¿Toni moneki tikchiuaskej para tinemiskej nochipaya?

1. ¿Toni kinemiliaj miakej keman kikakij ke uelis tinemiskej nochipaya?

MIAKEJ moyekpiaj ika tein kikuaj uan kichiuaj ejercicio para kuali momachiliskej uan nemiskej miak xiujmej. Sayoj ke yejuan kimatij ke maski kichiuaj nejin, amo kinpaleuis maj amo keman ueuentsintiakan uan maj amo keman momikilikan. Xa kinemiliaj ke amo keman uelis nemiskej nochipaya. Sayoj ke Jesús kijtoj ke kemaj uelis ‘tinemiskej nochipaya’, kemej kijtoua Juan 3:16 uan 5:24.

2. ¿Toni kijtoj Jesús itech Juan capítulo 6 de se nemis nochipaya? (Juan 6:​39, 40).

² Se tonal, Jesús kichiuak se milagro para kintamakas tel miakej ika pantsin uan pescadojtsitsin.a Semi kualtsin tein kichiuak sayoj ke tein kijtoj mostika okachi kimojkaitakej. Miakej kitojtokakej hasta Capernaúm, itech ueyiatenoj de Galilea, uan ompa kiniluij ke ueliskia kichiuas maj oksepa nemikan akin momikilijkejya uan maj nemikan nochipaya (xikonixtajtolti Juan 6:​39, 40). Ininka xiontanemili mochankauan uan motasojikniuan akin momikilijkejya. Tein Jesús kijtoj techmachtia ke miakej akin momikilijkejya uelis oksepa nemiskej, uan tejuatsin uan mochankauan no uelis nanemiskej nochipaya. Sayoj ke itech Juan capítulo 6, Jesús kijtoj okse taman tein amo kiajsikamatkej uan axkan miakej amo no kiajsikamatij. Maj okachi kuali timomachtikan tein Jesús kijtoj.

3. ¿Toni kijtoj Jesús itech Juan 6:51?

³ Satepan ke Jesús kichiuak se milagro para kintamakas miakej ompa Capernaúm, kielnamikkej maná tein Jehová kinmakaka israelitas itech taluakyan. Biblia kijtoua ke maná katka “takual tein ualeua ne iluikak” (Sal. 105:40; Juan 6:31). Jesús ika kinnojnotsak maná para kinnextilis okse taman. Maski Dios kinmakaka maná ika se milagro, akin kikuajkej ipa momikilijkej (Juan 6:49). Sayoj ke, Jesús kijtoj ke yejua katka “yekmelauj takual tein ualeua ne iluikak”, “takual tein Dios kitemaka” uan “takual tein kichiua maj tinemikan” (Juan 6:​32, 33, 35). Jesús kijtoj ke yejua uan maná semi taman katka. Yejua kijtoj: “Nejua nitakual tein yoltok tein ualpantemok de ne iluikak. Komo aksa kikua, nemis nochipaya” (xikonixtajtolti Juan 6:51). Judíos amo kiajsikamatkej tein kijtoj Jesús. ¿Keniuj ueliskia kinextis ke ualpantemoka de ne iluikak uan ke katka okachi kuali “takual” ke maná tein Dios kinmakaka israelitas? Satepan Jesús kiniluij: “Nejon takual yejua nonakayo tein niktemakati”. ¿Toni kijtosnekia? Semi moneki maj tikmatikan tanankilil, porin ijkon tikmatiskej toni kichiua maj tejuan uan tochankauan ueli tinemikan nochipaya. Maj tikitakan toni ika tajtojtoya Jesús.

‘TAKUAL TEIN YOLTOK’ UAN “NONAKAYO”

4. ¿Keyej semi kimojkakakkej tein Jesús kijtoj?

⁴ Sekin xa kimojkakakkej keman Jesús kijtoj ke kitemakaskia inakayo para ueliskia nemiskej nochipaya, porin xa kinemilijkej ke monekiskia kikuaskej inakayo (Juan 6:52). Sayoj ke Jesús no kijtoj okse taman tein okachi kimojkakakkej: “Komo amo nankikuaj nonakayo uan amo nantayij noesyo nejua akin niyolik kemej takat, amo nanemiskej” (Juan 6:53).

