ONGULUMAMBO MOINTANETA yiileshomwa yopaMbiimbeli
ONGULUMAMBO MOINTANETA
yiileshomwa yopaMbiimbeli
Oshindonga
  • OMBIIMBELI
  • IILESHOMWA
  • OKUGONGALA
  • w07 12/1 ep. 8-ep. 11 okat. 9
  • Omanenedhiladhilo okuza membo lyaNahum, Habakuk naSefanja

Oshitopolwa shika kashi na okavidio.

Opu na epuko lyasha, okavidio itaka yi komeho.

  • Omanenedhiladhilo okuza membo lyaNahum, Habakuk naSefanja
  • Oshungolangelo tayi tseyitha uukwaniilwa waJehova—2007
  • Uupalanyolo uushona
  • Uuyelele wa faathana
  • “YAYE OSHILANDO OSHIDHIPAGI!”
  • (Nahum 1:1–3:19)
  • “AAYUUKI OTAA KA KALA KO”
  • (Habakuk 1:1–3:19)
  • “ESIKU LYOMUWA OLI LI POPEPI”
  • (Sefanja 1:1–3:20)
  • Inekela Jehova, opo wu kale nomwenyo!
    Oshungolangelo tayi tseyitha Uukwaniilwa waJehova (yokukonakonwa) — 2018
  • Landula oshiholelwa shomupolofeti — Nahum
    Uukalele Wetu wUukwaniilwa — 2014
  • Owe shi tseya ngaa?
    Oshungolangelo tayi tseyitha Uukwaniilwa waJehova (yokukonakonwa) — 2021
Oshungolangelo tayi tseyitha uukwaniilwa waJehova—2007
w07 12/1 ep. 8-ep. 11 okat. 9

Oohapu dhaJehova odhi na omwenyo

Omanenedhiladhilo okuza membo lyaNahum, Habakuk naSefanja

EPANGELO enankondo lyuuyuni lyaAssur olya li lya hanagula po nale Samaria, oshilandopangelo shuukwaniilwa waIsraeli womazimo omulongo. Aayassur oya li wo ya kala uule wethimbo nokweetela Aajuda uupyakadhi. Omupolofeti Nahum gwomuJuda okwa li e na etumwalaka tali popi kombinga yaNinive, oshilandopangelo shaAssur. Etumwalaka ndyoka oli li membo lyOmbiimbeli lyaNahum ndyoka lya li lya pu okunyolwa komeho yomumvo 632 K.E.N.

Babilonia olyo epangelo enankondo ndyoka lya li lya landula ko, ndyoka omathimbo gamwe lya li lya lelwa kaakwaniilwa Aakaldea. Embo lyaHabakuk ndyoka tashi vulika lya li lya pu okunyolwa mo 628 K.E.N., olya hunganeke nkene Jehova a li ta ka longitha epangelo ndyoka enankondo lyuuyuni li li oshilongitho she okugwanitha epangulo lye nosho wo shoka tashi ke li ningilwa lwahugunina.

Omupolofeti Sefanja gwomuJuda okwa li a hunganeke omahunganeko ge, omanga Nahum naHabakuk inaaya ninga aapolofeti. Okwa li u uvithile Juda etumwalaka lyehanagulo nolyetegameno oomvula dhi vulithe 40 komeho yethimbo manga Jerusalem inaashi hanagulwa po mo 607 K.E.N. Membo lyOmbiimbeli lyaSefanja omu na wo omatumwalaka gepangulo ngoka ga nuninwa iigwana yilwe.

“YAYE OSHILANDO OSHIDHIPAGI!”

(Nahum 1:1–3:19)

“Ndika olyo elaka tali popi Ninive” lya za kuJehova Kalunga ngoka ‘ihaa geye mbala, ihe oye omunankondo.’ Nonando Jehova oha “gamene aantu ye methimbo lyuudhigu” ngele taya kongo egameno kuye, Ninive osha li tashi ka hanagulwa po.—Nahum 1:1, 3, 7.

