“Kala ashike nokunyakukwa”
“U nokudanena Omwene Kalunga koye oshivilo . . . Onghee hano kala ashike nokunyakukwa.” — DEUTERONOMION 16:15.
1. (a) Satana okwa etifa po eemhata dilipi? (b) Jehova okwa li a xunganeka shi na sha nashike konima eshi Adam naEva va li ve mu tukulila oshibofa?
ESHI Satana a li a ningifa Adam naEva va tukulile Omushiti wavo oshibofa, okwa li a etifa po eemhata mbali da fimanenena. Shotete, okwa li a tula momalimbililo ounashili waJehova nokwa li a shonga onghedi yaYe yokupangela. Oshitivali, Satana okwa li a popya kutya ovanhu otava longele ashike Kalunga omolwokulihola mwene. Omhata oyo onhivali oya li ya yela mo nawa pefimbo laJob. (Genesis 3:1-6; Job 1:9, 10; 2:4, 5) Ndele nande ongaho, Jehova okwa li a katuka onghatu diva opo a ungaunge neemhata odo. Fimbo Adam naEva va li natango moshikunino shaEden, okwa li a xunganeka shi na sha nanghee a li ta ka kandula po eemhata odo. Okwa li a xunganeka kutya otaku ke uya ‘oludalo’ olo la li tali ka tuwa moshififinwa, ndele lo otali ka nyanyaula omutwe waSatana. — Genesis 3:15.
2. Jehova okwa yandja ouyelele ulipi shi na sha nanghee ta ka wanifa po exunganeko olo li li muGenesis 3:15?
2 Mokweendela ko kwefimbo, Jehova okwa enda ta yandje ouyelele kombinga yexunganeko li na sha noludalo, nokungaho, okwa ulika kutya exunganeko olo otali ka wanifwa pauyadi. Pashihopaenenwa, Jehova okwa li a lombwela Abraham kutya ‘oludalo’ olo la udanekwa otali ka dja mepata laye. (Genesis 22:15-18) Jakob, omutekulu waAbraham, okwa li a ninga xe yomapata 12 aIsrael. Mo 1513 K.O.P., eshi omapata oo a li a ninga oshiwana, Jehova okwa li e a pa Omhango omo mwa li mwa kwatelwa omalongekido e na sha nokudana oivilo yokomudo i lili noku lili. Omuyapostoli Paulus okwa ti kutya oivilo oyo oya li “omudidimbe woinima tai uya.” (Ovakolossi 2:16, 17; Ovaheberi 10:1) Oya li tai faneke nghee elalakano laJehova li na sha nOludalo la udanekwa la li tali ka wanifwa. Okudana oivilo oyo okwa li haku etele Ovaisrael ehafo linene. Okukonakona kombinga yoivilo oyo otaku ka pameka eitavelo letu mokuwanifwa kwomaudaneko aJehova.
Nghee Oludalo la holoka
3. Olyelye a li Oludalo la udanekwa, nola li la tuwa ngahelipi moshififinwa?
3 Oludalo la udanekwa ola ka holoka konima yomido di dule 4 000 okudja eshi Jehova a li a xunganeka kombinga yalo. Oludalo olo ola li Jesus. (Ovagalati 3:16) Jesus okwa li a kanyatela oudiinini waye wa wanenena fiyo okefyo eshi a li kombada yedu, naasho osha li sha ulika kutya Satana okwa li a popya oipupulu. Natango, molwaashi Jesus ka li e na oulunde washa, efyo laye ola li eyambo li na ondilo inene. Omolwekuliloyambo olo, Jesus okwa mangulula oludalo laAdam naEva lidiinini moulunde nefyo. Jesus, e li Oludalo la udanekwa, okwa li a ‘tuwa moshififinwa’ eshi a fila komuti womahepeko. — Ovaheberi 9:11-14.