5. ¿Keniuj tikmatij ke Jesús amo kinnauatijtoya judíos maj yekmelauj tayikan iesyo?

⁵ Keman Noé nemia, Dios kinnauatijka maj amo kikuanij esti (Gén. 9:​3, 4). Uan satepan no kinnauatij israelitas maj amo kikuanij, uan akin kikuaskia ‘monekia mikis’ (Lev. 7:27). Uan Jesús kiniluij judíos ke monekia kitakamatiskej nochi tein Dios kinnauatijka (Mat. 5:​17-19). Yejua ika amo keman kintajtaniskia maj kikuakan inakayo uan maj tayikan iesyo. Ta Jesús kiniluijtoya nejin para kinmachtis keniuj ueliskia ‘nemiskej nochipaya’ (Juan 6:54).

6. ¿Keniuj tikmatij ke Jesús amo kijtojtoya maj yekmelauj kikuakan inakayo uan maj tayikan iesyo?

⁶ Jesús ika tajtoj nejin sayoj para kinmachtis akin ompa kikaktoyaj. Uan no ijkon kichiujka keman kinojnotska siuatsin de Samaria, yejua kiluij: “Akin tayis at tein nejua nikmakas, amo keman amikisok. Porin at tein nejua nikmakas, itech mochiuas kemej se ameyal tein mextos para kichiuas maj nemi nochipaya” (Juan 4:​7, 14).b Jesús amo kijtosnekia ke nejin siuatsin nemiskia nochipaya komo sayoj tayiskia at de nejon atekoch. Uan amo no kijtosnekia ke akin kinnojnotsak ompa Capernaúm nemiskiaj nochipaya komo yekmelauj kikuaskiaj inakayo uan tayiskiaj iesyo.

¿KIJTOJTOYA JESÚS TONI TIKCHIUASKIAJ KEMAN TIKELNAMIKISKIAJ IMIKILIS?

7. ¿Keniuj kiajsikamatij sekin tein Jesús kijtoj itech Juan 6:53?

⁷ Sekin kijtouaj ke itech Juan 6:53 Jesús kijtojtoya tein monekia se kichiuas itech iTakualis toTekotsin. Ijkon kijtouaj porin youak achto ke momikiliskia no kijtoj seki taman tein achto kijtojkaya (Mat. 26:​26-28). Yejuan kijtouaj ke tinochin akin timosentiliaj keman tikelnamikij imikilis Cristo moneki tikuaskej pantsin uan titayiskej vino tein mopanoltia. ¿Yekmelauj tein kijtouaj? Moneki maj tikmatikan tanankilil porin xijxiujtika tel miakej touan mosentiliaj nejon tonal. Maj tikitakan keyej taman tein kijtoua Juan 6:53 uan tein Jesús kijtoj itech iTakualis.

8. ¿Keyej tein Jesús kijtoj itech Juan 6:53 amo yejua tein moneki tikchiuaskej itech iTakualis? (No xikonita taixkopimej).

