‘Nejua niitekitikauj Dios’

1, 2. 1) ¿Keniuj takalpanojkej kitajpaloj María? 2) ¿Toni mochiuaskia satepan ke takalpanojkej kiitato María?

MARÍA moixajokui uan kimoujkaita takalpanojkej akin ajsik ichan. Yejua amo ika tajtani ipopaj oso imomaj, ¡ta kitemoua yejua! María kiyekmati ke nejon takalpanojkej akin amo kiixmati amo kayot Nazaret. Itech se xolal tein amo ueyi, niman kimatij akoni okseko kayot, uan akin moajsi iixpan niman moita ke amo ompa kayot. Uan no, kitajpaloj kemej amo keman kitajpalouanij: “Nimitstajpaloki, tejua ten Totajtsin Dios semi mitsyoliknelij ya. Uan Totekotsin mouantsin yetika. Uan Totajtsin Dios kachi ok mitstiochiutinemis uan ke in okseki siuame” (xikonixtajtolti Lucas 1:26-28).

² Biblia ijkon peua ika tajtoua María, iichpoch Helí, akin kayot Nazaret tein poui Galilea. Yejua ixyetok iuan monamiktis se koujxijxinkej akin motokaytia José, akin amo kipia miak tomin, sayoj ke tel ueyi itakuaujtamatilis iuan Dios. Hasta itech nejin tonal, María kimatia keniuj yeskia inemilis: amo miak taman kipiaskia, tekitiskia iuan itakauj uan kiniskaltiskia ikoneuan. Sayoj ke axkan, nejin ichpoch monekis kiixpejpenas se taman tein motelneki. Yejua axkan iuan moajsi nejon takalpanojkej akin kimaka se tekit tein uitse imako Dios, se tekit tein senkis kipatati inemilis.

3, 4. ¿Toni moneki maj tikelkauakan uan toni moneki tikitaskej tein techpaleuis maj tikixmatikan María?

³ Miakej kimoujkaitaj kimatiskej ke itech Biblia amo semi ika tajtoua María. Tepitsin kijtoua akonimej katkaj ichankauan, okachi tepitsin techiluia keniuj tamatia, uan nion tepitsin kijtoua keniuj ixtamatia. Sayoj ke semi techpaleuia tein iTajtol Dios ika tajtoua.

⁴ Moneki maj timokixtilikan miak tanemililmej tein taneltokalismej kinmachtianij inintatojtokakauan, uan nejon techpaleuis maj tikixmatikan María. Yejua ika maj tikelkauakan tataman taixkopimej tein miakej kimachijchiuanij. No maj amo tikitakan tamachtilismej tein ika kiueyitaliaj nejin siuat akin semi yolyemanik, keman kijtouaj ke “INantsin Dios” oso ke se ueyichiujkej ne iluikak. Okachi kuali, maj tikitakan tein Biblia yekmelauj kijtoua, porin ompa tikajsij miak tamachtilis tein semi techpaleuia kampa ika tajtoua itakuaujtamatilis uan keniuj uelis tiktojtokaskej ineskayo.

Se ángel kikalpanoua

5. 1) ¿Toni kinextia tein María kichiuak keman ángel Gabriel kitajpaloj? 2) ¿Toni se taman tein melauak moita ika tein kipanok María?

⁵ Akin kikalpanoua María amo se taltikpaknenkej, ta yejua ángel Gabriel. Keman kiiluij “Totajtsin Dios kachi ok mitstiochiutinemis”, yejua “semi moyolmoutij” uan motajtanij keyej ijkon kitajpaloj (Luc. 1:29). ¿Toni kijtosneki nejin? Kemej María yolyemanik amo kichia maj se taltikpaknenkej kiueyitali, sayoj ke ángel ika tajtojtoya itatiochiualis Jiova. Tikyekmatij ke María kineki kiselis itatiochiualis Dios, sayoj ke maski ijkon amo kinemilia ke kipiaya. Komo tejuan timochikauaj tikseliskej itatiochiualis Dios uan amo timoueyinekij porin tiknemiliaj ke tikpiajya, tikajsikamatiskej se taman tein melauak uan motelneki, se taman tein María kuali kiajsikamatia. ¿Toni? Ke Dios kinixtopeua akin moueyichiuaj, sayoj ke kintasojta uan kinpaleuia akin yolyemankej (Sant. 4:6).

