Kala wa lenga ondjokana molwaashoka oyi li omagano ga za kuKalunga
“OMUWA na pe kehe gumwe ompolo yokuhokanwa, a mone egumbo.”—RUT 1:9.
YAMUKULA OMAPULO TAGA LANDULA:
Omolwashike aapiya yaKalunga yonale ya li ya lenga omagano ge gondjokana?
Otu shi shi ngiini kutya Jehova ina hala tu ye mondjokana nagumwe ngoka te ke tu etela uupyakadhi?
Omayele gopaMbiimbeli geni kombinga yondjokana wa hala okutula miilonga?
1. Adam okwa li u uvite ngiini sho e etelwa Eva?
ADAM okwa li u uvite ngiini sho a pewa omukulukadhi? Osha yela kutya okwa li a nyanyukwa, molwaashoka okwa popi a ti: “Ndika esipa lyomomasipa gandje nonyama yomonyama yandje. Na lukwe omulumentukiintu, oshoka okwa kuthwa momulumentu.” (Gen. 2:23) Jehova okwa li a kotheke Adam oomposi oondhigu e te mu kutha olupati lwe lumwe noku mu shitila omukiintu omwaanawa. Adam omukiintu okwe mu luku Eva. Kalunga okwe ya hokanitha e te ya yambeke. Oya li ye holathane noonkondo, molwaashoka Kalunga okwa li a shiti Eva okuza molupati lwaAdam. Kunena kapu na nando ohole pokati komusamane nomukulukadhi tayi adha mwaandjoka yawo.
2. Omolwashike aalumentu naakiintu haya kala ya hokwathana?
2 Jehova ngoka e na uunongo wa shiga ko okwa shitila maalumentu nomaakiintu uukwatya wohole wi ikalekelwa mboka hawu ya ningitha ya kale ya hokwathana. Embo The World Book Encyclopedia otali ti: “Ngele omulumentu nomukiintu ya yi mondjokana ohaya kala netegameno lyokwiigwanithila po oompumbwe dhawo dhopamilalo nokukala ye holathane sigo aluhe.” Aapiya yaJehova oyendji osho haya ningi.
OYA LI YA LENGA OMAGANO GONDJOKANA
3. Osha li she ende ngiini Isak a mone omukulukadhi?
3 Omupiya gwaKalunga omudhiginini Abraham okwa li a lenga ondjokana. Okwa li a tumu omupiya gwe omukuluntu kuMesopotamia a ka kongele Isak omukulukadhi. Omupiya ngoka okwa li a galikana manga inaa ya, niinima oya li ye ende nawa. Rebekka omukiintu omutilikalunga okwa li a ningi omuholike gwaIsak. Okwa li a dhana onkandangala melongekidho lyaJehova lyokukaleka po oluvalo lwaAbraham. (Gen. 22:18; 24:12-14, 67) Ihe shika itashi ti kutya otu na okukala hatu kongele yamwe ookuume kopandjokana ngele inaye tu pula tu shi ninge. Aantu oyendji kunena ohaya kongo yo yene ookuume kopandjokana. Otu shi shi kutya megulu ihamu hokanwa. Ihe Kalunga ota vulu okupa Aakriste omayele ga pamba ondjokana nosho wo iinima yilwe yomonkalamwenyo ngele otaya pula kuye ewiliko okupitila mombepo ye ondjapuki.—Gal. 5:18, 25.
4, 5. Oshike tashi ulike kutya okakadhona Okashulami nomusita gwoonzi oya li ya hokwathana?
4 MuIsraeli shonale omwa li okakadhona okawanawa Okashulami. Oka li taka thiminikwa kookahewa kako ka ninge po komukwaniilwa Salomo ngoka a li e na aakiintu oyendji. Ihe oka li ka nukile pomutenya. Oka ti: “Ne aafuko Aajerusalem, otandi mú ganitha: Inamu pendutha ohole nenge mu yi kudhile, manga inaayi shi yuulukwa.” (Ondjimb. 8:4) Okakadhona Okashulami nomusita gwoonzi oya li ya hokwathana. Oka popi neifupipiko ka ti: “Ngame ongala yokelundu lyaSharon, ongala yomavo gomomadhiya.” Omusita gwoonzi okwa ti wo: “Omuholike gwandje mokati kaakadhona okwa fa ongala ya sheneka mokati komano.” (Ondjimb. 2:1, 2) Ayehe oya li ye holathane lela.
