Aayambi yomukwaniilwa otaye ke etela aantu ayehe uuwanawa
“One ezimo lya hogololwa, aayambi yOmukwaniilwa, oshigwana oshiyapuki, aantu yaKalunga mwene [oshigwana shi li eliko li ikalekelwa, NW].”—1 PET. 2:9.
1. Omolwashike “uulalelo wOmuwa” hawu ithanwa wo Edhimbuluko, nelalakano lyawo olyashike?
ONGULOHI yomasiku 14 gomwedhi gwOshijuda, Nisan momumvo 33, Jesus Kristus pamwe naayapostoli ye 12 oya li ya dhimbulukwa Opaasa yOshijuda oshikando shahugunina. Konima sho a laleke po omugwaaleki gwe, Judas Iskarioto, Jesus okwa li a toto po edhimbuluko lilwe ndyoka konima lye ki ithanwa “uulalelo wOmuwa.” (1 Kor. 11:20) Jesus okwa li a lombwele aayapostoli ye iikando iyali a ti: “Shi ningeni nokudhimbulukwa ndje.” Edhimbuluko ndyoka ohali ithanwa wo edhimbuluko lyeso lyaKristus. (1 Kor. 11:24, 25) Oonzapo dhaJehova muuyuni auhe ohadhi vulika kelombwelo ndyoka. Ohadhi dhana lumwe momumvo Edhimbuluko lyeso lyaJesus, konima ngele etango lya ningine. Nuumvo, omasiku 14 Nisan, omwedhi gwOshijuda, otaga ka kala mEtine, omasiku 5 Apilili, pakalindeli ketu.
2. Jesus okwa li a popi shike kombinga yomandhindhiliko ngoka a li a longitha?
2 Omulongwa Lukas okwa ngongo paufupi shoka Jesus a li a popi naashoka a li ningi poshiningwanima shoka. Lukas okwa ti: “Oye a kutha wo oshikwiila, a hambelele, okwe shi pambula nokwe shi ya pe e ta ti: ‘Shika osho olutu lwandje ndoka talu mú gandjelwa. Shi ningeni nokudhimbulukwa ndje.’ Osho tuu wo, sho ya mana okulya, okwe ya pe oshitenga e ta ti: ‘Oshitenga shika osho ehangano epe [lyombinzi] yandje ndjoka tayi tilwahi molweni.’” (Luk. 22:19, 20) Mbela aayapostoli oya li ngaa yu uvite ko oohapu ndhoka?
3. Mbela aayapostoli oya li ngaa yu uvite ko kutya Jesus okwa hala okutya shike sho a popi kombinga yolutu lwe nombinzi ye?
3 Ngaashi owala Aajuda, aayapostoli oya li ye shi nawa omayambo giinamwenyo ngoka aasaaseri ya li haya ningile Kalunga motempeli muJerusalem. Omayambo ngoka oya li haye ga ningi opo Kalunga a kale e ya hokwa nogendji oga li endhindhiliko lyokukutha po oondjo. (Lev. 1:4; 22:17-29) Onkee ano, aayapostoli oya li yu uvite ko kutya Jesus ota ka gandja omwenyo gwe gu li eyambo sho a ti kutya olutu lwe nombinzi ye ‘otayi ya gandjelwa notayi tilwahi molwawo.’ Eyambo lye oli na ongushu yi vule kokulekule yiinamwenyo mbyoka ya li hayi yambwa.
4. Jesus okwa li a hala okutya shike sho a ti: ‘Oshitenga shika osho ehangano epe lyombinzi yandje?’
4 Jesus okwa li a hala okutya shike sho a ti: ‘Oshitenga shika osho ehangano epe lyombinzi yandje?’ Aayapostoli oya li ye shi ehunganeko li na ko nasha nehangano epe. (Lesha Jeremia 31:31-33.) Oohapu dhaJesus odha li dhu ulike kutya ota ka tota po ehangano epe, ndyoka tali ka pingena po ehangano lyOmpango ndyoka Jehova a li a dhike nAaisraeli okupitila muMoses. Mbela omahangano ngaka gaali oga li ga pambathana?
