ISIFUNDO 25
INGOMA 96 IBhayibhili Libhuku Eliligugu
Sifundani Emazwini Akhulunywa NguJakhobe Esezakufa?—Ingxenye 2
“Ngamunye wamnika isibusiso esimfaneleyo.”—GEN. 49:28.
ESIZAKUFUNDA
Sizabona ukuthi amazwi uJakhobe awatshela amadodana akhe angu-8 asinceda njani.
1. Sizaxoxa ngani esihlokweni lesi?
AMADODANA kaJakhobe ayethe gwaqa eceleni kukayise elalelisisile ngesikhathi ixhegu leli libusisa ngamunye wabo. Esihlokweni esidlulileyo sibonile ukuthi amazwi uJakhobe awatshela uRubheni, loSimiyoni, loLevi loJuda engabe atshiya amadodana akhe wonke engelankani. Kumele ukuthi ayezibuza ukuthi uyise uzathini emadodaneni akhe aseleyo. Kasixoxeni ngezifundo esizithola amazwini uJakhobe awatshela uZebhuloni, u-Isakhari, uDani, uGadi, uNafithali, uJosefa loBhenjamini.a
UZEBHULONI
2. UJakhobe wamtshelani uZebhuloni futhi lokho kwagcwaliseka njani? (UGenesisi 49:13) (Khangela lebhokisi.)
2 Bala uGenesisi 49:13. UJakhobe waphrofetha ukuthi izizukulwane zikaZebhuloni zazizahlala ekhunjini lolwandle, ngasenyakatho yeLizwe Lesithembiso. Izizukulwane zakoZebhuloni zathola ilifa lazo sekudlule iminyaka engu-200. Indawo le yayiphakathi laphakathi kolwandle lweGalile lolweMedithera. UMosi waphrofetha wathi: “Awu Zebhuloni! Thokoza nxa uphuma.” (Dute. 33:18) Amazwi la ayengabe esitshoni? Ayengabe esitsho ukuthi kwakuzaba lula ukuthi abantu bakoZebhuloni baphume bayethengiselana labantu abavela kwezinye indawo njengoba babezahlala duze lolwandle. Akuthandabuzwa ukuthi isizukulwane sakoZebhuloni sasizathokoza ngesibusiso lesi.
3. Kuyini okuzasinceda ukuthi sisuthiseke?
3 Sifundani? Kuqakathekile ukuthi sihlale sithokoza kungelani lokuthi sihlala ngaphi kumbe izimo zethu zinjani. Okuzasenza sihlale sithokoza yikusuthiseka ngalokho esilakho. (Hubo. 16:6; 24:5) Akumelanga sivumele ukuthi ukuswela ezinye izinto empilweni kusidanise. Kodwa kumele sithokoziswe yilokho esilakho futhi singazikhohlwa lezinto ezinhle ezenzakala empilweni yethu—Gal. 6:4.
U-ISAKHARI
4. UJakhobe wamtshelani u-Isakhari futhi amazwi akhe agcwaliseka njani? (UGenesisi 49:14, 15) (Khangela lebhokisi.)
4 Bala uGenesisi 49:14, 15. UJakhobe wancoma u-Isakhari ngokusebenza kwakhe nzima waze wamfanisa lobabhemi olamathambo aqinileyo othwala imithwalo enzima. UJakhobe waphinda wathi u-Isakhari wayezakuba lelizwe elihle okwamagama. Lakanye lokho kwenzakala ngoba isizukulwane sika-Isakhari saphiwa indawo enhle futhi evundileyo eceleni komfula uJodani. (Josh. 19:22) Akuthandabuzwa ukuthi abako-Isakhari babesebenza nzima emasimini abo kodwa babezimisele lokuncedisa abanye. (1 Amakho. 4:7, 17) Ngokwesibonelo, ngesikhathi umahluleli uBharakhi lomphrofethikazi uDibhora becela ukuthi babancedise ukulwa loSisera, abako-Isakhari basukumela phezulu.—Abahlu. 5:15