6. ¿Toni tel ueyi tatiochiualis ángel kimatiltij María ke kiseliskia?

⁶ Monekia maj María kipiani nejon yolyemanilis, porin ángel kimaka se tel ueyi tatiochiualis. Kinauatia ke kipiati se konetsin, akin yeski okachi ueyichiujkej itech nochi tonalmej. Gabriel kiiluia: “Totajtsin Dios ten Totekotsin, Yejuatsin kichiualtis ke in Jesús Temakixtijke ma kipia uelilis de rey, ijkon keme in tayekankatat David tekitia kuak katka rey. Uan [...] kinyekantinemis in pueblojuani de Israel sen nachipa. Uan in chikaukauelilis [...] amo keman kuetauis” (Luc. 1:32, 33). María kimati ke panouaya mil xiujmej achto, Dios motenkaujka iuan David ke semej ikoneuan tekiuajtiskia nochipaya (2 Sam. 7:12, 13). Kemaj, ¡ikonetsin yeski Mesías akin judíos tel miak xiujmejya kichixtoyaj!

7. 1) ¿Toni kinextij María ika netajtanil tein kichiuak? 2) ¿Toni uelis momachtiskej telpochmej uan ichpochmej ika ineskayo María?

⁷ Uan no, ángel kiiluia ke ikonetsin kitokaytiskej “ikoneu de Totajtsin Dios in kachi ueyi chiuke”. ¿Keniuj María uelis kiyolitis iKonetsin Dios? Uan no, ¿keniuj uelis kipias se konetsin? Ixyetok iuan monamiktis José, sayoj ke ayamo monamiktiaj, yejua ika tajtani: “¿Keniuj yeski nejin, ta amo nimotekani iuan nion se takat?” (Luc. 1:34, TNM). Xikonita ke María amo mopinaujmati porin ayamo motekani iuan se takat. Amo, ta yejua kitelpatiuita chipaujkanemis. Itech nejin tonalmej, miakej telpochmej uan ichpochmej kinejnekijya motekaskej iuan aksa uan kinkejkelouaj akin ayamo kichiuaj. Kemaj, taltikpak semi mopatakya, sayoj ke Jiova amo (Mal. 3:6). Kemej itech itonaluan María, yejuatsin semi kintasojta akin chipaujkanemij porin kitakamatij itanauatiluan (xikonixtajtolti Hebreos 13:4).

8. ¿Keniuj María, akin tajtakolej, ueliskia kipias se konetsin akin amo tajtakolej?

⁸ Maski María se itekitikauj Dios yolmelauak, amo kijtosneki ke amo tajtakolej. ¿Keniuj uelis kipias iKonetsin Dios akin amo yeskia tajtakojkej? Gabriel kiiluia: “Yektikatsin [e]spíritu ualas tekitikiu moyolijtik. Uan ijkon Totajtsin Dios ten kachi ueyi chiuke, Yejuatsin ualas mitsyeualoltikiu ika nichikaualis. Ika ya nojon mokonetsin ten yolikiu, yejua ne kipouaske Yolchipaktsin uan no kitokaytiske ke Yejuatsin Ikonetsin de Dios” (Luc. 1:35). Taltikpakneminij nochipa kinpanoltilianij tajtakol ininkoneuan. Sayoj ke axkan, Jiova kichiuas se ueyi tachiualis oso mouiskatekit tein amo keman mochiuani: inemilis iKonetsin akin moajsi iluikak kipanoltis iijtik María, uan kipaleuis María ika ichikaualis oso iyektikatsin espíritu, uan ijkon konetsin amo kiselis tajtakol. ¿Kineltoka María tein ángel kijtoua? ¿Toni kinankilia?

Itanankilil María

9. 1) ¿Toni amo kiajsikamatij seki taltikpakneminij ika tein kipanok María? 2) ¿Keniuj Gabriel kichikauak itakuaujtamatilis María?