5. Aaisraeli oya li ye na etegameno lyashike sho Jehova a toto po ehangano lyOmpango?
5 Elalakano lyomahangano ngoka olya li shili lya pambathana. Sho Jehova a li a toto po ehangano lyOmpango, okwa lombwele oshigwana a ti: “Ngele otamu vulika kungame e tamu dhiginine ehangano lyandje, otamu ningi aantu yandje mwene. Evi alihe olyandje, ihe ne otamu ka ninga oshigwana shandje sha hogololwa, [mokati kiigwana yilwe, NW] oshigwana sha yapulilwa ndje ngame awike, notamu ka ninga onkwaniilwa yaayambi.” (Eks. 19:5, 6) Mbela Aaisraeli oya li ngaa yu uvite ko oohapu ndhika?
OYA LI YU UVANEKELWA OKUKALA AAYAMBI YOMUKWANIILWA
6. Jehova okwa li a toto po ehangano lyOmpango opo a gwanithe po euvaneko lini?
6 Aaisraeli oya li ye shi nawa oshitya “ehangano,” molwaashoka Jehova okwa li a hangana noohekulululwa, ngaashi Noowa naAbraham. (Gen. 6:18; 9:8-17; 15:18; 17:1-9) Sho Jehova a hangana naAbraham okwe mu uvanekele a ti: ‘Moluvalo lwoye aantu yomiigwana ayihe otaa ka lalekwa nuuyamba.’ (Gen. 22:18) Jehova okwa li a toto po ehangano lyOmpango opo a gwanithe po euvaneko ndyoka. Aaisraeli oya li taya vulu okukala ‘oshigwana she sha hogololwa’ omolwehangano ndyoka. Oya li ya hogololwa nelalakano lyashike? Olyokuninga “onkwaniilwa yaayambi” yaJehova.
7. Uutumbulilo “onkwaniilwa yaayambi” owa hala okutya shike?
7 Aaisraeli oya li ye shi nawa iilonga yaakwaniilwa noyaayambi. Ihe okuza konale, Melkisedek, oye owala a li a pitikwa kuJehova a longe e li omukwaniilwa noku li wo omuyambi pethimbo limwe. (Gen. 14:18) Kungawo, Jehova okwa li a pe oshigwana ompito opo shi kale “onkwaniilwa yaayambi” ya hogololwa musho. Shika osha li tashi ti kutya aahogololwa mboka ye li aayambi yomukwaniilwa, otaya ka kala wo aakwaniilwa nosho wo aayambi. Omanyolo oge ke shi yelitha konima yethimbo.—1 Pet. 2:9.
8. Iilonga yaayambi mboka ya hogololwa kuKalunga oya li yashike?
8 Osha yela kutya oshilonga shomukwaniilwa okupangela, ihe shomuyambi osha shike? Aahebeli 5:1 otaya ti: “Omuyambimukuluntu kehe oha hogololwa maantu nota yoololelwa okuyambela Kalunga peha lyawo. Oye oha gandja omagano nomayambo omolwoondjo.” Shika otashi ti kutya omuyambi ngoka a hogololwa kuJehova okwa li e lile po aantu aalunde koshipala she. Oye a li ha gandja omayambo pehala lyawo. Omuyambi oye wo a li omukalelipo gwaKalunga noha nongeke aantu ompango yaKalunga. (Lev. 10:8-11; Mal. 2:7) Onkee ano, aayambi mboka Kalunga a li a hogolola, oshilonga shawo osha li okuhanganitha aantu naye.
9. (a) Aaisraeli oya li ye na okuninga shike opo ya longe ye li “onkwaniilwa yaayambi”? (b) Omolwashike Jehova a li a langeke po aayambi mokati kAaisraeli? (c) Oshike sha li shi imbi Aaisraeli ya kale “onkwaniilwa yaayambi” pethimbo lyOmpango?
