Iileshomwa moka mwa za omayamukulo gomapulo ngoka ge li mOkafo Onkalamwenyo yopaKriste niilonga yetu yokuuvitha
OMASIKU 2-8 JANUALI
OMALIKO OKUZA MOOHAPU DHAKALUNGA | JESAJA 24–28
“Jehova oha sile oshigwana she oshimpwiyu”
(Jesaja 25:4, 5) Owa palutha oohepele naasindjala, nowe ya hupitha methimbo lyuuyina. Owe ya gamene kiikungulu nowe ya shigi kepupyu lyomutenya. Aadhudhu oya ponoka ko ya fa oshikungulu 5 noya fa oluteni mevi lyomutenya. Ihe ngoye, Omuwa, owa mweneke aatondi yetu; oto mweneke omauyagano gaalumentu aadhudhu, ngaashi omutenya momunzile gwoshikogo.
ip-1-E ep. 272, okat. 5
Oshikaha shaJehova osha yeluka
5 Nonando Jehova oha tilika kaatondi ye, oha gamene aluhe aantu mboka aaifupipiki ya hala oku mu longela. Aapataneki mboka ye li momalongelokalunga giifundja nomomahangano gopapolotika otashi vulika ya kambadhale ngaashi taya vulu okweethitha po aalongelikalunga yashili eitaalo lyawo, ihe ihaya pondola, molwaashoka aalongelikalunga mboka oyi inekela thilithilu muJehova. Jehova oha mweneke aapataneki ye, te shi ningi a fa ta keelele aapiya ye ketango lyomombuga lya pupyala noshikogo nenge ta keelele oshikungulu nekuma. — Lesha Jesaja 25:4, 5.
(Jesaja 25:6) Kondundu Sion Omuwa Omunankondoawike ota hangele iigwana ayihe oshituthi shoontumba dhomagadhi noshomaviinu ga dhindolekeka.
Mona uuwanawa momasiloshipwiyu gaJehova
4 Iileshomwa yetu oyindji oya nyolelwa unene Oonzapo dhaJehova. Ihe opu na iileshomwa yimwe mbyoka ya nyolelwa aantu yontumba, ngaashi aagundjuka nenge aavali. Iitopolwa oyindji nuuvidio mboka hawu adhika kepandja lyetu lyokointaneta, owa longekidhilwa unene aantu mboka kaaye shi Oonzapo dhaJehova. Iinima ayihe mbyoka otayi ulike kutya Jehova okwa gwanitha po euvaneko lye ndyoka tali ti kutya ota gandja iikulya yopambepo ya gwana kaantu ayehe. — Jes. 25:6.
ip-1-E ep. 273, okat. 6-7
Oshikaha shaJehova osha yeluka
‘Oshituthi shiigwana ayihe’
6 Ngaashi owala tate omunahole, Jehova naye iha gamene owala oyana, ihe ohe ya palutha wo, unene tuu pambepo. Konima sho a mangulula oshigwana she momumvo 1919, okwa li e shi ningile oshituthi shesindano, shiikulya oyindji yopambepo: “Kondundu Sion Omuwa Omunankondoawike ota hangele iigwana ayihe oshituthi shoontumba dhomagadhi noshomaviinu ga dhindolekeka.” — Jesaja 25:6.
7 Oshituthi shoka otashi dhanenwa “kondundu” yaJehova. Ondundu ndjoka oshike? ‘Ondundu yaJehova ondjapuki’ hoka iigwana ayihe tayi ka matukila kuyo “momasiku tage ke ya.” ‘Kondundu ondjapuki’ yaJehova hoka ku na aalongeli ye aadhiginini, ihaku longwa uuwinayi nenge iikolokosha. (Jesaja 2:2; 11:9) Kondundu ndjoka yopathaneko yi vule adhihe, Jehova okwa hangela ko aapiya ye aadhiginini oshituthi shoondja odhindji. Iinima oyindji iiwanawa yopambepo mbyoka hatu mono ngashingeyi otayi ulike kiinima yo yeneyene mbyoka tatu ka mona sho Uukwaniilwa waKalunga owo owala tawu ka kala epangelo lyaantu ayehe. Itaku ka kala we ondjala. “Moshilongo namu kale eloolo lyiilya; kiikulundundu naku kale omapya.” — Episalomi 72:8, 16.
(Jesaja 25:7, 8) Kondundu ndjika ota ka kayununa po esiikilo ndyoka tali kwidhidhike iigwana ayihe. 8 Omuwa Omupangeliawike ota ka hanagula po eso sigo aluhe. Ota ka theta po omahodhi momeho gaayehe e ta kutha po okudhinwa kwaantu ye muuyuni auhe. Omuwa mwenemwene a popi ngeyi.
Omutondi gwahugunina e na okusindwa, oye eso
15 Pehulilo lyoomvula eyuvi, aantu ayehe otaya ka kala ya mangululwa mo muulunde nomeso, aatondi yaali mboka ye etithwa kokwaavulika kwaAdam. Ombiimbeli otayi ti: “Oshoka ngaashi aantu ayehe ye na okusa omoluukumwe wawo naAdam, osho wo aantu ayehe otaa ka yumudhwa omolwuukumwe wawo naKristus. Ihe kehe gumwe opalufo lwe: Omutango kwaayehe oKristus, notaku landula mboka yaKristus [aapangeli ooyakwawo], uuna ndoka te ke ya. Nena otaku ya ihe ehulilo; Kristus ota ka sinda ihe aapangeli yomombepo, omapangelo noonkondo nota ka gandja oshilongo kuTate Kalunga. Oshoka Kristus oku na okupangela, sigo Kalunga a sindi aatondi ayehe e te ya tula kohi yoompadhi dhaKristus. Omutondi gwahugunina e na okusindwa, oye eso.” (1 Kor. 15:22-26) Eeno, eso ndyoka twa thigulula kuAdam otali ka hanagulwa po. “Esiikilo” ndyoka lya siikila aantu ayehe otali ka kuthwa po sigo aluhe. — Jes. 25:7, 8.
ip-1-E ep. 273-274, okat. 8-9
Oshikaha shaJehova osha yeluka
8 Mboka ngashingeyi taya tyapula oshituthi shika shiikulya yopambepo oye na onakuyiwa ombwanawa. Natu tale kwaashoka Jesaja ishewe a popi. Okwa yelekanitha uulunde nosho wo eso ‘nesiikilo’ sho a ti: “Kondundu ndjika ota ka kayununa po esiikilo ndyoka tali kwidhidhike iigwana ayihe. Omuwa Omupangeliawike ota ka hanagula po eso sigo aluhe. Ota ka theta po omahodhi momeho gaayehe e ta kutha po okudhinwa kwaantu ye muuyuni auhe. Omuwa mwenemwene a popi ngeyi.” — Jesaja 25:7, 8a.
9 Itaku ka kala we uulunde neso. (Ehololo 21:3, 4) Omalundilo agehe ngoka aapiya yaJehova ya kala tayi idhidhimikile uule womimvo omayuvi, itaga ka kala po we. ‘Ota kutha po okudhinwa kwaantu ye muuyuni awuhe. Omuwa mwenemwene a popi ngeyi.’ (Jesaja 25:8b) Shika otashi ka ningwa ngiini? Jehova ota ka kutha po ngoka he shi ningi, Satana noluvalo lwe. (Ehololo 20:1-3) Itashi kumitha nokuli sho oshigwana shaKalunga tashi ki igidha tashi ti: “Kalunga ketu oye nguka! Otwe mu inekela, noye e tu hupitha. Oye Omuwa! Otwe mu inekela notu li nawa ngashingeyi notu na enyanyu, oshoka okwe tu hupitha.” — Jesaja 25:9.
Konga omaliko gopambepo
(Jesaja 26:15) Omuwa, ongoye wi indjipalitha oshigwana shetu, owa taandelitha oshilongo shasho koombinga adhihe, naashika oshe ku etele esimano.
Longa nuudhiginini wu humithe komeho oparadisa yopambepo
NKENE HATU KWATHELE MOKUNINGA OPARADISA YETU YOPAMBEPO YI KALE OMBWANAWA
18 Jehova okwe tu pa uuthembahenda wokukwathela tu ninge oparadisa yetu yopambepo ombwanawa shi vulithe nale. Ihe ongiini tatu vulu oku shi ninga? Omokuuvitha onkundana ombwanawa yUukwaniilwa nuulaadhi nomokuninga aantu oyendji aalongwa. Uuna to kwathele omuntu a ninge omupiya gwaJehova, oto tamununa mo oparadisa yopambepo. — Jes. 26:15; 54:2.
(Jesaja 26:20) Ne aantu yandje, indeni momagumbo geni, mu iyedhilile mo. Holameni okathimbo, manga ondjahi yaKalunga tayi pitilile po.
Jehova Oye Egameno Lyetu
“EGAMENO” LYETU LYASHILI SHO EHULILO TALI HEDHA POPEPI
15 Sho uuyuni waSatana wu uka pehulilo, ‘oshitheta’ nenge omaupyakadhi otaga ka lunda. (Mat. 24:7, 8) Onkalo otayi ka pimbila lela puudhigu uunene. Iinima ayihe otayi ka yonuka po naantu otaya ka kwatwa kuumbanda. (Hab. 3:16, 17) Omolwuumbanda, aantu otaya ka konga uuholameno “momakololo nokohi yomamanya gokoondundu” dhopathaneko. (Eh. 6:15-17) Ihe omakololo go genegene nenge omahangano gopapolotika ngoka ga fa oondundu nosho wo omahangano gopangeshefa itaga ka vula oku ya gamena.
16 Oshigwana shaJehova otashi ka tsikila nokukala shi li ‘megameno’ lyashili. Egameno ndyoka olyo Jehova Kalunga. Ngaashi Omupolofeti Habakuk, otashi ka ‘nyanyukilwa mOMUWA.’ Otashi ka kala ‘sha panda, oshoka Kalunga oye omuhupithi gwasho.’ (Hab. 3:18, yelekanitha OB-1954.) Omomikalo dhini Jehova ta ka kala “egameno” lyashili pethimbo ndyoka lyiihuna? Otu na owala okutegelela tu ka tale shoka tashi ka ningwa po. Ihe otatu vulu okukala nuushili moshinima shika: Ngaashi owala sho Aaisraeli ya li taya tembuka muEgipiti, ‘ongundu onene’ otayi ka kala yu unganekwa notayi ka pewa omalombwelo kuKalunga. (Eh. 7:9; lesha Eksodus 13:18.) Otashi vulika omalombwelo ngoka Kalunga te ke ga gandja okupitila megongalo. Omagongalo omayuvi ogendji ngoka ge li muuyuni oga fa ‘omagumbo’ gegameno ngoka ga hunganekwa muJesaja 26:20. (Lesha.) Mbela owa lenga ngaa okugongala kehe kwegongalo? Mbela oho katuka ngaa nziya ngele Jehova a gandja omalombwelo okupitila megongalo? — Heb. 13:17.