4. Oshike sha li tashi faneke eyambo laJesus?
4 Jesus okwa li a dipawa mo 14 aNisan 33 O.P.a MuIsrael shonale, momafiku 14 aNisan omwa li hamu danwa oshivilo shihafifa shOpaasa. Omudo keshe mefiku olo, omaukwaneumbo okwa li haa li ouvalelo pamwe, oo wa li hau kala wa kwatela mo odjona ihe na oshipo. Osho osha li hashi ningwa okudimbuluka onghandangala oyo ohonde yodjona ya dana mokuxupifwa kwoiveli yOvaisrael eshi omweengeli a li a dipaa oiveli yOvaegipti mo 14 aNisan 1513 K.O.P. (Exodus 12:1-14) Odjona yOpaasa oya li tai faneke Jesus, oo omuyapostoli Paulus a popya kombinga yaye a ti: ‘Odjona yetu yOpaasa, Kristus, oya dipawa.’ (1 Ovakorinto 5:7) Ohonde yodjona yOpaasa otai faneke ohonde yaJesus ya tika, oyo i li oikulila yavahapu. — Johannes 3:16, 36.
‘Kristus oye wotete waava va kofa mefyo’
5, 6. Jesus okwa li a nyumunwa naini, noshiningwanima osho osha li sha fanekwa kushike mOmhango? (b) Enyumuko laJesus ola dana onghandangala ilipi mokuwanifwa kwaGenesis 3:15?
5 Jesus okwa li a nyumunwa mefiku etitatu opo a dule oku ka yandja ongushu yeyambo laye kuXe. (Ovaheberi 9:24) Enyumuko laye ola li la fanekwa koshivilo vali shimwe. Mo 15 aNisan omwa li hamu hovele Oshivilo shOmingome dihe na Onhafi. Mefiku la landula ko, 16 aNisan, Ovaisrael ova li hava twala oshipandi osho va teya tete shoilya oyo hai ifanwa mOshiingilisha barley, opo omupristeri e shi dungaadunge koshipala shaJehova. (Leviticus 23:6-14) Mo 16 aNisan 33 O.P., Jehova okwa li a nyumunina Jesus omwenyo wopamhepo noku mu pa oukwatya wokuhafya. Kungaha, Satana ka li vali ta dulu okumweneka “Omuhepaululi omudiinini nOmunashili,” Jesus Kristus. — 1 Petrus 3:18; Ehololo 3:14.
6 Jesus okwa ninga ‘wotete waava va kofa mefyo.’ (1 Ovakorinto 15:20) Mepingafano novanhu ovo va li va nyumunwa ndele tava fi vali, Jesus ina fya vali konima yokunyumunwa kwaye. Ponhele yaasho, okwa li a londa keulu ndele ta kala omutumba kolulyo laJehova, oko a li a teelela fiyo osheshi a li a nangekwa po e li Ohamba yOuhamba waJehova womeulu. (Epsalme 110:1; Oilonga 2:32, 33; Ovaheberi 10:12, 13) Molwaashi paife Jesus oku li Ohamba, ota dulu okunyanyaula omutwe womutondi munenenene, Satana, nokuhanauna po oludalo lomutondi oo. — Ehololo 11:15, 18; 20:1-3, 10.
Oilyo ikwao yoludalo laAbraham
7. Oshivilo shOivike osha li hashi danwa ngahelipi?
7 Jesus oye a li Oludalo olo la li la udanekwa muEden, na Jehova ote ke mu longifa ‘okuhanauna po oilonga yaSatana.’ (1 Johannes 3:8) Ndele Jehova okwa li a lombwela Abraham, kutya ‘oludalo’ laye ola li tali ka kala lihapu. Ola li tali ka kala “ngaashi eenyofi dokeulu nongaashi eheke pomunghulo wefuta.” (Genesis 22:17) Okuholoka kwoilyo ikwao ‘yoludalo’ olo okwa li kwa fanekwa koshivilo shimwe vali shihafifa. Omafiku 50 konima yo 16 aNisan, Ovaisrael ova li hava dana Oshivilo shOivike. Omhango oya popya shi na sha noshivilo osho ya ti: “Fiyo kefiku tali shikula eshabata eti-7 nye mu nokuvala omafiku omilongo nhano. Opo nee mu nokweetela Omwene eendyayambo dipe. Oko tamu kala nye mu nokweeta omingome mbali dokudungaadungifwayambo, da telekwa noufila wa nakwa u fike poitukulwa ivali yomoitukulwa omulongo yaeefa. Da telekwa di nonhafi ngaashi oshipe kOmwene.”b — Leviticus 23:16, 17, 20.
