Aakriste Yashili Ayehe Oye Na Okukala Aauvithi yEvaangeli
“Longa oshilonga shomuuvithi gwevaangeli [nenge, omutumwa].”—2 TIMOTEUS 4:5, faathanitha enyolo lyopevi mu NW.
1. Onkundana ombwanawa ndjoka yu uvithwa kaauvithi yevaangeli yomethelemimvo lyotango oya li shike?
OKUKALA omuuvithi gwevaangeli nena otashi ti shike? Ngoye mbela omuuvithi gwevaangeli? Oshitya “omuuvithi gwevaangeli” otashi zi koshitya shOshigreka eu·ag·ge·li·stesʹ, shoka tashi ti “omuuvithi gwonkundana ombwanawa.” Okuza kedhikopo lyegongalo lyopaKriste mo 33 E.N., onkundana ombwanawa yopaKriste oya kala nokutsa omuthindo oshilongitho shaKalunga shokweeta ehupitho nokuuvitha kutya Jesus Kristus ota ka galuka konima yethimbo okutameka nepangelo lye lyUukwaniilwa mokupangela aantu.—Mateus 25:31, 32; 2 Timoteus 4:1; Aaheberi 10:12, 13.
2. (a) Oshikalimo shonkundana ombwanawa osha nenepekwa ngiini methimbo lyetu? (b) Aakriste ayehe yashili oye na nena oshinakugwanithwa shashike?
2 Okuza 1914 opwa li omauliko ogendji ngoka tagu ulike kutya endhindhiliko ndyoka Jesus a gandja shi na ko nasha nokugaluka kwe nokukala po kwe mokwaamonika, otali gwanithwa. (Mateus 24:3-13, 33, faathanitha NW) Onkundana ombwanawa oya li tayi vulu ishewe okukala ya kwatela mo uutumbulilo “uukwaniilwa waKalunga ou li popepi.” (Lukas 21:7, 31, KB; Markus 1:14, 15) Dhoshili, ethimbo olya thiki opo ehunganeko lyaJesus ndyoka lya nyolwa muMateus 24:14 (NW) li gwanithwe momukalo omunene: “Onkundana ombwanawa yuukwaniilwa otayi ku uvithilwa uuyuni auhe moka mu liwe, yi ningile iigwana ayihe ehokololo; notaku ya ihe ehulilo.” Omolwaashono okuuvitha evaangeli kwa kwatela mo ngashingeyi okutseyitha nuuladhi Uukwaniilwa waKalunga mboka wa dhikwa nale, nosho wo omalaleko nuuyamba ngoka masiku tau ke etela aantu aavuliki. Aakriste ayehe oya pewa elombwelo okulonga iilonga mbika ‘nokuninga aantu aalongwa.’—Mateus 28:19, 20; Ehololo 22:17.
3. (a) Oshitya “aauvithi yevaangeli” oshi na eityo egwedhwa po lini? (Tala moInsight on the Scriptures, Oshitopolwa 1, epandja 770, momukweyo omuti-2, okatendo 2.) (b) Otashi eta omapulo geni?
3 Kakele kokuuvitha onkundana ombwanawa kwongeya, Ombimbeli ohayi longitha oshitya “omuuvithi gwevaangeli” mondunge yi ikalekelwa shi na ko nasha naamboka ya thiga po iitopolwa yopuyo oku ka uvitha onkundana ombwanawa miitopolwa moka inaamu longwa nale. Methelemimvo lyotango opwa li aatumwa aauvithi yevaangeli oyendji, ngaashi Filippus, Paulus, Barnabas, Silas naTimoteus. (Iilonga 21:8, NW; Aaefeso 4:11, NW) Ihe oshi li ngiini kombinga yethimbo lyetu ndyoka li ikalekelwa okuza mo 1914? Oshigwana shaJehova oshi igandja mbela nena shi kale aauvithi yevaangeli miitopolwa moka sha kala nosho wo metumo?
Ehumokomeho Okuza Mo 1919
4, 5. Mbala konima yo 1914 iilonga yeuvitho lyevaangeli oya li ye ende ngiini?
