Litulila po omalalakano taa ti sha monghalamwenyo
“Oshinamufudo keshe, tanga Omwene!” — EPSALME 150:6.
1. Hokolola nghee omulumenhu umwe omunyasha a li ta lalakanene okukala nonghalamwenyo tai ti sha.
SEUNG JIN oo a kulila muKorea okwa ti: “Onda li nde lihongela oundokotola opo ndi kwafele ovanhu. Onda li yo handi diladila kutya ondodo ya tumbala noimaliwa oyo handi ka mona ndi li ondokotola otai ka etela nge ehafo.a Ndele onda li nda nyemata eshi nda shiiva kutya eendokotola itadi dulu naanaa okukwafela ovanhu. Okudja opo onde ke lihongela okufaneka, ndele kanda li nda hafa molwaashi okufaneka kwange kakwa li naanaa taku etele ovanhu ouwa. Onghee onda ka ninga omuhongifikola ndele nande ongaho kanda li ndi wete osho handi hongo tashi kwafele ovanhu va kale va hafa shili.” Seung Jin, okwa li ta lalakanene okukala nonghalamwenyo tai ti sha ngaashi ovanhu vahapu hava ningi.
2. (a) Okukala nelalakano monghalamwenyo otashi ti shike? (b) Otu shi shii ngahelipi kutya Omushiti okwe tu shitila kombada yedu nelalakano?
2 Okukala nelalakano monghalamwenyo otashi ti okukala u udite kutya omolwashike u li momwenyo, to lalakanene oshinima shonhumba shokondadalunde monghalamwenyo noto ningi eenghendabala opo u hange elalakano loye. Mbela ovanhu otava dulu ngoo shili okukala ve na elalakano la tya ngaho? Heeno otava dulu! Kalunga okwe tu shitila kombada yedu nelalakano, nomolwaasho e tu shita tu na eendunge, eliudo nosho yo omadiladilo. Onghee hano, oshi shii okuudiwako eshi hatu dulu okukala nelalakano tali ti sha nohatu dulu ashike oku li hanga ngeenge ohatu kala metwokumwe nelalakano lOmushiti.
3. Elalakano laKalunga li na sha novanhu ola kwatela mo shike?
3 Ombibeli otai holola kutya elalakano laKalunga li na sha nafye ola kwatela mo oinima ihapu. Pashihopaenenwa, otashi ulike kutya Kalunga oku tu hole shili eshi e tu shita monghedi ikumwifi. (Epsalme 40:6; 139:14) Okukala metwokumwe nelalakano laKalunga otashi ti okukala tu hole ovanhu vakwetu ngaashi Kalunga e va hole. (1 Johannes 4:7-11) Otashi ti yo kutya otu na okudulika koipango yaKalunga, oyo hai tu kwafele tu kale metwokumwe nelalakano laye lopahole. — Omuudifi 12:13; 1 Johannes 5:3.
4. (a) Otwa pumbwa shike opo tu kale nonghalamwenyo tai ti sha shili noi na elalakano? (b) Elalakano la denga mbada kuhe na vali lilipi omunhu ta dulu okulalakanena monghalamwenyo?
4 Kalunga okwa li yo a lalakanena ovanhu va kale va hafa nova kale ve na ombili noishitwa ikwao. (Genesis 1:26; 2:15) Ndele mbela oshike tu na okuninga opo tu kale twa hafa, tu udite twa amenwa notu na ombili yokomutima? Ngaashi ashike okaana ka pumbwa okukala ke shii kutya ovadali vako ove li popepi nako opo ka kale ka hafa noke udite ka amenwa, nafye otwa pumbwa okukala tu na ekwatafano lopofingo naTate yetu womeulu opo tu kale nonghalamwenyo tai ti sha shili noi na elalakano. (Ovaheberi 12:9) Jehova okwe shi ninga tashi shiiva opo tu kale tu na ekwatafano naye ngaashi olo okaana haka kala ke na naxe eshi e tu shiva tu ehene popepi naye nokukala ha pwilikine komailikano etu. (Jakob 4:8; 1 Johannes 5:14, 15) Ngeenge otwa kala hatu ‘ende pamwe naKalunga’ meitavelo nokuninga ookaume kaye, ohatu ke mu hafifa noku mu fimanekifa. (Genesis 6:9; Omayeletumbulo 23:15, 16; Jakob 2:23) Olo olo elalakano la denga mbada kuhe na vali omunhu ta dulu okulalakanena monghalamwenyo. Omupsalme umwe okwa shanga a ti: “Oshinamufudo keshe, tanga Omwene!” — Epsalme 150:6.