8. Oshiningwanima sha tongomana shilipi sha li sha ningwa pOpentekoste yomo 33 O.P.?
8 Eshi Jesus a li kombada yedu, Oshivilo shOivike osha li hashi ifanwa Opentekoste (sha dja koshitya shOshigreka, tashi ti “etimilongonhano”). POpentekoste yomo 33 O.P., Omupristeri Omukulunhu, omunyumunwa Jesus Kristus, okwa li a tilila omhepo iyapuki ovahongwa 120 ovo va li va ongala muJerusalem. Kungaho, ovahongwa ovo ova li va ninga ovana vaKalunga ovavaekwa novamwaxe vaJesus Kristus. (Ovaroma 8:15-17) Ova li va ninga oshiwana shipe, ‘Israel yaKalunga.’ (Ovagalati 6:16) Oshiwana osho osha li sha nunwa shi kale sha fikama po movavaekwa 144 000. — Ehololo 7:1-4.
9, 10. Oiningwanima yopOpentekoste oya li tai faneke ngahelipi eongalo lOvakriste ovavaekwa?
9 Omingome mbali di na onhafi, odo da li hadi dungaadungifwa koshipala shaJehova pOpentekoste keshe, oda li tadi faneke eongalo lOvakriste ovavaekwa. Onhafi oyo ya li hai tulwa momingome odo oya li tai faneke okuhawanenena kwOvakriste ovavaekwa. Ndele nande ongaho, ova li tava dulu okupopya naJehova meilikano pakanghameno lekuliloyambo laJesus. (Ovaroma 5:1, 2) Omolwashike kwa li haku yambwa omingome mbali? Osho otashi dulika kwa li tashi ulike koushili oo kutya ovana vaKalunga ovavaekwa ova li tava ka dja meengudu mbali, tete omOvajuda vopambelela nokonima yefimbo okwa li tava ka dja movanhu ovo vehe fi Ovajuda. — Ovagalati 3:26-29; Ovaefeso 2:13-18.
10 Omingome mbali odo da li hadi yambwa pOpentekoste oda li hadi di moufila woshipe shoilya oyo hai ifanwa mOshiingilisha wheat. Sha faafana, Ovakriste ovavaekwa nomhepo ohava ifanwa ‘votete voishitwa yaKalunga.’ (Jakob 1:18) Ovo va diminwa po tete omatimba avo pakanghameno lohonde yaJesus ya tika, naasho otashi va dulifa va pewe oukwatya wokuhafya meulu, omo tava ka pangela pamwe naJesus mOuhamba waye. (1 Ovakorinto 15:53; Ovafilippi 3:20, 21; Ehololo 20:6) Mafiku, ovavaekwa ovo va nyumuninwa meulu otava ka ‘lifa oiwana nodibo yoshivela’ notava ka mona eshi ‘Satana ta ka nyanyaulwa koshi yeemhadi davo.’ (Ehololo 2:26, 27; Ovaroma 16:20) Omuyapostoli Johannes okwa ti: “Ovo ava hava shikula Odjona keshe apa tai i. Ovo va kulilwa movanhu, va ninga votete vaKalunga novOdjona.” — Ehololo 14:4.
Efiku lEkwatakanifo ola li tali faneke exupifo
11, 12. (a) Oshike sha li hashi ningwa mEfiku lEkwatakanifo? (b) Ovaisrael ova li hava mono ouwa ulipi meyambo lomhedi noikombo oyo ya li hai yambwa mefiku olo?
11 Mefiku etimulongo lohani Etanim (oyo konima yefimbo ya ka kala hai ifanwa Tishri),c Ovaisrael ova li hava dana oshivilo osho sha li tashi faneke nghee ovanhu va li tava ka mona ouwa mekuliloyambo laJesus. Mefiku olo, oshiwana ashishe osha li hashi ongala omolwEkwatakanifo opo ku yambwe omayambo shi dule okudiminwa po omanyono asho. — Leviticus 16:29, 30.