4 Sho Iita yOtango yUuyuni yomo 1918 ya hulu, okupatanekwa kwaapiya yaKalunga kaashunimonima nosho wo kaakwambepo yUukwakriste nokookuume kawo yopapolotika okwi indjipala noonkondo. Dhoshili, okuuvitha evaangeli kwashili kwopaKriste muJuni 1918 okwaa le ku mwene sho aakuluntu aakwatelikomeho yEhangano lyoWatch Tower mIigwanahangano ya tokolelwa okukala mondholongo oomvula 20 molwokupewa uusama kwiifundja. Mbela mboka ye tonde Kalunga oye shi pondola ngaa okuhulitha po euvitho lyonkundana ombwanawa?
5 MuMarsa 1919 aakuluntu yEhangano oye ethiwa inaashi tegelelwa, nokonima oya lombwelwa kutya kaye na ondjo shi na ko nasha nomapopyo giifundja ngoka ge ya tulitha mondholongo. Nemanguluko lyawo ndyoka opo ye li mono, Aakriste mbaka aagwayekwa oya mono kutya opu na natango iilonga oyindji yi na okulongwa manga inaaya gongelelwa ondjambi yawo yomegulu ye li aathigululi pamwe naKristus mUukwaniilwa waKalunga.—Aaroma 8:17; 2 Timoteus 2:12; 4:18, NW.
6. Ehumokomeho lini lya ningwa miilonga yeuvitho lyevaangeli pokati ko 1919 no 1939?
6 Mo 1919 opwa li aashona ye vulithe 4 000 mboka ya li ya lapota kutya oya kutha ombinga meandjaganeko lyonkundana ombwanawa. Momimvo omilongo mbali dha ka landula ko, aalumentu oyendji oyi igandja yo yene ye li aatumwa aauvithi yevaangeli, nayamwe oya tuminwa kiilongo yomuAfrika, Asia naEuropa. Mo 1939, konima yoomvula 20 dheuvitho lyUukwaniilwa, Oonzapo dhaJehova odhi indjipala dha konda po 73 000. Eindjipalo ndika lya dhenga mbanda, nando pwa li omahepeko ogendji, olya li lya faathana naandjoka lya ningilwe moomvula dha zi ko megongalo lyopaKriste.—Iilonga 6:7; 8:4, 14-17; 11:19-21.
7. Oonkalo dhini dha faathana dha holoka po moomvula 47 E.N. nomo 1939 dhi na ko nasha niilonga yeuvitho lyevaangeli lyopaKriste?
7 Nonando ongawo, oyendji yomOonzapo dhaJehova pethimbo ndyono oya li ya kala miilongo yAaprotestande moka hamu popiwa Oshiingilisa. Dhoshili, oopersenda 75 dhaauvithi yUukwaniilwa ye li 73 000 odha li muAustralia, Britania, Kanada, New-Zealand nomIilongohangano. Ngaashi sha li mo 47 E.N. lwaampono, osha li sha pumbiwa okuladhipika aauvithi yevaangeli ya gandje eitulomo kiilongo yokombanda yevi moka mwa longwa kashona.
8. Osikola yaGilead oya kala tayi ningi shike sigo omokuthika mo 1992?
8 Omangambeko gopethimbo lyiita nomahepeko inayi vula okukeelela ombepo ondjapuki yaJehova yi na oonkondo okwiinyengitha aapiya ye okwiilongekidhila eandjagano enenenene. Mo 1943, sho Iita Iitiyali yUuyuni ya li ya kwata miiti, ehangano lyaKalunga olya toto po Osikola yOmbimbeli yaWatchtower yaGilead nelalakano lyokuuvitha onkundana ombwanawa apuhe. MuMarsa 1992 osikola ndjika oya li ya tumu nale aatumwa 6 517 kiilongo 171 yi ili noyi ili. Kakele kaashono, aalumentu oya li ya longwa okutonatela iitayi yEhangano lyoWatch Tower kiilongo yilwe. Mo 1992, mokati kaamwatate 97 aaunganeki yomOkomitiye yOshitayi omu na 75 mboka ya longwa koGilead.
9. Ooprograma dhelongo dhini dha li tadhi dhana onkandangala mokuhuma komeho kwiilonga yeuvitho lyevaangeli noyokuninga aantu aalongwa?