⁹ Miakej taltikpakneminij, uan hasta seki tamachtianij akin kijtouaj kitojtokaj Cristo, amo kineltokaj maj se ichpoch akin amo motekak iuan se takat uelik mokokoxkatalij. Maski motelmachtiaj, amo kiajsikamatij se taman tein melauak uan amo ouij, kemej kijtoj ángel Gabriel: “Amo teyi ongak ten ma amo uelis kichiuas Totajtsin Dios” (Luc. 1:37). María kineltoka tein ángel kiiluia, porin kipia ueyi takuaujtamatilis. Sayoj ke amo kineltoka nochi tein kikaki, ta ijkon kemej se akin kuali taixejekoua, María takuaujtamati porin kiitani miak taman. Gabriel kiiluia okse taman tein kipaleuia. Kiiluia ke Elisabet, se ichankauj akin amo ueli kinpia konemej uan semi xiuejya, kipiati se konetsin porin Dios kichiuak se mouiskatekit oso ueyi tachiualis.

10. Maski katka se ueyi tatiochiualis tein María kiselij, ¿keyej ouij kikisaskia?

¹⁰ ¿Toni kiixejekos María? Kipia se tekit tein moneki kichiuas uan miak taman kinextia ke Dios kichiuas nochi tein ángel kiiluij. Maski kiselijtoya se ueyi tatiochiualis, ouij kikisaskia kichiuas. Yekinika, moneki kinemilis ke ixyetok iuan monamiktis José. ¿Kinekis José iuan monamiktis keman kimatis ke kokoxkayetok? Okse taman, xa motekipachoua porin nejon se ueyi tekit. Iijtik moajsis konetsin akin Dios okachi kitasojta. Satepan, monekis kiyekpias keman nojnelok yeski uan ayamo uelis mopaleuis uan kimatampauis itech nejin taltikpak kampa mochiua tein amo kuali. ¡Kipia se ueyi tekit!

11, 12. 1) ¿Keniuj tanankilijkej seki itekitikauan Dios akin amo kikauayaj keman kinnauatijkej maj kichiuakan tekimej tein ouijkej? 2) ¿Toni kinextia María ika tein kinankilij Gabriel?

¹¹ Biblia kinextia ke kemansa, hasta takamej akin kitekitiliayaj Dios uan amo keman kikaujkej, omeyolouayaj kiseliskej tekimej tein ouijkej tein yejuatsin kinmakaya. Moisés kiyekijtoj ke amo ueliskia kuali tajtos itokaykopa Dios (Éx. 4:10). Jeremías kijtoj ke sayoj katka “se okichpil”, yejua ika kiouijmakaya kichiuas tekit tein Dios kinauatijka (Jer. 1:6). ¡Uan Jonás hasta choloj porin amo kinekia kichiuas tein Dios kinauatijka! (Jon. 1:3.) Sayoj ke ¿toni tanankilij María?

¹² Hasta itech nejin tonalmej, itekitikauan Dios kiixmatij itanankilil tein ika kinextij yolyemanilis uan tatakamatilis. Yejua kiiluij Gabriel: “Kuali yetok, nejua niitekitikau de Totekotsin. Uan ma Dios kichiutika notechkakopaka nochi ten Tejuatsin tinechonilijtok” (Luc. 1:38). Takeualmej ichpochmej, katkaj akin okachi tekneltijkej; ininteko senkis kiixyekanaya nochi tein yejuan kichiuayaj itech ininnemilis. Yejua nejon tein María kimachiliaya iuan iTeko, Jiova. Yejua kimatia ke Jiova kipaleuiskia, ke yejuatsin amo kinkaua akin amo kikauaj uan ke kitatiochiuiskia komo mochikauaya kichiuas nejon tekit tein ouij (Sal. 18:25).

13. ¿Keniuj uelis techpaleuis ineskayo María keman tikitaskej ke Dios techtajtania teisa tein ouij oso ke senkis amo uelis tikchiuaskej?

¹³ Kemansa, Dios techtajtanis maj tikchiuakan teisa tein xa uelis tikitaskej ke ouij oso ke senkis amo uelis tikchiuaskej. Sayoj ke itech iTajtoltsin technextilia miak taman tein techpaleuia maj senkis iuan titakuaujtamatikan, ijkon kemej kichiuak María (Prov. 3:5, 6). ¿Tiktojtokaskej ineskayo? Komo ijkon tikchiuaj, Dios techtatiochiuis uan okachi iuan titakuaujtamatiskej.