Elesho lyOmbiimbeli
(Jesaja 28:1-13) Yaye ngoye, shilongo Israel! Esimano lyoye otali ka ganya lya fa iishani yoongala komitse dhaawiliki yoye oonkolwi. Omitse dhawo odha gwayekwa tadhi nika nawa, ihe oya gwila po ya kolwa. 2 Omuwa okwa longekidha omuntu gwontumba ngoka e na oonkondo e ya ponokele, ngoka te ya kolokele a fa oshikungulu shoompawe, a fa epoola lyomvula. Ongaashi omvula kataula nefundja ota ka mbolokotela oshilongo. 3 Eitango lyaakuluntu oonkolwi otali ka lyatelwa kohi yoompadhi. 4 Esimano lyaawiliki oonkolwi otali ka kana po lya fa ekuko lyoondhiye pethimbo lyadho, dha toononwa nodha liwa ko pethimbo lyetiligano lyadho. 5 Esiku otali ya, uuna Omuwa Omunankondoawike ta ka kala a fa oshishani shoongala kaantu ye oonakuhupako. 6 Ota ka gandja euvoko lyuuyuuki kaatokolihapu e ta koleke aakeeleli yomiyelo dhoshilando dhaa matukilwe. 7 Eeno, naahunganeki pamwe naayambi ohaa kolwa taa tengenya. Oyi idhenga mo momaviinu notaa kolwa taa tantala uutse wa pwa ko. Omoluunkolwe aahunganeki otaa puka momamoniko, naayambi otaa nyengwa okutokola iiyetwapo mbyoka taa etelwa. 8 Miililo yawo omu udha oonkungo noonyata, nokamu na sha inaashi nyatekwa. 9 Otaa nyenyetele ndje taa ti: “Olye ta ka pewa omayele komulumentu nguka? Olye ta pumbwa elaka lye? Otali opalele owala uuhanona mboka hau yamu! 10 Ota kambadhala e tu longe ondanda nondanda, omukweyo nomukweyo, oshilongwa noshilongwa.” 11 Ngele itamu pulakene ndje, nena Kalunga ote ke mu nongekitha kaantu taa dhuma elaka ekwiilongo, ye mu longe oshilongwa nelaka tali kokoma. 12 Amuhe okwe mu pe evululuko nombili, ihe ne omwa tindi oku mu pulakena. 13 Omolwaashoka Omuwa te ke mu longa ondanda nondanda, omukweyo nomukweyo, oshilongwa noshilongwa. Nena otamu ka tantala monkatu kehe tamu katuka. Otamu ka tosholwa iilalo, tamu gwile mekelo notamu ka kwatwa po oonkwatwa.
OMASIKU 9-15 JANUALI
OMALIKO OKUZA MOOHAPU
DHAKALUNGA | JESAJA 29–33
“Omukwaniilwa ota ka lela nuuyuuki”
(Jesaja 32:1) Talii ko, omukwaniilwa ota ka lela nuuyuuki, nomalenga otaga ka pangula nawalela.
Hambeleleni Kristus, Omukwaniilwa gweadhimo!
13 Kristus okwa yi wo a ka ‘popile uuyuuki.’ Uuyuuki mboka Omukwaniilwa ngoka ta popile ‘uuyuuki waKalunga,’ sha hala okutya, omithikampango dhaJehova dhaashoka shi li mondjila naashoka sha puka. (Rom. 3:21; Deut. 32:4) Jesaja okwa li a hunganeke kombinga yOmukwaniilwa Jesus Kristus a ti: “Omukwaniilwa ota ka lela nuuyuuki.” (Jes. 32:1) Elelo lyaJesus otali ke eta “egulu epe” nosho wo “evi epe,” moka “tamu ka kala uuyuuki.” (2 Pet. 3:13) Kehe ngoka ta ka kala muuyuni mboka uupe ota ka kala a tegelelwa a vulike komithikampango dhaJehova. — Jes. 11:1-5.
(Jesaja 32:2) Omulumentu kehe ota ka kala eshigo lyokushiga ombepo negameno kiikungulu. Otaa ka fa omilonga dhomeya tadhi tondoka mombuga, ya fa omuzile gwetayimanya enenenene mevi lya notelwa.
ip-1-E ep. 332-334, okat. 7-8
Omukwaniilwa nomalenga ge
7 Mehunganeko lye endhindhilikwedhi, sho Jesus a popi kombinga yoonkalo dhinikitha oluhodhi dhi na ko nasha ‘nehulilo lyuuyuni,’ okwa ti: “Inamu tulwa uumbanda.” (Mateus 24:3-8) Omolwashike aalanduli yaJesus ihaaya tilithwa koonkalo dha nika oshiponga ndhoka dhi li muuyuni kunena? Etompelo limwe olyo kutya “omalenga” kutya nduno aagwayekwa nenge “oonzi dhilwe” ohaga gamene nawa oshigunda. (Johannes 10:16) Ohaga tonatele aamwatate naamwameme nopwaa na uumbanda, nonando oya taalela omayipumomumwe nosho wo omadhipago guukwamuhoko. Muuyuni mbuka waakaanakalunga, omalenga ohage shi mono kutya aantu mboka ya polimana ohaya talalekwa kOohapu dhaKalunga, Ombiimbeli.
8 Muule womimvo 50 dha ka pita, “omalenga” oga kala gi iwetikile. “Omalenga” ngoka gomoonzi dhilwe ohaga dheulwa ga ka ninge “aawiliki,” opo ngele uudhigu uunene wa hulu, mboka ya gwana otaya ka vula okulangekwa po ya longe ye li aatonateli “mevi epe.” (Hesekiel 44:2, 3, NW; 2 Petrus 3:13) Sho taya gandja ewiliko lyopambepo nosho wo ehekeleko mokukwatela komeho iilonga yUukwaniilwa, otayu ulike kutya yo “oya fa omuzile gwetayimanya enenenene,” taye etele oshigunda epepelelo mokulongela Kalunga kwasho.
(Jesaja 32:3, 4) Omeho gawo otaga ka kala ga tonata, nomakutsi gawo ga shokwa okupulakena. 4 Omadhiladhilo gombolo otaga ka ilonga okuuva ko, nelaka lyoshikokoma otali ka popya lyu uvitike.
ip-1-E ep. 334-335, okat. 10-11
Omukwaniilwa nomalenga ge
Gandja eitulomo nomeho, nomakutsi nosho wo nomutima
10 Ongundu onene oyi inyenge ngiini komalongekidho ngoka Jehova a tula po? Ehunganeko otali tsikile ko tali ti: “Omeho gawo otaga ka kala ga tonata, nomakutsi gawo ga shokwa okupulakena.” (Jesaja 32:3) Muule womimvo, Jehova okwa kala nokugandja omalombwelo nokukwathela aapiya ye ya koke pambepo. Osikola yokudheula aauvithi nosho wo okugongala kulwe momagongalo gOonzapo dhaJehova muuyuni awuhe, iigongi iinene niishona nosho wo okudheulwa kwi ikalekelwa hoka haku pewa “omalenga,” opo gu ungaunge pahole noshigunda, okwe etitha pu kale pu na uumwayinathana waantu omamiliyona muuyuni awuhe wa hangana. Kehe tuu mpoka aasita mbaka ye li muuyuni awuhe, ohaya pulakene nawa komalunduluko ngoka haga ningwa meuvoko lyoshili. Omolweiyuvo lyawo lya dheulwa kOmbiimbeli ndyoka ye na, ohaya kala yi ilongekidha okupulakena nokuvulika. — Episalomi 25:10.
11 Ehunganeko olya londodha ihe kutya: “Omadhiladhilo gombolo otaga ka ilonga okuuva ko, nelaka lyoshikokoma otali ka popya lyu uvitike.” (Jesaja 32:4) Inatu endelela tu thike pehulithodhiladhilo lyaashoka shi li mondjila nenge sha puka. Ombiimbeli otayi ti: “Owa mona tuu omuntu a sa ompiya okupopya? Omusama oku na wo etegameno e mu vule.” (Omayeletumbulo 29:20; Omuuvithi 5:2) Manga omumvo 1919 inaagu thika, oshigwana shaJehova osha li sha nyatekwa komadhiladhilo gOshibabilonia. Ihe okutameka momumvo ngoka, Jehova okwa li e shi pe uuyelele wa yela kombinga yomalalakano ge. Osha mono oshili ndjoka e shi hololele kashona nakashona nokwe yi longekidha nawa, nongashingeyi ohashi popi shi na uushili waashoka shi itaala noinashi limbililwa.
Konga omaliko gopambepo
(Jesaja 30:21) Nge tamu peguka mo mondjila mu ye kolulyo nenge kolumoho, otamu ka uva ewi konima yeni tali ti: “Ondjila oyo ndjika. Yi landuleni.”
Pulakena kewi lyaJehova kehe mpoka wu li
2 Nena Jehova oha longitha Ombiimbeli, ombepo ondjapuki negongalo e tu wilike. (Iil. 9:31; 15:28; 2 Tim. 3:16, 17) Ewiliko ndyoka hatu pewa olya yela lela, notwa fa nokuli tu ‘uvite ewi konima yetu tali ti: “Ondjila oyo ndjika. Yi landuleni.”’ (Jes. 30:21) Jehova oha longitha wo Jesus e tu wilike, okupitila ‘momumati omwiinekelwa nomunandunge,’ nenge tu tye, momupiya omudhiginini nomunandunge. (Mat. 24:45) Katu na okutala ko ewiliko ndika lya fa uudhano, oshoka otatu ka mona owala omwenyo gwaaluhe ngele otwa vulika kulyo. — Heb. 5:9.
(Jesaja 33:22) Omuwa ye mwene ta ka ninga omukwaniilwa gwetu; oye te ke tu lela e te tu gamene.
One otamu ka ninga “onkwaniilwa yaayambi”
4 Ehangano lyOmpango olya li lya tulwa miilonga momumvo 1513 K.E.N., pondundu yaSinai. Oshigwana shaIsraeli shonale osha li sha ningi oshigwana shaKalunga oshihogololwa okupitila mehangano ndyoka. Jehova okwa li a ningi ‘Omukwaniilwa, Omuleli nosho wo Omugameni gwasho.’ (Jes. 33:22-23) Ihe ondjokonona yoshigwana shaIsraeli oyu ulika shoka sha li hashi ningilwa, uuna tashi landula omithikampango dhaKalunga dhuuyuuki, nuuna tashi dhi ipwililikile. Ompango oya li yi indika Aaisraeli ya hokane naapagani nosho wo ya galikane iikalunga. Shoka osha li sha ningwa nelalakano, opo oluvalo lwatatekulululwa Abraham kaalu nyatekwe kiigwana yilwe. — Eks. 20:4-6; 34:12-16.
