ONGULUMAMBO MOINTANETA yiileshomwa yopaMbiimbeli
ONGULUMAMBO MOINTANETA
yiileshomwa yopaMbiimbeli
Oshindonga
  • OMBIIMBELI
  • IILESHOMWA
  • OKUGONGALA
  • w05 5/1 ep. 29-ep. 32 okat. 8
  • Omanenedhiladhilo okuza membo lyaRut

Oshitopolwa shika kashi na okavidio.

Opu na epuko lyasha, okavidio itaka yi komeho.

  • Omanenedhiladhilo okuza membo lyaRut
  • Oshungolangelo tayi tseyitha uukwaniilwa waJehova—2005
  • Uupalanyolo uushona
  • Uuyelele wa faathana
  • “SHAA NKOKA TO YI KO, NANGAME OKO TUU TANDI KA YA KO”
  • (Rut 1:1–2:23)
  • NAEMI OKWA LI A NINGI “OMUYAMBA”
  • (Rut 3:1–4:22)
  • Kalunga ne “mú nenepekithe pethimbo lye”
  • “Omukiintu e li nawa noonkondo”
    Natu Holeleni Eitaalo Lyawo
  • ‘Nkoka to yi, oko te yi wo’
    Natu Holeleni Eitaalo Lyawo
  • Rut naNaemi
    Embo lyandje lyokwiilonga Ombiimbeli
  • Ruth and Naomi
    Embo Lyandje lyOmahokololo gOmbimbeli
Tala uuyele wa gwedhwa po
Oshungolangelo tayi tseyitha uukwaniilwa waJehova—2005
w05 5/1 ep. 29-ep. 32 okat. 8

Oohapu dhaJehova odhi na omwenyo

Omanenedhiladhilo okuza membo lyaRut

NDIKA olyo ehokololo tali nyanyudha omutima li na ko nasha nuudhiginini mboka aakiintu yaali ya li ye ninathane. Olyo ehokololo li na ko nasha nolupandu okupandula Jehova Kalunga nokwiinekela melongekidho lye. Olyo ehokololo ndyoka tali tsu omuthindo ohokwe yaJehova moluvalo moka mwa za Messias. Olyo ehokololo tali gumu omutima li na ko nasha nenyanyu nosho wo nokunika oluhodhi kwuukwanegumbo. Embo lyOmbimbeli lyaRut olya kwatela mo iinima ayihe mbika nosho wo iinima yilwe yi ili.

Embo lyaRut otali hokolola ethimbo lyoomvula 11 lwaampono “muuyuni waatokolihapu” muIsrael. (Rut 1:1) Iiningwanima mbyoka ya nyolwa mo osha yela kutya oya ningwa nale pethimbo lyAatokolihapu, oshoka mwene gwepya Boas, gumwe gwomwaamboka taa popiwa mehokololo ndika, okwa li omwanamati gwaRahab gwopethimbo lyaJosua. (Josua 2:1, 2; Rut 2:1; Mateus 1:5) Ehokololo osha yela kutya olya nyolwa komuprofeti Samuel mo 1090 K.E.N. Ndika olyo awike embo mOmbimbeli li na edhina lyomukiintu kee shi Omuisrael. Etumwalaka ndyoka li li mo ‘oli na omwenyo noonkondo.’—Aaheberi 4:12.

“SHAA NKOKA TO YI KO, NANGAME OKO TUU TANDI KA YA KO”

(Rut 1:1–2:23)

Sho Naemi naRut ya thiki muBetlehem, oya li ya pewa eitulomo kaantu ayehe. Mokupopya kombinga yaangoka omukuluntu pwaamboka yaali, aakiintu yomoshilando oya li ya kala nokupula taa ti: “ONaemi tuu shili nguno?” (OB-1986) Naemi okwe ya yamukula a ti: “Inamu ithana ndje we Naemi. Ithanii ndje Mara, oshoka omunankondo gwashaa shoka kwa tsike ndje uululu [owindji]. Ongame nda zile mo omuyamba, Omuwa okwa galula ndje koyaandjetu iikaha yowala.”—Rut 1:19-21.