9 Omolwehangano lyOmpango ompito oya li ya mbwalangandjela Aaisraeli opo mokati kawo mu ze aayambi yomukwaniilwa, mboka ya li taye ke etela ‘iigwana yilwe’ uuwanawa.Ihe oya li ya tegelelwa ya ninge sha. Kalunga okwa ti: “Ngele otamu vulika kungame e tamu dhiginine ehangano lyandje, otamu ningi aantu yandje mwene.” Mbela Aaisraeli oya li ngaa taya ka ‘vulika’ thiluthilu kuJehova? Eeno. Mbela oya li taya ka vulika kuye momukalo gwa gwanenena? Aawe. (Rom. 3:19, 20) Osho molwaashono Jehova a li a langeke po aayambi yopokathimbo mokati kawo, mboka ya li kaaye shi aakwaniilwa, ya ninge omafikiloyambo giinamwenyo opo ngele Omuisraeli a yono a dhiminwe po. (Lev. 4:1–6:7) Omayono ngoka oga li ga kwatela mo nogaayambi yo yene. (Heb. 5:1-3; 8:3) Jehova okwa li ha taamba ko omayambo ngoka, ihe kaga li haga dhimi po oondjo dhawo thiluthilu. Aayambi mboka ya li po pethimbo lyOmpango kaya li taya vulu okuhanganitha Aaisraeli naKalunga, nokuli naamboka ye na omitima dhu uka. Paulus okwa nyola a ti: “Oshoka ombinzi yoontsezi noyiikombo kayi na mpoka nayi ka dhima po oondjo.” (Heb. 10:1-4) Aaisraeli oya ka thingwa, molwaashoka oya li haya yono Ompango. (Gal. 3:10) Inaya vula okukala ye li aayambi yomukwaniilwa, molwaashoka oya li ya tangalala.
10. Elalakano lyehangano lyOmpango olya li lini?
10 Mbela shika osha hala okutya Aaisraeli kaya li we taya vulu okukala “onkwaniilwa yaayambi” ngaashi Jehova u uvaneka? Hasho nando. Ando oya kalele taya vulika shili, ando oya pewa ompito ndjika, ihe hakohi we yOmpango. Omolwashike mbela? (Lesha Aagalati 3:19-25.) Opo tu shi uve ko nawa, otwa pumbwa okutseya kutya elalakano lyOmpango olya li okugamena Aaisraeli ya dhiginine elongelokalunga lya yela. Ompango oya li ye ya dhimbulukitha omayono gawo nosho wo kutya nani oya pumbwa ekuliloyambo li vulithe kokulekule ndyoka aayambi ya li haya vulu okugandja. Oya kala tayi ya putudha sigo Kristus nenge Mesiasa, ngoka edhina lye tali ti “Omugwayekwa” e ya. Ihe sho Mesiasa e ya, okwa li a toto po ehangano epe ndyoka lya hunganekwa kuJeremia. Mboka ya li ya taamba ko ehiyo lyaKristus ndyoka oya li ya ningi iilyo yehangano epe. Oya li ya ningi “onkwaniilwa yaayambi.” Ngiini mbela?
IILYO YEHANGANO EPE OYA NINGI AAYAMBI YOMUKWANIILWA
11. Oshe ende ngiini opo Jesus a ninge ekota lyashili lyaayambi yomukwaniilwa?
11 Jesus Omunasareti okwa ningi Mesiasa momumvo 29. Sho a gwanitha omimvo 30 lwaampono, okwa li u ulike kutya okwa hala okulonga ehalo lyaJehova, sho a ninginithwa momeya. Jehova okwe mu popi a ti: ‘Nguka omumwandje omuholike’ nokwa li e mu gwayeke nombepo ondjapuki, ihe hanomagadhi. (Mat. 3:13-17; Iil. 10:38) Kungawo, okwa ningi Omuyambi Omukuluntu nosho wo Omukwaniilwa gwomonakuyiwa ngoka te ke etela uuwanawa ayehe mboka ye mu itaala. (Heb. 1:8, 9; 5:5, 6) Onkee ano, Jesus oye e li ekota lyashili lyaayambi yomukwaniilwa.
12. Eyambo lyaJesus olya ningi shike tashi wapa?
12 Mbela eyambo lya tya ngiini Omuyambi Omukuluntu Jesus a gandja opo li siikile thiluthilu uulunde mboka wa thigululwa kooitaali? Okwa li a gandja omwenyo gwe gwa gwanenena, ngaashi naanaa a li e shi ulike sho a toto po Edhimbuluko lyeso lye. (Lesha Aahebeli 9:11, 12.) Konima sho Jesus a gwayekwa a ninge Omuyambi Omukuluntu momumvo 29, okwa kala ta makelwa sigo aatondi ye ye mu dhipaga. (Heb. 4:15; 5:7-10) Konima sho a yumudhwa okwa londo a yi megulu nokwa gandja ongushu yeyambo lye kuJehova. (Heb. 9:24) Jesus ota vulu okugalikanena mboka tayu ulike eitaalo mekuliloyambo lye noku ya kwathela ya longele Jehova opo ya ka mone omwenyo gwaaluhe. (Heb. 7:25) Ehangano epe oli na ongushu omolweyambo lyaJesus.—Heb. 8:6; 9:15.