Oto lalakanene shike monghalamwenyo?
5. Omolwashike shihe li pandunge okupitifa komesho oinima yopamaliko?
5 Kalunga okwa hala tu kale hatu lifile oshisho nosho yo omaukwaneumbo etu. Osho osha kwatela mo okufila oshisho eemhumbwe dopamhepo nosho yo dopalutu. Ndele nande ongaho, otwa pumbwa okukala nondjele opo okufila oshisho eemhumbwe detu dopalutu kuha ye moshipala eemhumbwe detu dopamhepo odo da fimanenena. (Mateus 4:4; 6:33) Shi nyikifa oluhodi, ovanhu vahapu ohava yandje unene elitulemo kokulikongela oinima yopamaliko. Ndele kashi li pandunge okuwanifa po eemhumbwe detu okupitila ashike moinima yopamaliko. Ekonakono limwe opo la ningwa li na sha noipuna yokuAsia ola holola kutya ihapu yomuyo “kai udite ya amenwa nokai na ombili, nonande oi na eendodo da tumbala moulikumwe wovanhu noi udite ya pondola moinima yopamaliko.” — Omuudifi 5:11.
6. Jesus okwa yandja omayele elipi kwaavo hava lalakanene oinima yopamaliko?
6 Jesus okwa popya shi na sha “nepukifo loupuna.” (Markus 4:19) Omeityo lilipi oupuna hau pukifa? Omaliko ohaa ningifa ovanhu va diladile kutya otae va etele ehafo, ndele hasho. Ohamba inaendunge Salomo oya ti: “Ou e hole oimaliwa ita wana koimaliwa.” (Omuudifi 5:9) Ndele mbela omunhu ota dulu ngoo okukala ta lalakanene oinima yopamaliko nopefimbo opo tuu opo ota longele Jehova nomutima aushe? Hasho nandenande! Jesus okwa ti: “Kaku na ou ta dulu okukalela oovene vavali; osheshi ota tondo umwe, ye e hole omukwao, ile a hokwa ou ndee ta dini winya. Kamu dulu okukalela Kalunga nemona.” Okwa li a ladipika ovashikuli vaye ve liongelele “omamona meulu,” sha hala okutya, ve liningile edina liwa naKalunga, oo ‘e shii osho va pumbwa fimbo inave shi indila.’ — Mateus 6:8, 19-25.
7. Ongahelipi hatu dulu okumona “okukalamwenyo kwashili”?
7 Eshi omuyapostoli Paulus a li a shangela omulongi pamwe naye Timoteus, okwa li a yandja omayele a kwata moiti shi na sha naavo hava lalakanene oinima yopamaliko a ti: “Oipuna yomounyuni ou va kumaida . . . va ha tule elineekelo lavo moupuna kau fi kulineekelwa, ndelenee nave lineekele Kalunga omunamwenyo, ou he tu pe pauyadi aishe yoku tu hafifa . . . va ninge ovayandji nokutukulilafana, vo ve lituvikilile emona tali ningi ekanghameno liwa laayo yokomesho, opo va mone omwenyo waalushe [“okukalamwenyo kwashili,” OB-1986].” — 1 Timoteus 6:17-19.
“Okukalamwenyo kwashili” oshike?
