“Itajtol Jehová kisentokak moteixmatiltij”

1-4. ¿Toni ouijkayot kipanotok Pedro, uan keniuj timomachiliskiaj komo no ijkon techpanotoskia?

MOKAKIK keniuj sepasaj motsakuak se ueyi tepospuerta iikampa Pedro. ¿Toni panotok? Ome soldados akin iniuan ilpitoya ika cadena kiuikaj kampa tsaktoti. Pedro xa ompa yetoskia miak horas oso hasta tonalmej, achto ke kimatiskia toni kipanoskia. Kampa tsaktoya amo teyi uelia kiitaya, sayoj tepamit, cadenas uan tajpianij.

² Satepan, Pedro kimati tein yaya kipanoti. Tekiuaj Herodes Agripa I kiixtalij kimiktis.a Kinekia kiuikas ininixpan nochin satepan ke panoskia Pascua uan kinmatiltis ke kiixtalij kimiktis. Pedro kimatia ke ueliskia kimiktis porin ipa kimiktijkaya tatitanil Santiago.

³ Xikonnemili keniuj momachiliaya Pedro ompa kampa tsaktoya youak achto ke kimiktiskiaj. Pedro yetok iselti uan xa ika tanemilijtok tein Jesús kiluij seki xiujmej achto. Yejua kimatiltijka ke se tonal kimatsikoskiaj uan kiuikaskiaj kampa amo kinekiskia uan no kimiktiskiaj (Juan 21:18, 19). ¿Ejkokaya nejon tonal?

⁴ Komo tejuatsin ijkon tikonpanotoskia, ¿keniuj tionmomachiliskia? Sekin senkis motekipachoskiaj uan kinemiliskiaj ke amo teyi uelis kichiuaskej. Sayoj ke akin yekmelauj kichiuaj kemej Cristo takuaujtamatij ke se tonal tamis nejon ouijkayot. Maj tikitakan toni kichiujkej Pedro uan okseki tokniuan keman peuak kintajyouiltiaj uan keniuj uelis tikchiuaskej kemej yejuan.

“Tokniuan kisentokayaj chikauak kitataujtijtoyaj Dios” (Hechos 12:1-5)

5, 6. 1) ¿Keyej tekiuaj Herodes Agripa I peuak kintajyouiltia tokniuan, uan keniuj kichiuak? 2) ¿Keyej semi kintayokoltij tokniuan keman kimiktijkej Santiago?

⁵ Itech tamachtilis 9 tikitakej ke Cornelio uan ichankauan mochiujkej imomachtijkauan Cristo. Nejon se taman tein tokniuan amo kielkauaskiaj porin akin yeski akin amo katka judío ueliskiaya mochiuas imomachtijkauj Jesús. Sayoj ke, judíos akin amo katkaj imomachtijkauan Cristo xa amo kiuelitakej keman kiitakej ke judíos uan akin amo judíos kisenueyichiuayaj Dios.

⁶ Tekiuaj Herodes kinekia mointanilis judíos, yejua ika peuak kintajyouiltia imomachtijkauan Jesús. Hasta “kimiktij Santiago, iikniuj Juan, ika machete”, porin xa kimatia ke yejua katka semej akin kuali iuan mouikaya Jesús (Hech. 12:2). ¡Nejin semi kintayokoltij tokniuan! Santiago katka semej den eyi tatitanilmej akin kiitakej keman iixko Jesús petanik uan itasal milinik uan no yejua semej akin kiitak seki milagros tein Jesús kichiuak (Mat. 17:1, 2; Mar. 5:37-42). Yejua uan iikniuj Juan nochipa kitemouayaj maj mochiua tein kinemiliayaj, yejua ika Jesús kintokaytij “ikoneuan tatikuinilot” (Mar. 3:17). Tatitanil Santiago akin kuali kitekitilijtoya Jehová, katka yolchikauak uan semi kitasojtayaj, amo yetoyaok iniuan tokniuan.

7, 8. ¿Toni kichiujkej tokniuan keman kitsakkej Pedro?

⁷ Mochiuak tein Herodes kinekia porin judíos semi kiuelitakej maj kimiktiani Santiago. Nejon kiolinij maj no kiixtali kitatsakuiltis Pedro. Yejua ika, kemej achto tikitakej, tanauatij maj kitsakuakan. Sayoj ke, kemej tikitakej itech tamachtilis 5, ika ichikaualis Jehová achto ipa kinmakixtijkaya tatitanilmej keman kintsakkaj. Uan kemej Herodes kimatia nejon, tanauatij maj kitsikouanij Pedro ika cadenas iniuan ome soldados uan kintalij 16 soldados akin kipixtoskiaj youal uan tonal para maj amo ueliskia cholos. Komo cholouaya, tajpianij kintatsakuiltiskiaj kemej Pedro. Ika nochi nejin tein panotoya, ¿keniuj tokniuan ueliskiaj kipaleuiskej Pedro?