Sho ondjala muIsrael ya ningitha uukwanegumbo we u tembuke muBetlehem u ye koshilongo shaMoab, Naemi okwa li “omuyamba” sho a li e na omusamane noyanamati yaali. Ihe konima yuule wethimbo sho ya li ya tula muMoab, omusamane gwe, Elimelek, okwa si. Konima yethimbo, oyanamati yaali oya hokana aakiintu Aamoab, Orpa naRut. Sho pwa piti oomvula omulongo lwaampono, oyanamati yaali oya si kaaye na aanona, naakiintu mboka yatatu oya thigwa po oyo ayeke. Sho yinamweno Naemi a tokola okushuna kuJuda, aaselekadhi yoyanamati oya yi pamwe naye. Mondjila, Naemi okwa ladhipike iitenya ye yi shune kuMoab noyi ki imonene aasamane moshigwana shoyaandjawo. Orpa okwa zimine. Ihe Rut okwa kala naNaemi nokwa ti: “Shaa nkoka to yi ko, nangame oko tuu tandi ka ya ko, noshaa nkoka to ka kala ko, nangame tandi ka kala wo. Aantu yoyaandjeni noyoyaandjetu wo, Kalunga koye Kalunga kandje wo.”—Rut 1:16.

Aaselekadhi mboka yaali, Naemi naRut, oya li ya thiki kuBetlehem pethimbo ndyoka aantu ya li taa tameke okuteya iilya. Rut okwa li a longitha esiloshimpwiyu ndyoka lya ningwa kOmpango yaKalunga nokwa tameke okupupula mepya ndyoka lya li lyomulumentu omupambele gwaElimelek—Omujuda omukulupe gwedhina Boas. Rut okwa li a hokiwa kuBoas nokwa li a tsikile okupupula mepya lye “sigo iishokelya nosiima ya pu okuteywa.”—Rut 2:23, OB-1986.

Omapulo gopamanyolo taga yamukulwa:

1:8—Mbela omolwashike Naemi a lombwele iitenya ye yi shune shaangoka ‘koyaandjawo kooyina’ pehala lyokushuna komagumbo goohe? Kutya nduno he yaOrpa oko a li e na omwenyo ethimbo ndyoka inashi popiwa. Ihe he yaRut oko a li. (Rut 2:11) Nonando ongaaka, Naemi okwa li a popi kombinga yegumbo lyayina, tashi vulika a li ta dhiladhila kutya okupopya shi na ko nasha nooyina otashi ke ya dhimbulukitha ehekeleko lyohole yameme omuvali. Shoka osha li tashi ka hekeleka unene tuu aakadhona mboka ya gwilililwa po koluhodhi omolwokutopoka nayinamweno omuholike. Etyokosha ndyoka otashi vulika wo lya li tali ulike kedhiladhilo kutya ooyina yaRut naOrpa oye na omagumbo omawanawa omanga Naemi a li kee na egumbo.

1:13, 21—Mbela Jehova okwa li a ninga onkalamwenyo yaNaemi yinikitha oluhodhi e te mu etele omaupyakadhi? Aawe, Naemi ina pa Kalunga ombedhi ongaa ngoka a ninga sha sha puka. Ihe mokutala kwaashihe shoka sha li she mu ningilwa, okwa li a dhiladhila kutya Jehova ine mu hokwa. Okwa li u uvite nayi nokwa li a yemata. Kakele kaashono, pethimbo ndyoka oluvalo lwela olwa li lwa talika ko lu li eyambeko lyaKalunga nuuntimbe owa li ethingo. Naemi otashi vulika a li e wete shi li mondjila okudhiladhila kutya Jehova okwe mu shundula, molwashoka oyanamati oya sa inaaye mu valela aatekulu.

2:12 (OB-1986)—“Ondjambi ya gwanenena” yini Rut a li a pewa kuJehova? Rut okwa li a mono okanona okamati nokwa li a pewa uuthembahenda wokuninga gumwe gwomwaamboka ya vala ngoka a simana unene mondjokonona, sha hala okutya Jesus Kristus.—Rut 4:13-17; Mateus 1:5, 16.