5 Ohole yawo oya li ya kola shili, molwaashoka ayehe oya li ye hole Kalunga. Okakadhona oka li ka lombwele omumati gwako taka ti: “Tula ndje komutima gwoye nda fa oshihako, ngaashi okalinga koshihako kokwooko kwoye; oshoka ohole oya kola ya fa eso, uukodhi wayo ihau kodhuluka wa fa oshaasi. Ehayango lyayo olyo ehayango lyomulilo, ehayango lyOMUWA. Efundja lyomeya ihali vulu okudhima ohole, nomilonga ihadhi vulu oku yi kungulula po. Omuntu nando na gandjele ohole eliko lye alihe, ota ka dhinwa ashike.” (Ondjimb. 8:6, 7) Aapiya yaJehova kaye na okuya mondjokana kaposi kayaalela, nenge ya ye mo owala shampa ya za omupya aniwa.
NINGA EHOGOLOLO NDYOKA KALUNGA TA HOKWA
6, 7. Otu shi shi ngiini kutya Jehova ina hala tu ye mondjokana nagumwe ngoka te ke tu etela?
6 Jehova ina hala wu ye mondjokana nagumwe ngoka te ke ku etela. Aaisraeli oya li ya londodhwa shi na ko nasha nAakaanana taku ti: “Ino hokanathana nayo, yo yaa hokane aamwoye, oshoka otaa ka kutha aamwoye pOMUWA yo ya ka longele iikalunga. Ngele shika tashi ningwa, OMUWA ote ku geele e te ku dhimi po ohaluka.” (Deut. 7:3, 4) Omusaaseri Esra okwa li a popi a ti: “Omwi iteka Kalunga e tamu etele Israeli ombedhi, sho mwa hokana aakulukadhi yokiilongo.” (Ezra 10:10) Omuyapostoli Paulus naye okwa lombwele Aakriste ooyakwawo a ti: “Omukiintu a hokanwa ita vulu okumanguluka, manga omulume e na omwenyo. Ihe ngele a si, nena omukiintu a tya ngaaka okwa mangulukila okuhokanwa komulumentu gulwe, [shampa tashi ningilwa mOmuwa, NW].”—1 Kor. 7:39.
7 Uuna Omukriste i iyapulila Jehova a yi nagumwe mondjokana ngoka kee shi omwiitaali, oshi li euliko kutya ina vulika kuKalunga. Aaisraeli pethimbo lyaEsra kaya li aadhiginini kuJehova, molwaashoka oya li ya “hokana aakulukadhi yokiilongo.” Ihe osha puka ngele gumwe ota kambadhala okupengitha shoka Ombiimbeli tayi ti. (Esra 10:10; 2 Kor. 6:14, 15) Omukriste ngoka ta yi mondjokana nagumwe ngoka kee shi omwiitaali, ke li oshiholelwa oshiwanawa, ye ina lenga ondjokana ndjoka yi li omagano ga za kuKalunga. Ngoka te shi ningi ota ka kanitha omauthembahenda gontumba ngoka haga pewa aapiya yaKalunga. Itashi ka kala shi li pandunge okupula Jehova megalikano e ku dhimine po omayono ngoka to ningile owina nenge e ku laleke nuuyamba.
TATE YETU GWOMEGULU OKU SHI SHOKA SHE TU OPALELA
8. Omolwashike tu na okulandula omayele gaKalunga ge na ko nasha nondjokana?
8 Uuna omuntu a longa oshinima shontumba oha kala e na uunongo nasho. Oha vulu okugandja uuyelele nkene shi na okutulwa kumwe. Ihe ongiini ngele gumwe oti ipwililikile omalombwelo e te shi tula kumwe ngaashi a hala? Otashi vulika e shi yone nenge e shi teye nokuli. Osha faathana nondjokana, ngele otwa hala yi kale tayi ende nawa, otu na okulandula omalombwelo gaJehova, Omutoti gwayo.
9. Omolwashike tatu tile kutya Jehova ina hala aaihokani ya kale taya si uuza, ihe okwa hala ya kale ya nyanyukwa?
9 Jehova oku shi kehe shimwe kombinga yetu nosho wo yondjokana. Oye a shitila maantu omahalo gokuya momilalo, opo ya vule ‘okuvalathana nokwiindjipala.’ (Gen. 1:28) Jehova ka li a hala omuntu a kale ta si uuza, molwaashoka sho a shiti omukiintu gwotango okwa ti: “Inashi opala, omuntu i ikalele oye awike. Otandi mu shitile omukwathi e mu opalela.” (Gen. 2:18) Jehova okwa hala wo aaihokani ya kale ya nyanyukwa.—Lesha Omayeletumbulo 5:15-18.