9 Kakele kOsikola yaGilead, okwa li kwa longwa ooprograma dhilwe ndhoka dha pumbiwa koshigwana shaJehova okutamununa mo iilonga yawo yevaangeli noku yi hwepopaleka. Pashiholelwa, Osikola yUukalele wopaKalunga ohayi ningwa momagongalo gOonzapo dhaJehova muuyuni auhe. Elongekidho ndika, pamwe nOkugongala kwopaIlonga kwokoshiwike, oya longo aauvithi yUukwaniilwa omamiliyona ya kale nuukeka oundji muukalele womontaneho. Opu na wo Osikola yUukalele wUukwaniilwa ndjoka yi na oshilonga oshinene shokulonga aakuluntugongalo naayakuligongalo opo ya vule okusila oshimpwiyu nawa omagongalo ngoka taga koko. Osikola yIilonga yUukokolindjila oya kwathele noonkondo aauvithi yevaangeli yethimbo alihe ya kale ya pyokoka nawa miilonga yawo yeuvitho. Omasiku ngano miilongo yi ili noyi ili omwa li mu na Osikola yElongo lyUukalele okukwathela aakuluntugongalo naayakuligongalo mboka inaaya hokana ya ninge ooTimoteus yonena.
10. Oshike sha li oshizemo shelongo kamana kandongo ndyoka lya gandjwa okupitila mehangano lyaKalunga? (Tala uuyelele mboka u li moshimpungu.)
10 Oshizemo shokulongwa akuhe huno osha li shike? Mo 1991 Oonzapo dhaJehova odha li dha adha oshitsa shopombanda oshiwanawa shaauvithi yUukwaniilwa ye vulithe pomamiliyona gane mboka taa longo miilongo 212. Ihe onkalo kaya li ngaashi ndjoka ya li ko mo 1939, oshoka oopersenda dhi vulithe 70 dhaambaka odha za miilongo yAakatoolika, yAaortodoks, yaamboka kaaye shi Aakriste nenge miilongo yilwe, moka Oshiingilisa haasho shi li elaka ndyoka hali popiwa.—Tala moshimpungu “Eandjagano okuza mo 1939.”
Molwashike Ye Shi Enditha Nawa
11. Omuyapostoli Paulus okwa ti kutya okwa li e shi enditha nawa muukalele we omolwalye?
11 Oonzapo dhaJehova itadhi ti kutya odho dhe eta eandjagano ndika. Pehala lyaashono, dho odha tala ko iilonga yadho ngaashi Paulus a yelitha montumwafo ye kAakorinto. “Apollos omushike? NaPaulus omushike? Oyo aayakuli mwi itaalithwa kuyo, ongaashi ya pewa kOmuwa, ngu she ngu she. Ongame nda tsike, Apollos a tekele, ihe Kalunga okwa kokitha. Osho ano onakutsika nonakutekela oyo kaye shi kuyelekwa, aawe, oKalunga tuu nguka ta kokitha. Oshoka otse aalongi aakwawo yaKalunga; one epya lyaKalunga, etungo lyaKalunga.”—1 Aakorinto 3:5-7, 9.
12. (a) Oohapu dhaKalunga otadhi dhana onkandangala yini mokweenda nawa kweuvitho lyevaangeli lyopaKriste? (b) Olye a tulwa po e li Omutse gwegongalo lyopaKriste, nomukalo gumwe gwa simana noonkondo oguni hoka tatu vulu okuulika evuliko lyetu kewiliko lye?