Elesho lyOmbiimbeli
(Jesaja 30:22-33) Otamu ka kutha iimenka yeni ya kolongwa noshisiliveli niimenka ya kolongwa noshingoli e tamu yi ekelehi ya fa onyata notamu igidha tamu ti: “Ukeni hwii!” 23 Nongele mwa kunu oombuto dheni, Omuwa ota ka lokitha omvula e dhi menithe dhi koke, notamu ka mona eloolo lyeteyo, niimuna yeni tayi ka kala nomaunapelo ga andjuka. 24 Oonani nuusino hau pulula omapya geni, otau ka lya omwiidhi gwehetuhetu. 25 Esiku ndyoka uuna omapopilongulu gaatondi yoye taga kwatwa po, naantu yawo taa dhipagwa po, omilonga dhomeya otadhi ka tondoka tadhi kunguluka tadhi zi koondundu adhihe nokiikulundundu ayihe. 26 Omwedhi otagu ka minikila gwa fa etango, netango otali ka yelelela li vule shito luheyali, uuyelele wa fa womasiku gaheyali wa gongelelwa esiku limwe. Mbika ayihe otayi ka ningwa, Omuwa sho ta manga nota aludha iilalo yaantu ye. 27 Oonkondo dhOmuwa nesimano lye otali imonikila oshinano oshile. Omulilo nolwithi otayi holola ondjahi ye. Ota popi, noohapu dhe odha hwama omulilo. 28 Omufudho gwe ogwa fa efundja tali kungulula po ayihe. Otagu kombo po iigwana notagu hulitha po omadhiladhilo gayo omawinayi. 29 Ihe ne, aantu yaKalunga, otamu ka kala mu na elago notamu ki imba, ngaashi hamu ningi moshituthi oshiyapuki uusiku. Otamu ka kala mu na elago mwa fa mboka taa ende nokuhika oohiya yu uka kotempeli yOmuwa, omupopili gwaIsrael. 30 Omuwa ota ka uvithitha ko omuntu kehe embolongondjo lyewi lye, opo a kale u uvite oonkondo dhondjahi ye. Otaku ka kala omalaka gomulilo, omipwalakato miikogo, omvula yepoola noyoompawe. 31 Aayassur otaa ka haluthwa, uuna taa uvu ewi lyOmuwa noyu uvite oonkondo dhepangulo lye. 32 Omuwa nge te ya dhenge ishewe niishewe, nena aantu otaa kala taa hiki oontunda nuuharpa. Kalunga mwene ta ka kondjitha Aayassur. 33 Onalenale ndjoka eziko enenenene olya longekidhwa li kale li na ehwamo tali fike po omupangeli gwaAssur. Oli li po eleeleka nolya mbwalangandja, lya longelwa iikuni oyindjiyindji. Omuwa ota ka fudha omufudho gwomulilo notagu yakitha ehwamo lyagwo.
OMASIKU 16-22 JANUALI
OMALIKO OKUZA MOOHAPU
DHAKALUNGA | JESAJA 34–37
“Hiskia okwa li a lalekwa nuuyamba, omolweitaalo lye”
(Jesaja 36:1) Momumvo omutimulongo nomutine gwepangelo lyomukwaniilwa Hiskia, Sennakerib, omupangeli gwaAssur okwa matukile iilandohote yaJuda e te yi kutha ko.
(Jesaja 36:4-10) Elenga enene lyomupangeli gwaAssur olya ti kuyo: “Lombwela Hiskia kutya omupangeli omunene gwaAssur ota ti ngeyi: ‘Einekelo lyoye olyo okwiinekela shike?’ 5 Otandi ti: ‘Moohapu dhanathangwa ohamu zi tuu omayele noonkondo pethimbo lyiita? Ngoye owi inekela lye, sho wa tsile ndje ondumbo? 6 Ngiika owi inekela Egipiti, ihe Egipiti olya fa enenge lya shandjuka tali tsu oshikaha shomuntu ngoka ti itsile ko. Omukwaniilwa gwaEgipiti osho a tya, ngele pe na ngoka te mu inekele.’” 7 Elenga enene olya tsikile ko tali ti: “Nenge otamu lombwele ndje mu tye, otwi inekela Omuwa, Kalunga ketu? Hamba, Hiskia ina hanagula po nani omaha gokunonomena niiyambelo yOmuwa, sho a lombwele Aajuda nAajerusalem, ya simaneke oshiyambelo shimwe ashike? 8 Medhina lyamwene gwandje, omupangeli gwaAssur, otandi mbetse nangoye. Otandi ku pe uukambe omayuvi gaali, ngele oto vulu oku u monena aakayili. 9 Ngoye ito gwana nando okumatukila elenga limwe eshona lyokuAssur, ndele natango owi inekela Egipiti te ku tumine omatembakwiita naakayilinkambe! 10 Nenge oto dhiladhila kutya onda homona oshilongo shika noku shi hanagula po ndaa na eutho lyOmuwa? Omuwa oye mwene a lombwele ndje, ndi shi matukile, ngame ndi shi hanagule po.”
(Jesaja 36:15) Inamu pitika, [Hiskia] e mu heke mu inekele Omuwa. Inamu dhiladhila kutya Omuwa ote ke mu hupitha, nenge a keelele omatangakwiita getu gaAssur okukwata po oshilando sheni.
(Jesaja 36:18-20) Inamu tulwa muugoya kuHiskia, mu dhiladhile kutya Omuwa ote mu hupitha. Ookalunga yiigwana yilwe oya hupitha tuu iilongo yawo miikaha yomupangeli gwaAssur? 19 Ookalunga yaHamat noyaArpad oye li peni ngashingeyi? Ookalunga yaSefarvaim oye li peni? Oya hupitha tuu Samaria? 20 Uunake gumwe gwookalunga mbaka ya hupitha nando oshilongo shimwe shomuyo miikaha yomupangeli gwetu? Ndele nena oshike tashi mu dhiladhilitha kutya Omuwa ota hupitha Jerusalem?”
ip-1-E ep. 386-388, okat. 7-14
Omukwaniilwa okwa pewa ondjambi, omolweitaalo lye
Rabsake ta holola oshipotha she
7 Sennakerib okwa li a tumu Rabsake (edhinasimaneko lyomiita) pamwe nayakwawo yaali kuJerusalem, opo ya ka lombwele aakalimo yomoshilando shoka yi igandje. (2 Aakwaniilwa 18:17) Oya li ya tsakanekwa kaakalelipo yaHiskia yatatu, elenga lyomuuwa Eliakim lyaHilkia, amushangampangu Shebna nosho wo amushangandjayi Joa yaAsaf. — Jesaja 36:2, 3.
8 Elalakano lyaRabsake olya li okwiitaalitha Aajerusalem yi igandje nokaapu na okukondja. Okwi igidha tango mOshihebeli a ti: “‘Einekelo lyoye olyo okwiinekela shike?’ Ngoye owi inekela lye, sho wa tsile ndje ondumbo?” (Jesaja 36:4, 5) Opo nduno okwa sheke Aajuda mboka ya li ya tila, e ya dhimbulukidha kutya yo kaye na ngoka te ya kwathele. Olye taya ka pula e ya kwathele? Mbela “enenge lya shandjuka,” Egipiti? (Jesaja 36:6) Pethimbo ndyono, Egipiti okwa li a fa enenge lya shandjuka. Oye a li epangelo enankondo lyuuyuni, ihe olya li lya sindika kuEtiopia, na Farao ngoka a li ta pangele muEgipiti, omukwaniilwa Tirhaka, ka li Omuegipiti, ihe Omuetiopia. Okwa li e li pokusindika kuAssur. (2 Aakwaniilwa 19:8, 9) Molwaashoka Egipiti ka li ta vulu okusindana kuye mwene, kasha li tashi vulu okukwathela Juda.
9 Rabsake okwa popi kutya Jehova ita ka gamena oshigwana she, molwaashoka ine shi hokwa. Rabsake okwa ti: “Nenge otamu lombwele ndje mu tye, otwi inekela Omuwa, Kalunga ketu? Hamba, Hiskia ina hanagula po nani omaha gokunonomena niiyambelo yOmuwa?” (Jesaja 36:7) Aajuda oya li ya galukile kuJehova, nokaya li ya tindi okuvulika kuye, sho ya hanagula po omahala gokunonomena niiyambelo moshilongo.
10 Okuza mpono, Rabsake okwa lombwele ishewe Aajuda kutya etangakwiita lyawo kali shi sha. Okwa popi ti inomo ta ti: “Otandi ku pe uukambe omayuvi gaali, ngele oto vulu oku u monena aakayili.” (Jesaja 36:8) Ihe mbela osha li ngaa shi na sho tashi ti, ngele Aajuda oye na etanga lyaakwiita oyendji nenge aashona ya dheulikika nenge hasho? Aawe, molwaashoka Aajuda kaya li taya ka hupithwa ketangakwiita enankondo. Omayeletumbulo 21:31 otayi yelitha oshinima shika tayi ti: “Okakambe otaka dheulilwa esiku lyolugodhi, ihe esindano otali zi kOmuwa.” Opo nduno Rabsake okwa popi kutya anuwa Jehova ota ka yambeka owala Aayassur, ihe hAajuda. Okwa gwedha ko ishewe kutya ngele hasho, Aayassur andola inaya vula okuya moshitopolwa shaJuda. — Jesaja 36:9, 10.
11 Aakalelipo yaHiskia oya li tayi ipula kombinga yaashoka Rabsake a ti kutya otashi gumu ngiini aalumentu mboka ya li ye mu uvite ya londa kedhingililokuma lyoshilando. Aatumwa Aajuda oya pula ya ti: “Tatekulu, popya Oshiaramea, otu shi uvite. Ino popya Oshihebeli, aantu ayehe ye li kombanda yedhingililokuma otaye tu pulakene.” (Jesaja 36:11) Ihe Rabsake ka li e na elalakano lyokupopya mOshiaramea. Okwa li a hala a ningithe Aajuda ya kale ya limbililwa noya tila, opo yi igandje, na Jerusalem shi ponokelwe nopwaa na okukondja! (Jesaja 36:12) Onkee Omuyassur ngoka okwa popi ishewe ‘mOshihebeli.’ Okwa londodha aakalimo yomuJerusalem a ti: “Hiskia ita vulu oku mu hupitha. Inamu pitika, e mu heke.” Sho a popi oohapu ndhono okwa popi ishewe dhilwe a kambadhale okuheka mboka ye mu pulakena moku ya lombwela kutya Aajuda otaya ka kala monkalo yi li ngiini, sho taya pangelwa kAayassur. Okwa ti: ‘Ileni pondje ne mu igandje. Amuhe otamu ka pitikilwa, mu lye omandjembele komiviinu dheni yene, oonkwiyu komikwiyu dheni yene nokunwa omeya momithima dheni yene, sigo omupangeli te mu fala moshilongo sha faathana nosheni, moka mu na iitsambe yomiviinu tayi gandja omaviinu nomu na iilya yokuninga iikwiila.’ — Jesaja 36:13-17.