8. (a) Omolwashike ovanhu vahapu hava lalakanene oinima yopamaliko netumba? (b) Oshike osho ovanhu ovo hava lalakanene oinima yopamaliko netumba ihave lipula nasho?
8 Ovanhu vahapu ngeenge tava udu outumbulilo “okukalamwenyo kwashili” ohava diladila shi na sha nonghalamwenyo youdjeko noyomalihafifo. Oshifokundaneki shimwe shokuAsia osha popya kutya “ovo hava tale eefilima ile o-TV ohava kala va hala oinima oyo hava mono tai ulikwa, hava kala tave litungile ouumbo shi na sha noinima oyo.” Ovanhu vahapu ohava lalakanene oinima yopamaliko nokukala va tumbala monghalamwenyo. Vahapu vomuvo ohava yambe po ounyasha wavo, oukolele wavo, omaukwaneumbo avo nosho yo oupamhepo wavo opo va lalakanene oinima ya tya ngaho. Ihava diladila kutya oinima oyo hava mono moikundaneki otai ulike ashike “omhepo younyuni,” sha hala okutya, oikala yokudiladila oyo tai nwefa mo ovanhu omamiliyona omayovi kombada yedu nohai va ningifa vaha kale metwokumwe nelalakano laKalunga li na sha novanhu. (1 Ovakorinto 2:12; Ovaefeso 2:2) Onghee hano, itashi kumwifa eshi ovanhu vahapu vehe na ehafo kunena! — Omayeletumbulo 18:11; 23:4, 5.
9. Omolwashike ovanhu itava dulu okulundulula eenghalo dounyuni?
9 Ongahelipi shi na sha naavo have liyambe opo va ningile vamwe ouwa, tava kendabala okuxulifa po ondjala, omikifi nosho yo okuhenouyuki? Oilonga yavo ya tya ngaho yeliyambo oi shii okupandulwa, nohai etele ovanhu vahapu ouwa. Ndele nande ova ninge eenghendabala da mana mo itava dulu okukufa po okuhenouyuki oko ku li monghalelo ei yoinima nokweetela ovanhu aveshe ouwa. Omolwashike mbela? Omolwaashi “[ounyuni] aushe ou li mepangelo lomunawii,” Satana, noina hala u lunduluke. — 1 Johannes 5:19.
10. Opefimbo lilipi Ovakriste tava ka kala ‘nokukalamwenyo kwashili’?
10 Kashi nyikifa tuu oluhodi ngeenge omunhu okwa kala ehe na eteelelo loku ka kala nomwenyo mounyuni mupe! Paulus okwa ti: “Ngenge twa tula eteelelo muKristus mokukalamwenyo oku akuke, ofye omapongo unene tu dulike kovanhu aveshe.” Ovanhu ovo va itavela kutya kape na eteelelo la tya ngaho, ohava ti kutya “tu lyeni hano, fye tu nweni, osheshi mongula ohatu fi.” (1 Ovakorinto 15:19, 32) Ndele ope na eteelelo loku ka kala nomwenyo mounyuni mupe, molwaashi Ombibeli otai ti: ‘Paudaneko laKalunga fye hatu teelele eulu lipe nedu lipe omo tamu ka kala ouyuki.’ (2 Petrus 3:13) Pefimbo olo, Ovakriste otava ka kala ‘nokukalamwenyo kwashili,’ sha hala okutya, “omwenyo waalushe” va wanenena, kutya nee ovovo tava ka kala meulu ile ovovo tava ka kala tava pangelwa kOuhamba waKalunga kombada yedu. — 1 Timoteus 6:12.