13. Mboka ye li iilyo yehangano epe ohaya ningilwa shike?
13 Mboka ya li ya hiywa ya ninge iilyo yehangano epe oya li ye na wo okugwayekwa nombepo ondjapuki. (2 Kor. 1:21) Muyo omwa li mwa kwatelwa Aajuda aadhiginini nosho wo aantu yomiigwana yilwe. (Ef. 3:5, 6) Ohaya ningilwa shike? Ohaya dhimwa po thiluthilu omayono gawo. Jehova oku uvaneka a ti: “Otandi dhimi po omayono gawo, nuulunde wawo itandi u dhimbulukwa we.” (Jer. 31:34) Otaya ka vula okuninga “onkwaniilwa yaayambi,” molwaashoka oondjo dhawo odha dhimwa po thiluthilu. Petrus okwa nyolele Aakriste aagwayekwa a ti: ‘One ezimo lya hogololwa, aayambi yOmukwaniilwa, oshigwana oshiyapuki, aantu yaKalunga mwene mwa hogololwa, mu hokolole iilonga ye iinene. Kalunga okwe mú ithana mo momilema, mu ye muuyelele we uukumithi.’ (1 Pet. 2:9) Petrus okwa li e endulula oohapu ndhoka Kalunga a li a popi sho ta pe Aaisraeli Ompango. Petrus oohapu ndhoka okwa li te dhi lombwele Aakriste mboka ye li mehangano epe.—Eks. 19:5, 6.
AANTU AYEHE OTAYA KA MONA UUWANAWA OMOLWAAYAMBI YOMUKWANIILWA
14. Aayambi yomukwaniilwa otaya ka longa peni?
14 Mboka ye li iilyo yehangano epe otaya ka longa shike? Otaya ka longa ye li ongundu yaayambi kombanda yevi, ye lile po Jehova ya “hokolole iilonga ye iinene” nokugandja iikulya yopambepo. (Mat. 24:45; 1 Pet. 2:4, 5) Konima ngele ya si ohaya yumudhwa, opo ya ka longe pamwe naKristus megulu ye li aakwaniilwa naayambi. (Luk. 22:29; 1 Pet. 1:3-5; Eh. 1:6) Omuyapostoli Johannes okwa li a koleke oshinima shika sho a mono memoniko iishitwa yopambepo oyindji ya kundukidha oshipangelapundi shaJehova megulu. Oyo noyi imbile ‘Onzigona’ “eimbilo epe” taya ti: “Ongoye wa gwana okutaamba embo ndika nokupatulula iipatitho yalyo, oshoka owa li wa dhipagwa. Nomolwokusa kwoye owe eta aantu kuKalunga, oomboka ya za momaludhi agehe, momalaka agehe, miigwana ayihe nomomihoko adhihe. Ongoye owe ya ningi ombala ye naayambi okulongela Kalunga ketu, oyo notaa ka pangela kombanda yevi.” (Eh. 5:8-10) Memoniko lilwe, Johannes okwa popi aapangeli mboka a ti: “Otaa ka ninga aayambi yaKalunga noyaKristus notaa ka pangela pamwe naKristus uule woomvula eyuvi limwe.” (Eh. 20:6) Otaya ka ninga aayambi yomukwaniilwa pamwe naKristus, opo aantu ayehe ya ka mone uuwanawa.
15, 16. Aayambi yomukwaniilwa otaya ka etela aantu omauwanawa geni?