5. Kungani kumele sisebenze nzima?
5 Sifundani? UJehova uyakuqakathekisa konke esimenzela khona njengoba nje wawuqakathekisa umsebenzi wesizwana sako-Isakhari. (Umtshu. 2:24) Ake sixoxe ngomsebenzi owenziwa ngabafowethu ebandleni. (1 Thim. 3:1) Kuliqiniso ukuthi abafowethu laba kabathwali zikhali baqonde empini kodwa basebenza nzima ukuze bavikele abantu bakaJehova ezintweni ezingabaphambanisa ekukhonzeni. (1 Khor. 5:1, 5; Jud. 17-23) Basebenza nzima belungiselela izinkulumo ezizakhuthaza futhi ziqinise abanye ebandleni.—1 Thim. 5:17.
UDANI
6. Isizwe sakoDani saphiwa wuphi umsebenzi? (UGenesisi 49:17, 18) (Khangela lebhokisi.)
6 Bala uGenesisi 49:17, 18. UJakhobe wafanisa uDani lenyoka egamula inyamazana ezinkulu kulayo, okugoqela ibhiza lomgadi walo. Lakanye abantu besizwana sakoDani babelesibindi futhi bezimisele ukuhlasela izitha zako-Israyeli. Ngesikhathi abako-Israyeli bedabula enkangala besiya eLizweni Lesithembiso, abakoDani babelebutho “elalihamba ngemuva” ukuze livikele wonke amaqembu. (Nani. 10:25) Lanxa amanye ama-Israyeli ayengakuboni ababekwenza, umsebenzi wabo wawuqakathekile.
7. Kumele siyibone njani imisebenzi esiyenzela uJehova?
7 Sifundani? Kwesinye isikhathi singenza imisebenzi esicabanga ukuthi ayibonwa ngabantu. Imisebenzi le ingagoqela ukuklina kumbe ukunakekela iWolu yoMbuso, amaWolu emihlangano kumbe eminye nje imisebenzi. Siyakuncoma ngokuzinikela ngenhliziyo yonke ukuze wenze imisebenzi le. Khumbula ukuthi uJehova uyakubona futhi uyakuqakathekisa konke omenzela khona. Uyathokoza kakhulu nxa kuyikuthi imisebenzi le awuyenzeli ukubukwa ngabantu kodwa uyenza ngenxa yokuthi umthanda ngenhliziyo yonke.—Mat. 6:1-4.
UGADI
8. Kuyini okwakungenza kube lula ukuthi isizwe sakoGadi sihlaselwe? (UGenesisi 49:19) (Khangela lebhokisi.)
8 Bala uGenesisi 49:19. UJakhobe wathi uGadi wayezahlaselwa liqembu lezigebenga. Ngemva kweminyaka edlula engu-200 abesizwana sakoGadi bahlala empumalanga kukaJodani futhi babengcelelane lezizwe ezaziyizitha zabako-Israyeli. Lokhu kwakubafaka engozini yokuhlaselwa yizizwe lezi. Kodwa yikho lapho abakoGadi ababefuna ukuhlala khona ngoba indawo le yayilamadlelo amahle. (Nani. 32:1, 5) Kusegcekeni ukuthi abantu bakoGadi babengasiwo magwala. Babengathandabuzi lakancane ukuthi uJehova wayezabavikela nxa sebehlaselwa lokuthi wayezabancedisa ukuvikela ilifa labo. Baze bathumela lamanye amabutho abo ukuthi ayencedisa ezinye izizwana zako-Israyeli ezazingakathathi ilifa lazo entshonalanga kukaJodani. (Nani. 32:16-19) Babekwazi mhlophe ukuthi uJehova wayezabavikela abantwana lamakhosikazi amasotsha ayephume empini. Lakanye uJehova wababusisa abakoDani ngoba babalesibindi futhi bazidela bancedisa abanye lanxa kwakunzima.—Josh. 22:1-4.