10. Ekwatathano lyaaihokani Aakriste oli na okupangelwa koshike?
10 Omolwuulunde nokwaagwanenena hoka twa thigulula kuAdam, moondjokana odhindji kunena kamu na ombili. Ihe aaihokani Aakriste otashi vulika ya kale nombili ngele otaya landula shoka shi li mOmbiimbeli. Pashiholelwa, Paulus okwa gandja omayele omawanawa kombinga yondjokana. (Lesha 1 Aakorinto 7:1-5.) Omanyolo inaga popya kutya aaihokani otaya kala owala ye holathane ngele ye na aanona. Kalunga iha kala a panda ngele aaihokani tayi idhilikathana. Oye na okwiigwanithila po oompumbwe dhawo dhopamaiyuvo nodhopalutu. Ihe aaihokani Aakriste oye na oku shi ninga momukalo omwaanawa. Oye na okuulika kutya oye holathane shili. Oye na wo okukala kokule nakehe shimwe shoka tashi yemateke Jehova.
11. Rut okwa li a yambekwa ngiini sho a ningi iinima metsokumwe nehalo lyaJehova?
11 Mondjokana omu na okukala ombili nenyanyu, ihe hakupikathana. Egumbo lyOmukriste oli na okukala ehala lyombili nolyokuthuwila. Tala shoka sha li sha ningwa omimvo 3 000 dha pita. Omuselekadhi Naemi nosho wo iitenya ye, Orpa naRut mboka nayo ya li aaselekadhi aagundjuka, oya li yi idhenge ondjila okuza kuMoab yu uka kuJuda. Naemi okwa li e ya ladhipike ya shune komagumbo gawo. Ihe Omumoab Rut ina shuna. Okwa kala omudhiginini kuKalunga kashili nokwa li a pewa ‘ondjambi ya gwanenena ya za kOMUWA Kalunga kaIsraeli, kungoka e ya okukonga egameno.’ (Rut 1:9; 2:12) Rut okwa li a lenga ondjokana, molwaashoka oyi li omagano ga za kuKalunga. Okwa li a hokanwa komukokele Boas ngoka a li omulongelikalunga gwashili. Sho Rut ta ka yumudhwa, ota ka kala a nyanyukwa okuuva kutya moluvalo lwe omo mwa za Jesus Kristus. (Mat. 1:1, 5, 6; Luk. 3:23, 32) Rut okwa li a yambekwa sho a ningi iinima metsokumwe nehalo lyaJehova.
OMAYELE NGOKA TAGA KWATHELE AAIHOKANI YA PONDOLE
12. Openi tatu vulu okwaadha omayele taga longo ge na ko nasha nondjokana?
12 Omutoti gwondjokana okwe tu lombwela shoka tu na okuninga, opo ondjokana yi pondole. Kapu na omuntu e na ontseyo yi vule ye. Ngele aaihokani ohaya landula omayele taga longo ngoka ge li mOmbiimbeli, nena iinima otayi ke ya endela nawa, molwaashoka yo oyi li aluhe mondjila. Paulus okwa nwethwa mo a nyole ta ti: “Omulumentu kehe oku na okuhola omukiintu gwe, ngashika i ihole ye mwene, nomukiintu kehe oku na okusimaneka omulumentu gwe.” (Ef. 5:33) Omukriste kehe a pyokoka ina pumbwa okufatululilwa oohapu ndhoka. Mbela Aakriste ayehe otaya ke dhi tula ngaa miilonga? Eeno, ota ye ke shi ninga, ngele oya lenga ondjokana noye shi kutya oyi li omagano ga za kuKalunga.a
13. Oshike tashi vulika shi ningwe ngele aaihokani itaya landula omayele ngoka ge li muPetrus gwotango 3:7?
13 Omusamane Omukriste oku na okukala e hole omukadhi. Omuyapostoli Petrus okwa nyola a ti: “Ne wo aalumentu, mokukalathana kweni naakiintu yeni omu na okutseya kutya oyo oya fa iiyuma yeloya, onkee omu na oku ya simaneka. Oshoka nayo wo Kalunga ote ke ya pa pamwe nane omwenyo omagano. Shika shi ningeni, opo omagalikano geni gaa piyaganekwe kusha.” (1 Pet. 3:7) Omagalikano gomusamane otaga vulu okupiyaganekwa ngele iha tula miilonga omayele gaJehova. Shoka ohashi vulu shi ehameke noonkondo uupambepo waaihokani, shi ya etele omaupyakadhi, oontamanana nokukala taya ngwandjagulathana.