Iiyilongomwa kutse:

1:8; 2:20. Nonando okwa li a mono omaudhigu, Naemi okwa kala nokwiinekela muuwanawahenda waJehova. Otu na okuninga sha faathana, unene tuu ngele tu li momamakelo omadhigu.

1:9. Egumbo kali na okukala owala ehala moka iilyo yuukwanegumbo hayi lile nohayi lala. Oli na okukala ehala lyombili lyokuvululukilwa nolyehekeleko.

1:14-16. Orpa okwa “shuna koyaandjawo nokiiyelekelakalunga yaandjawo.” Rut ina shuna. Okwa li a thigi po uuwanawa negameno lyomoshilongo moka a valelwa nokwa kala omudhiginini kuJehova. Ngele tatu kala nohole yi na uudhiginini kuKalunga nokuulika ombepo yokwiiyamba otashi ke tu gamena opo twaa igandje komahalo gokwiihola nokaatu ninge “aashunimonima yoku ka kana.”—Aaheberi 10:39.

2:2. Rut okwa li a hala okulongitha esiloshimpwiyu lyokupupula ndyoka lya ningwa okukwathela aakwiilongo noohepele. Okwa li omwiifupipiki. Omukriste omukwanaluhepo ke na okukala e na uuntsa opo a kale ihaa taamba ko ekwatho lyopahole lyooitaali ooyakwawo nenge ekwatho kehe tali zi kepangelo ndyoka ta vulu okupewa.

2:7. Nonando okwa li e na uuthembahenda wokupupula, Rut okwa li a pula epitikilo manga inee shi ninga. (Levitikus 19:9, 10) Shoka osha li euliko lyeifupipiko lye. Otatu ningi nawa ngele tatu ‘kala nokwiifupipika,’ molwaashoka “aaneifupipiko otaa ka thigulula [evi, OB-1986] e taa kala nokunyanyukilwa ombili oyindji.”—Sefanja 2:3; Epsalmi 37:11.

2:11. Rut ka li owala omupambele gwaNaemi. Okwa li kuume ke kashili. (Omayeletumbulo 17:17) Uukuume wawo owa li wa kola molwaashoka owa li wa kankamena komaukwatya ngaashi ohole, uudhiginini, olukeno, ombili nombepo yokwiiyamba. Sha simana noonkondo osho kutya owa li wa kankamena kuupambepo wawo—ehalo lyawo okulongela Jehova nokukala mokati kaamboka haye mu longele. Natse wo otu na oompito oombwanawa okukala tu na uukuume washili naalongelikalunga yashili.

2:15-17. Nonando Boas okwa li e shi ningi tashi wapa opo Rut a longe nuupu, “okwe yi pupula mo sigo ongulohi.” Rut okwa li omulongi nuudhiginini. Omukriste oku na okukala e na edhina ewanawa molwokukala e li omulongi omudhiginini.

2:19-22. Naemi naRut oya li ya nyanyukilwa oonkundathana dhinyanyudha pethimbo lyongulohi, molwaashoka ngoka omukulupe okwa li a hokwa iilonga yomugundjuka, naayehe yaali oya li ya popi omadhiladhilo gawo nomaiyuvo gawo ya manguluka. Mbela muukwanegumbo wopaKriste namo hasho mu na okukala ngawo?

2:22, 23. Rut ka li a fa Dina omwanakadhona gwaJakob, ihe okwa li he endathana naamboka haa longele Jehova. Kashi shi tuu oshiholelwa oshiwanawa kutse!—Genesis 34:1, 2; 1 Aakorinto 15:33.

NAEMI OKWA LI A NINGI “OMUYAMBA”

(Rut 3:1–4:22)

Naemi okwa li a kulupa noonkondo nokumona aanona. Onkee ano okwa li a lombwele Rut e mu monene aanona mokuhokanwa komulumentu ngoka te mu kulile, nenge mokuhokanwa kuukwe we. Rut okwa li a ningi ngaashi Naemi e mu lombwele e ta pula Boas e mu kulile. Boas okwa li e na ehalo oku shi ninga. Ihe opwa li pu na omupambele gwolela ngoka a li e na okupewa tango ompito.