12 Kapu na omalimbililo kutya ekoko enene ndyoka lya monika kOonzapo dhaJehova olye etwa po kelaleko nuuyamba lyaKalunga. Oyo iilonga yaKalunga. Molwashoka oye shi oshili ndjika, yo otaa tsikile nokwiigandja mekonakono lyOohapu dhaKalunga. Shaa shono taa longo miilonga yawo yevaangeli oye shi kankamekela kOmbimbeli. (1 Aakorinto 4:6; 2 Timoteus 3:16) Etompelo limwe molwashike taye shi enditha nawa mokuuvitha evaangeli kwawo olyo okutaamba ko kwawo thiluthilu Ngoka a langekwa po kuKalunga e li Omutse gwegongalo, Omuwa Jesus Kristus. (Aaefeso 5:23) Aakriste yomethelemimvo lyotango oyu ulike etaamboko ndika mokulongela kumwe kwawo naamboka ya tulwa po kuJesus ye li aayapostoli. Aalumentu mbaka pamwe naakuluntugongalo yalwe yomegongalo lyomuJerusalem, oya li ya ningi po olutuwiliki lwomethelemimvo lyotango lyopaKriste. Omuwa Jesus Kristus okuza megulu okwa longitha ongundu ndjika yAakriste ya pyokoka pambepo okukandula po oompata nokuwilika iilonga yeuvitho. Okulongela kumwe nelongekidho ndika lyopakalunga kwaPaulus kwuuladhi okwe etitha eindjipalo momagongalo ngoka a li a talele po. (Iilonga 16:4, 5; Aagalati 2:9) Nena Aakriste aauvithi yevaangeli otaa vulu wo okukala nuushili kutya otaye ke shi enditha nawa muukalele wawo ngele taa kala ya dhiginina Oohapu dhaKalunga nokulongela kumwe nuuladhi newiliko ndyoka tali gandjwa kOlutuwiliki.—Titus 1:9; Aaheberi 13:17.
Tala Ko Yalwe Ye Ku Vule
13, 14. (a) Epukululo lini omuyapostoli Paulus a gandja mAafilippi 2:1-4? (b) Omolwashike sha simana okudhimbulukwa epukululo ndika uuna tatu kutha ombinga miilonga yeuvitho lyevaangeli?
13 Omuyapostoli Paulus oku ulike ohole yashili kaakongi yoshili noina holola iikala yokukala e ya vule nenge yuukwamuhoko. Ano ye okwa li a vulu okuladhipika ooitaali ooyakwawo ‘ya tale ko ooyakwawo ye ya vule.’—Aafilippi 2:1-4.
14 Sha faathana, Aakriste aauvithi yevaangeli yashili nena kaye na iikala yokukala ye vule yalwe uuna ye li naantu yomihoko dhilwe noyomaputuko gi ili. Gumwe gwomOonzapo dhaJehova ngoka a tumwa okuza kIigwanahangano oku ka longa kuAfrika e li omutumwa ota ti: “Ondi shi kutya tse katu shi aawanawa tu vule yalwe. Otashi vulika tu na iimaliwa oyindji naashoka hashi ithanwa eputuko lyopaulongelwe, ihe yo [aantu yopomudhingoloko] oye na uukwatya u vule wetu.”
15. Ongiini mboka haa tumwa ya ka longe miilongo kaayi shi yawo taa vulu okusimaneka mboka tashi vulika taa ka ninga aalongwa?
15 Dhoshili, ngele ohatu simaneke nawa mboka hatu uvithile onkundana ombwanawa, otatu ke shi ya ningila oshipu noonkondo okutaamba ko etumwalaka lyOmbimbeli. Otashi kwathele wo ngele omutumwa omuuvithi gwevaangeli tu ulike kutya ye oku uvite elago okukala mokati kaantu yaahoka ye a tuminwa oku ya kwathela. Omutumwa ngoka a kala oomvula 38 dha piti muAfrika nokwa li e shi enditha nawa noonkondo muukalele we, ota yelitha: “Ondu uvite lela kutya muka omo maandjetu nonokutya mboka ye li megongalo moka nda tuminwa oyo aamwameme aalumentu naakiintu. Sho nda li nda shuna nefudho kuKanada, kanda li naanaa ndi uvite ndi li pegumbo. Oshiwike shahugunina shokukala muKanada onda li nda hala noonkondo okushuna kiilonga yandje. Ohandi kala aluhe ndi uvite ngaaka. Onda lombwele mboka handi konakona nayo Ombimbeli naamwatate naamwameme nkene handi kala ndi uvite enyanyu okukala nda galuka, nohaa kala ya pandula sho nda hala okukala puyo.”—1 Aatessalonika 2:8.
16, 17. (a) Eshongo lyashike aatumwa yamwe naauvithi yevaangeli yaampono ya kala ye na opo ya vule oku shi enditha nawa muukalele wawo? (b) Oshimoniwa shini omutumwa gumwe a li e na molwashoka a li ta vulu okupopya elaka lyaampono a kala?
