Ixtauat Elah
David uan Goliat: ¿Sayoj se tetapouilis oso yekmelauj panok?
Sekin motajtaniaj ox tein kipanok David uan Goliat yekmelauj mochiuak. ¿No tionmotajtanij nejon keman tikonixtajtoltij achto tamachtilis? Komo ijkon, xiontanemili itech nejin.
1 | ¿Ueliskia aksa yeski uejkapantik 2,9 metros?
Biblia kijtoua ke Goliat katka uejkapantik “kemej chikuasen molik uan se palmo” (1 Samuel 17:4). Molik tein ika tajtoua nejin tajkuilol itamachiuj katka 44,5 centímetros uan palmo 22,2 centímetros. Yejua ika, itamachiuj yeskia kemej 2,9 metros. Sekin kijtouaj ke Goliat amo ueliskia yeski semi uejkapantik. Sayoj ke, ¿tikonmatia ke hasta axkan takat akin ijkuiliujtok ke katka okachi uejkapantik itamachiuj panouaya 2,7 metros? Komo ijkon, ¿amo taixejekol yeskia maj se kinemili ke Goliat katka kemej 20 centímetros okachi uejkapantik? Goliat pouia itech kalyetouanij refaím, akin moixmatiaj ke katkaj tel uejkapantikej. Se tajkuilol ompa Egipto tein kayot siglo trece achto itech totonaluan ika tajtoua seki tateuianij cananeos akin semi kinmouiliayaj uan katkaj uejkapantikej panoua 2,4 metros. Yejua ika, maski amo semi moitaok, Goliat kemaj ueliskia yeski semi uejkapantik.
2 | ¿Yekmelauj nemik David?
Seki tonalmej taixmatinij kijtouayaj ke tekiuaj David katka sayoj se tetapouilis, sayoj ke okachi moajsi tein kinextia ke amo ijkon. Tatemouanij kiajsikej se uejkauj tajkuilol tein ika tajtoua “ichan David”. Uan no, Jesucristo ika tajtoj David kemej se aksa akin yekmelauj nemik (Mateo 12:3; 22:43-45). Keman moijtoua ke Jesús yejua Mesías, mokixtia itech ome tajkuilolmej tein ika tajtouaj ome kalyetouanij, tein kinextiaj ke Jesús ualeuak itech ikalyetouanij tekiuaj David (Mateo 1:6-16; Lucas 3:23-31). Kemej tikitaj, David yekmelauj nemik.
3 | ¿Yekmelauj moajsiaj xolalmej tein ika tajtoua nejin tajkuilol?
Biblia kijtoua ke moteuijkej ixtauat Elah uan no kijtoua ke tateuianij filisteos moajsiaj itech se takes tein moajsia ompakauin itech xolalmej Socoh uan Azeqá. Israelitas moajsiaj analkopa, iixpan atauit. Sayoj ke, ¿yekmelauj moajsiaj nejin xolalmej?
Xikonita tein kijtoj se akin yankuixtok yajka itech nejon xolalmej: “Akin techuikaya, akin amo kipiaya se taneltokalis, techuikak ixtauat Elah. Tipankiskej ikuapan se tepet. Keman tikpanitstoyaj ixtauat techiluij maj tikixtajtoltikan 1 Samuel 17:1-3 uan satepan kijtoj: ‘Toopochmakopa moajsi tepamit taxitinil Socoh’. Ompa moikankepak uan kijtoj: ‘Uan toyekmakopa, tepamit taxitinil Azeqá. Filisteos kitalijkej ininkaltaken tatajko itech nejon ome xolalmej, itech takes tein nankiitaj nanmoixpan. Yejua ika xa timoajsij kampa yetoyaj israelitas’. Niknemilij ke Saúl uan David ijkatoyaj kampa niyetoya. Satepan titemokej hasta tani uan tikpanauijkej se ueyiat tein uaktokya tein kipia miak tet. Uan niknemilij ke David moixpilojtok uan kiololojtok makuil tet tein alaxtikej. Uan ika semej kimiktiskia Goliat”. Nejin takalpanojkej, ijkon kemej oksekin, kimoujkaitak keniuj Biblia senkis ika tajtoua seki taman tein ompa mochiuak.
Yejua ika, amo onkak keyej tikijtoskej ke amo melauak tein kijtoua nejin uejkauj tajkuilol. Akin ompa ininka motajtoua uan xolalmej yekmelauj moajsikej. Uan nejin tajkuilol poui itech iTajtol Dios, Dios akin kijtoua tein melauak, akin “amo tekajkayaua” (Tito 1:2; 2 Timoteo 3:16).