“OMUWA okwa hala okugalula esimano lyaIsraeli, ngaashi lya li nale.” Ihe ngaashi owala ‘onime tayi dhipaga oshihakanwa noku shi topolela oonkwawo,’ Assur nasho osha kala nokutilitha oshigwana shaantu yaKalunga. Jehova okwa li ta ka ‘fika po omatembakwiita gaNinive nota ka dhipagela aakwiita yasho miita.’ (Nahum 2:2, 12, 13) “Yaye oshilando oshidhipagi” Ninive! “Ayehe mboka taa kundana eyonuko [lyasho], otaa hakele kenyanyu.”—Nahum 3:1, 19.

Omapulo gopamanyolo taga yamukulwa:

1:9 (OB-1954)—Mbela “ehanagulo” lyaNinive olya li tali ka tya shike kAajuda? Olya li tali ka tya epepelelo lyaaluhe molwaashoka Aayassur ‘itaye ke ya hepeka we olutiyali.’ Nahum okwa li a popi Ninive sha fa kaashi po we sho a nyola a ti: “Taleni, omutumwa ote ya ta zi koondundu nonkundana ombwanawa! Oku li mondjila okutseyitha esindano! Shigwana shaJuda, iituthi yeni yi dhaneni.”—Nahum 1:15.

2:6—Mbela ‘omiyelo dhopomulonga ndhoka dha mwakuka’ otadhi ulike kushike? Omiyelo ndhoka otadhi ulike kombululu ndjoka ya li ya ningwa mekuma lyaNinive komeya gomomulonga gwaTigris. Ninive kasha li sha mbandapala unene sho etanga lyembwinda lyaBabilonia naMedia lye shi ponokele mo 632 K.E.N. Osha li shi wete sha gamenwa omolwekuma lyasho eleeleka ndyoka sha li tashi dhiladhila kutya kapu na gumwe ta vulu oku li pita okuya musho. Ihe omvula onene oya li ya ningitha omulonga gwaTigris gu kunguluke. Pamunandjokonona Diodorus, “oshitopolwa shimwe shoshilando osha li shi li kohi yomeya noga li ga teya po ombinga onene yekuma.” Kungeyi omiyelo dhopomulonga odha li dha mwakuka ngaashi sha hunganekwa, na Ninive osha li sha hanagulwa po mbalambala ngaashi omulilo tagu lungunitha po iihenguti ya kukuta.—Nahum 1:8-10, KB.

3:4—Ongiini Ninive sha li sha fa ohonda? Ninive osha li sha pukitha iigwana moku yi uvanekela kutya otashi ka panga uukuume nayo noku yi kwathela, ihe paushili wo wene osha li she yi thiminike. Pashiholelwa, Assur osha li sha kwathele omukwaniilwa gwaJuda Ahas okukondjitha Syria naIsraeli mbyoka ya li yu uvathana okuponokela Juda. Ihe lwahugunina “omupangeli gwaAssur, peha lyokukwatha Ahas, okwe mu etele owala uudhigu.”—2 Ondjalulo 28:20.

Iiyilongomwa kutse:

1:2-6. Jehova aatondi ye mboka inaaya hala oku mu longela oye awike, ohe ya galulile ondjahi, naashika otashi ulike kutya aalongeli ye okwa tegelela ye mu longele oye awike.—Eksodus 20:5.

1:10. Ekuma enenenene nooshungo omathele ndhoka dha li muNinive kadha li dhi imbi oohapu dhaJehova dhoku shi geela dhi gwanithwe. Aatondi yoshigwana shaJehova kunena itaa ka vula okuhenuka egeelo lyaKalunga edhigu.—Omayeletumbulo 2:22; Daniel 2:44.

