ONGULUMAMBO MOINTANETA yiileshomwa yopaMbiimbeli
ONGULUMAMBO MOINTANETA
yiileshomwa yopaMbiimbeli
Oshindonga
  • OMBIIMBELI
  • IILESHOMWA
  • OKUGONGALA
  • w91 8/1 ep. 7
  • Uukolele nElago—Ongiini To Vulu Oku Yi Mona?

Oshitopolwa shika kashi na okavidio.

Opu na epuko lyasha, okavidio itaka yi komeho.

  • Uukolele nElago—Ongiini To Vulu Oku Yi Mona?
  • The Watchtower Announcing Jehovah’s Kingdom—1991
  • Uupalanyolo uushona
  • Uuyelele wa faathana
  • Uukolele nElago—Tayi Hokololwa Paufupi
  • Uukwaniilwa, nenge Epangelo, lyaKalunga
  • Otatu Vulu Mbela Okunyanyukilwa Ngashingeyi Uukolele nElago?
  • Uukolele Woye, Elago Lyoye
  • Uukolele nElago—Oto Vulu Oku Yi Mona?
    The Watchtower Announcing Jehovah’s Kingdom—1991
  • Openi tatu vulu okumona enyanyu?
    Oshungolangelo tayi tseyitha uukwaniilwa waJehova—2004
The Watchtower Announcing Jehovah’s Kingdom—1991
w91 8/1 ep. 7

Uukolele nElago—Ongiini To Vulu Oku Yi Mona?

AANTU oya mona nale kutya opu na ekwatathano lya kola pokati kuukolele nelago. Hippokrates, ngoka ha talika ko oye “he yuunamiti,” okwa ti: “Omuntu omunandunge oku na okumona kutya uukolele owo elaleko nuuyamba enenenene ndyoka omuntu ta nyanyukilwa.” Omufilosofi Omundowishi Arthur Schopenhauer okwa ti: “Aatondi yaali yelago lyomuntu oyo uuwehame nelalangali.”

Membo Anatomy of an Illness as Perceived by the Patient, Norman Cousins okwa hokolola nkene ye a longitha okuyola mekondjo lye okukondjitha omukithi ngoka tashi vulika gwa li tagu vulu oku mu kutha omwenyo. Ye okwa ti kutya shimwe shoka she mu kwathele mealuko lye osha li okuyola tashi zi komutima omanga ye a li ta tala kookino dhiiyolitha. Oondohotola dha simana odha tameke okukonakona ekwatho ndyoka tashi vulika li monike moochemi dhontumba, ndhoka dha lukwa mOshiingilisa endorphines, ndhoka hadhi gandjwa molutu uuna tatu yolo. Ano tse otatu vulu okumona uunongo wa nwethwa mo weyele: “Omutima gu na enyanyu tagu kwathele mokwaaluka.”—Omayeletumbulo 17:22, KB.

Ihe aakonakoni oya mono inaashi monika nale kutya uukolele u li nawa hawo naanaa tau shilipaleke elago, molwashoka aantu oyendji mboka ye na uukolele kaye na elago. Ekonakono, ndyoka lya kankamena komayamukulo momusholondondo gwomapulo gaantu ye vulithe pe 100 000 olya ningitha opo Jonathan Freedman e ye pehulithodhiladhilo inaali tegelelwa kutya oyendji ye vulithe poopersenda 50 dhaantu mboka kaaye uvitile onkalamwenyo yawo elago oya li ye na uukolele u li nawa.

Uukolele nElago—Tayi Hokololwa Paufupi

Openi nduno tatu vulu okukonga uukolele nelago mbyoka ihaayi monika aluhe? Etaloko li hokitha olya li lya gandjwa omathelemimvo ogendji ga piti kuConfucius: “Epangelo ewanawa otali monika ngele mboka ye li popepi taa uvithwa elago, naamboka ye li kokule taa nanenwa kulyo.” Okuhedha kethimbo lyetu, omulumentu omunepangelo Thomas Jefferson okwa ti kutya elalakano awike lyepangelo olyo “okushilipalekela elago olindji ongundu onene yaantu mboka ya hangana kohi yepangelo ndyoka.”

Dhoshili, ekonakono lyuukeka otali holola kutya eyamukulo lyolela kokukonga kwaantu uukolele nelago otali ulike lelalela koshinima shimwe—epangelo.