12 MEfiku lEkwatakanifo, omupristeri omukulunhu okwa li ha dipaa omhedi inyasha, nokwa li ha shashamine ohonde yayo mOuyapukielela oikando iheyali komesho yoshituviko shoshikefa shehangano, nokungaho okwa li tashi faneke eyambo lohonde kuJehova. Eyambo la tya ngaho okwa li hali yambwa omolwomatimba omupristeri omukulunhu ‘neumbo laye,’ sha hala okutya, ovapristeri vakwao nosho yo Ovalevi. Konima yaasho, omupristeri omukulunhu okwa li ha kufa oikombo ivali; shimwe osha li hashi dipawa shi li etimbayambo “loshiwana.” Ohonde imwe yasho oya li hai shashaminwa komesho yoshituviko shoshikefa shehangano mOuyapukielela. Konima yaasho, omupristeri omukulunhu okwa li ha tenheke omake aye komutwe woshikombo shikwao ndele ta hepaulula omanyono Ovaisrael. Opo nee okwa li ha efa oshikombo osho shi ye moixwa opo shi humbate po omatimba oshiwana panghedi yopafaneko. — Leviticus 16:3-16, 21, 22.
13. Oiningwanima oyo ya li hai ningwa mEfiku lEkwatakanifo oya li ya faneka ngahelipi onghandangala oyo Jesus ta dana?
13 Oiningwanima yomEfiku lEkwatakanifo oya li tai faneke onghandangala oyo Omupristeri Omukulunhu, Jesus, a li ta ka dana metwokumwe nongushu yohonde yaye ya tika omolwediminepo lomatimba. Eyambo lomhedi ola li tali faneke nghee Ovakriste ovavaekwa 144 000, ovo ve li ‘eumbo lopamhepo,’ vali tava ka mona ouwa tete mongushu yohonde yaye, naasho osha li tashi ke va dulifa va yukipalifwe koshipala shaJehova nova kale va hokiwa kuye. (1 Petrus 2:5; 1 Ovakorinto 6:11) Osho oshe va yeululila omhito yokukala netimaumbwile lomeulu. Oshitivali, ovanhu omamiliyona, ovo ve na eitavelo tali longo muKristus, otava mono ouwa mongushu yohonde yaye, ngaashi sha li sha fanekwa keyambo loshikombo osho sha li hashi dipawa mefiku olo. Ovanhu ovo otava ka kala nomwenyo waalushe kombada yedu, efyuululo olo la kanifwa kuAdam naEva. (Epsalme 37:10, 11) Ohonde yaJesus ya tika ohai kufa po omatimba ovanhu, ngaashi ashike oshikombo shi na omwenyo sha li hashi efwa shi ye mofuka shi humbate po omatimba Ovaisrael panghedi yopafaneko. — Jesaja 53:4, 5.
Hafeleni Jehova
14, 15. Oshike sha li hashi ningwa pOshivilo shOmatwali, naasho osha li hashi dimbulukifa Ovaisrael kombinga yashike?
14 Konima yEfiku lEkwatakanifo, Ovaisrael ova li hava dana Oshivilo shOmatwali, oshivilo shokomudo osho sha li shihafifa neenghono. (Leviticus 23:34-43) Oshivilo osho osha li hashi danwa okudja mo 15 fiyo 21 momwedi Etanim nokwa li hashi xulifwa noshoongalele shiyapuki momafiku 22 omwedi oo. Osha li hashi didilikifa exulilo leteyo nosha li efimbo lokupandula Kalunga omolwouwa muhapu oo e va ningila. Onghee hano, Jehova okwa li a lombwela Ovaisrael a ti: “Omwene Kalunga koye, te ke ku nangeka noupuna muashishe to shi teya nomoilonga aishe yomake oye. Onghee hano kala ashike nokunyakukwa.” (Deuteronomion 16:15) Kala li tuu efimbo lihafifa!