Boas ina kakadhala okukandula po omukundu ngoka. Ongula yesiku lya landula ko, okwa li a gongele aalumentu aakuluntu yaBetlehem koshipala shomupambele gwe nokwa li ye mu pula ngele okwa hala okuninga omukulili gweyana. Omulumentu okwa tindi oku shi ninga. Onkee ano Boas okwa li a ningi omukulili gweyana nokwa hokana Rut. Oya mono okanona okamati, Obed, hekulu yomukwaniilwa David. Aakiintu yokuBetlehem oya lombwele Naemi ya ti: “Omuwa na hambelelwe . . . Oye ota ka kala omutalaleki gwoye nomupaluthi guukokele woye; oshoka oshitenya shoye e ku hole, oye e ka vala—oye e vule koshipala shoye oyana yaheyali.” (Rut 4:14, 15) Omukiintu ngoka a li a galuka “iikaha yowala” kuBetlehem okwa li a ningi ishewe “omuyamba”!—Rut 1:21.

Omapulo gopamanyolo taga yamukulwa:

3:11—Oshike sha li sha petha Rut edhina ewanawa e li ‘omukiintu a simana’? Kasha li ‘okupanda omapando gomafufu’ nenge ‘okwiimangela oonyemba dhoshingoli nenge okuzala oonguwo dhuulenga’ mbyoka ya li ya ningitha yalwe ya simaneke Rut. Pehala lyaashono, osha li ‘omuntu gwomeni gwokomwenyo’—uudhiginini we nohole ye, eifupipiko lye neishonopeko lye, uulaadhi we nombepo ye yokwiiyamba. Omukiintu kehe ngoka ha tila Kalunga nokwa hala okukala e na edhina ewanawa ngaashi ndyoka lyaRut oku na okukambadhala okukala e na omaukwatya ngoka.—1 Petrus 3:3, 4; Omayeletumbulo 31:28-31.

3:14—Omolwashike mbela Rut naBoas ya li ya penduka manga inaaku sha? Kasha li ando molwaashoka pwa li pwa ningwa sha inaashi yogoka pamikalo uusiku noya li ya hala ando ye shi holeke. Shoka sha ningwa kuRut ongulohi ndjoka osha yela kutya osha li metsokumwe naashoka sha li hashi ningwa pandjigilile komukiintu ngoka ta kambadhala okumona uuthemba wokuhokanwa kuukwe we. Okwa li a katuka metsokumwe nelombwelo lyaNaemi. Kakele kaashono, einyengo lyaBoas olya li lyu ulike sha yela kutya ina mona sha sha puka mwaashoka Rut a ninga. (Rut 3:2-13) Otashi vulika Rut naBoas ya li ya penduka ongula onene opo kaapu kale gumwe e na etompelo okutameka omitotolombo.

3:15—Okugandja oondjeleka hamano dhiilya kwaBoas okwa li taku ti shike? Oshilonga shoka otashi vulika sha li tashi ti kutya ngaashi naanaa esiku lyokuvululukwa hali landula omasiku gahamano giilonga, esiku lyaRut lyokuvululukwa olya li popepi. Boas okwa li a shilipaleke opo Rut a kale e na ehala ‘lyevululuko’ megumbo lyomusamane gwe. (Rut 1:9; 3:1) Otashi vulika sha li wo tashi ti kutya oondjeleka hamano dhiilya odho adhike Rut a li ha vulu okuhumbata komutse gwe. Pamambo gamwe, oondjeleka hamano dhiilya odhi thike poolita 44 dhomeya.

3:16(NW)—Pamanyolo gopetameko gOshiheberi, Naemi okwa li a pula Rut a ti: “Ongoye lye ano, omumwandje?” Omolwashike a pula ngawo? Mbela ka li a dhimbulula oshitenya she? Otashi vulika Naemi a li inaa dhimbulula Rut molwashoka sho a galukile kuye, okwa li natango kwa luudha. Ihe epulo otashi vulika lya li wo tali ti kutya Naemi okwa li a hala okutseya ngele Rut okwa ninga omukiintu “omupe,” ngele omukulili gweyana gwe okwa zimina oku mu hokana.