12 Aajuda kaya li taya ka teya omapya gawo omumvo ngoka, molwaashoka Aayassur oye ya keelele ye ga longe. Otashi vulika sha li oshiwanawa lela kaalumentu mboka ya li ya londa kedhingililokuma oku ka lya omandjembele nokunwa omeya omatalala nawa. Rabsake okwa tsikile natango okushololitha Aajuda.
13 Koohapu dhe odhindjidhindji dhomatilitho ndhoka a popi, okwa gwedha ko ishewe dhilwe. Okwa londodha Aajuda kaaya itaale, ngele Hiskia okwa ti: ‘Omuwa ote ya hupitha.’ Rabsake okwa dhimbulukitha Aajuda kutya iikalunga yaSamaria itayi vulu okugamena omazimo omulongo kAayassur. Okwa pula wo kutya iikalunga yiigwana yilwe yini ya sindika kAayassur? Okwa gwedha ko ta ti: “Ookalunga yaHamat noyaArpad oye li peni ngashingeyi? Ookalunga yaSefarvaim oye li peni? Oya hupitha tuu Samaria?” — Jesaja 36:18-20.
14 Rabsake ngoka a li ha longele iikalunga, ka li e shi shi kutya opu na eyooloko enene pokati kaSamaria oshishunimonima naJerusalem shoka sha li tashi lelwa kuHiskia. Iikalunga yaSamaria kaya li yi na oonkondo dhokuhupitha omazimo omulongo. (2 Aakwaniilwa 17:7, 17, 18) Shimwe ishewe, aakalimo yomuJerusalem shoka sha li tashi lelwa kuHiskia oya li ye etha po okulongela iikalunga e taya tameke ishewe okulongela Jehova. Ihe aakalelipo yatatu mboka ya zile kuJudea inaye shi yelithila Rabsake. “Aantu oya li ya tya thilu, naanaa ngaashi omukwaniilwa Hiskia e ya lombwele; inaa [popya] nando osha”. (Jesaja 36:21) Eliakim, Shebna naJoa oya galukile kuHiskia e taye mu lombwele shoka Rabsake a ti. — Jesaja 36:22.
(Jesaja 37:1, 2) Hiskia sho u uvu ehokololo lyawo, okwa tuula onguwo ye moluhodhi, a zala ehahi e ta yi kotempeli yOmuwa. 2 Okwa tumu elenga lyomuuwa Eliakim, amushangampangu Shebna naayambi aakuluntu komuhunganeki Jesaja yaAmos. Oya li ya zala omahahi.
(Jesaja 37:14-20) Omukwaniilwa Hiskia okwa taamba ontumwafo miikaha yaatumwa e te yi lesha. Okwa yi ihe kotempeli e ta aneke ontumwafo koshipala shOmuwa. 15 E ta galikana ta ti: 16 “Omuwa, Kalunga kaIsrael, ngoka wa kuutumba koshipangelapundi shoye kombanda yaakerubi, ongoye awike Kalunga ngoka to lele iilongo ayihe yomuuyuni. Ongoye wa shiti egulu nevi wo. 17 Ngashingeyi, Omuwa, tala, nkene tatu ningwa. Pulakena oohapu adhihe dhaSennakerib, nkene te ku sheke, ngoye Kalunga omunamwenyo. 18 Omuwa, otse atuhe otwa tseya kutya aapangeli yaAssur oya hanagula po iigwana oyindji e taa ningi omavi gayo omaputu. 19 Oya lungunitha po ookalunga kawo mboka kaaya li ookalunga nando, oyo iiyelekela ayike ya hongwa kaantu miiti nomomamanya. 20 Ngashingeyi, Omuwa, Kalunga ketu, tu hupitha miikaha yAayassur, opo iigwana ayihe yomuuyuni yi tseye kutya ongoye awike Omuwa Kalunga.”
ip-1-E ep. 389-391, okat. 15-17
Omukwaniilwa okwa pewa ondjambi, omolweitaalo lye
Hiskia ta ningi etokolo
15 Omukwaniilwa Hiskia okwa li e na okuninga etokolo. Mbela Jerusalem osha li tashi ki igandja kAayassur, nenge shi imange kumwe netangakwiita lyaEgipiti? Nenge osha li tashi ka tokola shi kondje? Hiskia okwa li muudhigu uunene. Okwa yi kotempeli yaJehova, pethimbo a tumu Eliakim, Shebna, naayambi aakuluntu ya ka pule omuhunganeki Jesaja kutya Jehova ota ti ngiini. (Jesaja 37:1, 2) Oya yi ko ya zala omahahi, e taya lombwele Jesaja taya ti: “Esiku lyonena olyomalwa, olyegeelo nolyeshundulo . . . Omupangeli gwaAssur okwa tumu elenga lye ekuluntu okusheka Kalunga omunamwenyo. Omuwa, Kalunga koye, na uve omasheko ngaka nokugeela ngoka e ga popi.” (Jesaja 37:3-5) Aayassur oya li taya pataneke Kalunga! Mbela Jehova okwa li ngaa ta ka pulakena kwaashoka taya ti? Jehova okwa shilipaleke Aajuda okupitila muJesaja a ti: “ ‘Ino tila oohapu ndhoka dhuumatyona womupangeli gwaAssur we dhi uvu tadhi sheke ndje! Otandi ku uvithitha omupangeli onkundana ndjoka tayi mu galukithile koshilongo she mwene, nkoka tandi ke mu dhipagithila.’ ” — Jesaja 37:6, 7.
16 Elenga ekuluntu (Rabsake) oli ithanwa li ye naSennakerib, omanga omukwaniilwa ta ka kondja muLibna. Sannekerib okwa li ta ka ponokela Jerusalem konima yethimbo. (Jesaja 37:8) Nonando Rabsake a yi, Hiskia okwa li e li natango moshipyu. Sannekerib okwa tsikile noku mu tumina oontumwafo tadhi mu tilitha, tadhi popi shoka aakalimo yomuJerusalem taya ka ningilwa, ngele inayi igandja, a ti: “Owa kundana shoka omupangeli gwaAssur ta ningile iilongo ayihe mbyoka a tokola e yi hanagule po. Oto dhiladhila kutya oto ka hunuka? Ootatekulu oya hanagula po iilando Gosan, Haran naRezef noya dhipaga aantu yaBeteden mboka ya kala mu Telassar, ko kakwa li nando okalunga kamwe ta vulu oku ya hupitha. Aakwaniilwa yomiilando Hamat, Arpad, Sefarvaim, Hena naIvva oye li peni?” (Jesaja 37:9-13) Aayassur oya li taya ti kutya okutinda kwawo kaku na shi taku ti, otaku ke ya etela owala uupyakadhi!
17 Molwaashoka Hiskia okwa li ti ipula netokolo ndyoka ta ka ninga, okwa li a aneke ontumwafo ndjoka koshipala shaJehova motempeli. (Jesaja 37:14) Okwa li a pula Jehova megalikano tali zi komutima, a pulakane kwaashoka Aayassur taya ti. Okwa hulitha egalikano lye a ti: “Omuwa, Kalunga ketu, tu hupitha miikaha yAayassur, opo iigwana ayihe yomuuyuni yi tseye kutya ongoye awike Omuwa Kalunga.” (Jesaja 37:15-20) Shika otashi ulike kutya Hiskia okwa li ti ipula unene nokunyatekwa kwedhina lyaJehova, ngele Aayassur oya sindi Jerusalem, ihe ka li ti ipula unene nokuhupithwa kwe.
(Jesaja 37:33-38) “Omuwa okwa popi omupangeli gwaAssur ta ti: ‘Ite ya mo, a hite meni lyoshilando shika nenge a umbile mo nando oshikuti shimwe molugodhi. Kape na omukwiita e na ehuuyanza ta vulu okuya popepi noshilando, noshilando itashi tungilwa omutuni gwekondekela. 34 Ota ka shuna nondjila ndjoka e ya nayo ite ya meni lyoshilando shika. Ongame, Omuwa, nde dhi tya. 35 Otandi popile oshilando shika e tandi shi gamene omolwesimano lyandje mwene nomolweuvaneko nde li uvanekele omuntu gwandje David.’” 36 Omuyengeli gwOmuwa okwa yi kontanda yAayassur e ta dhipagele ko aakwiita 185 000. Sho kwa shi, oya adhika ya lala ya sa ayehe. 37 Nena omupangeli gwaAssur Sennakerib okwa zi po e ta shuna kuNinive. 38 Esiku limwe, sho a li ta saagele motempeli yoshikalunga she Nisrok, yaali yomoyanamati, Adrammelek naSharezer, oye mu dhipaga nomagongamwele e taa fadhuka po taa yi koshilongo Ararat. Gumwe gwomoyanamati Asarhaddon okwe mu landula muukwaniilwa.
ip-1-E ep. 391-394, okat. 18-22
Omukwaniilwa okwa pewa ondjambi, omolweitaalo lye
18 Jehova okwa li a yamukula egalikano lyaHiskia okupitila muJesaja. Jerusalem kashi na okwiigandja kuAssur; oshi na okukala sha tokola toko. Jesaja okwa popi a fa ta lombwele Sannekarib, a popi nomukumo etumwalaka lya za kuJehova ta lombwele Aayassur ta ti: “Omufuko, omuna omukadhona Sioni, e ku dhini te ku yolo; omuna omukadhona Jerusalem te ku pukapukile komutse, te ku nyonkele.” (Jesaja 37:21, 22, OB-1954) Jehova okwa gwedha ko ishewe a ti : ‘Ongoye lye wu sheke Kalunga kaIsrael omuyapuki? Onda tseya iilonga yoye. Owi inenepekele ndje; owi itanga. Owi inekele momatembakwiita goye nowa sindi iilongo oyindji. Oto vulu okusindika. Otandi ka ya moshipala oompangela dhoye. Otandi ke ku sinda. Otandi ke ku ninga ngaashi wa ningi yalwe. Otandi tula ondjolo momayulu goye e tandi ku shunitha kuAssur!’ — Jesaja 37:23-29.
