Monakuyiwa aantu ayehe otaya ka kala ya simanekwa
“Otu na okweeta po uuyuni uupe u li nawa, moka aantu ayehe taya kala ya simanekwa sigo aluhe.”—OOHAPU NDHOKA ODHA LI DHA POPIWA KOMUPRESIDENDE GWAAMERIKA HARRY TRUMAN, MUSAN FRANCISCO, CALIFORNIA, MUAMERIKA, 25 APILILI 1945.
OMUPRESIDENDE TRUMAN okwi itaala ngaashi aantu oyendji yomomimvo ndhoka dha landula Iita Iitiyali yUuyuni ya li yi itaala kutya omuntu ota vulu okwiilonga sha mwaashoka a ninga nale nokweeta po “uuyuni uupe” moka ayehe taya kala ya simanekwa. Mupya munene, ondjokonona yonena otayi ulike kutya hasho shi li ngawo. ‘Esimano lyaantu’ otali tsikile okulyatelwa pevi molwaashoka aantu hayo ye etitha naanaa uupyakadhi mbuka, ihe owe etithwa komutondi omunenenene gwaantu.
Ngoka e etitha uupyakadhi
Ombiimbeli otayi ulike kutya omutondi ngoka oye Satana Ondiaboli, oshishitwa oshikolokoshi shopambepo shoka okuza petameko lyondjokonona yaantu sha li sha shongo uuthemba waKalunga wokupangela. Okuza sho Satana a ningi ekwatathano naEva moshikunino shaEden, elalakano lye olya li okugamuna ko aantu kokulongela Omushiti gwawo. (Genesis 3:1-5) Dhiladhila kiilanduliko ya nika oshiponga mbyoka ya li ya adha Adam naEva sho ya pulakene kwaashono sha popiwa kOndiaboli. Oshizemo shoka sha li sha ningwa pethimbo opo tuu mpoka omolwokwaavulika kwawo kompango yaKalunga kombinga yoshiimati shi indikwa osha li kutya ayehe yaali oya li ‘ya ka holoma Kalunga.’ Omolwashike? Adam okwa zimine ta ti: “[Onda] tila, molwashoka ondi li olutu lwowala, e te holama.” (Genesis 3:8-10) Ekwatathano lyaAdam naHe gwomegulu nonkene i itala ko oya li ya lunduluka. Okwa li a sa ohoni noka li we e uvite a manguluka sho Jehova a li ta popi naye.
Omolwashike Ondiaboli ya li ya hala Adam a kale a shunduka? Omolwaashoka omuntu okwa shitwa oshifetha shaKalunga, Satana oha kala a nyanyukwa oku mu mona ta katuka momukalo ngoka itaagu ulike eadhimo lyaKalunga. (Genesis 1:27; Aaroma 3:23, OB-1954) Shika otashi tu kwathele okuuva ko kutya omolwashike iilonga yeishundulo yi ihanena apuhe mondjokonona yaantu. Satana e li ‘kalunga kuuyuni mbuka’ okwa humitha komeho ombepo ndjika sho “omuntu ta pangele omukwawo noku mu pangelela oshiponga.” (2 Aakorinto 4:4, OB-1954; Omuuvithi 8:9, OB-1954; 1 Johannes 5:19) Mbela shika otashi ti kutya esimano lyashili lyaantu olya kana po sigo aluhe?
Jehova oha simaneke iishitwa ye
Dhiladhila natango onkalo yomoshikunino shaEden manga Adam naEva ya li inaaya yona. Oya li ye na iikulya ya gwana, iilonga yinyanyudha, uukolele wa gwana noya li ye na etegameno lyokukala nomwenyo sigo aluhe yo yene noluvalo lwawo. (Genesis 1:28) Ayihe mbika nosho wo iikwawo yilwe oya li tayi ulike kutya Kalunga okwa li e nine aantu elalakano lyopahole nolya simana.
Mbela etaloko lyaJehova okutala ko esimano lyaantu olya lunduluka sho Adam naEva ya yono? Aawe. Okwa li e ya yaalela omolwohoni ndjoka ya li yu uvite sho ye li olutu lwowala. Kalunga okwe ya ‘tungile’ pahole “oonguwo dhiipa” dhi pingene po iifo yomukwiyu mbyoka ya li ya hondjele kumwe yi isiikile nayo. (Genesis 3:7, 21) Kalunga pehala lyoku ya thiga ya sa ohoni, okwa li u ungaunga nayo nesimaneko.