16 Sho ya mono kutya aantu oyendji yomoshitopolwa shopuyo otaa popi elaka ndyoka yo kaaye shi, yamwe oya ningi onkambadhala okwiilonga elaka ndyoka, nokungeyi yo oyu ulike kutya yo oyi itala ko ye vulike kuyalwe. “MuAfrika lyokuumbugantu,” omutumwa gumwe ta ti, “omathimbo gamwe aantu mboka ya za kuAfrika naamboka ya za kuEuropa ihaa kala yi inekelathana. Ihe ngele otatu popi elaka ndyoka hali popiwa moka, eiyuvo ndika otali kana po mbalambala.” Okupopya elaka lyaamboka tatu uvithile onkundana ombwanawa otashi kwathele noonkondo okuthika komitima dhawo. Otashi pula okulonga nuudhigu nokudhiginina neifupipiko. Omutumwa moshilongo shomuAsia ota yelitha: “Oshi li aluhe oshidhigu ngele omuntu to tsikile nokuninga omapuko naayehe taye ku yolo. Ohashi monika sha fa oshipu okweetha.” Ihe ohole yokuhola Kalunga naantu ooyakwawo oya kwathele omutumwa nguka a kale i idhidhimika.—Markus 12:30, 31.
17 Oshi shi okuuviwa ko kutya oshi na enwethomo ewanawa kaantu ngele omukwiilongo ta kambadhala oku ya lombwela onkundana ombwanawa melaka lyawo. Oolumwe ohashi eta omalaleko nuuyamba inaaga tegelelwa. Omutumwa moshilongo shaAfrika, Lesoto, okwa li a popi mOshisoto nomukiintu gumwe ngoka ha longo mositola yomamate gokekuma. Oministeli yokoshilongo shilwe muAfrika oya li yu ulikilwa ositola noyu uvu oonkundathana. Oministeli oya yi komutumwa noye mu pandula noonkondo adhihe, nokuza mpono omutumwa okwa tameke okupopya noministeli melaka lyayo yene. “Omolwashike itoo ya koshilongo [shandje] u ye u longe mokati kaantu yetu, oshoka ngoye oho popi wo Oshiswahili?” osho yo ya pula. Omutumwa okwa yamukula neyawalo: “Otashi ka kala oshiwanawa noonkondo. Ihe ngame ogumwe gwomOonzapo dhaJehova, nongashingeyi iilonga yetu oyi indikwa mo moshilongo shoye.” Okwa yamukala: “Otandi ku galikana waa dhiladhile nando kutya ayehe yomutse oye na ondumbo niilonga yeni. Oyendji yomutse oye hole Oonzapo dhaJehova. Otashi vulika esiku limwe to ka kala to vulu okulonga aantu yetu wa manguluka.” Konima yethimbo omutumwa okwa li a nyanyukwa sho u uvu kutya Oonzapo dhaJehova odha mangululilwa elongelokalunga lyadho moshilongo omo tuu moka.
Ye Na Ehalo Okwiidhilika
18, 19. (a) Okomukalo guni gwa simana Paulus a li a kambadhala okuholela Omuhongi gwe, Jesus Kristus? (b) Hokolola oshimoniwa (shoka shi li mokatendo nenge shoye mwene) okuulika esimano lyokuyanda shaa shoka tashi vulu okupundukitha mboka tatu uvithile onkundana ombwanawa.