⁸ Maj tikitakan nejin ome taman tein mochiuak itech ome tataman tonalmej. Yekinika, maj tikitakan kemanian uan kani kijtoj Jesús tein kijtoua Juan 6:​53-56. Nejin mochiuak keman moajsia iniuan miakej judíos ompa Galilea itech xiuit 32. Mochiuak se xiuit achto ke kiixtaliskia iTakualis toTekotsin ompa Jerusalén. Ojpatika, ¿akonimej kinnojnotsak? Kiniluij akin sayoj kitemouayaj Jesús para maj kintamakani uan amo para okachi kiixmatiskej Dios (Juan 6:26). Yejua ika keman amo kiajsikamatkej tein Jesús kiniluijtoya amo kinekkejok kikakiskej. Hasta sekin imomachtijkauan amo kitojtokakejok (Juan 6:​14, 36, 42, 60, 64, 66). Sayoj ke tein panok nejon tonal, semi taman katka ke tein panok se xiuit satepan itech xiuit 33 keman Jesús kiixtalij iTakualis toTekotsin. Ijkuak, iuan yetoyaj 11 itatitaniluan akin amo kikauayaj. Maski amo kiajsikamatiaj nochi tein tamachtiaya, amo kichiujkej kemej miakej akin yetoyaj Galilea. Yejuan takuaujtamatiaj ke Jesús katka iKonetsin Dios, akin ualtemoka de iluikak (Mat. 16:16). Yejua ika kijtoj ke kuali tein kichiuayaj uan kiniluij: “Namejuan nouan nanyetokej itech nochi tein moneki nikpanos” (Luc. 22:28). Nejin ome taman kinextia ke itech Juan 6:53 Jesús amo kimelaujtoya tein panoskia itech iTakualis toTekotsin. Sayoj ke onkak okseki taman tein no kinextia nejin.

¿KENIUJ MITSONPALEUIA TEIN KIJTOJ JESÚS?

9. ¿Akonimej pouiskej itech “yankuik taman” tein Jesús ika tajtoj itech iTakualis toTekotsin?

⁹ Itech iTakualis toTekotsin, Jesús kinmakak itatitaniluan pantsin tein amo kipia levadura uan kiniluij ke kiixnextiaya inakayo. Satepan kinpanoltilij vino uan kiniluij ke nejon kiixnextiaya ‘esti tein ika moixtalijka tein Dios motenkaujka iniuan’ (Mar. 14:​22-25; Luc. 22:20; 1 Cor. 11:24). Keman Jesús ika tajtoj tein Dios motenkauak semi moneki. Dios amo motenkauak iniuan nochin, ta sayoj “iniuan israelitas” akin yaskej iluikak uan tekiuajtiskej iuan Cristo “itech iTaixyekanalis Dios” (Heb. 8:​6, 10; 9:15). Itatitaniluan amo kiajsikamatkej nochi tein Jesús kiniluijka. Maski ijkon, Dios niman kinijitaskia ika ichikaualis uan pouiskiaj itech “yankuik taman” para yetoskiaj iuan Jesús ompa iluikak, ijkon kemej Jehová motenkaujka (Juan 14:​2, 3).

10. ¿Keyej taman tein Jesús kijtoj itech iTakualis uan tein kijtoj ompa Galilea? (No xikonita taixkopin).

¹⁰ Tein Jesús kijtoj itech iTakualis ininka tajtojtoya ichkamej ‘tein amo miakej’. Uan akin achto peuak pouij iniuan nejon ichkamej yejuan tatitanilmej akin amo kikauayaj akin ompa iuan yetoyaj (Luc. 12:32). Yejuan uan oksekin akin satepan no pouiskiaj iniuan, monekiskia kikuaskej pantsin uan tayiskej vino. Yejuan tekiuajtiskej iuan Jesús ompa iluikak. Nejin no kinextia ke tein kijtosnekia itech iTakualis toTekotsin uan tein mochiuak ompa Galilea semi taman katka. Tein Jesús kijtoj itech iTakualis amo katka para nochin, sayoj ke tein kijtoj ompa Galilea katka para okachi miakej.

11. ¿Keniuj tikmatij ke tein Jesús kijtoj ompa Galilea kiseliskej okachi miakej?

¹¹ Miakej akin Jesús kinnojnotsak ompa Galilea itech xiuit 32 sayoj kinekiaj takuaskej. Sayoj ke Jesús kinpaleuij maj kiajsikamatikan ke amo okachi tayekantoya maj takuanij, ta tein ueliskia kichiuas maj nemikan nochipaya. Uan no kijtoj ke ueliskia oksepa nemiskej akin momikilijkejya uan nemiskej nochipaya. Itech Juan capítulo 6 Jesús amo ika tajtoj tein sayoj ueliskia kiseliskej sekin kemej tein kijtoj itech iTakualis, ta ika tajtojtoya tein tinochin ueliskia tikseliskej. Yejua kijtoj: “Komo aksa kikua, nemis nochipaya. [...] Nejon takual yejua nonakayo tein niktemakati para maj akin nemij nikan taltikpak yoltokan” (Juan 6:51).c

12. ¿Toni moneki tikchiuaskej para tinemiskej nochipaya?