Konima yaashono, sho Jehova a li u ungaunga noshigwana shaIsraeli, okwa li a sile olukeno oothigwa, aaselekadhi naakwiilongo, aantu mboka oyo ya li unene iihakanwa yokuningwa nayi. (Episalomi 72:13) Pashiholelwa, Aaisraeli ngele taa teya iilya yawo, taa shopola ooholivi nongele taa likola omandjembele, oya li ya lombwelwa kaaya shune ko ya ka pupudhulule. Pehala lyaashono, Kalunga okwa li e ya lombwele kutya omapupudhulula ngoka “naga ninge gaakwiilongo, goothigwa nogaaselekadhi.” (Deuteronomium 24:19-21) Oompango ndhoka sho dha li dha tulwa miilonga, odha li dha kutha po ompumbwe yokuhehela nodha li dha petha aantu iilonga tayi ya simanekitha nokuli noohepele dho dhenedhene.
Jesus okwa li a simaneka yalwe
Sho Jesus Kristus, Omwana gwaKalunga, a li kombanda yevi, okwa li a simaneka yalwe. Pashiholelwa, sho a li muGalilea, omulumentu ngoka a li u udha oshilundu okwa li e ya kuye. PaMpango yaMoses, opo omunashilundu kaa taandelithe omukithi gwe gwoshilundu, okwa li a tegelelwa i igidhe ta ti: “Onakunika oshidhila, nakunika oshidhila!” (Levitikus 13:45) Ihe omulumentu nguka manga ta yi kuJesus ka li i igidha e mu londodhe. Pehala lyaashono, okwa tsu oongolo koshipala she nokwe mu indile ta ti: “Omuwa, ngele owa hala okwaaludha ndje, oto shi vulu.” (Lukas 5:12) Jesus okwa li i inyenge ngiini? Jesus ina geela omulumentu ngoka omolwokuteya Ompango noine mu ipwililikila nenge a kale te mu henuka. Pehala lyaashono, okwe mu simaneke nokwe mu gumu ta ti: “Onda hala, yela.”—Lukas 5:13.
Poompito dhilwe, Jesus oku ulikile nkene ta vulu okwaaludha aantu nando ine ya guma kolutu, nopomathimbo galwe okwa li e shi ningi e li kokule nayo. Ihe moshinima shika Jesus okwa li a gumu omunashilundu. (Mateus 15:21-28; Markus 10:51, 52; Lukas 7:1-10) Molwaashoka omulumentu ngoka okwa li u “udha oshilundu,” okwa li a kala uule woomvula ina gumwa komuntu. Kasha li tuu she mu hekeleke sho a li a gumwa ishewe komuntu! Omulumentu ngoka okwa li a tegelela owala Jesus a aludhe oshilundu she. Ihe osha yela kutya omukalo moka Jesus a li e mu aludha ogwa li gwa kwatela mo oshindji shi vulithe mpoka. Ogwa li gwe mu simanekitha. Mbela otatu vulu oku shi itaala kutya pethimbo lyetu aantu onaya ka simaneke wo ooyakwawo ngaashi Jesus a li e shi ningi? Ngele osho, otashi ningwa ngiini?
Ompango ndjoka hayi simaneke aantu
Jesus okwa li a popi shoka oyendji ya tala ko shi li elombwelo lya simanenena inali gandjwa nando onale shi na ko nasha nomakwatathano gaantu a ti: “Onkee ano shaa shoka mwa hala aantu ye mú ningile, osho ya ningileni wo.” (Mateus 7:12) Ompango ndjika ombwaanawa ohayi inyengitha omuntu a simaneke omuntu omukwawo e na etegameno kutya naye osho te ke mu ningila.
Ngaashi ondjokonona tayi shi ulike, okutula miilonga ompango ndjika ihaku ya kuko kwene. Pehala lyaashono, olundji aantu ohaya ningile ooyakwawo shoka inaaya hala okuningilwa. Omulumentu gwedhina Harolda okwa ti: “Ngame onda li ndi hole lela okushundula yalwe. Onda li handi vulu oku ya ngwangwanitha, oku ya sitha ohoni nomathimbo gamwe ohandi ya lilitha, te longitha owala oohapu oonshona.” Ihe opwa li pwa ningwa sha shoka sha ningitha Harold a lundulule omukalo gwe gwokukala nayalwe. “Oyendji yomOonzapo dhaJehova oya li ya tameke okutalela ndje po. Ngele tandi dhiladhila kwaashoka nda li handi ningi, ohandi kala nda sa ohoni okudhiladhila kuyimwe yomiinima mbyoka nda popya nosho wo omukalo ngoka nda li ndu ungaunga nayalwe poompito dhimwe. Ihe Oonzapo inadhi sholola nando. Kashona nakashona oshili yOmbiimbeli oya gumu omutima gwandje noyi inyengitha ndje ndi lunduluke.” Nena Harold oku li omukuluntugongalo megongalo lyopaKriste.