Molweendo lwomathelemimvo ga piti, aantu oyi iyukitha kepangelo omolwelago lyawo. Pashiholelwa, Epopyo lyEmanguluko lyIilongohangano olya kwatela mo oohapu ndhika dha tseyika nawa: “Tse otatu taamba ko ooshili ndhika pwaahenomalimbililo: Aantu ayehe oya shitwa shi thike pamwe noya pewa kOmushiti gwawo Omauthemba itaaga vulu oku ya kuthwa, moka mwa kwatelwa Omwenyo, Emanguluko okulalakanena Elago.” Ndhindhilika kutya epangelo ndyoka lya tegamenwa moka olya li owala lyu uvanekela aalelwa yalyo uuthemba wokulalakanena elago. Shi na ko nasha nuukolele, oshi shi okupandulwa kutya omapangelo ogendji oga humitha komeho ooprograma dhokuhwepopaleka uukolele waakwashigwana yawo. Natango, uukolele u li nawa olwindji aantu oyendji ihaye u mono.

Ihe ongiini mbela kombinga yepangelo ndyoka tali uvaneke nokuli okugandja oshindji shi vulithe mpono? Ongiini mbela ngele lyo itali uvaneke owala uuthemba wokulalakanena elago ihe elago lyo lyene? Nongiini nee mbela ngele lyo itali uvaneke owala oasuransi yuukolele ihe uukolele u li nawa wo wene? Ito ka kala mbela wa nyanyukwa kombinga yuushili kutya oshinima shino monakuyiwa otashi ka fala uuntu mokukonga uukolele nelago mepangelo ndika?

Opu na oyendji nena mboka tashi vulika taa dhiladhila kutya osho ondjodhi yaa shi yolela, ihe epangelo lya tya ngaaka muushili wo wene otali hunganekwa notali hokololwa unene nkene li li. Tse otatu vulu okumona uuyelele u shi kwiinekelwa mOmbimbeli Ondjapuki, nepangelo olyo Uukwaniilwa waKalunga wopaMessias.

Uukwaniilwa, nenge Epangelo, lyaKalunga

Olwindji Ombimbeli ohayi popi kombinga ‘yuukwaniilwa waKalunga.’ Owo naanaa shike? Webster’s New World Dictionary of the American Language otayi fatulula “uukwaniilwa” owo “epangelo nenge oshilongo kohi yewiliko lyomukwaniilwa nenge omukwaniilwakiintu.” Oku shi popya sha yela, Uukwaniilwa waKalunga owo epangelo, epangelo lyopaukwaniilwa li li kohi yewiliko lyOmwana gwaKalunga omugwayekwa noye Omukwaniilwa, Jesus Kristus. Epangelo ndika olya simana naanaa ngiini shi na ko nasha nompangela yaKalunga? Natu ethe oohapu dhaJesus dhi tu pe eyamukulo: “Kongeni tango uukwaniilwa waKalunga . . . Evaangeli ndika lyuukwaniilwa otali uvithilwa uuyuni auhe . . . Ondi na [okuuvitha] evaangeli lyuukwaniilwa waKalunga, oshoka olyo tuu ndika nde li tuminwa. . . . Uukwaniilwa waKalunga [otau] uvithwa, ihe ayehe otayi iyundulile mo noonkondo.”—Mateus 6:33, KB; 24:14, KB; Lukas 4:43, KB; 16:16, KB.

Oshitya “uukwaniilwa” osha longithwa iikando oyindji yi vulithe pethele momahokololo gEvaangeli lyonkalamwenyo yaJesus, oolumwe osha tumbulwa nomuthindo omunene mekwatathano nuukolele nonelago. Ndhindhilika Mateus 9:35: “Jesus nokwa li te endaenda niilando ayihe nomikunda, okwa longo aantu moosinagoga dhawo nokwa uvitha evaangeli [lyuukwaniilwa, KB] nokwa aludha aavu yi ili noyi ili nokehe tuu oshiponga.” Nonando Jesus elongo lye li na ko nasha nUukwaniilwa okwe li kwatakanitha nuukolele u li nawa, tse otu na okundhindhilika kutya okwaaludha omikithi kwe hako kwa li kwa simana unene ngaashi euvitho nelongo lye. Ye okwa li a tseyika oye “Omuhongi,” ke shi “Omwaaludhi.” (Mateus 26:18; Markus 14:14; Johannes 1:38) Ye ka li itula unene mokwaaludha aantu nenge okusila oshimpwiyu aavu. Uukwaniilwa owa li aluhe kuye wa simana noonkondo. Mokwaaludha aantu ye okwa holola olukeno lwe olunene noku ulike kutya ye okwa li a ambidhidhwa kuKalunga.