9. Kuyini okwenza abantu bakaJehova bamsebenzele?
9 Sifundani? Kumele simthembe ngenhliziyo yonke uJehova ukuze siqhubeke simkhonza lanxa sihlangana lobunzima. (Hubo. 37:3) Banengi namuhla abancedisa emsebenzini wokwakha izakhiwo zenhlanganiso, abanye batshumayela lapho okulabamemezeli abalutshwana futhi abanye benza imisebenzi etshiyeneyo enhlanganisweni kaJehova. Kuyini okwenza bazinikele ukwenza imisebenzi le? Kungenxa yokuthi abathandabuzi ukuthi uJehova uzahlala ebanakekela.—Hubo. 23:1.
U-ASHERI
10. Kuyini okwenziwa yisizwana sako-Asheri? (UGenesisi 49:20) (Khangela lebhokisi.)
10 Bala uGenesisi 49:20. UJakhobe wathi isizwana sako-Asheri sasizanotha okuzwayo futhi lokhu yikho kanye okwenzakalayo. Abantu besizwana sako-Asheri baphiwa indawo eyayivunde kulazo zonke eLizweni Lesithembiso. (Dute. 33:24) Indawo yabo yayingcelelane lolwandle lweMedithera kanye leSidoni eyayidume ngezentengiselwano. Abako-Asheri abazange bawaxotshe amaKhenani ayehlala endaweni leyo. (Abahlu. 1:31, 32) Kungenzakala ukuthi ukunotha kanye lokuba seduze lamaKhenani yikho okwenza abako-Asheri bakhohlwa ngokwenza intando kaNkulunkulu. Ngokwesibonelo, ngesikhathi uBharakhi ecela ezinye izizwana zako-Israyeli ukuthi zimncedise ukulwa lamaKhenani, abako-Asheri bazihlalela bagoqa izandla. Lokhu kwenza bakhutha ukubona uJehova enqoba izitha zakhe ngendlela eyisimangaliso “ngasemfuleni weMegido.” (Abahlu. 5:19-21) Kumele ukuthi inhloni zabagubha baze bafisa lokuthi umhlaba ubaginye ngesikhathi besizwa ingoma yokunqoba eyahlatshelwa nguDibhora loBharakhi eyayilamazwi athi: “U-Asheri laye wayethe kho ekhunjini.”—Abahlu. 5:17.
11. Kungani kungamelanga sigijimise imali lenotho?
11 Sifundani? Kumele sikhonze uJehova ngenhliziyo yonke. Akumelanga silingisele abantu bomhlaba lo abacabanga ukuthi umuntu kumele aphilele imali lenotho. (Zaga. 18:11) Esikuqakathekisayo yikukhonza uJehova hatshi ukudinga imali. (Umtshu. 7:12; Heb. 13:5) Asivumi ukuthi loba yini isibuyisele emuva ekukhonzeni. Sisebenzisa isikhathi sethu lamandla ethu ekukhonzeni uJehova ngoba siyakwazi ukuthi sizahlala kuhle emhlabeni omutsha.—Hubo. 4:8.
UNAFITHALI
12. Amazwi uJakhobe awatshela uNafithali angabe agcwaliseka njani? (UGenesisi 49:21) (Khangela lebhokisi.)
12 Bala uGenesisi 49:21. UJakhobe wathi uNafithali ‘wayekhuluma amazwi amnandi.’ Lokhu kungabe kwakusitsho amazwi ayezakhulunywa nguJesu ngesikhathi esemhlabeni. UJesu wayesaziwa ngokufundisa ngendlela ethinta inhliziyo njalo wahlala isikhathi eside eKhaphenawume eyayisesigabeni sakoNafithali. Mhlawumbe lokhu yikho okwenza idolobho leli labizwa ngokuthi ‘lidolobho ayehlala kulo.’ (Mat. 4:13; 9:1; Joh. 7:46) U-Isaya waphrofetha ukuthi uJesu wayezaba ‘njengokukhanya okukhulu’ kwabakoZebhuloni labakoNafithali. (Isaya. 9:1, 2) Indlela uJesu ayefundisa ngayo yamenza waba ‘yikukhanya kweqiniso okukhanyisela yonke imihlobo yabantu.’—Joh. 1:9.