¹² Tein Jesús kijtoj ompa Galilea amo kijtosnekia ke nochin akin nemiaj ne uejkauj, uan akin nemiskiaj satepan ueliskia nemiskej nochipaya. Ta sayoj akin kikuaskiaj pantsin, nejin kijtosneki akin iuan takuaujtamatiskiaj Jesús. Miakej akin kijtouaj ke kichiuaj kemej Cristo kinemiliaj ke sayoj komo kineltokaj Jesús uan kiitaj kemej inintemakixtijkauj uelis makisaskej (Juan 6:29). Sayoj ke amo yejuasan moneki, porin miakej ompa Galilea iuan takuaujtamatiaj Jesús sayoj ke satepan kikaujkej. ¿Keyej ijkon kichiujkej?

13. ¿Toni monekia kichiuaskej miakej para yeskiaj yekmelauj imomachtijkauan Jesús?

¹³ Miakej kitojtokayaj Jesús para maj kinmakani tein yejuan kinekiaj. Kinekiaj maj kinpajti, maj kintamaka uan maj kiniluiani tein kinekiaj kikakiskej. Sayoj ke Jesús kiniluij ke amo sayoj ualajka nikan taltikpak para kinmakas tein yejuan kinekiaj, ta kinmachtiko tein monekia kichiuaskej para yeskiaj yekmelauj imomachtijkauan. Yejuan monekia motokiskej iuan Jesús, tein kijtosneki kikakiskej uan kichiuaskej tein tamachtiaya (Juan 5:40; 6:44).

14. ¿Toni uelis tikchiuaskej para techpaleuis inakayo uan iesyo Jesús tein kitemakak?

¹⁴ Jesús kinmachtij judíos ke keman kitemakaskia inakayo uan iesyo, kinpaleuiskia maj nemikan nochipaya. Yejuan monekia kineltokaskej nejon uan axkan no semi moneki maj itech titakuaujtamatikan (Juan 6:40). Yejua ika para maj techpaleui inakayo uan iesyo Jesús tein ika tajtoua Juan 6:​53, moneki titakuaujtamatiskej itech inemilis tein kitemakak. Uan nejin uelis kiseliskej tel miakej (Efes. 1:7).

15, 16. ¿Toni timomachtijkej itech Juan capítulo 6?

¹⁵ Tein kijtoua Juan capítulo 6 techmachtia miak taman tein semi moneki uan techyolchikaua tinochin. Timomachtijkej ke Jesús semi tetasojta. Ompa Galilea kinpajtij miakej akin mokokouayaj, kinmachtij de iTaixyekanalis Dios uan kintamakak keman monekia (Luc. 9:11; Juan 6:​2, 11, 12). Uan amo sayoj nejon, ta no kinmachtij ke yejua katka ‘takual tein kichiuaskia maj nemikan nochipaya’ (Juan 6:​35, 48).

¹⁶ Akin Jesús kinnotsak kemej “okseki ichkamej” amo moneki kikuaskej pantsin nion tayiskej vino keman kielnamikiskej imikilis (Juan 10:16). Maski ijkon, kemaj kinpaleuia inakayo uan iesyo Jesús tein kitemakak komo itech takuaujtamatij tein kichiuak (Juan 6:53). Sayoj ke akin ueli kikuaj pantsin uan tayij vino kinextiaj ke pouij itech yankuik taman tein Dios motenkauak uan kichiaj tekiuajtiskej itech iTaixyekanalis Dios. Yejua ika komo tipouij iniuan taijitalmej oso iniuan okseki ichkamej, semi moneki maj timomachtikan tein kijtoua Juan capítulo 6 kampa techmachtia ke semi moneki titakuaujtamatiskej para uelis tinemiskej nochipaya.