14. Omukulukadhi omunahole ota vulu okunwetha mo ngiini yaandjawo?
14 Omukulukadhi ngoka ha tula miilonga Oohapu dhaJehova noha wilikwa kombepo ondjapuki ota vulu okuninga oshindji opo egumbo lye li kale ehala lyombili nolyenyanyu. Omusamane omutilikalunga oku na okukala e hole omukadhi noku mu gamena palutu noku mu sila oshimpwiyu pambepo. Omukulukadhi kehe oha kala u uvite uuntsa ngele omusamane gwe oku mu hole. Omayeletumbulo 14:1 otayi ti: “Egumbo ohali tungwa po kowino yomukiintu, ihe uugoya otau li teya po niikaha yawo.” Omukulukadhi omunandunge nomunahole oha humitha komeho ombili nenyanyu megumbo. Ohu ulike wo kutya okwa lenga lela ondjokana, molwaashoka oku shi kutya oyi li omagano ga za kuKalunga.
15. Oto yelitha ngiini omayele ngoka taga adhika mAaefeso 5:22-25?
15 Jesus ohu ungaunga negongalo lye nombili. Aasamane naakulukadhi mboka haya landula oshiholelwa she ohayu ulike kutya oya lenga ondjokana, molwaashoka oyi li omagano ga za kuKalunga. (Lesha Aaefeso 5:22-25.) Omayambeko ohaga kungulukile aaihokani mboka ye holathane shili, aaifupipiki, ye na eihumbato ewanawa nohayu ulike omaukwatya galwe gopaKriste.
INASHI KUTHWA KUMWE KOMUNTU
16. Omolwashike Aakriste yamwe inaaya ya mondjokana?
16 Aantu oyendji ohaya kala taya lalakanene ondjokana. Ihe aapiya yaJehova yamwe inaya ya mondjokana. Yamwe inaya mona kuume kopandjokana to opalele nenge ngoka ha longele Jehova. Yalwe inaye shi ninga, molwaashoka oya hala okulongela Jehova nopwaa na okupiyaganekwa. Shoka oshi li wo omagano ga za kuKalunga. Mboka inaaya ya mondjokana otaya vulu okulonga oshindji miilonga yaJehova notaya vulu okukala ya nyanyukwa.—Mat. 19:10-12; 1 Kor. 7:1, 6, 7, 17.
17. (a) Oohapu dhaJesus dhini tu na okukaleka momadhiladhilo? (b) Ngele Omukriste okwa haluka omusamane nenge omukulukadhi gwagumwe, oku na okuninga shike nziya?
17 Kutya nduno otu li mondjokana nenge hasho, atuheni natu kalekeni oohapu dhaJesus momadhiladhilo ndhoka tadhi ti: “Inamu lesha nani kutya petameko Omushiti okwe ya shiti omulumentu nomukiintu? Onkee ano omulumentu e na okuthiga po he nayina e ti ihanganitha nomukiintu gwe, ayehe yaali e taa ningi omuntu gumwe.’ Kaye li we yaali, aawe, oyo omuntu gumwe. Ano shono Kalunga e shi tula kumwe, inashi kuthwa kumwe komuntu.” (Mat. 19:4-6) Okuhaluka omukulukadhi nenge omusamane gwagumwe oshi li uulunde. (Deut. 5:21) Ngele opu na Omukriste e na iikala ya tya ngawo ya nyata, oku na oku yi vudha mo nziya momutima gwe kutya nduno iikala mbyono oya ningina mo muye shi thike peni. (Mat. 5:27-30) Osha simanenena tu lundulule iikala mbyoka nziya, opo tu sinde omutima gwetu ngoka omunamakoto.—Jer. 17:9.
18. Owa tala ko ngiini ondjokana ndjoka yi li omagano ga za kuKalunga?
18 Aantu mboka ye na ontseyo onshona nenge kaaye shi Jehova Kalunga nando eta, oye na olupandu lwondjokana, nonando kaye shi kutya oyi li omagano omawanawa ga za kuye. Onkee ano, tse mboka twi iyapulila Jehova ‘Kalunga omunelago’ ohatu pandula omasiloshimpwiyu ge agehe notu na okuulika kutya otwa lenga lela ondjokana, molwaashoka oyi li omagano ga za kuye.—1 Tim. 1:11, OB-1954.
[Enyolo lyopevi]
a Opo wu mone uuyelele wa gwedhwa po kombinga yondjokana, tala ontopolwa 10 no 11 membo ‘Ikalekeni mohole yaKalunga.’
[Oohapu dha simana pepandja 6]
Ondjokana ndjoka tayi ende nawa ohayi simanekitha Jehova notayi vulu wo okweetela kehe gumwe megumbo ombili yolela
[Ethano pepandja 5]
Rut okwa li a lenga ondjokana, molwaashoka oyi li omagano ga za kuKalunga
[Ethano pepandja 7]
Mbela owa lenga ngaa shili ondjokana ndjoka yi li omagano ga za kuKalunga?