“Endhindhiliko lyaashika tashi ka ningwa, olyo ndika”
19 Hiskia okwa li e na uushili wuni kutya ehunganeko lyaJesaja otali ka gwanithwa? Jehova okwa yamukula a ti: “Endhindhiliko lyaashika tashi ka ningwa, olyo ndika. Nuumvo nomumvo tagu ya omu na okulya oshinkumbwe ashike, ihe omumvo tagu ka landula ko otamu ka vula okukuna nokuteya iilya yeni, notamu ka tsika omiviinu e tamu li omandjembele.” (Jesaja 37:30) Jehova okwa li ta ka pa Aajuda mboka ya kondekwa iikulya. Nonando kaya li taya vulu okukuna omapya, molwaashoka ga li ge niwe kAayassur, oya li taya vulu okulya oshinkumbwe nenge iitutuma yomomapya gawo yomomumvo gwa piti. Omumvo gwa landula ko, ogwa li Esabati noya li ye na okweetha omapya gawo kaaga longwe, nonando oya li monkalo ondhigu. (Eksodus 23:11) Jehova okwa li u uvaneke kutya ngele aantu oya vulika kwaashoka a ti, otaya ka mona eteyo ewanawa lyiikulya mbyoka taya ka lya. Momumvo gwa ka landula ko, oya li ye na okulonga omapya gawo ngaashi shito nokunyanyukilwa shoka ya mona, omolwiilonga yawo.
20 Jehova okwa yelekanitha oshigwana she noshimeno shoka itaashi vulu okuvudhwa mo mevi nuupu, a ti: “Oomboka taa hupile muJuda, otaa ka tsapuka ya fa iimeno tayi fala omidhi dhayo muule mevi e tayi imi iiyimati.” (Jesaja 37:31, 32) Mboka yi inekela muJehova kaye na okutila nando osha. Yo nomaluvalo gawo otaya ka kala moshilongo.
21 Oshike sha li tashi ka ningwa po, omolwomatilitho ngoka Aayassur ya ningile Aajerusalem? Jehova okwa yamukula a ti: “Ite ya mo, a hite meni lyoshilando shika nenge a umbile mo nando oshikuti shimwe molugodhi. Kape na omukwiita e na ehuuyanza ta vulu okuya popepi noshilando, noshilando itashi tungilwa omutuni gwekondekela. Ota ka shuna nondjila ndjoka e ya nayo ite ya meni lyoshilando shika. Ongame, Omuwa, nde dhi tya.” (Jesaja 37:33, 34) Aayassur naJerusalem kaya li taya ka kondja nando. Ihe Aayassur oya li ya sindika kAajuda, nopwaahe na okukondja.
22 Jehova okwa li shili a gwanitha po oohapu dhe, sho a tumu omuyengeli ngoka a dhipaga etangakwiita lyaSennakerib lyaalumentu 185 000. Shika anuwa osha ningilwa muLibna, naasho Sennakerib a ka penduka, okwa mono aawiliki, omalenga ge naalumentu aanankondo yometanga lye ya sa. Okwa li a sa ohoni e ta shuna kuNinive, ihe nonando okwa li a sindika, okwa kala owala ta longele oshikalunga she Nisrok. Sho pwa piti omimvo dhontumba, Sennakerib okwa dhipagwa koyanamati yaali, manga a li ta galikana motempeli yaNisrok. Oshikalunga she kaashi na omwenyo, Nisrok, inashi vula oku mu gamena. — Jesaja 37:35-38.
Konga omaliko gopambepo
(Jesaja 35:8) Otaku ka kala onenendjila ya lukwa Ondjila ondjapuki. Ondjila ndjoka ihayi endwa komulunde, naangoka te ende nayo, iha puka nando na kale omugoya.
w08-E 5/15 ep. 26, okat. 4
Tu lalakaneni ‘okukala aayapuki, tse tu tile Omuwa’
“Otaku ka kala onenendjila ya lukwa Ondjila ondjapuki”
Jehova okwa li a hunganeke kutya oshigwana she shoka sha li muupongekwa muBabilonia, otashi ka galukila koshilongo shasho. Ehunganeko ndyoka olya li li na eshilipaleko ndika: “Otaku ka kala onenendjila ya lukwa Ondjila ondjapuki.” (Jes. 35:8a) Oohapu ndhika otadhi ulike kutya Jehova ka li owala a pe Aajuda ompito ya galukile kegumbo, ihe okwa li wo e ya shilipaleke kutya ote ke ya gamena mondjila.
w08-E 5/15 ep. 27, okat. 1
Tu lalakaneni ‘okukala aayapuki, tse tu tile Omuwa’
“Ondjila ndjoka ihayi endwa komulunde”
Momumvo 537 K.E.N., Aajuda mboka ya zi muupongekwa oya li ye na okugwanitha po oshitegelelwa sha simana. Shi na ko nasha naamboka ya gwana okweenda ‘mOndjila ondjapuki,’ Jesaja 35:8b otayi ti: “Ondjila ndjoka ihayi endwa komulunde, naangoka te ende nayo, iha puka nando na kale omugoya.” Elalakano lyAajuda okugalukila kuJerusalem olya li okutotulula elongelokalunga lyashili. Onkee ano, mboka yi ihole yo yene, inaaya simaneka iinima iiyapuki, nenge ya li inaaya yela pambepo kaya li taya ka mona ompito yoku shi ninga. Mboka ya li ya galuka oya li ye na okukaleka po omithikampango dhaJehova dha dhenga mbanda dhopamikalo.[6a] Mboka ya hala okukala ya hokiwa kuKalunga kunena, oya pumbwa nayo okugwanitha po oshitegelelwa shoka. Oye na okukala taya lalakanene ‘okukala aayapuki, nokutila Omuwa.’ (2 Kor. 7:1) Mbela iinima inaayi yogoka yini twa pumbwa okuyanda?
(Jesaja 36:2, 3) [Sennakerib] okwa tumu elenga lye ekuluntu lya zi muLakish pamwe netangakwiita enene, li ka kondjithe omukwaniilwa Hiskia muJerusalem. Elenga olya kwata po ondjila yaatungi yoonguwo pomukanka gwomeya ngoka tagu kutha omeya mondama yopombanda. 3 Aajuda yatatu oya yi yeke mu tsakaneke: elenga lyomuuwa Eliakim lyaHilkia, amushangampangu Shebna naamushangandjayi Joa yaAsaf.
(Jesaja 36:22) Nena Eliakim, Shebna naJoa oya tuula oonguwo dhawo moluhodhi e taa zi po e taa ka lombwela omukwaniilwa shoka elenga lyokuAssur lya ti.
Omanenedhiladhilo okuza membo lyaJesaja ontopolwa 36:1–66:24
Iiyilongomwa kutse:
36:2, 3, 22. Nonando Shebna okwa li a kuthwa miilonga yuuyakuli, okwa li a pitikwa opo a tsikile miilonga yomukwaniilwa e li amushanga ta kwathele ngoka e mu landula. (Jesaja 22:15, 19) Ngele otwa kuthwa pondondo yoshinakugwanithwa mehangano lyaJehova omolwetompelo lyontumba, mbela katu na okutsikila nokulongela Kalunga pondondo kehe ndjoka ta pitike?
Elesho lyOmbiimbeli
(Jesaja 36:1-12) Momumvo omutimulongo nomutine gwepangelo lyomukwaniilwa Hiskia, Sennakerib, omupangeli gwaAssur okwa matukile iilandohote yaJuda e te yi kutha ko. 2 Okwa tumu elenga lye ekuluntu lya zi muLakish pamwe netangakwiita enene, li ka kondjithe omukwaniilwa Hiskia muJerusalem. Elenga olya kwata po ondjila yaatungi yoonguwo pomukanka gwomeya ngoka tagu kutha omeya mondama yopombanda. 3 Aajuda yatatu oya yi yeke mu tsakaneke: elenga lyomuuwa Eliakim lyaHilkia, amushangampangu Shebna naamushangandjayi Joa yaAsaf. 4 Elenga enene lyomupangeli gwaAssur olya ti kuyo: “Lombwela Hiskia kutya omupangeli omunene gwaAssur ota ti ngeyi: ‘Einekelo lyoye olyo okwiinekela shike?’ 5 Otandi ti: ‘Moohapu dhanathangwa ohamu zi tuu omayele noonkondo pethimbo lyiita? Ngoye owi inekela lye, sho wa tsile ndje ondumbo? 6 Ngiika owi inekela Egipiti, ihe Egipiti olya fa enenge lya shandjuka tali tsu oshikaha shomuntu ngoka ti itsile ko. Omukwaniilwa gwaEgipiti osho a tya, ngele pe na ngoka te mu inekele.’” 7 Elenga enene olya tsikile ko tali ti: “Nenge otamu lombwele ndje mu tye, otwi inekela Omuwa, Kalunga ketu? Hamba, Hiskia ina hanagula po nani omaha gokunonomena niiyambelo yOmuwa, sho a lombwele Aajuda nAajerusalem, ya simaneke oshiyambelo shimwe ashike? 8 Medhina lyamwene gwandje, omupangeli gwaAssur, otandi mbetse nangoye. Otandi ku pe uukambe omayuvi gaali, ngele oto vulu oku u monena aakayili. 9 Ngoye ito gwana nando okumatukila elenga limwe eshona lyokuAssur, ndele natango owi inekela Egipiti te ku tumine omatembakwiita naakayilinkambe! 10 Nenge oto dhiladhila kutya onda homona oshilongo shika noku shi hanagula po ndaa na eutho lyOmuwa? Omuwa oye mwene a lombwele ndje, ndi shi matukile, ngame ndi shi hanagule po.” 11 Eliakim, Shebna naJoa oya lombwele elenga ya ti: “Tatekulu, popya Oshiaramea, otu shi uvite. Ino popya Oshihebeli, aantu ayehe ye li kombanda yedhingililokuma otaye tu pulakene.” 12 Elenga olya yamukula lya ti: “Oto dhiladhila kutya mwene gwandje okwa tumu ndje kumwene gwoye nokungoye amuke, ndi popye oohapu ndhika? Aawoo, ondi na okulombwela wo aantu mboka ye li kekuma, mboka ye na okulya omapumba gawo notaa nu omasita gawo naanaa ngaashi ne.”
OMASIKU 23-29 JANUALI
OMALIKO OKUZA MOOHAPU
DHAKALUNGA | JESAJA 38–42
“Jehova oye ta tsu omukumo oonakuvulwa”
(Jesaja 40:25, 26) Kalunga omuyapuki ota vulu okuyelekwa nalye? Oku na tuu ngoka e mu fa? 26 Tala owala utale kegulu! Olye a shiti oonyothi ndhoka wa tala? Oye ngoka te dhi enditha dha fa etangakwiita. Adhihe okwe dhi tseya nawa, nokehe yimwe ote yi tumbula kedhina lyayo! Oonkondo dhe oonenenene, odha kolelela nokape na ndjoka e yi hunutha po.
ip-1-E ep. 409-410, okat. 23-25
“Hekelekeni aantu yandje”
“Olye a shiti oonyothi ndhoka wa tala?”