11. Omolwashike okulonga ehalo laKalunga mokuyambidida Ouhamba waye taku ti sha shili?
11 Ouhamba waKalunga oo ashike tau ka kandula po filufilu omaupyakadi ovanhu. Okukala hatu longo ehalo laKalunga mokuyambidida Ouhamba waye olo elalakano la denga mbada olo hatu dulu okulalakanena monghalamwenyo. (Johannes 4:34) Ngeenge otwa kala hatu kufa ombinga moilonga ya tya ngaho, ohatu ka kala tu na ekwatafano liwa naTate yetu womeulu. Otwa hafa yo eshi hatu longo pamwe novamwatate vopamhepo omamiliyona ovo tava lalakanene oinima yopamhepo ngaashi fye.
Natu ningeni omaliyambo a yuka
12. “Okukalamwenyo kwashili” otaku ka kala kwa yooloka ko ngahelipi konghalamwenyo yomonghalelo ei yoinima?
12 Ombibeli otai ti kutya ounyuni ou “otau xulu po pamwe nokahalu [kao].” Oinima aishe yomounyuni waSatana, kutya nee etumba lao nosho yo omaliko otai ka hanaunwa po, “ndelenee ou ta longo ehalo laKalunga, oye ta kala alushe.” (1 Johannes 2:15-17) Heeno, omaliko, efimano nosho yo omalihafifo opokafimbo omounyuni, oinima oyo ihe na ekwafo tali kalelele, otai ka xula po, ndele ovapangelwa vOuhamba waKalunga otava ka pewa “okukalamwenyo kwashili,” sha hala okutya, omwenyo waalushe. Onghee hano, otwa pumbwa okuninga omaliyambo a yuka.
13. Ovalihomboli vamwe ova ninga eliyambo la yuka lilipi?
13 Diladila shi na sha naHenry naSuzanne. Ova itavela filufilu meudaneko laKalunga kutya aveshe ovo tava pitifa komesho Ouhamba monghalamwenyo yavo ote ke va kwafela. (Mateus 6:33) Onghee hano, ova li va hoolola okukala meumbo lombilixa, nokungaho, umwe womuvo oye ashike a li e na okulonga oilonga yokulikongela omboloto nova li va dula okulongifa efimbo lihapu momalipyakidilo e na sha noinima yopamhepo pamwe novanakadona vavo vavali. (Ovaheberi 13:15, 16) Ndele kaume kavo umwe oo a li e na elinyengotomheno liwa ka li e udite ko kutya omolwashike va ningila etokolo la tya ngaho. Okwa li a lombwela Suzanne a ti: “Ngeenge owa hala okukala meumbo li na ondilo ou na ashike okuninga omaliyambo a sha.” Ndele Henry naSuzanne ova li ve shii kutya okupitifa komesho Ouhamba waJehova monghalamwenyo ‘oku na eudaneko lomwenyo wopaife nowokomesho.’ (1 Timoteus 4:8; Titus 2:12) Ovanakadona vavo eshi va kula ova ka ninga ovaudifi vefimbo li yadi ovaladi. Oukwaneumbo wavo kau udite wa kanifa sha shi na ongushu, ndele ponhele yaasho owa mona ouwa muhapu mokulalakanena “okukalamwenyo kwashili.” — Ovafilippi 3:8; 1 Timoteus 6:6-8.
Inatu ‘longifa ounyuni pauyadi’
14. Okudimbwa elalakano letu lashili monghalamwenyo otaku dulu okweeta omaupyakadi elipi?
14 Osha nyika oshiponga neenghono okudimbwa elalakano letu lashili monghalamwenyo nosho yo okuhakala twa dama “okukalamwenyo kwashili.” Ngeenge otwa ningi ngaho, ‘ohatu ka fya oshuunguungu shoisho youpuna noshomahafo okukalamwenyo oku.’ (Lukas 8:14) Ngeenge otwa kala twa hala unene oinima yopamaliko nokukala hatu lipula unene ‘noshisho shoipalwifa,’ otashi ke tu ningifa tu kale twa pwila monghalelo ei yoinima. (Lukas 21:34) Shi nyikifa oluhodi, ovanhu vamwe ova pwila neenghono mokulalakanena oupuna nova “puka mo meitavelo, ve lityuulifa [nomaudjuu] mahapu.” Nokave na vali nokuli ekwatafano lopofingo naJehova. Kashi nyikifa tuu oluhodi shili ngeenge omunhu okwa kala ina “dama omwenyo waalushe”! — 1 Timoteus 6:9, 10, 12; Omayeletumbulo 28:20.