13. Singenzani ukuze esikukhulumayo kuthokozise uJehova?
13 Sifundani? Akumelanga sizitshele ukuthi uJehova kalandaba lamazwi esiwakhulumayo. Manje singenzani ukuze ‘sikhulume amazwi amnandi’ athokozisa uJehova? Kumele sizimisele ukuhlala sikhuluma iqiniso. (Hubo. 15:1, 2) Okunye esingakwenza yikuhlala sikhuluma izinto ezakha abanye futhi sibancome ngokuhle abakwenzayo kulokuhlala sibachothoza. (Efe. 4:29) Okunye esingazama ukukwenza yikuxoxa labantu esihlangana labo ukuze sibatshele okuthile ngoNkulunkulu wethu uJehova kumbe ngezindaba ezinhle.
UJOSEFA
14. Isiphrofetho esimayelana loJosefa sagcwaliseka njani? (UGenesisi 49:22, 26) (Khangela lebhokisi.)
14 Bala uGenesisi 49:22, 26. Kumele ukuthi uJakhobe wayezigqaja kakhulu ngendodana yakhe uJosefa. Phela uJehova ‘wayemkhethe phakathi kwabafowabo’ futhi wamnika umsebenzi oqakathekileyo. UJakhobe wabiza uJosefa ngokuthi “lihlumela lesihlahla esithelayo.” UJakhobe wazifanisa lesihlahla wasesithi uJosefa lihlumela lakhe. UJosefa wayelizibulo likaJakhobe elalizalwa yintandokazi yakhe uRasheli. UJakhobe waphrofetha ukuthi uJosefa wayezathola ilifa okwakumele liphiwe izibulo lakhe uRubheni, owayezalwa nguLeya. (Gen. 48:5, 6; 1 Imilan. 5:1, 2) Isiphrofetho lesi sagcwaliseka ngesikhathi amadodana kaJosefa amabili, u-Efrayimi loManase besiba yizizwana ezitshiyeneyo ezaphiwa ilifa eLizweni Lesithembiso.—Gen. 49:25; Josh. 14:4.
15. UJosefa wenzani ngesikhathi ephathwa kubi?
15 Amazwi kaJakhobe athi “abaphosa imitshoko babelokhu bemhlukuluza, bemtshoka ngemitshoko futhi baqhubeka bemzonda” atshoni? (Gen. 49:23) Lapha uJakhobe wayekhuluma ngabafowabo bakaJosefa ababelomhawu futhi ababehlukuluze umfowabo benza ukuthi aphathwe kubi. Kodwa uJosefa kazange ababambele isikhwili abanewabo kumbe azondele uJehova. Okwenza sitsho njalo ngamazwi akhulunywa nguJakhobe athi: “Idandili lakhe [uJosefa] laqhubeka lisendaweni yalo, izandla zakhe zahlala ziqinile futhi ziphosa imitshoko ngokuphangisa.” (Gen. 49:24) Kubo bonke ubunzima adlula kubo, uJosefa waqhubeka ethembele kuJehova. Wathethelela abafowabo futhi wabaphatha ngomusa. (Gen. 47:11, 12) Ubunzima uJosefa adlula kubo bamnceda ukuthi abe lobuntu obuthokozisa uJehova. (Hubo. 105:17-19) Lokhu kwenza uJehova wamnika umsebenzi oqakathekileyo.
