြစ်သည့် မေဂိဒ္ဒေါကို ဘုရားသခင်၏ (“မေဂိဒ္ဒေါတောင်” အဓိပ္ပာယ်ရှိ) ဟာမဂေဒုန် စစ်ပွဲကြီးဆင်နွှဲမည့်စစ်တလင်းကို တင်စားဖော်ပြထားပါသည်။ ယင်းသည် ဘုရားသခင်နှင့် ခရစ်ယာန်အသင်းတော်ဖြစ်သည့် ဘုရားသခင့်လူမျိုးစစ်၏ရန်သူအပေါင်းကို ဘုရင်တကာတို့၏ဘုရင် ယေရှုခရစ်ဖျက်ဆီးပစ်မည့် ကမ္ဘာချီစစ်ပွဲကြီးဖြစ်ပါလိမ့်မည်။—ဗျာဒိတ် ၁၆:၁၆။ ၁၇:၁၄။

နာဇရက်မြို့သား အမျက်ကြီးသောဂျူးများသည် “ထိုမြို့တည်ရာတောင်ထိပ်စွန်းအငူမှ” ယေရှုကိုတွန်းချ၍ သတ်ပစ်ရန်ကြိုးစားခဲ့ဖူးသည်။ (လုကာ ၄:၂၉) စိတ်ဝင်စားစရာမှာ မျက်မှောက်ခေတ်နာဇရက်မြို့၏ အနောက်တောင်ဘက်တွင် ဤသို့ဖြစ်ပျက်နိုင်ခဲ့မည့် ပေ ၄၀ မြင့်သောကျောက်ကမ်းပါးတစ်ခုရှိသည်။ ရန်သူများလက်မှ ယေရှုလွတ်၍ “ကပေရနောင်မြို့သို့” ဆင်းသွားခဲ့ကြောင်း သမ္မာကျမ်းစာကထပ်ဆင့်ဖော်ပြပါသည်။ (လုကာ ၄:၃၀၊ ၃၁) ထိုအတိုင်းပင် ဂါလိလဲပင်လယ်အနီးရှိ ကပေရနောင်မြို့သည် မြေနိမ့်အရပ်တွင် တည်ရှိပါသည်။

ဤအချက်နှင့် အခြားအသေးစိတ်အချက်အလက်အမြောက်အမြားတို့က နပိုလီယံသာမက အခြားသူများစွာတို့အား သမ္မာကျမ်းစာပထဝီဝင်၏ တိကျမှန်ကန်မှုကို အံ့အားသင့်တွေဝေစွာ ချီးမွမ်းစကားပြောဆိုစေခဲ့ပါသည်။ “မြေမျက်နှာပြင်အသွင်အပြင်ကို [သမ္မာကျမ်းစာ] ကိုးကားဖော်ပြထားပုံများသည် အလွန်များပြား၍ အလွန်ကျေနပ်ဖွယ်ကောင်းပေသည်” ဟုသွမ်စင်က The Land and the Book တွင်ရေးသားဖော်ပြထားသည်။ “ဓမ္မဟောင်းကျမ်းနှင့် ဓမ္မသစ်ကျမ်းနှစ်ခုစလုံးတွင် မှတ်တမ်းတင်ထားသောသမိုင်းနှင့် သဘာဝပထဝီဝင်အနေအထား၏ အစဉ်ကိုက်ညီမှုကို မအံ့သြဘဲမနေနိုင်ပါ” ဟု Sinai and Palestine စာအုပ်တွင် စတင်လီ မှတ်ချက်ချထားပါသည်။

ပထဝီဝင်ဆိုင်ရာအချက်အလက်များကို အံ့အားသင့်လောက်အောင် တိကျမှန်ကန်စွာ သမ္မာကျမ်းစာဖော်ပြထားခြင်းက ဤစာအုပ်သည် လူမှအရင်းမခံကြောင်း သာဓကတစ်ခုမျှသာဖြစ်သည်။ ထုတ်ဝေခဲ့ပြီးသောကင်းမျှော်စင်စာစောင်သုံးစောင်တွင် သမ္မာကျမ်းစာနှင့်ဆက်စပ်သည့်ဆောင်းပါးများ ပါရှိပါသည်။ ဆက်တိုက်ထုတ်ဝေပေးခဲ့သော အခြားအပိုင်းသုံးပိုင်းကိုပါ ရယူဖတ်ရှုရန် ကျွန်ုပ်တို့ဖိတ်ခေါ်ပါသည်။

[စာမျက်နှာ ၇ ပါ မြေပုံ]

(ကားချပ်အပြည့်အစုံကို စာစောင်တွင်ကြည့်ပါ)

ယေဇရေလချိုင့်ဝှမ်း

ယေဇရေလမြို့

နာဇရက်မြို့

တာနက်မြို့

မေဂိဒ္ဒေါမြို့

ယောကနမ်မြို့

ကေဒေရှမြို့

မ

ဂါလိလဲပင်လယ်

ပင်လယ်ကြီး

မိုင်

ကီလိုမီတာ

၅

၁၀

၁၀

၂၀

[Credit Line]

Based on a map copyrighted by Pictorial Archive (Near Eastern History) Est. and Survey of Israel.

[စာမျက်နှာ ၅ ပါ ရုပ်ပုံ]

သိနာ (ဆိုင်းနိုင်း) တောင်အရပ်တွင် ပညတ္တိကျမ်းကို ဣသရေလလူမျိုး ရရှိခဲ့

[Credit Line]

Pictorial Archive (Near Eastern History) Est.