15 Pefimbo loshivilo osho, Ovaisrael ova li hava kala momatwali oule womafiku aheyali. Kungaho, ova li hava dimbulukifwa shi na sha nefimbo olo va li momatwali mombuwa. Oshivilo osho osha li hashi va pe omhito ya wana opo va dilonge shi na sha nanghee Jehova a li e va fila oshisho pahole fimbo va li mombuwa. (Deuteronomion 8:15, 16) Molwaashi Ovaisrael aveshe, kutya nee oipuna ile eehepele, ova li hava kala momatwali a faafana, osha li hashi va dimbulukifa kutya Jehova okwa li e va tala ko ve fike pamwe. — Nehemia 8:14-16.
16. Oshivilo shOmatwali osha li tashi faneke shike?
16 Oshivilo shOmatwali osha li oshivilo sheteyo shihafifa, nosha li tashi faneke eteyo lihafifa, sha hala okutya, okwoongelwa kwaavo ve na eitavelo tali longo muJesus Kristus. Okwoongelwa oko okwa li kwa hovela pOpentekoste 33 O.P., eshi ovahongwa vaJesus 120 va li va vaekwa va ninge oilyo ‘youpristeri uyapuki.’ Ngaashi Ovaisrael va li momatwali oule womafiku manini, ovavaekwa navo ove shii kutya ove li ‘ovanailongo’ mounyuni ou woukolokoshi, molwaashi ove na eteelelo lokuya meulu. (1 Petrus 2:5, 11) Okwoongelwa kwOvakriste ovavaekwa oku li pokupwa pefimbo eli ‘lomomafiku axuuninwa,’ omo oixupe yo 144 000 tai ongelwa. — 2 Timoteus 3:1.
17, 18. (a) Kakele kOvakriste ovavaekwa, oolyelye vali tava mono ouwa meyambo laJesus? (b) Oolyelye kunena tava mono ouwa mOshivilo shOmatwali shopafaneko, noshivilo osho shihafifa otashi ka pwa naini?
17 Oshihokwifa eshi pefimbo lOshivilo shOmatwali pa li hapa dipawa eemhedi 70. (Numeri 29:12-34, NW) Onomola 70 oi lile po 7 ya hapupalifwa lwo-10. Eenomola odo 7 nosho yo 10 ohadi longifwa mOmbibeli okufaneka ewaneneno lomeulu nolokombada yedu. Onghee hano, eyambo laJesus otali ka etela ouwa ovanhu ovadiinini vomomapata 70 oo a dja muNoa. (Genesis 10:1-29) Metwokumwe naasho, okwoongelwa oko taku ningwa kunena okwa kwatela mo oohandimwe ovo va dja moiwana aishe, ovo ve na eitavelo tali longo muJesus nove na eteelelo loku ka kala moparadisa kombada yedu.
18 Omuyapostoli Johannes okwa li a mona memoniko okwoongelwa oko taku ningwa kunena. Tete, okwa li a uda eshiivifo li na sha nokudidilikwa kwoshixupe sho 144 000. Opo nee, okwa li a mona “ongudu inene ya nyengana okuvalwa,” i li ofika koshipala shaJehova naJesus, i ‘kwete oivale yomilunga momake ayo.’ Ongudu inene oyo otai ka xupa “moudjuu munene” nokuya mounyuni mupe. Oilyo yongudu oyo nayo oi li ovanailongo monghalelo ei yoinima, noya teelela nelineekelo eshi ‘Odjona tai ke va lifa ndee tai va twala keefifiya domeva omwenyo.’ Pefimbo olo, ‘Kalunga ota ka feta po omahodi aeshe momesho avo.’ (Ehololo 7:1-10, 14-17, yelekanifa NW.) Oshivilo osho shOmatwali shopafaneko otashi ka pwa konima yEpangelo laKristus lOmido Eyovi, eshi ongudu inene nosho yo ovanyumunwa ovadiinini tava ka pewa omwenyo waalushe. — Ehololo 20:5.