15. Ouwa ulipi oukwaneumbo umwe wa mona ‘omolwokuhalongifa ounyuni pauyadi’?
15 Paulus okwa kumaida ‘ovo hava longifa ounyuni ou, va kale va fa ovo ihave u longifa pauyadi.’ (1 Ovakorinto 7:31, yelekanifa NW.) Keith na Bonnie ova dulika kekumaido olo. Keith okwa ti: “Onda ninga umwe womEendombwedi daJehova eshi opo nda li handi mane okulihongela oundokotola womayoo. Okwa li handi dulu okukala handi kwafele ovanhu vahapu nokumona yo oimaliwa ihapu. Ndele osho okwa li tashi ka ya moshipala okulongela kwetu Jehova. Ponhele yaasho, onda hoolola okukala handi kwafele ovanhu vanini opo ndi kale ndi na efimbo lihapu lomalipyakidilo e na sha noinima yopamhepo nosho yo okufila oshisho eemhumbwe dopamaliudo doukwaneumbo wetu oo wa li wa kwatela mo ovanakadona vetu vatano. Nonande ka twa li naanaa hatu kala tu na oimaliwa ihapu, otwe lihonga okukala nonghalamwenyo yanafangwa nokwa li hatu kala alushe tu na oinima oyo twa pumbwa. Oukwaneumbo wetu owa li u na ekwatafano la kola, u holafane nowa hafa neenghono. Hauxuuninwa, atushe otwa ka ya moukalele wefimbo li yadi. Paife, ovanakadona vetu ova hombolwa, navatatu vomuvo ove na ounona. Omaukwaneumbo avo nao oku udite elao molwaashi ohaa ningi oinima metwokumwe nelalakano laJehova.”
Kala ho ningi oinima metwokumwe nelalakano laKalunga
16, 17. Oihopaenenwa ilipi ya hokololwa mOmbibeli yovanhu ovo va li hava longo oilonga i lili noku lili, nova shiivikila unene tuu shike?
16 Ombibeli otai hokolola oihopaenenwa yaavo va li hava ningi oinima metwokumwe nelalakano laKalunga nosho yo yaavo va li inave shi ninga. Oilihongomwa oyo hatu lihongo moihopaenenwa yovanhu va tya ngaho otai longo kovanhu vomaludi aeshe. (Ovaroma 15:4; 1 Ovakorinto 10:6, 11) Nimrod ka li metwokumwe nelalakano laKalunga, molwaashi okwa li a tunga oilando inene. (Genesis 10:8, 9) Ndele ope na ovanhu vahapu ovo va tula po oihopaenenwa iwa. Pashihopaenenwa, Moses ka li a lalakanena okukala nondodo ya tumbala muEgipti. Ponhele yaasho, okwa li a tala ko oinakuwanifwa yaye oyo a li a pewa kuKalunga i li “oupuna u dule omamona omuEgipti.” (Ovaheberi 11:26) Ndokotola Lukas otashi dulika a li a hakula Paulus noovakwao, ndele okwa li yo a etela ovanhu vakwao ouwa e li omuudifi wevangeli nosho yo omushangi wOmbibeli. Paulus ka li a shiivika e li omushiivimhango, ndele okwa li a shiivika e li “omuyapostoli koiwana.” — Ovaroma 11:13, NW.