María kikalpanoua Elisabet

14, 15. 1) ¿Keniuj Jiova kiyolchikauak María keman kikalpanoto Elisabet uan Zacarías? 2) ¿Toni kinextiaj itajtoluan María tein moajsi itech Lucas 1:46-55?

¹⁴ Tein Gabriel kiiluij María ke kipanotok Elisabet semi kiyolchikaua. ¡Moajsi aksa akin uelis kiajsikamatis tein kipanotok! María niman kiixtalia kikalpanotiuj uan youi itech xolal Judá kampa tepeyoj, kemej eyi oso naui tonal ojti. Keman kalaki ichan Elisabet uan tiopixkat Zacarías, Jiova kitatiochiuia ika okse neskayot tein kichikaua itakuaujtamatilis. Keman Elisabet kikaki ke María kitajpaloua, kimachilia keniuj ikonetsin ajkotsikuini iijtik porin yolpaki, uan ika inepaleuil yektikatsin espíritu, kiiluia María: “Tejua tiinan de Notekotsin”. Kemaj, Dios kimatiltij Elisabet ke ikonetsin María yeskia iTekotsin, Mesías. Uan no, kipaleuij maj kiueyitali María porin yolmelauak uan tatakamatkej, ika nejin tajtolmej: “Tiyolpaktok porin tikajsikaneltokak ne tajtolis” (Luc. 1:39-45). Kemaj, nochi tein Jiova motenkauak iuan María mochiuati.

¹⁵ Dios kiitak maj moijkuilouani itech Biblia tein María kinankilij Elisabet (xikonixtajtolti Lucas 1:46-55). Itech nejin versículos, ijkuak nesi ke María okachi uejkauak tajtoj, uan techpaleuia maj okachi tikixmatikan. Kemej neskayot, itajtoluan kinextijkej ke motasojkamatia iuan Jiova porin kimakak tatiochiualis yeski imomaj Mesías. No kinextiaj ke ueyi itakuaujtamatilis, porin kijtoj ke Jiova yejuatsin akin kinpinaujtia akin moueyichiuaj uan akin kipiaj chikaualis, sayoj ke kinpaleuia akin amo teyi semi kipiaj uan yolyemankej akin kinekij kitekitiliskej. Uan no, tein kijtoj kinextia ke kuali kiixmatia iTajtoltsin Dios, porin moixejekoua ke kielnamikik kemej sempoual tajkuilolmej tein moajsij itech Biblia itech tajtol hebreo.a

16, 17. 1) ¿Keniuj kuali tanemilil kinextijkej María uan Jesús? 2) ¿Toni techelnamiktia keman María kikalpanoto Elisabet?

¹⁶ Moyekita ke María momattoya tanemilis itech iTajtol Dios. Sayoj ke maski ueliskia kijtos itanemililuan, ika yolyemanilis kijtoj tein kijtoua iTajtol Dios. Konetsin akin axkan moskaltia iijtik, no kinextis nejon tanemilil, porin satepan kijtoj: “Nochi nijin notanextililisuan amo ualeuak de nejua notanemililis san. Ta, ualeutok de Notajtsin Dios ten nechualtitanik” (Juan 7:16). ¿No tiknextiaj ke ijkon tikpoujkaitaj iTajtol Dios keman tikmachtiaj aksa, oso okachi kuali titamachtiaj tein tejuan tiknemiliaj? Tein melauj, ineskayo María techtelpaleuis komo tiktojtokaj.

¹⁷ María iuan mokaua Elisabet kemej eyi metsti, uan uelis tikyekmatiskej ke semi mosenyolchikauaj (Luc. 1:56). Nejin tein moajsi itech Biblia techelnamiktia ke uelis yeski se tatiochiualis tikinpiaskej totasojikniuan. Komo tiktemouaj tasojiknimej akin yekmelauj kitasojtaj Jiova, tokuali uikalis iuan Dios mochikauas (Prov. 13:20). Axkan, ajsi tonal keman María mokepaya ikalijtik. ¿Toni kijtos José keman kimatis ke María kokoxkayetok?