18 Sho omuyapostoli Paulus a nyola: “Kaleni aaholeli yandje, ngashika ngame omuholeli gwaKristus,” okwa adhika opo a kundathana nkene tse kaatu na okupundukitha yalwe, nokwa ti: “Onkee ano nge tamu li nenge tamu nu, nenge shaa shoka tamu shi ningi, ashihe shi ningeni okusimanekitha Kalunga. Inamu hugitha, nongele Aajuda nenge Aagreka nenge egongalo lyaKalunga, ngashika nangame nda vulikile [kaantu] ayehe miinima ayihe, noitandi kongo shono sho opalela ndje, aawe, ooshono sho opalela oyendji, opo ya hupithwe.”—1 Aakorinto 10:31-33; 11:1
19 Aauvithi yevaangeli mboka ye na ehalo ngaashi Paulus okwiiyamba molwohokwe yaamboka yo tayu uvithile, otaa lalekwa nuuyamba. Pashiholelwa, aatumwa aahokanathani moshilongo shimwe shaAfrika oya ka lya uulalelo kohotela yomoshilongo moka ya kala okudhana edhimbuluko lyehokano lyawo. Tango oya li ye na edhiladhilo okumbestela omaviinu pamwe niikulya yawo, molwashoka okulongitha iikunwa yoalkoholi she eleka inashi indikwa kOmbimbeli. (Epsalmi 104:15) Ihe opo nduno aahokanathani mbaka oya tokola kaaye shi ninge molwashoka otashi vulika shi pundukithe aantu yopuyo. “Konima yethimbo,” omulumentu ota hokolola, “otwa tsakaneke omulumentu ngoka a li omuteleki mohotela ndjoka notwa li twa tameke okukonakona Ombimbeli naye. Konima yethimbo ele okwe tu lombwele: ‘Otamu dhimbulukwa sho mwi ile okulya uulalelo kohotela? Tse atuhe otwa li twa thikama konima yomweelo gwelugo notwe mu tala. Omu shi kutya aatumwa yongeleka oye tu lombwele kutya osha puka ngele tatu nu sha shoalkoholi. Ihe ngele yo taye ya kohotela, ohaa mbestele omaviinu ya manguluka. Ano otwa li twa tokola kutya ngele ne omwa mbestele omalovu, itatu ke mu pulakena ngele tamu tu uvithile.’ ” Nena omuteleki ngoka nayalwe mboka ya li ya longo mohotela oye li Oonzapo dhi ininginitha.
Opu Na Oshindji Natango Okuninga
20. Omolwashike sha simanenena opo tu kale twi idhidhimika tu li aauvithi yevaangeli aaladhi, noyendji otaa kutha uuthembahenda unyanyudha uni?
20 Sho ehulilo lyonkalelo ndjika yuukolokoshi tali hedha popepi nokweendelela, oyendji oya yuulukwa natango okuuva onkundana ombwanawa, noshi li she endelela noonkondo shi vulithe nale opo Omukriste kehe e li omuuvithi gwevaangeli omudhiginini a kale ti idhidhimike. (Mateus 24:13) Oto vulu mbela okunenepeka okukutha ombinga kwoye miilonga mbika mokuninga omuuvithi gwevaangeli mondunge yi ikalekelwa ngaashi Filippus, Paulus, Barnabas, Silas naTimoteus? Oyendji otaa longo sha faathana mokuninga aakokolindjila notayi igandja yo yene okulonga momahala moka mu na ompumbwe onene.
21. ‘Osheelo oshinene shiilonga’ oshe egulukile ngiini oshigwana shaJehova?
21 Omasiku ngano iitopolwa iinene noonkondo oye egulukile euvitho lyevaangeli miilongo yaAfrika, Asia naEuropa lyokUuzilo moka iilonga yOonzapo dhaJehova ya li nale ya ngambekwa. Ngaashi moshinima shomuyapostoli Paulus ‘osheelo oshinene shiilonga,’ oshe egulululilwa oshigwana shaJehova. (1 Aakorinto 16:9) Pashiholelwa, aatumwa aauvithi yevaangeli mboka ye ya omasiku ngano moshilongo shaAfrika, Mosambike, kaye na ethimbo lya gwana okukonakona naantu ayehe mboka ya hala ekonakono lyOmbimbeli. Inatu nyanyukwa tuu sho iilonga yOonzapo dhaJehova ya pitikwa paveta muFeburuali 11, 1991, moshilongo moka!
22. Tse atuhe otu na okukala twa tokolatoko okuninga shike, kutya nee oshitopolwa shetu shaampoka twa kala osha longwa nale nawa nenge inashi longwa nawa?
22 Miilongo moka twa kala aluhe twa mangulukila elongelokalunga lyetu, aamwatate otaa tsikile wo nokunyanyukilwa eindjipalo. Eeno, shaa mpono twa kala, opu na natango ‘oshindji shoka shi na okulongwa miilonga yOmuwa.’ (1 Aakorinto 15:58, NW) Molwashoka osho shi li ngaaka, tse otu na okutsikila nokulongitha noondunge ethimbo ndyoka lya hupu ko manga kehe gumwe gwomutse ta ‘longo oshilonga shomuuvithi gwevaangeli, nokugwanitha nawa oshilongayakulo shetu.’—2 Timoteus 4:5, NW; Aaefeso 5:15, 16.