⁸ Hechos 12:5 kijtoua: “Kikaujkej Pedro maj tsakto. Sayoj ke, tokniuan kisentokayaj chikauak kitataujtijtoyaj Dios maj kipaleui”. Tokniuan kimatiaj toni monekia kichiuaskej: nochin chikauak ika motataujtiayaj Pedro akin semi kitasojtayaj. Maski kimiktijkej Santiago, amo mosenkaujkej nion kinemilijkej ke amo tapaleuiaya komo motataujtiayaj. ¡Nejin techmachtia ke Jehová semi kipatiuita maj timotataujtikan! Uan komo tiktajtaniaj tein yejua kineki, nochipa technankilis (Heb. 13:18, 19; Sant. 5:16).

9. Tikitaskej ke tokniuan ika motataujtijkej Pedro, ¿toni techmachtia nejon?

⁹ ¿Tikonixmati aksa akin kipanotok se ouijkayot? Xa kitajyouiltijtokej, kiixnamikij oso panok se tetsauit kampa nemi. Komo ijkon, chikauak xikontataujti Dios maj kipaleui. No uelis ininka tionmotataujtis akin kipanouaj okseki kuejmolmej: xa ininchankauan kinixnamikij, kinekij mosenkauaskej oso okseki taman. Komo achto kuali tikonnemilia, xa tikonelnamikis akin uelis ininka tionmotataujtis uan hasta tikontokaytis keman tikontataujtis Jehová, ‘akin kikaki netataujtilmej’ (Sal. 65:2). Porin keman tikonpanos se ouijkayot, no monekis maj okseki tokniuan moka motataujtikan.

“Xinechtojtoka” (Hechos 12:6-11)

10, 11. ¿Keniuj iángel Jehová kikixtij Pedro kampa tsaktoya?

¹⁰ Amo tikmatij ox Pedro kitekipachouaya tein yaya kipanoti. Maski nejon youak tsaktoya uan kipixtoyaj ome tajpianij, yejua kuali kochtoya. Pedro takuaujtamatia iuan Jehová uan kuali kimatia ke maski kimiktiskiaj, toDios amo keman kielkauaskia (Rom. 14:7, 8). Pedro nion tepitsin kimatia tein yaya panoti. Sepasan se tanex tauij kampa tsaktoya uan monextij se ángel, uan soldados nion tepitsin kiitakej. Nejon kijxitij Pedro uan uejueyi cadenas tein ika mailpitoya, uejuetskej.

¹¹ Ángel kiluij Pedro tein monekia kichiuas. Yekinika kiluij: “¡Nimantsin ximoketsa!”. Satepan kinauatij: “Ximotasalti uan ximotekakti”. Uan ompa ángel no kiluij: “Ximotalili mopantaken uan xinechtojtoka”. Pedro niman kichiuak nochi tein ángel kinauatij. Kiskej kampa tsaktoya uan panokej ininixpan tajpianij akin kipixtoyaj uan ajsikej kampa yetoya tepospuerta tein ika tatsaktoya. ¿Keniuj ueliskia kisaskej? Komo Pedro motajtaniaya nejon, niman kiitak keniuj: keman ajsikej puertajtenoj, “iselti tatapouik”. Ompa, kalankiskej, sennejnenkej tepitsin uan ompa ángel ixpoliuik. Pedro mokauak iselti. Ijkuak, yejua kiajsikamatik ke amo takochitstoya ta yekmelauj amo tsaktoyaok (Hech. 12:7-11).

12. ¿Keyej techyolseuia keman tikitaj keniuj Jehová kimakixtij Pedro?

¹² ¡Semi techyolchikaua tikitaskej keniuj Jehová kikui ichikaualis para kinmakixtis itekitikauan! Xiontanemili itech nejin: maski tekiuaj Herodes kipiaya ueyi tanauatil itech nejon tonalmej, amo uelik kichiuak maj Pedro amo kisani kampa tsaktoya. Tein melauj, Jehová amo nochipa ijkon kinmakixtia itekitikauan. Amo kimakixtij Santiago uan satepan amo no kimakixtij Pedro keman kipanok tein Jesús kiluijka. Itech nejin tonalmej, akin tiktekitiliaj Jehová amo tikchiaj maj kichiua se milagro para techmakixtis. Maski ijkon, titakuaujtamatij ke Jehová amo mopatani. Maski mikilis kemej yeskia se cárcel kampa nesi ke amo akin ueli momakixtia, amo uejkaua, Jehová itechkopa Jesús, kichiuas maj oksepa nemikan miakej akin momikilijkejya (Mal. 3:6; Juan 5:28, 29). Nejin tein Jehová kijtoua ke kichiuas semi techyolchikaua keman tikpanouaj ouijkayomej.