23 Opu na natango etompelo kutya omolwashike Aajuda mboka ya li muupongekwa ya li ya pumbwa okukala ye na omukumo. Ngoka a li u uvaneke kutya ote ke ya hupitha oye Omushiti gwiinima ayihe noye Onzo yoonkondo oonenenene. Opo a tse omuthindo iilonga ye iikumithi, Jehova okwa popi kombinga yiinima mbyoka a shita a ti: “Kalunga omuyapuki ota vulu okuyelekwa nalye? Oku na tuu ngoka e mu fa? Tala owala utale kegulu! Olye a shiti oonyothi ndhoka wa tala? Oye ngoka te dhi enditha dha fa etangakwiita. Adhihe okwe dhi tseya nawa, nokehe yimwe ote yi tumbula kedhina lyayo! Oonkondo dhe oonenenene, odha kolelela nokape na ndjoka e yi hunutha po.” — Jesaja 40:25, 26.
24 Kalunga kaIsraeli omuyapuki okwi ipopi ye mwene. Jehova okwa popi kombinga yoonyothi, opo u ulike kutya ye ita vulu okuyelekwa nasha. Ngaashi omuwiliki gwetangakwiita ha vulu okuwilika aakwiita ye, Jehova oye ha wilike oonyothi. Ngele andola oku dhi gongele, ‘kapu na ndjoka te yi hunutha po.’ Nonando oonyothi odhindjidhindji, kehe yimwe ohe yi ithana kedhina nenge shi ikolelela kuukwatya wayo. Ngaashi naanaa aakwiita mboka hayi iyutha komalombwelo, nadho ohadhi kala pomahala gadho nohadhi vulika, molwaashoka Omuwiliki gwadho oku na “oonkondo oonenenene.” Onkee ano, Aajuda mboka ya li muupongekwa oya li ye na etompelo lyokukala ye na omukumo. Omushiti, ngoka ha wilike oonyothi, oku na oonkondo dhokwaambidhidha aapiya ye.
25 Jesaja 40:26 otayi ti: “Tala owala utale kegulu!” Olye mbela gwomutse ta vulu okupataneka elombwelo ndyoka lyaJehova? Aanongononi yoonyothi yopethimbo ndika oye shi holola kutya oonyothi ohadhi monika nawa unene shi vulithe pethimbo lyaJesaja. Aanongononi mboka haya tala kewangandjo nomashina gawo ga dhenga mbanda, otaya tengeneke kutya oku na omilalawili oobiliyona 125. Omulalawili owala gumwe, otagu tengenekwa gu na oonyothi dhi vulithe poobiliyona 100! Ontseyo ndjoka oyi na oku tu inyengitha tu kale twa simaneka Omushiti gwetu nokukala twi inekela thiluthilu momauvaneko ge.
(Jesaja 40:27, 28) Israel, omolwashike to ngungutula to ti, Omuwa ina tseya uudhigu woye nenge e ku kwathe, sho to hepekelwa uuyuuki? 28 Ku shi shi nani? Nani ino shi uva kutya Omuwa oye Kalunga kaaluhe? Oye a shiti omakankameno gevi. Oye iha vulwa ye iha loloka. Owino ye oya nyengana okutseyika.
ip-1-E ep. 413, okat. 27
“Hekelekeni aantu yandje”
27 Jesaja okwa nyola oohapu dhaJehova tadhi holola nkene mboka ya li muupongekwa muBabilonia ya li yu uvite, sho ye li kokulekule noshilongo shawo. Yamwe oya li taya dhiladhila kutya monkalo ondhigu moka ye li, kayi wetike nenge kayi shiwike kuKalunga kawo. Oya li taya dhiladhila kutya Jehova ke na ko nasha nokwaanuuyuuki hoka taya ningilwa. Oya li ya dhimbulukithwa iinima mbyoka ye na okukala ye shi, ngele kasha li okupitila miimoniwa yawo, okwaashoka ya li ya lombwelwa. Jehova ota vulu nokwa hala okuhupitha oshigwana she. Oye Kalunga kaaluhe nOmushiti gwevi alihe. Oku na natango oonkondo ndhoka u ulika meshito, na Babilonia oshinankondo okwa li nokuli e shi katukile onkatu. Kalunga a tya ngawo iha vulwa noiha yemateke oshigwana she. Oshigwana she kasha li tashi ku uva ko thiluthilu shoka Jehova ta ka ninga, molwaashoka uunongo we, oondunge dhe dhokuyoolola netaloko lye oya nyengana okutseyika.
(Jesaja 40:29-31) Oye ta tsu omukumo oonakuvulwa naamboka yaa na oonkondo, oonkondo dhawo ote dhi indjipaleke odhindji. 30 Aagundjuka ohaa vulwa nohaa adhika kuutongwe, aalumentu aagundjuka otaa punduka e taa ihata po, 31 ihe mboka taa inekele Omuwa, ohaa mono oonkondo oompe. Oya fa oontsa tadhi yelutha omawawa pombanda; ohaa matuka yo itaa vulwa; otaye ende noitaa loloka.
ip-1-E ep. 413-415, okat. 29-31
“Hekelekeni aantu yandje”
29 Sho Jehova a popi nkene sha pumbiwa okupa mboka ya loloka oonkondo, okwa li ta dhiladhila kombinga yolweendo oludhigu ndoka oshigwana shaIsraeli sha li tashi ke enda okuza muupongekwa okuya kegumbo. Jehova okwa li a dhimbulukitha oshigwana she kutya ota vulu okukwathela oonakuvulwa mboka hayi indile ekwatho kuye. Nokuli naamboka ye na oonkondo, ano “aalumentu aagundjuka,” nayo ohashi vulika ya vulwe e taa punduka komvulwe. Nonando ongaaka, Jehova oku uvaneka kutya ota ka pa mboka ye mu inekela oonkondo, opo ya vule okumatuka nokweenda. Uuna ontsa tayi tuka ohayi monika ya fa itaayi longitha oonkondo dhasha. Ondhila ndjika yi na oonkondo, ohayi vulu okutengela oowili odhindji, nethaneko lyayo ohali longithwa okuulika kunkene Jehova ha nkondopaleke aapiya ye. Aajuda mboka ya li muupongekwa kaya li ye na okukala ya tila, molwaashoka oya li ye shi shi kutya Kalunga ote ya ambidhidha.
30 Oovelise dhahugunina dhontopolwa 40 yaJesaja, odhi na oohapu tadhi hekeleke Aakriste yashili mboka ye li momasiku gahugunina guuyuni mbuka wa kolokosha. Nonando otu li moothina nomomaupyakadhi ogendji ngoka tage tu teya omukumo, otashi hekeleke okutseya kutya Kalunga oku shi oonkalo oondhigu ndhoka tatu idhidhimikile nosho wo okwaanuuyuuki hoka tatu ningilwa. Otatu vulu okukala nuushili kutya Omushiti gwiinima ayihe, ngoka ‘oondunge dhe kaadhi shi okuyelekwa,’ ota ka vula okukutha po okwaanuuyuuki akuhe momukalo gwontumba pethimbo lye lyo opala. (Episalomi 147:5, 6) Tse itatu vulu okwiidhidhimika koonkondo dhetu yene, ihe Jehova ngoka e li onzo ihaayi hulu po, ota vulu oku tu pa oonkondo. Ota vulu okupa aapiya ye “oonkondo dhi vule ndhoka dhopaunshitwe” pethimbo lyuudhigu. — 2 Aakorinto 4:7, NW.
31 Dhiladhila kAajuda mboka ya falwa muupongekwa muBabilonia momumvo 2617 K.E.N. lwaampo. Oya kala ye li kokulekule noshilando shawo Jerusalem shoka sha hanagulwa po pamwe notempeli yasho. Membo lyaJesaja omu na omahunganeko ngoka taga hekeleke notaga gandja etegameno kutya Jehova ote ke ya galulila kevi lyawo! Momumvo 537 K.E.N., Jehova okwa galulile oshigwana she kegumbo, naashika oshu ulike kutya ye Omugwanithi gwomauvaneko. Tse otatu vulu wo okukala twi inekela Jehova thiluthilu. Omauvaneko ge kombinga yUukwaniilwa ngoka ga tumbulwa membo lyaJesaja, otaga ka gwanithwa. Kayi shi tuu onkundana ombwanawa, ndjoka yi li etumwalaka lyashili lyaantu ayehe!
Konga omaliko gopambepo
(Jesaja 38:17) Tala, oluhodhi olululu olwa shitukile ndje elago. Mohole yoye owa hupitha ndje, owa hili ndje moshilambo shekano. Oondjo dhandje adhihe ongoye we dhi umbile konima yoye.
w03 7/1 ep. 27, okat. 17
“Kalunga oye ohole”
17 Meimbilo lyolupandu tali inyengitha omutima, ndyoka Hiskia a toto konima sho a hupithwa momukithi gwaale gu mu fale meso, okwa ti kuJehova: “Oondjo dhandje adhihe ongoye we dhi umbile konima yoye.” (Jesaja 38:17) Menyolo ndika Jehova ota thanekwa ta kutha po omayono gaangoka i iyela ombedhi noku ga umbila konima Ye, hoka itaa vulu we oku ga mona. Embo limwe lyomauyelele olya ti kutya edhiladhilo ndyoka otali vulu okupopiwa ngeyi: “Owa ningi [omayono gandje] ga kale ga fa inaaga ningwa.” Mbela shoka itashi hekeleke?
(Jesaja 42:3) Oshihenguti sha tanduka ite shi nyanyagula nonyeka tayi tsina ite yi dhimi po. Ota ka uthila ayehe pauyuuki.
Natu kaleni tu na eifupipiko nolukeno ngaashi Jesus
13 Oohapu dhe oombwanawa. Olukeno lwaJesus olwe mu inyengitha a popye nohenda nayalwe, unene tuu mboka ya li taya thindilwa kongudhi. Omuyapostoli Mateus okwa totha moohapu dhaJesaja tadhi popi kombinga yaJesus ndhoka tadhi ti: “Oshihenguti sha tanduka ite shi nyanyagula nonyeka tayi tsina ite yi dhimi po.” (Jes. 42:3; Mat. 12:20) Oohapu ndhoka otadhi ti ngiini? Jesus ka li ha hepeke aantu nenge e ya ninge nayi. Pehala lyaashono, okwa li ha popi oohapu ndhoka tadhi ya talaleke. Oku uvithile wo kehe ngoka e na “omwenyo gwa nyanyagulwa” etumwalaka ndyoka tali mu pe etegameno. (Jes. 61:1) Okwa li i ithana ayehe mboka ya ‘vulwa noya humbatekwa uudhigu’ ye ye kuye, opo ‘e ya pe evululuko.’ (Mat. 11:28-30) Oku uvanekele aalongwa ye kutya Kalunga oku na ko nasha nakehe gumwe ngoka te mu longele, kutya nduno oomboka ‘aashona,’ nenge aadhinwantu. — Mat. 18:12-14; Luk. 12:6, 7.