Oshimoniwa shaHarold otashi ulike kutya “oohapu dhaKalunga odhi na omwenyo nodhi na oonkondo dhokulonga sha. Odho odhi na omayego dhi vule egongamwele lyoongenge mbali. Otadhi tete e tadhi adha sigo okomwenyo nombepo, moongolo nomomongo.” (Aahebeli 4:12) Oohapu dhaKalunga odhi na oonkondo okuguma omutima gwomuntu nokulundulula okudhiladhila kwe neihumbato lye. Shoka osho oshinima sha simanenena shokusimaneka yalwe, sha hala okutya, ehalo tali zi komutima okukwathela yalwe pehala lyoku ye ehameka nenge oku ya simaneka pehala lyoku ya shundula.—Iilonga 20:35; Aaroma 12:10.
Monakuyiwa aantu otaya ka kala ya simanekwa
Ehalo olyo tuu ndika olyo hali inyengitha Oonzapo dhaJehova dhi popye nayalwe kombinga yetegameno ekumithi lyOmbiimbeli. (Iilonga 5:42) Kapu na omukalo gu li nawa lela okuulika esimaneko okusimaneka omuntu kaagu shi oku mu lombwela “elaka etoye.” (Jesaja 52:7) “Elaka etoye” olya kwatela mo okuzala “omuntu omupe,” shoka tashi ka tya okudhipaga “uuhalu uuwinayi” wokushundula yalwe. (Aakolossa 3:5-10) Olya kwatela mo wo elalakano lyaJehova lyokukutha po oonkalo niikala mbyoka tayi yugu omuntu esimano lye nosho wo ngoka te yi humitha komeho, Satana Ondiaboli. (Daniel 2:44; Mateus 6:9, 10; Ehololo 20:1, 2, 10) Konima owala ngele evi lyu “udha okutseya OMUWA,” aantu ayehe otaya ka kala ya simanekwa.—Jesaja 11:9.
Otatu ku ladhipike u ilonge kombinga yetegameno ndika ekumithi. Ngele to kala ho endathana nOonzapo dhaJehova, oto ka mona kungoye mwene kutya okutula miilonga omakotampango gOmbiimbeli otaku ku kwathele u kale ho simaneke yalwe. Oto ki ilonga wo nkene masiku Uukwaniilwa waKalunga tau ke eta “uuyuni uupe u li nawa” moka aantu ayehe taya ka kala ya simanekwa nokwaahashundulwa we nando.
[Enyolo lyopevi]
a Halyo edhina lye lyolela.
[Oshimpungu/Ethano pepandja 6]
Okukakatela uudhiginini okwa gamena esimano lyadho
Pethimbo lyIita Iitiyali yUuyuni, Oonzapo dhaJehova dhi vulithe po 2 000 odha li dha tumwa kookamba dhoonkwatwa dhaNazi omolweitaalo lyadho. Gemma La Guardia Gluck ngoka a li nale onkwatwa mokamba yaRavensbrück, okwa li a ndhindhilike omukalo moka dha li dhu ulike uudhiginini wadho nokwa hokolola membo lye My Story ta ti: “Oshikando shimwe [aapolisi yaNazi] oya tseyithile kutya kehe Omukonakonimbiimbeli ngoka te etha po eitaalo lye e ta shaina kutya okwe li etha po ota ka mangululwa noita ka hepekwa we.” Kombinga yaamboka ya tindi okushaina, okwa nyola a ti: “Oya li ya hogolola okuhepekwa nokutegelela neidhidhimiko esiku lyokumangululwa.” Omolwashike mbela ya li ya kakatela uudhiginini wa tya ngaaka? Magdalena ngoka a tumbulwa moshitopolwa sha tetekele, ngashingeyi oku na oomvula 80 nasha nota yelitha ta ti: “Okukala omudhiginini kuJehova okwa kala kwa simana noonkondo kutse ku vule okukala nomwenyo. Okukaleka po esimano lyetu osha li tashi ti okukakatela uudhiginini wetu.”b
[Enyolo lyopevi]
b Okumona uuyelele kombinga yehokololo lyuukwanegumbo waKusserow, tala Oshungonangelo (yOshiingilisa) ye 1 Septemba 1985, epandja 10-15.
[Ethano pepandja 5]
Jesus okwa li a simaneke mboka a li a aludha
[Ethano pepandja 7]
Oonzapo dhaJehova ohadhi simaneke yalwe moku ya lombwela “elaka etoye”