Omaaludho gaJesus oga li wo ethano lyankene ye ta ka ningulula uukolele wuuntu uuna Uukwaniilwa waKalunga tau ka kala u na epangelo alihe kombanda yevi. Otashi kolekwa kemoniko ndyoka lya nyolwa mEhololo 22:1, 2: “Oye noku ulukile ndje omulonga gwomeya gomwenyo, gwa fuluka omuyelele ongekende moshipangelapundi shaKalunga noshOnzigona. Mokati komapandaanda gasho nohandika nohandiyaka yomulonga kwa kala ku na omuti gwomwenyo, hagu imi lwomulongo [nalwaali] nokugandja kehe tuu omwedhi iiyimati yagwo; niifo yomuti nguka oyo oyokwaaludha aantu.”

Ihe openi tatu vulu oku ke shi nyanyukilwa? Otashi vulika tashi monika oshiwanawa noonkondo okukala netegameno kutya epango ekumithi lya tya ngawo otali vulu okumonika kombanda yevi. Ihe dhimbulukwa oohapu dhaJesus ndhoka tashi vulika we dhi longitha nale ngoye mwene megalikano lyoye: “Uukwaniilwa woye nau ye; ehalo lyoye nali gwanithwe kombanda yevi wo ngaashika megulu.”—Mateus 6:10, KB.

Ano etegameno lyetu lyuukolele nelago yomonakuyiwa lyashili noli shi kwiinekelwa, olya kwatelwa mUukwaniilwa waKalunga wopaMessias. Ihe opu na natango epulo ndyoka li na okuyamukulwa.

Otatu Vulu Mbela Okunyanyukilwa Ngashingeyi Uukolele nElago?

Ngele tse otatu gwanitha omakotampango gOmbimbeli, otatu vulu nokuli okunyanyukilwa ngashingeyi uukolele nelago oyindjiyindji. Ngaashi shu ulikwa nale olwindji momapandja goshifo shika, mboka haya longitha aluhe Ombimbeli monkalamwenyo yawo oya gamenwa komaupyakadhi guukolele ngoka hage etwa kokwaahenuuyogoki kwomomilalo, okuhila omakaya, okunwa sha pitilila nokulongitha nayi iingangamithi. Yo ohaya nyanyukilwa wo omauwanawa gonkalamwenyo ya gundjila nekwatathano li li nawa niilyo yuukwanegumbo wawo nonayalwe.

Ihe tse otwa mona nale kutya uukolele u li nawa itau fala naanaa kelago tali kalelele. Oshike mbela tashi ka tegelelwa kungoye opo u vule okukala wu uvite elago unene?

Mekonakono ndyoka lya tumbulwa nale, Jonathan Freedman okwa konakona epulo ndyoka nuukeka. Ye okwa konakona iinima ngaashi “Ohole nOmilalo,” “Uugundjuka nUukokele,” “Iiyemo nElongo,” nonokuli “Oshilando nOmikunda.” Otashi vulika to ka hokwa okutseya kutya ye okwa mona kutya iinima mbika itayi ti sha unene shi na sha nelago lyo lyenelyene lyomuntu. Pashiholelwa, ye okwa tumbula iinima yaantu mboka ya li ye na iikwamaliko oyindji, ihe natango kaye uvite elago, nokwe ya pehulithodhiladhilo ndika: “Oshe tu kumitha okumona kutya iiyemo nenge elongo hayo tayi dhana onkandangala onene melago lyomuntu.”

Ehulithodhiladhilo lye otali koleke oohapu dhomunyoli omunandunge gwOmbimbeli, omuyapostoli Paulus, ngoka a ti: “Ngame ndi igilile okugwana naambyoka ndi yi na.” (Aafilippi 4:11) Dhiladhila wo konima koohapu dhaJesus: “Lungameni, ne mu angale uuhalu weliko, oshoka omwenyo gwomuntu ihagu hupithwa kegwano lyeliko lye.”—Lukas 12:15.