15 Uuwanawa washike okangundu ko 144-000 take ke etela mboka ye li kombanda yevi? Ehololo 21 otali ka popi pathaneko ke li “omukiintu gwOnzigona,” Jerusalem oshipe, oshilando shomegulu. (Eh. 21:9) Ehololo 21:2-4 otali ti: “Onda mono Oshilando oshiyapuki, Jerusalem oshipe, tashi kuluka megulu tashi zi kuKalunga, sho opalekwa nosha longekidhwa, ngashika omufuko a zalekelwa okutsakaneka omulumentu gwe. Nena ondu uvu ewi enene lya popi mokule tali zi moshipangelapundi lya ti: ‘Ngashingeyi egumbo lyaKalunga oli li paantu! Oye ota ka kala pamwe nayo, notaa ka ninga aantu ye. Kalunga mwene ota ka kala pamwe nayo nota ka ninga Kalunga kawo. Oye ota ka theta omahodhi agehe momeho gawo. Oko noitaku ka kala we eso, oluhodhi, [elilo] nenge uuwehame. Oshoka iikulu oya hula po.’” Ngoka kage shi tuu omalaleko nuuyamba ga dhenga mbanda! Ngele eso lya hulithwa po nena aantu itaya ka nika we oluhodhi, itaya ka lila we, kapu na we siku tu ku uve omawi goosa nosho wo uuwehame otawu ka hulithwa po. Aantu aadhiginini otaya ka hanganithwa thiluthilu naKalunga, notaya ka enda yu uka kegwaneneno.
16 Ehololo 21:1, 2 otali popi natango omayambeko galwe ngoka taga ka etwa kaayambi yomukwaniilwa tali ti: “Oku ulukile ndje wo omulonga gwomeya gwomwenyo omuyelele, tagu tayima ngekende notagu fuluka tagu zi moshipangelapundi shaKalunga noshOnzigona, e tagu kunguluka tagu ende pokati kepandaanda lyoshilando. Handika nohandiyaka oku na omuti gwomwenyo, ngoka hagu imi lumwe momwedhi kehe. Omafo gomuti nguka ogokwaaludha aantu.” Eeno shili, “aantu” nenge oongundu dhiigwana otaya ka mangululwa thiluthilu kokwaagwanenena hoka twa thigulula kuAdam. Ethimbo ndyoka iinima ‘iikulu otayi ka hula po.’
IILONGA YAAYAMBI YOMUKWANIILWA OTAYI KA HULA PO
17. Aayambi yomukwaniilwa otaya ka gwanitha po shike lwahugunina?
17 Pehulilo lyomimvo 1000, aayambi yomukwaniilwa otaya ka kala ya mana okukwathela aantu kombanda yevi ya thike megwaneneno. Konima yaashoka, Kristus e li Omuyambi Omukuluntu nOmukwaniilwa, ota ka gandja aantu ya gwanenena miikaha yaJehova. (Lesha 1 Aakorinto 15:22-26.) Kungawo, aayambi yomukwaniilwa otaya ka kala ya gwanitha po elalakano lyawo.
18. Konima ngele ongundu yaayambi yomukwaniilwa ya gwanitha po oshilonga shawo, Jehova ota ka pa aalongi pamwe naKristus shike?
18 Mbela Jehova ota ka pa aalongi pamwe naKristus oshilonga shini? Ehololo 22:5 otali ti: “Oyo notaa ka pangela ngaakwaniilwa aluhe sigo aluhe.” Otaya ka pangela oolye? Ombiimbeli inayi shi popya. Ihe otaya ka tsikila okulongela Jehova iilonga yasimana. Otaya ka pewa omalutu ihaaga si go kage na siku gayonuke. Otaya ka tsikila wo niilonga yawo ye li aakwaniilwa, na Jehova ote ke ya longitha sigo aluhe mokugwanithwa po kwelalakano lye.
19. Mboka taya ka kala po pEdhimbuluko otaya ka dhimbulukithwa shike?
19 Sho tatu ka gongala mEtine, mo 5 Apilili 2012 okudhimbulukwa eso lyaJesus, natu kalekeni oohapu ndhoka twa zi nokulesha momadhiladhilo. Oshihupe oshishona shAakriste aagwayekwa mboka ye li kombanda yevi otaya ka lya oshikwiila nokunwa omaviinu, shoka tashi ulike kutya oye li oshitopolwa shehangano epe. Oshinima shoka otashi ya dhimbulukitha kutya oye na uuthembahenda wi ikalekelwa nosho wo iinakugwanithwa mokugwanithwa po kwelalakano lyaKalunga.
[Ethano pepandja 29]
Aantu ayehe otaya ka mona uuwanawa sigo aluhe mboka tawu ke etwa kaayambi yomukwaniilwa