María uan José

18. ¿Toni María kitapouij José, uan toni kinemilij kichiuas José?

¹⁸ Tikyekmatij ke María amo kichia maj nesi ke kokoxkayetok achto ke iuan tajtos José. Achto ke kiiluis tein kipanoua, xa motajtania keniuj tanankilis nejin takat akin kimoujkatoka Dios. Maski ijkon, kiiluia ika yolchikaualis nochi tein kipanok. Kemej uelis tiknemiliskej, José semi tayokoya. Kineki kineltokas tein siuat akin kitasojta kiiluijtok, sayoj ke nochi kinextia ke kikajkayauak. Biblia amo kijtoua toni kinemilia, sayoj ke kemaj techiluia ke kineki kikauas, porin itech nejon tonalmej takat uan siuat akin yaya monamiktitij, kinitayaj kemej yeskia namikuanijya. Sayoj ke José amo kineki kipinaujkatalis nion kineki maj amo kuali ika tajtokan, yejua ika kiixtalia ichtaka kikauas (Mat. 1:18, 19). María xa semi kiyolkokoua kiitas ke nejin takat tajyouijtok ika nochi tein panotok, uan tein melauj, yejua amo kitajtakoltia porin amo kineltokilia.

19. ¿Keniuj Jiova kipaleuij José maj kichiua tein kuali?

¹⁹ Jiova ika netasojtalis kipaleuia José maj kichiua tein kuali. Itech se takochitalis, se ángel kiyekiluia ke María yekmelauj kokoxkayetok ika se mouiskatekit oso ueyi tachiualis. ¡José xa semi yolseui! Axkan kiixtalia kichiuas tein Jiova kinekia, ijkon kemej María ipa kichiuani. Iuan monamiktia María uan kiselia tekit tein amo onkak okse kemej nejon: kiyekpias iKonetsin Dios (Mat. 1:20-24).

20, 21. ¿Toni uelis kinmachtis ininneskayo José uan María akin monamiktijkejya uan akin kinemilijtokej monamiktiskej?

²⁰ Akin monamiktijkejya uan akin kinemilijtokej monamiktiskej uelis kitojtokaskej ininneskayo nejon namikuanij akin nenkej kemej ome mil xiujmej achto. Keman José kiitak keniuj María ika netasojtalis kiyekpiaya Jesús, xa semi yolpakik porin kichiuak tein iángel Jiova kiiluijka. Uan no, kiitak ke motelneki maj Jiova techpaleui keman tikixpejpenaskej tikchiuaskej teisa tein motelneki (Sal. 37:5; Prov. 18:13). Uan tikyekmatij ke tein kiixpejpenaya kichiuas kemej akin taixyekanaya ikalijtik kisentokaya kinextiaya ke ininka tanemiliaya ichankauan uan kintasojtaya.

²¹ Okse taman, ¿toni techmachtia keman tikitaj ke María kinekik monamiktis iuan José? Maski yekinika José ouij kikisak kineltokilis María tein kiiluijka, yejua kimatik mochias uan kisentokaya takuaujtamatia itech takat akin kinixyekanaskia ichankauan. Tikyekmatij ke kiitak ke motelneki amo se yolijsiuis, uan nejon no kinkauilia se kuali neskayot tokniuan siuamej axkan. Uan no, nochi tein panok xa kinmachtij José uan María ke semi moneki nochipa motapouiskej nochi tein kipanouaj (xikonixtajtolti Proverbios 15:22).

22. ¿Keyej tikijtouaj ke José uan María kuali kipeualtijkej ininnemilis kemej namikuanij, uan toni tekit monekia kichiuaskej?

²² Tein melauj, José uan María kuali kipeualtijkej ininnemilis kemej namikuanij porin omen kiteltasojtayaj Jiova uan kinekiaj kiyolpaktiskej, yejua ika mochikauayaj yeskij kuali tetatmej uan tetasojtanij. Kiseliskiaj uejueyi tatiochiualismej, sayoj ke no kipanoskiaj uejueyi ouijkayomej. Kipiayaj se ueyi tekit: monekia kiiskaltiskej Jesús, takat akin yeskia okachi ueyichiujkej itech nochi tonalmej.