“Semi kimojkaitakej” (Hechos 12:12-17)

13-15. 1) ¿Keniuj momachilijkej tokniuan akin mosentilijkaj ichan María keman Pedro ajsik ompa? 2) ¿Toni yekinika kimelaua amatajkuilol Hechos? ¿Toni kisentokak kichiuak Pedro ininka tokniuan?

¹³ Nejon youak Pedro keman nejnentoya, kinemilij yas ichan María, se imomachtijkauj Jesús akin ompaka nemia. Moajsikamati ke amo nemiaok itakatsin uan tominpiaya porin ichan katka ueyi, yejua ika nochin tokniuan uelia ompa mosentiliayaj. María katka imomaj Juan Marcos. Amatajkuilol Hechos ayamo ika tajtojtoya nejin telpoch, akin satepan Pedro kiitaskia kemej se ikoneuj (1 Ped. 5:13). Nejon tonal, tokniuan kisentokayaj motataujtiayaj ichan María maski katka tel youakya. Maski xa semi motataujtiayaj para maj kikixtianij Pedro kampa tsaktoya, nion tepitsin kinemiliayaj keniuj Jehová kinnankiliskia.

¹⁴ Pedro takajkalanij kaltenoj. Se siuatakeual akin monotsaya Rode, se tokayit griego tein itech tajtol español kijtosneki Rosa, kiitato akoni tanotsaya. Yejua semi kimojkakakik keman kitenixmatik ke katka Pedro uan amo kitatapouilij, ta motaloj kiniluito oksekin ke Pedro yetoya kaltenoj. Tokniuan kiluijkej ke kuatapolojtoya, sayoj ke kemej yejua kisentokaya kijtouaya ke melauak katka, yejuan peuak kijtouaj: “Amo yejua, ta iángel” (Hech. 12:12-15). Pedro kisentokaya takajkalaniaya uan kitatapouilijkej.

¹⁵ “Keman yejuan tatapojkej uan kiitakej, semi kimojkaitakej” (Hech. 12:16). Kemej semi yolpakiaj, Pedro hasta monekik kiniluis maj motamatilianij para ueliskia kinmelauilis tein panoka. No kiniluij maj kiluianij Santiago uan okseki tokniuan tein panoka. Satepan kisak de ompa achto ke isoldados Herodes kiajsiskiaj, uan yajki kampa ueliskia kisentokas kitekitilis Dios. Satepan ke panok nejin, sayoj sepa ika motajtoua Pedro itech amatajkuilol Hechos. Sayoj ixnesi itech capítulo 15 kampa kijtoua ke tapaleuij maj moixejeko ox tokniuan akin amo judíos monekia mochiuiliskej circuncisión oso amo. Amatajkuilol Hechos semi kimelaua keniuj Pablo yajtinemik uan tanojnotstinemik. Kuali tikmatij ke Pedro kisentokak kinyolchikauak tokniuan kampa yeski moajsiskia. Uan no tikmatij ke tokniuan akin mosentilijkaj ichan María nejon youak amo keman kielkaujkej keniuj semi yolpakkej keman kiitakej Pedro.

16. ¿Keyej tikmatij ke tein mochiuas amo uejkaua kichiuas maj semi tiyolpakikan?

¹⁶ Kemansa, Jehová kinmaka itekitikauan okachi ke tein kichiayaj uan nejon semi kinyolpaktia. Ijkon momachilijkej tokniuan nejon youak keman kiitakej Pedro. Tejuan no ijkon kemansa tikitaj ke Jehová techmaka okachi ke tein tikchiayaj keman techtatiochiuia (Prov. 10:22). Uan amo uejkaua tikitaskej keniuj mochiuas itech nochi taltikpak tein Jehová motenkauak. Techmakas okachi ke tein tikchiaj. Komo tiksentokaj tiktekitiliaj Jehová, tikseliskej miak taman tein semi techyolpaktis.

“Iángel Jehová kichiuak maj kokolispeuani” (Hechos 12:18-25)

17, 18. ¿Keyej miakej peuak kiueyitalijkej Herodes?