19. Ouwa ulipi hatu dulu okumona mokukonakona shi na sha noivilo oyo ya li hai danwa kOvaisrael?
19 Nafye kunena ohatu dulu okukala twa ‘nyakukwa’ eshi hatu dilonga keityo loivilo oyo ya li hai danwa kOvajuda mefimbo lonale. Oshihokwifa okumona kutya Jehova okwa li a yandja omauliko e na sha nanghee exunganeko olo a li a xunganeka muEden la li tali ka wanifwa, noshitunhula okumona nghee tali ende tali wanifwa kanini nakanini. Kunena, otu shii kutya Oludalo olo la li la udanekwa ola holoka nale nola tuwa nale moshififinwa. Paife oludalo olo oli li Ohamba meulu. Kakele kaasho, oilyo ihapu yo 144 000 oya ulika oudiinini wayo fiyo okefyo. Ndele mbela oshike shi na okuningwa po natango? Exunganeko olo otali ka wanifwa pauyadi naini? Osho otashi ka kundafanwa moshitukulwa tashi landula.
[Omashangelo opedu]
a Mokalindeli kokunena, omwedi waNisan ohau hovele mokati kaMarsa ndele tau xulu mokati kaAprili.
b Ngeenge omupristeri a li ta yambe omingome odo mbali, okwa li he di yelula e di kwete momake aye, ndele te di dungaadungifa keembinga adishe. Oku di dungaadunga monghedi oyo okwa li kulile po okuyamba omingome odo kuJehova. — Tala o-Insight on the Scriptures, Embo eti-2, epandja 528, ya nyanyangidwa kEendombwedi daJehova.
c Mokalindeli kokunena, omwedi Etanim ile Tishri ohau hovele mokati kaSeptemba ndele tau xulu mokati kaOktoba.
Oto nyamukula ngahelipi?
• Odjona yOpaasa oya li tai faneke shike?
• Oshivilo shOpentekoste osha li tashi faneke okwoongelwa ku na sha nashike?
• Oiningwanima ilipi oyo ya li hai ningwa mEfiku lEkwatakanifo ya li tai ulike kunghee ovanhu va li tava ka mona ouwa mekuliloyambo laJesus?
• Oshivilo shOmatwali osha li tashi faneke ngahelipi okwoongelwa kwOvakriste?
[Oshimhungu pepandja 24]
(Opo u mone nghee ouyelele wa unganekwa, tala oshishangomwa sho vene)
Oiningwanima: Osho ya li tai faneke:
Opaasa 14 Nisan Efiku odjona yOpaasa ya li hai dipawa
Oshivilo shOmingome dihe na Onhafi (15-21 Nisan)
15 Nisan
16 Nisan
◀
Omafiku 50
Eshabata
Omayambo oilya ‘yo-barley’
Jesus a fya e li eyambo
Jesus a nyumunwa
▸
Oshivilo shOivike (Opentekoste)
6 Sivan
Efiku omingome mbali da li hadi yambwa
Jesus a yandja ovamwaxe ovavaekwa kuJehova
Efiku lEkwatakanifo
10 Tishri
Omhedi noikombo ivali tai yambwa
Jesus a yandja ongushu yohonde yaye i li oikulila yovanhu aveshe
Oshivilo shOmatwali (Eteyo, Omatwali)
15-21 Tishri
Omafiku oo Ovaisrael va li hava kala momatwali, tava hafele eteyo; eemhedi 70 tadi yambwa
Okwoongelwa kwovavaekwa nosho yo ‘kwongudu inene’
❱
[Omafano pepandja 23]
Ohonde yodjona yOpaasa oya li tai faneke ohonde yaJesus ya tika, oyo i li oikulila yavahapu
[Omafano pepandja 24]
Oshipandi shoilya oyo hai ifanwa mOshiingilisha “barley,” osho sha teywa tete, osho sha li hashi yambwa mo 16 aNisan, osha li tashi faneke enyumuko laJesus
[Omafano pepandja 25]
Omingome mbali di na onhafi odo da li hadi yambwa pOpentekoste oda li tadi faneke eongalo lOvakriste ovavaekwa
[Omafano pepandja 26]
Oshivilo shOmatwali osha li tashi faneke eteyo lihafifa, sha hala okutya, okwoongelwa kwovavaekwa nosho yo ‘kwongudu inene’ okudja moiwana aishe