Elesho lyOmbiimbeli
(Jesaja 40:6-17) Ewi olya ti: “Uvitha!” Onda pula nda ti: “Nandi uvithe shike?” “Uvitha to ti: Aantu ayehe oya fa omwiidhi; nesimano lyawo olya fa oongala dhokelundu. 7 Omwiidhi otagu kukuta, noongala otadhi ganya, uuna Omuwa te dhi pepithile ombepo. Aantu kaa vulathane nomwiidhi. 8 Eeno, omwiidhi otagu kukuta, noongala otadhi ganya, ihe oohapu dhaKalunga ketu otadhi kala sigo aluhe.” 9 Jerusalem, londa pombanda kondundu nou uvithe elaka etoye! Sion, igidha newi lyopombandambanda, u tomone onkundana ombwanawa! Kugagana shili ngoye ino tila! Lombwela iilando yaJuda kutya Kalunga kawo ote ya! 10 Omuwa Omupangeliawike ote ya okulela, oye omunankondoawike. Ote etelele aantu mboka a mangulula, 11 ongomusita ta litha oshigunda she; oonzigona ote dhi gongele pamwe noku dhi humbata momaako ge; oonyali ote dhi sisidha nawa. 12 Oku na tuu ngoka ta vulu okuyeleka efuta neshambekela, nenge a yeleke eyalelo nolundya lwe? Oku na tuu ngoka ta pungula ontsi yevi montungwa, nenge a vihe oondundu niikulundundu moshiviha? 13 Oku na tuu ngoka ta vulu okulombwela Omuwa shoka e na okuninga? Olye ta vulu oku mu longa, nenge e mu pe omayele? 14 Kalunga ota pula oondunge kulye, opo a tseye ye uve ko nokwiilonga kutya iinima ohayi ningwa ngiini? 15 KOmuwa iigwana kayi na po sha; kuye oya faathana neta limwe lyomeya, iipuupuka moshiviha ya fa ontsi. Nge ta tumbu oontuntu, odho oompu dha fa owala ontsi. 16 Iiyamakuti ayihe momakuti gaLibanon inayi gwana okuyambelwa Kalunga ketu, nomiti adhihe kadhi shi odhindji dhi ninge iikuni yokutema omulilo. 17 Iigwana ayihe kayi shi sha koshipala she, kayi na omwago gwasha kuye.
OMASIKU 30 JANUALI–5 FEBULUALI
OMALIKO OKUZA MOOHAPU
DHAKALUNGA | JESAJA 43–46
“Jehova, oKalunga ngoka ha gwanitha po omahunganeko ge shili”
(Jesaja 44:26-28) Ihe aapiya yandje nge taa hunganeke, uuna tandi tumu aatumwa ya holole omadhiladhilo gandje, omadhiladhilo nomahunganeko ngoka otandi ke ga tsitha ga ninge goshili. Ote lombwele Jerusalem kutya aantu yasho omo taa ka kala ishewe, niilando yaJuda kutya otayi ka tungululwa. Otandi ka tungulula omakulukuma gasho. 27 Ongame ngoka tandi lombwele efuta te ti: ‘Pwina; otandi ka kukutika omilonga dhoye.’ 28 Otandi popi Kores te ti: ‘Oye omuntu gwandje, oye ta gwanitha elalakano lyandje alihe.’ Ota ka tya: ‘Jerusalem nashi tungululwe,’ nokotempeli: ‘Omukanka nagu tamekwe.’”
ip-2-E ep. 71-72, okat. 22-23
Kalunga kashili okwa li a hunganeke kutya ota ka hupitha oshigwana she
22 Aantu mboka inaaya nwethwa mo kuKalunga ihaya popi kondandalunde shoka taya hunganeke, molwaashoka ohaya kala ya tila kutya otashi ka kala inaashi gwanithwa. Mepingathano naashono, Jehova okwa li a hunganeke okupitila momupolofeti Jesaja, a holole omulumentu ngoka ta ka longitha a mangulule oshigwana she muukwatwa, opo shi shune kegumbo shi ka tungulule Jerusalem notempeli. Edhina lye oKores, nohi ithanwa Kores Omunene gwaPersia. Jehova okwa li wo a gandja uuyelele nkene Kores ta ka ya muBabilonia, shoka sha li shi na edhingililokuma enene nolya kola. Babilonia osha li sha gamenwa kekuma ele nosha dhingililwa komikanka dhomeya. Kores okwa li ta ka panuna omulonga gwaEufrat, opo a pite mugo. Aanandjokonona yonale, Herodotus naXenophon, oya ti kutya Kores okwa li a panuna mo omeya gomomulonga gwaEufrat ngoka gwa li gwa dhingilila Babilonia. Kores okwe ga panuna mo sigo ga thiki mpoka aakwiita ye taya vulu oku gu taaguluka. Omulonga ngoka ogwa li tagu monika gu li egameno lyaBabilonia, ihe ogwa ka pwina.
23 Ongiini kombinga yehunganeko ndyoka tali ti kutya Kores ota ka mangulula oshigwana shaKalunga, opo shi ka tungulule Jerusalem notempeli yasho? Ombiimbeli oya popya shi na ko nasha naashoka Kores a li e na okuninga, sho ya ti: “Kores, omupangeli gwaPersia ota ti ngeyi: Omuwa, Kalunga komegulu, okwa ningi ndje omuleli guuyuni auhe nokwa pe ndje oshilonga shoku mu tungila otempeli muJerusalem shomuJuda. Kalunga na kale nane amuhe, ne aantu ye. Indeni kuJerusalem, mu tungulule otempeli yOmuwa, Kalunga kaIsrael, Kalunga ngoka ta simanekelwa muJerusalem.” (Esra 1:2, 3) Oohapu dhaJehova ndhoka dha popiwa kuJesaja, odha li dha gwanithwa thiluthilu!
(Jesaja 45:1, 2) Omuwa okwa hogolola Kores a ninge omukwaniilwa! [Okwe] mu gwayeke a sinde iigwana; ote mu tumu, a kuthe aakwaniilwa kiipundi yawo. Omuwa ote ke mu egululila iiyelo yiilando. Omuwa ota lombwele Kores ta ti: 2 “Ongame mwenemwene tandi ku palele ondjila, tandi yelekanitha oondundu niikulundundu. Otandi ka teya po omiyelo dhiiyela iikushu tandi tatula iiyedhilitho yadho yiiyela.
ip-2-E ep. 77-78, okat. 4-6
Jehova, ‘oKalunga omuyuuki nomukwathi,’ (OB-1954)
4 Jehova okwa li a popi okupitila muJesaja, a fa ta lombwele Kores, nonando pethimbo lyaJesaja, Kores ka li a valwa natango. (Aaroma 4:17) Molwaashoka Jehova okwa langeke po Kores komeho yethimbo a ka gwanithe po oshilonga shontumba, Kores otaku vulu okutiwa kutya “omugwayekwa” gwaKalunga. Molwaashoka Kalunga okwa li te ke mu wilika, okwa li ta ka sinda iigwana nokushololitha aakwaniilwa nokukala itaaya vulu oku mu kondjitha. Kores sho a ponokele Babilonia, Jehova okwa li ta ka shilipaleka kutya omiyelo dhasho odha thigwa dhe ekama, dha fa owala ndhoka dha teyagulwa po. Oye a li ta ka kwathela Kores, mokukutha po kehe shimwe tashi mu imbi. Pehulilo, etangakwiita lyaKores olya li tali ka ponokela oshilando nokukutha mo eliko ndjoka lya holekwa momakololo. Shika osho Jesaja a li a hunganeke. Mbela shoka a hunganeke osha li ngaa sha gwanithwa?
5 Momumvo 539 K.E.N. omimvo 200 lwaampono konima yehunganeko lyaJesaja, etangakwiita lyaKores olya li lya yungu ontanda popepi nomadhingililokuma gaBabilonia, opo li ponokele oshilando shoka. (Jeremia 51:11, 12) Aababilonia kaya li ye na ko nasha. Oya li yu uvite kutya oshilando shawo itashi vulu okuponokelwa. Omadhingililokuma gasho ngoka omale oga li ga dhingililwa komikanka dhomeya, ndhoka dha zi momulonga gwaEufrat, ngoka gwa li gwa gamena oshilando. Omimvo dhi vulithe pethele, kapwa li nando omutondi a vulu okuponokela Babilonia. Omupangeli gwaBabilonia, Belshazzar, okwa li u uvite lela e li megameno nokwa li nokuli a hiya oomvalekele dha simana a lye pamwe nadho muuwa we. (Daniel 5:1) Ongulohi ndjoka yomasiku 5/6 Kotoba, Kores netangakwiita lye oya li ya ponokele oshilando shoka.
6 Ooindjiniya dhaKores odha li dha panuna omulonga gwaEufrat, opo omeya ngoka haga kunguluka okuza kuBabilonia kaaga kungulukile kuumbugantu woshilando. Inapu pita ethimbo ele, omeya gomomulonga naangoka ga li ga dhingoloka Babilonia oga ningi omafupi, naakwiita yaKores oya li ya vulu okupita momulonga ngoka yu uka pokati koshilando. (Jesaja 44:27; Jeremia 50:38) Shoka tashi kumitha osho kutya omiyelo ndhoka dha gama lwokomulonga, odha li dhe eguluka, ngaashi owala Jesaja a hunganeke. Etangakwiita lyaKores olya ponokele muBabilonia, e tali kwata ko uuwa washo, nolya dhipaga omukwaniilwa Belshazzar. (Daniel 5:30) Oshilando shoka olya li lye shi ponokele noku shi sinda muusiku wumwe. Babilonia osha teka po, nehunganeko ndyoka olya gwanithwa.
(Jesaja 45:3-6) Otandi ke ku pa omaliko gomomilema nuuyamba womomahala gomeholamo. Oto ka tseya kutya ongame Omuwa, Kalunga kaIsrael ngoka nde ku ithana edhina lyoye. 4 Otandi ku langeke po, u kwathe oshigwana shandje Israel, oluvalo lwaJakob ndoka nda hogolola. Onde ku pe esimano enene, nando owa li inoo tseya ndje. 5 “Ongame Omuwa; kaku na kalunga gulwe. Otandi ke ku pa oonkondo ndhoka to pumbwa, nando ngoye ino tseya ndje. 6 Otandi shi ningi, opo shaa ngoka kooha dhuuyuni sigo okooha oonkwawo a kale e shi shi kutya ongame Omuwa nokaku na we kalunga gulwe.
ip-2-E ep. 79-80, okat. 8-10
Jehova, ‘oKalunga omuyuuki nomukwathi,’ (OB-1954)
Omolwashike Jehova a hokwa Kores?