¹⁷ Sayoj ke Herodes Agripa, maski no kimojkaitak, nion tepitsin kiuelitak maj Pedro cholouani. Niman tanauatij maj noyampa kitemokan. Ompa, “kintatsintokij tajpianij, uan tanauatij maj kintatsakuiltikan”, xa hasta kinmiktijkej (Hech. 12:19). Moita ke Herodes amo yolkuali katka uan amo teikneliaya. ¿Kisentokaskia ijkon nemiskia uan amo kitatsakuiltiskiaj?

¹⁸ Herodes xa kinemilij ke mopinaujtij porin amo uelik kimiktij Pedro. Sayoj ke se tonal kiajsik keniuj kuali kiitaskiaj. Keman seki takamej tajtotoj iuan Herodes para uelis kuali mouikaskej, yejua kitemoj moueyitalis uan peuak kitemaka se tanojnots ininixpan nochin. Lucas kijtoua ke nejon tonal “Herodes motakentij ika tasal tein motaliliaj tekiuanij”. Tajkuilojkej judío Josefo kijtoj ke nejon tasal chijchiujtoya ika plata uan itech tonal semi milinia, yejua ika Herodes moitaya kemej se dios. Herodes peuak tajtoua uan kemej akin kikaktoyaj kinekiaj maj kuali kinita, peujkej tsajtsij: “¡Tajtojtok se dios, uan amo se takat!” (Hech. 12:20-22).

19, 20. 1) ¿Keyej Jehová kitatsakuiltij Herodes? 2) Nejon tein kipanok Herodes, ¿toni techmachtia tejuan?

¹⁹ Totajtsin, akin sayoj yejua kinamiki maj tikueyitalikan, kiitstoya nejon tein kichiuak Herodes. Yejua ueliskia kiniluis akin kikaktoyaj maj amo kiueyitalianij oso no ueliskia kinextis ke amo kuali yetoya tein kichiujtoyaj uan ijkon Dios amo kitatsakuiltiskia. Sayoj ke kipanok nejin tein Biblia kijtoua: “Akin moueyineki amo kuali kemej tami” (Prov. 16:18). “Nimantsin iángel Jehová kichiuak maj kokolispeuani” porin semi moueyinekia; yejua “ijkochyouak uan momikilij” (Hech. 12:23). ¡Semi amo kuali kemej mikik! Josefo kijtoj ke Herodes ijsiujka kokolispeuak uan tekiuaj kijtoj ke kipanok nejon porin kikauak maj kiueyitalikan. Josefo no kijtoj ke Herodes tajyouij makuil tonal uan ompa momikilij.b

²⁰ Kemansa, moita ke akin amo yolkualmej okachi kuali yetokej. Nejin amo tikmojkaitaj, porin kuali tikmatij ke “nochi in taltikpak moajsi imako in Amokuali” (1 Juan 5:19). Kemansa itekitikauan Dios moyolkokouaj keman kiitaj ke akin amo yolkualmej amo kintatsakuiltiaj. Sayoj ke ika nejin tein kipanok Herodes, tikitaj ke Jehová kemaj kintatsakuiltia akin amo yolkualmej uan no techelnamiktia ke yejua kineki maj mochiua tein kuali yetok (Sal. 33:5). Uan amo uejkaua senkis mochiuas sayoj tein kuali.

21. ¿Toni techmachtia tein kijtoua Hechos capítulo 12, uan keyej semi techyolchikaua?

²¹ Biblia kijtoua tein panok satepan: “Itajtol Jehová kisentokak moteixmatiltij uan okachi miakej peujkej taneltokaj” (Hech. 12:24). Nejin tein Biblia kijtoua ke mochiuak technextilia ke kisentokak moteixmatiltij kuali tanauatilmej. No techelnamiktia ke Jehová techpaleuia keman titanojnotsaj axkan. Hechos capítulo 12 amo sayoj techtapouia keniuj kimiktijkej se tatitanil uan keniuj kimakixtijkej okse. Ta techmachtia keniuj Jehová amo kikauani maj Satanás kiixpolo inechikol nion maj kitsakuili tanojnotsalis. Amo mochiuak tein Satanás kinekia uan nion keman mochiuas (Is. 54:17). Komo tiksentokaj tiktekitiliaj Jehová uan Jesucristo, titapaleuiaj itech se tekit tein nion akin uelis kitsakuilis. ¿Melauj ke nejin semi techyolchikaua? Yejua ika, ¡semi kuali maj titapaleuikan maj “itajtol Jehová” kisentoka moteixmatilti!