Oto Vulu Okuyelitha?
◻Omuuvithi gwevaangeli oshike?
◻Oshikalimo shonkundana ombwanawa osha nenepekwa ngiini konima yo 1914?
◻Iilonga yeuvitho lyevaangeli oya humu komeho ngiini okuza mo 1919?
◻Iinima yini ya simana oyo ye enditha nawa iilonga yeuvitho lyevaangeli?
[Oshimpungu pepandja 12]
Eandjagano okuza mo 1939
Tala oshiholelwa shomanenevi gatatu hoka kwa tuminwa aatumwa mboka ya longwa koGilead. Mo 1939 opwa li owala aauvithi yUukwaniilwa 636 mboka ya gandja olopota okuza muAfrika lyokUuninginino. Mo 1991 omwaalu nguka ogwi indjipala gu vulithe po 200 000 miilongo 12 yomuAfrika lyokUuninginino. Aatumwa nayo wo oyi indjipala inaashi monika nale miilongo yokuAmerika lyokUumbugantu. Shimwe osho Brasilia, moka aauvithi yamo yUukwaniilwa ya li yi indjipala okuza 114 mo 1939 sigo oposhitsa shopombanda 335 039 muAprili 1992. Ekoko lya faathana olya landula ko sho aatumwa ye ya miilongo yomuAsia. Okangundu okashona kOonzapo dhaJehova oka li ka hepekwa sha kwata miiti muJapani pethimbo lyIita Iitiyali yUuyuni, niilonga yawo oya li ya mwenekwa. Opo nduno, mo 1949, aatumwa ye li 13 oye ya mo ya kwathele okuunganekulula iilonga. Aauvithi Aajapani ye li meni lyomulongo muJapani ashihe oya li ya gandja olopota yiilonga yawo yomomapya momumvo ngoka gwopailonga, omanga aauvithi muAprili 1992 ya li ya adha 167 370.
[Oshimpungu pepandja 14]
Uukwakriste nuupyakadhi welaka
Yamwe yomaatumwa yomUukwakriste oya li ya ningi onkambadhala ya mana mo okwiilonga elaka ekwiilongo, ihe oyendji oya li ya tegelela opo aantu yomoshilongo ya popye elaka lyawo lyOshieuropa. Ngaashi Geoffrey Moorhouse ta yelitha membo lye The Missionaries:
“Uupyakadhi owa li mpono sho kwa dhiladhilwa olwindji kutya okwiilonga elaka lyomoshilongo okwa li owala omukalo gwokulundulula Omanyolo. Aantu nenge omahangano moka mwa li hamu longwa oga li inaaga kambadhala unene okushilipaleka kutya omutumwa ota vulu okupopya nawa elaka lyomukwashilongo noku li popya nawa ngaashi sha pumbiwa opo aantu ya vule okukala ye uvitathane shili. Omutumwa kehe okwa li i ilongo iitya iishona yelaka lyaampoka a kala . . . Kakele kaashono, olwindji oya kwatathana mokupopya shoka hashi ithanwa Oshiingilisa shopidgin shoka oshiwinayi noshowala, nongaaka yo oyu ulike kutya aakwashilongo Aayafrika oya li ye na okuvulika komithikampango dhomutalelipo Omwiingilisa. Osha li owala euliko kutya yo oya li ya dhiladhila kutya omuhoko gwawo ogwa li gu vulithe ngoka gwaakwashilongo.”
Mo 1922 oSchool of Oriental and African Studies muLondon oya li ya nyanyangidha ehokololo li na ko nasha nuupyakadhi welaka. Ehokololo olya ti: “Tse otu wete kutya unene tuu aatumwa . . . ihaa popi nawa elaka lyomoshilongo.”
Aatumwa yokEhangano lyoWatch Tower oya kala ye shi tala ko aluhe shi li sha simanenena okwiilonga okupopya elaka ndyoka hali popiwa moshilongo moka ye li, notashi kwathele okuyelitha molwashike yo taye shi enditha nawa mepya lyetumo.