8 Konima sho Jehova a popi kutya olye ta ka ponokela Babilonia nongiini te ke shi ninga, okwa yelitha ishewe kutya omolwashike Kores oye te ke shi sinda. Jehova, okwa popi pahunganeko ta lombwele Kores, a ti: “Oto ka tseya kutya ongame Omuwa, Kalunga kaIsrael ngoka nde ku ithana edhina lyoye.” (Jesaja 45:3b) Shoka oshe eleka sho omupangeli gwepangelo etine enankondo lyomuuyuni mondjokona yOmbiimbeli a mono kutya okwa vulu okusindana, molwaashoka a kwathelwa kugumwe ngoka e mu vule, Jehova, Omunamapangelo gweshito alihe. Kores okwa li e na oku shi ndhindhilika kutya ngoka e mu hogolola nenge e mu pe oshinakugwanithwa, oJehova, Kalunga kaIsraeli. Ombiimbeli otayi shi ulike kutya Kores okwa li shili e shi zimine kutya okwa vulu owala okusindana kekwatho lyaJehova. — Esra 1:2, 3.
9 Jehova okwa li wo a yelitha etompelo ekwawo kutya omolwashike a kwathele Kores a sinde Babilonia, a ti: “Otandi ku langeke po, u kwathe oshigwana shandje Israel, oluvalo lwaJakob ndoka nda hogolola. Onde ku pe esimano enene, nando owa li inoo tseya ndje.” (Jesaja 45:4) Kores sho a sindi Babilonia, osha li sha kumitha uuyuni awuhe. Epangelo enankondo muuyuni awuhe olya li lya hulu po nokwa ka landula limwe, naashoka osha thigile omapipi ngoka ga li tage ke ya ondjokonona. Iilongo yopuushiinda mbyoka ya li tayi ipula unene naashoka ye wete tashi ningwa po, otashi vulika ya li ya kumwa sho yu uvu kutya Babilonia okwa ponokelwa omolwAajuda, oluvalo lwaJakob, omayuvi omashona mboka ya li muupongekwa muBabilonia, nonande oya li ya talika ko inaaya simana. Aaisraeli mboka ya li ya hupu po, oya li ye na ondilo lela momeho gaJehova. Oya li “oshigwana” she. Miigwana ayihe mbyoka ya li kombanda yevi, Aaisraeli oyo ya li “aahogololwa” ye. Nonando Kores ka li e shi kutya Jehova olye, okwa li a longithwa kuYe e li omugwayekwa gwe, opo a sinde oshilando shoka sha li inaashi hala okupititha mo oonkwatwa dhasho. Kalya li elalakano lyaKalunga, opo oshigwana she shoka a hogolola shi mone iihuna sigo aluhe moshilongo kaashi shi shaandjawo.
10 Opu na ishewe etompelo etitatu lya simanenena kutya omolwashike Jehova a longitha Kores a sinde Babilonia. Jehova okwa ti: “Ongame Omuwa; kaku na kalunga gulwe. Otandi ke ku pa oonkondo ndhoka to pumbwa, nando ngoye ino tseya ndje. Otandi shi ningi, opo shaa ngoka kooha dhuuyuni sigo okooha oonkwawo a kale e shi shi kutya ongame Omuwa nokaku na we kalunga gulwe.” (Jesaja 45:5, 6) Odhoshili kutya okuteka po kwaBabilonia, epangelo enankondo muuyuni awuhe, oku ulike kutya Jehova oKalunga e li ngiini, shoka shu ulukile kehe gumwe kutya oye owala a gwana okulongelwa. Molwaashoka oshigwana shaKalunga osha li sha mangululwa, aantu ya za miigwana oyindji, okuza kuuzilo sigo okuuninginino, otaye ke shi ndhindhilika mo kutya Jehova oye owala Kalunga kashili. — Maleaki 1:11.
Konga omaliko gopambepo
(Jesaja 43:10-12) “Aaisraeli, one oonzapo dhandje; aantu yandje nde mu hogolola, opo mu tseye ndje ne mu itaale ndje nokuuva ko kutya ongame. Kaku na Kalunga a li ndje komeho, nokaku na ta ka landula ndje. 11 “Ongame, ongame Omuwa, kaku na omuhupithi gulwe, ongame awike. 12 Ongame nda hunganeke shoka tashi ka ningwa po nonde mu kwatha noku mu uvithila. Mokati keni kamwa li kalunga omukwiilongo a ningile ngeyi; one oonzapo dhandje kutya ongame Kalunga.
w14 11/15 ep. 21-22, okat. 14-16
‘Oshigwana shoka shi na Jehova oye e li Kalunga kasho’
AAISRAELI OYA LI OONZAPO NENGE TU TYE OSHIGWANA SHOKA HASHI ITHANWA NEDHINA LYAJEHOVA
14 Aaisraeli oya li haya longele Kalunga kawo, Jehova, omanga iigwana yilwe nayo ya li hayi longele iikalunga yayo. Pethimbo lyomupolofeti Jesaja, Jehova okwa li a yelekanitha onkalo yuuyuni naashoka hashi ningwa mompangu. Okwa li a pula iikalunga yiigwana yi gandje uunzapo wayo mboka tawu ulike kutya yo ookalunga kashili aanankondo. Jehova okwa popi a ti: “Ithaneni iigwana yi ye koompangu. Olye gwomookalunga kawo ta vulu okuhunganeka onakuyiwa? Olye gwomuyo a hunganeke iinima yananena? Ookalunga mboka naa ete po oonzapo dhawo, ya holole kutya oye na oshili, ye ete etompelo lyoshili yoohapu dhawo.” — Jes. 43:9.
15 Ookalunga kiigwana oya li ya nyengwa okugandja uunzapo kutya yo oye li ookalunga. Oya li ihaaya popi nohaya humbatwa kwaamboka haye ya longele. (Jes. 46:5-7) Ihe Jehova okwa li a lombwele oshigwana shaIsraeli a ti: “Aaisraeli, one oonzapo dhandje, . . . aantu yandje nde mu hogolola, opo mu tseye ndje ne mu itaale ndje nokuuva ko kutya ongame. Kaku na Kalunga a li ndje komeho, nokaku na ta ka landula ndje. ‘Ongame, ongame Omuwa, kaku na omuhupithi gulwe. . . . One oonzapo dhandje. . . . ongame Kalunga.’” — Jes. 43:10-12.
16 Ngaashi owala iigwana hayi gandja uunzapo moompangu, oshigwana shaJehova nasho ohashi ulike nesimaneko kutya Jehova oye awike Kalunga kashili. Jehova okwa li e shi ithana ngiini? Ombiimbeli otayi yamukula tayi ti: “Aantu mboka ndi ishitile ngame mwene, oyo notaa ka imbila ndje omahambelelo.” (Jes. 43:21) Aaisraeli oya li oshigwana shoka hashi ithanwa nedhina lye. Sho Jehova e shi mangulula mo muupika waEgipiti, okwa li a tegelela shi kale tashi vulika kuye. Okwa li wo a tegelela shi kale tashi mu simaneke shili, molwaashoka oye Omupangeli gwasho. Omupolofeti Mika okwa li a popi nkene oshigwana shaJehova kunena shi na okwiihumbata sho a ti: “Oshigwana kehe otashi simaneke nokuvulika kuKalunga kasho shene, ihe tse otatu ka longela nokuvulika kOmuwa Kalunga ketu aluhe sigo aluhe.” — Mika 4:5.
(Jesaja 43:25) Ihe natango tuu, ongame, eeno, ongame Kalunga tandi dhimi po omayonagulo goye omolwandje mwene, noondjo dhoye itandi dhi dhimbulukwa we.
ip-2-E ep. 60, okat. 24
“One oonzapo dhandje”!
24 Ndhindhilika kutya Jehova ina sila ohenda oshigwana shaIsraeli, molwaashoka shi itedhulula, ihe okwe shi ningi opo a simanekwe. Edhina lye olya li lya kwatelwa mo shili. Andola okwe ethele oshigwana shaIsraeli shi kale muupongekwa sigo aluhe, ando edhina lye olya ka shekwa kwaamboka ye shi wete. (Episalomi 79:9; Hesekiel 20:8-10) Nokunena, aantu otaya hupithwa, ihe shoka oshi li puutiyali mokuyukipalitha edhina lyaJehova nuunamapangelo we. Nonando ongawo, Jehova oku hole mboka haya taamba ko egeeloputudho lye nopwaa na okwoongaonga nosho wo mboka haye mu longele mombepo nomoshili. Oku ulike kutya oku ya hole kutya nduno aagwayekwa nenge oonzi dhilwe, moku ya dhimina po omayono gawo pakankameno lyeyambo lyaJesus Kristus. — Johannes 3:16; 4:23, 24.
Elesho lyOmbiimbeli
(Jesaja 46:1-13) Ndika olyo ehulilo lyiimenka yaBabilon. Bel naNebo oya li ya simanekwa nale, ihe ngashingeyi otayi tsilikwa kuusino, yi ninge omitsalo koombunda dhiinamwenyo ya loloka. 2 Iimenka itayi vulu okwiihupitha yo yene; otayi kwatwa po notayi yiwa nayo. Ndika olyo ehulilo lyiimenka yaBabilon. 3 “Pulakenii ndje, ne oluvalo lwaJakob, amuhe mboka mwa hupu ko yomoshigwana shaIsrael. Onde mu dhiginine okuza kevalo lyeni. 4 Ongame Kalunga keni notandi mu gamene, sigo tamu kulupa mu ninge oomvi. Onde mu shiti notandi mu gamene; otandi mu kwatha notandi mu hupitha. 5 “Otamu yeleke ndje nalye? Oku na tuu ngoka a fa ndje? 6 Aantu taa dhitula oompunda dhawo e taa pimpi mo oshingoli; otaa vihi oshisiliveli moshiviha. Otaa futu omuhambuli gwoshingoli, a hambule oshimenka; otaye shi inyongamene e taye shi simaneke! 7 Oyo taye shi itsike komapepe gawo e taye shi humbata; otaye shi thikameke, sho itaashi vulu okwiinyenga. Ngele ku na ngoka te shi galikana, itashi vulu okuyamukula nenge shi mu hupithe muudhigu. 8 “Ne aalunde, dhimbulukweni shika; shi konakoneni moomwenyo dheni, ne aanandumbo. 9 Dhimbulukweni shoka sha ningilwe konale ndjo; shi konakoneni kutya ongame awike Kalunga, nokaku na we gulwe e thike pungame. 10 Okuza kontsapo onda hunganeke mbyoka tayi ya; onalenale nda popi mbyoka tayi ka ningwa. Onda tile, omadhiladhilo gandje itaga ka gwila pevi, notii ka gwanitha ashihe nda hala oku shi ninga. 11 Otandi ithana omuntu e ye ta zi kuuzilo; ota ka koloka ko a fa okakodhi e ta gwanitha shoka nda dhiladhila. Onda popi, notashi ka gwanithwa. 12 Pulakenii ndje, ne aatangalali, one tuu mboka mwa kala kokule nuuyuuki. 13 Otandi eta esiku lyuuyuuki popepi, kali li we kokule. Ehupitho lyandje itali kankama we. Otandi hupitha Sion nokweetela Israel esimano.