17 David ina shiivika ashike e li ondjai yoita, omushiki wokahumbafeta ile omutoti womaimbilo, ndele oku li yo ‘omulumenhu a hokiwa kuKalunga.’ (1 Samuel 13:14) Daniel ina shiivika ashike e li elenga laBabilon, ndele okwa shiivika unene tuu e li omulongeli waJehova nomuprofeti omudiinini. Ester ina shiivika ashike e li omumbada wohamba yaPersia, ndele okwa shiivika unene tuu omolwouladi nosho yo eitavelo laye. Petrus, Andreas, Jakob nosho yo Johannes inava shiivika ashike ve li ovayuli veeshi, ndele ova shiivika unene tuu ve li ovayapostoli vaJesus. Jesus oo e li oshihopaenenwa sha denga mbada, ina shiivika ashike e li “omuhongi womiti,” ndele okwa shiivika unene tuu e li “Kristus.” (Markus 6:3; Mateus 16:16) Ovapiya vaKalunga aveshe ovo ova li va uda ko nawa kutya ove na okuyandja elitulemo koku mu longela, ponhele yokuyandja elitulemo koilonga yavo yokulikongela omboloto, kashi na nee mbudi kutya ova li ve na ounghulungu, omamona nosho yo eendodo da tya ngahelipi. Ova li ve shii kutya okukala ovalumenhu novakainhu ovatilikalunga oko taku ti sha monghalamwenyo.
18. Omunyasha umwe Omukriste okwa li a hoolola okulongifa onghalamwenyo yaye ngahelipi, nokwe lihonga shike?
18 Seung Jin oo a tumbulwa metetekelo okwa ka uda ko kutya omunhu ota dulu ashike okukala nonghalamwenyo tai ti sha ngeenge ha tila Kalunga. Okwa ti: “Ponhele yokulongifa eenghono dange nefimbo lange alishe mounamiti, mokufaneka ile mokuhonga ofikola, onda tokola toko okukala metwokumwe neliyapulo lange kuKalunga. Paife ohandi longo oko ku na omhumbwe inene yovahongi vOmbibeli, handi kwafele ovanhu va dule okweenda mondjila oyo tai twala komwenyo waalushe. Okwa li handi diladila kutya oilonga yefimbo li yadi ihai pula naanaa shihapu, ndele paife onda mona kutya otashi pula shihapu shi dulife nale, eshi handi kendabala okuxwepopaleka omaukwatya ange nosho yo ounghulungu wokuhonga ovanhu vomomaputuko e lili noku lili. Onda mona kutya okuninga oinima metwokumwe nelalakano laJehova osho ashike tashi ningifa onghalamwenyo yomunhu i kale tai ti sha shili.”
19. Ongahelipi hatu dulu okukala tu na onghalamwenyo i na eityo?
19 Tu li Ovakriste, otwa mona eshiivo olo tali tu kwafele tu ka mone omwenyo waalushe nokukala tu na eteelelo loku ka xupifwa. (Johannes 17:3) Onghee hano, ‘efilonghenda laKalunga inatu li tambula oshima.’ (2 Ovakorinto 6:1) Ponhele yaasho, natu longifeni onghalamwenyo yetu mokutanga Jehova. Natu kwafele ovanhu va mone eshiivo olo tali eta ehafo lashili paife notali twala komwenyo waalushe. Mokuninga ngaho, ohatu ka wanifilwa eendjovo daJesus odo tadi ti: “Okuyandja oku nelao komesho yokutambula.” (Oilonga 20:35) Kungaho, ohatu ka kala tu na onghalamwenyo i na eityo.
[Eshangelo lopedu]
a Omadina oo hao ovanhu ovo lelalela.
Oto dulu okuyelifa?
• Elalakano la denga mbada kuhe na vali lilipi olo omunhu ta dulu okulalakanena monghalamwenyo?
• Omolwashike shihe li pandunge okukala hatu lalakanene oinima yopamaliko?
• “Okukalamwenyo kwashili” oko Kalunga e tu udanekela oshike?
• Ongahelipi hatu dulu okulongifa onghalamwenyo yetu metwokumwe nelalakano laKalunga?
[Omafano pepandja 20]
Ovakriste ove na okuninga omaliyambo a yuka