16. Singamlingisela njani uJosefa?
16 Sifundani? Ungavumi ukuthi inhlupho ohlangana lazo zikwenze ukhalale ukukhonza uJehova kumbe uqhelelane labafowenu labodadewenu. Kumele ukhumbule ukuthi inhlupho ohlangana lazo zizakunceda ukuthi ube lokholo oluqinileyo. (Heb. 12:7, amabala angaphansi.) Ubunzima esidlula kubo bungasinceda ukuthi sibe lobuntu obuthokozisa uJehova, njengokuba lesihawu lokuphangisa ukuthethelela abanye. (Heb. 12:11) Nxa singaqhubeka siqinisela uJehova uzasibusisa njengoba nje wabusisa uJosefa.
UBHENJAMINI
17. Isiphrofetho esimayelana loBhenjamini sagcwaliseka njani? (UGenesisi 49:27) (Khangela lebhokisi.)
17 Bala uGenesisi 49:27. UJakhobe waphrofetha ukuthi abesizwana sakoBhenjamini babezakuba ngamaqhawe alamandla njengamaganyana adlithiza izitha zawo. (Abahlu. 20:15, 16; 1 Imilan. 12:2) “Ekuseni” kungesikhathi kuqalisa ukuba lamakhosi ko-Israyeli futhi inkosi yakuqala yako-Israyeli kwakunguSawuli owesizwana sakoBhenjamini. USawuli wayeliqhawe elilamandla futhi elilesibindi elalwisana lezitha zikaNkulunkulu ezingamaFilisti. (1 Sam. 9:15-17, 21) “Ntambama” kungesikhathi kungaselamakhosi ko-Israyeli, kungathi selibatshonele. Ngalesosikhathi iNdlovukazi u-Esta loModekhayi, bobabili ababengabesizwana sakoBhenjamini bavikela ama-Israyeli ekutshabalalisweni ngumbuso wePhesiya.—Esta. 2:5-7; 8:3; 10:3.
18. Singabalingisela njani abakoBhenjamini?
18 Sifundani? Kumele ukuthi abesizwana sakoBhenjamini bathokoza kakhulu bebona uSawuli owayengowosendo lwabo esiba yinkosi yako-Israyeli. Kodwa kwahamba njani uJehova esekhethe uDavida owesizwana sakoJuda ukuthi abe yinkosi? AbakoBhenjamini bavumelana lotshintsho lolo olwaselukhona. (2 Sam. 3:17-19) Ngemva kweminyaka eminengi izizwana ezilitshumi zako-Israyeli zahlamukela isizwana sakoJuda. Kodwa abakoBhenjamini kabazange bahlamuke. Baqhubeka besekela abesizwana sakoJuda lenkosi eyayikhethwe nguJehova. (1 Amakho. 11:31, 32; 12:19, 21) Kwangathi sonke singazimisela ukuhlala sisekela labo abakhethwe nguJehova ukuthi bakhokhele abantu bakhe lamuhla.—1 Thes. 5:12.
19. Kusincede ngani ukuxoxa ngamazwi akhulunywa nguJakhobe esezakufa?
19 Kusincede ngani ukuxoxa ngamazwi akhulunywa nguJakhobe esezakufa? Ukubona indlela ezitshiyeneyo iziphrofetho ezagcwaliseka ngayo kwenza singathandabuzi ukuthi konke esikuthenjiswa nguJehova kuzagcwaliseka loba sekutheni. Phela ilizwi lakhe kaliweli phansi. Ukubona indlela uJehova abusisa ngayo amadodana kaJakhobe kusincede sabona ukuthi lathi uzasibusisa nxa singenza izinto ezimthokozisayo.
INGOMA 128 Ukubekezela Kuze Kube Sekucineni
a Ngesikhathi uJakhobe ebusisa amadodana akhe amane, uRubheni, uSimiyoni, uLevi loJuda wawabusisa ngokwelamana kwawo. Kodwa kenzanga njalo ngesikhathi esebusisa amanye amadodana akhe.