4:6—Omomukalo guni ngoka omukulilwa ta vulu ‘okweekelahi’ uuthiga we mokuninga omukulilwa? Tango, ngele ngoka a ningi ohepele okwa landitha po epya lye ndyoka lya li uuthiga we, omukulili gweyana okwa li e na okulongitha iimaliwa yokulanda epya ndyoka kondando ndjoka ya li hayi uthwa kuule woomvula ndhoka dha hupu ko sigo omOndigolomumvo tayi landula. (Levitikus 25:25-27) Oku shi ninga okwa li haku shunitha pevi ongushu yiiniwe ye. Kakele kaashono, ando Rut okwa li a mona okanona okamati, ando epya ndyoka lya kulilwa otali ka thigululwa kokamati hoka, ihe hakomupambele gumwe gwolela gwomukulili gweyana ngoka.

Iiyilongomwa kutse:

3:12; 4:1-6. Boas okwa li a landula naanaa elongekidho lyaJehova. Mbela natse ohatu landula naanaa omilandu dhopauteokratika?—1 Aakorinto 14:40.

3:18. Naemi okwa li i inekela Boas. Mbela tse katu na okukala tu na einekelo lya faathana mooitaali ooyakwetu aadhiginini? Rut okwa li e na ehalo okuhokanwa kuukwe we ngoka a li kee mu shi nando onale, omulumentu ngoka edhina lye inaali tumbulwa mo mOmbimbeli. (Rut 4:1) Omolwashike? Omolwaashoka okwa li e na einekelo melongekidho lyaKalunga. Mbela tse otu na einekelo lya faathana? Pashiholelwa, ngele tatu kongo kuume kopandjokana, mbela ohatu pulakene komayele ngoka taga ti kutya otu na okuhokana owala “mOmuwa”?—1 Aakorinto 7:39.

4:13-16. Nonando okwa li Omumoab nokwa li nale ha longele oshikalunga Kemos, uuthembahenda u thike peni Rut a li a pewa! Shoka otashi thaneke ekotampango ndyoka tali ti kutya “shaa shi shaangoka a hala, noshaa shi shaangoka ta matuka, ihe oshaKalunga nguka ta sile ohenda.”—Aaroma 9:16.

Kalunga ne “mú nenepekithe pethimbo lye”

Embo lyaRut otali ulike kutya Jehova oku li Kalunga e na uuwanawahenda, ngoka ha katuka oonkatu molwaapiya ye aadhiginini. (2 Ondjalulahokololo 16:9) Ngele tatu dhiladhila kunkene Rut a li a lalekwa nuuyamba, otatu mono nkene shi na oshilonga okwiinekela Kalunga tu na eitaalo kaali na omalimbililo, twi itaala thiluthilu kutya “oko e li, naamboka taye mu kongo, ote ya pe ondjambi.”—Aaheberi 11:6.

Rut, Naemi naBoas oya li yi inekela lelalela melongekidho lyaJehova, niinima oya li ye ye endele nawa. Sha faathana “kumboka ye hole Kalunga, iinima ayihe otayi longo mumwe uuwanawa, oomboka yi ithanwa pamadhiladhilo ge.” (Aaroma 8:28) Onkee ano natu tuleni miilonga omayele gomuyapostoli Petrus ngoka taga ti: “Ifupipikeni ano kohi yoshikaha oshidhigu shaKalunga, oye opo e mú nenepeke pethimbo lye. Noshimpwiyu sheni ashihe shi mu tsikeni, oshoka oye te mú sile oshimpwiyu.”—1 Petrus 5:6, 7.

[Ethano pepandja 29]

Mbela ou shi kutya omolwashike Rut inaa thiga po Naemi?

[Ethano pepandja 30]

Oshike sha li sha petha Rut edhina ewanawa e li ‘omukiintu a simana’?

[Ethano pepandja 31]

“Ondjambi ya gwanenena” yini Rut a li a pewa kuJehova?

    Ndonga Publications (1987-2025)
    Za mo
    Inda mo
    • Oshindonga
    • Tumina yalwe
    • Hogolola
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Ngele to longitha ongulumambo yetu
    • Uuyelele wiinima yopaumwene
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Inda mo
    Tumina yalwe