Dhoshili, Omuprofesoli Freedman okwa thika pehulithodhiladhilo ndika: “Tse otu wete oshikando noshikando kutya aantu mboka kaaye uvite elago mboka sha yela kutya oye na ayihe mbyoka yo ya hala, oyo haa ti kutya onkalamwenyo yawo itayi ti sha nokayi na mpo yu uka.” Okwa gwedha po: “Ngame inandi hala oku shi ninga oshinima oshinene, ihe otashi monika sha fa omithika dhopambepo tadhi nwetha mo omaiyuvo gomuntu pamukalo omwaanawa kombinga yankene iinima yi li shili, omanga okwaa na omithika dhopambepo taku nayipike iinima yilwe noku yi kutha uuwanawa wayo owundji.”

Pethimbo lyetu otu wete kutya omapopyo ngoka ogoshili. Tala momudhingoloko gwoye. Ku wete nando mbela kutya konyala aantu ayehe, mboka ye na iinima iishona, naamboka ye na oyindji, otaa lalakanene elago ihe kaye li wete naanaa? Dhoshili, yamwe oya teka omukumo notaa hupu nokwaahenetegameno lyasha, ihe oyendji monkalamwenyo yawo ayihe otaa lalakanene sha shoka itaaya adha nando. Yamwe otaa hokana opo ya mone elago, omanga aashiinda yawo taa hengathana molwetompelo olyo tuu ndyoka. Yalwe otayi iteya po yo yene niilonga yawo palutu nenge pamadhiladhilo, omanga yalwe taye etha iilonga yawo okunyanyukilwa omafudho omale notashi vulika taga pula iimaliwa oyindji. Ayehe oye na omalalakano ga faathana ngoka ihaaga monika gokukala nuukolele nonelago. Oye yi mona ngaa mbela? Ngoye owe yi mona?

Uukolele Woye, Elago Lyoye

Uushili owo kutya ngoye oto vulu okunyanyukilwa ngashingeyi uukolele nelago oyindji. Ngiini mbela?

Oshi li pandunge lela okusila oshimpwiyu uukolele woye pamukalo gu li pandjele, ngaashi okulongitha epukululo lyOmbimbeli tali longo. Otashi ka kwathela wo ngele ngoye to tala ko iinima naanaa ngaashi yi li. Otashi ti kutya tse otu na okumona kutya omalutu getu inaagu udhithwa otashi vulika ga vule okweehama, ihe itatu ka sa uunye uuna tashi ningwa. Otashi vulika tashi ka pula eitulomo tu kakatele etaloko ewanawa lyonkalamwenyo omanga twa tegamena aluhe euvaneko lyuukolele wu udhithwa muuyuni uupe tau ya.

Okumona ngele ngoye ou na ngashingeyi elago olindji, ipula ngoye omwene omapulo ngaka: 1. Ohandi pangele ngaa shili onkalamwenyo yandje? 2. Ondi iyuvitile mbela ngame mwene ombili nosho wo mboka ya dhingoloka ndje? 3. Ondi uvitile mbela ombili iinima oyindji mbyoka nda ninga monkalamwenyo yandje moku shi talela muuyelele wOmbimbeli? 4. Ngame nuukwanegumbo wandje ohatu nyanyukilwa mbela iilonga yetu yokulongela Kalunga?

Ehogololo oli li unenetuu kutse yene. Otashi vulika oyendji yomutse ye na uukolele u li nawa, na tse otatu vulu wo okukala tu na elago. Ihe otu na okukala tu na omalalakano gopambepo nopo nduno otu na okulalakana oku ga adha. Dhimbulukwa oohapu dhaJesus: “Kokuma nkoka kwa kala emona lyoye, oko kwa kala nomwenyo gwoye.” (Mateus 6:21) Tse otu na etompelo lya kankamena kOmbimbeli okutegamena nokuli uukolele nelago oyindji kohi yelelo lyUukwaniilwa wopaMessias. Nopo nduno otatu vulu okunyanyukilwa uukolele nelago ya gwanenena.

[Ethano pepandja 7]

Oshi li enyanyu kaantu aanelago okuhokololela yalwe etegameno lyawo lyuukolele wu udhithwa

    Ndonga Publications (1987-2025)
    Za mo
    Inda mo
    • Oshindonga
    • Tumina yalwe
    • Hogolola
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Ngele to longitha ongulumambo yetu
    • Uuyelele wiinima yopaumwene
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Inda mo
    Tumina yalwe