“AAYUUKI OTAA KA KALA KO”

(Habakuk 1:1–3:19)

Oontopolwa mbali dhotango dhembo lyomupolofeti Habakuk odhi li oonkundathana pokati ke naJehova Kalunga. Molwaashoka Habakuk okwa li a yematekwa noonkondo kwaashoka tashi ningwa muJuda, okwa li a pula Kalunga a ti: “Omolwashike to talitha ndje omalwa? Sigo uunake to idhidhimikile iilonga yuukolokoshi?” Jehova okwa li e mu yamukula a ti: “Otandi gandja oonkondo kAababiloni, mboka ye li po oshigwana oshidhudhu noshipwidhi.” Omupolofeti okwa li a ti kutya okwa kumwa sho Kalunga ta ka longitha “aanamakoto” okugeela Juda. (Habakuk 1:3, 6, 13) Habakuk okwa li a shilipalekwa kuJehova kutya aayuuki otaya ka kala ye na omwenyo, ihe aatondi itaya ka kala inaaya geelwa. Kakele kaashona, Habakuk okwa li a nyola wo kombinga yooyaye dhopatano ndhoka tadhi ka ningilwa aatondi Aakaldea.—Habakuk 2:4.

Habakuk okwa li a galikana ya silwe ohenda, ti ‘imbi’ kombinga yiilongankondo yaJehova ngaashi mbyoka a li a longo nale pEfuta etiligane, mombuga nosho wo puJeriko. Omupolofeti okwa li wo a hunganeke nkene Jehova ta ka geela iigwana sho te ke eta ehanagulo puArmagedon. Egalikano lye olya hulu noohapu tadhi ti: “OMUWA ota pe ndje oonkondo. Ota koleke oompadhi dhandje, ndi tondoke ngompundja; ota gamene ndje, ngele tandi ende koondundu.”—Habakuk 3:1, 19.

Omapulo gopamanyolo taga yamukulwa:

1:5, 6—Omolwashike Aajuda ya li itaaya vulu okwiitaala kutya Aakaldea otaya ka ponokela Jerusalem? Ethimbo ndyoka Habakuk a li a tameke okuhunganeka, Juda osha li sha nwethwa mo noonkondo kuEgipiti. (2 Aakwaniilwa 23:29, 30, 34) Nonando etangakwiita lyaBabilonia olya li tali ende tali nkondopala, pethimbo ndyoka kalya li natango lya sinda omukwaniilwa gwaEgipiti, Farao Neko. (Jeremia 46:2) Natango, otempeli yaJehova oya li muJerusalem, naakwaniilwa yomezimo lyaDavid oya li ya pangele moka ya landulathana. KAajuda yopethimbo ndyoka, osha li ‘oshinima shoka’ itaashi wapa nando opo Kalunga a pitike Aakaldea ya hanagule po Jerusalem. Nonando oohapu dhaHabakuk odha li itaadhi vulu okwiitaalwa kuyo, emoniko kombinga yokuhanagulwa po kwaJerusalem kAababilonia, olya li lya “ningwa” shili mo 607 K.E.N.—Habakuk 2:3.

Iiyilongomwa kutse:

1:1-4; 1:12–2:1. Habakuk okwa li a pula omapulo taga zi komutima na Jehova okwa li e ga yamukula. Kalunga kashili oha pulakene komagalikano gaapiya ye aadhiginini.

2:1. Ngaashi Habakuk, natse otu na okukala twa tonata pambepo notwi ipyakidhila niilonga yaJehova. Otu na wo okukala hatu lundulula omadhiladhilo getu uuna tatu ‘lombwelwa’ sha nenge uuna tatu pewa epukululo lyontumba.

2:3; 3:16. Omanga twa tegelela neitaalo esiku lyaJehova ndyoka tali ya, inatu dhimbwa kutya ethimbo ndyoka tu li mulyo olye endelela.

2:4. Opo tu hupe mesiku lyaJehova lyepangulo ndyoka tali ya, otu na okwiidhidhimika nuudhiginini.—Aahebeli 10:36-38.

2:6, 7, 9, 12, 15, 19. Ngoka ha likola iinima kaayi shi ye, e hole elongithonkondo, ha longo shoka sha nyata nenge ha longele iimenka, ota ka adhika kooyaye. Otu na okukala twa tonata opo tu henuke iinima mbyoka.

2:11, yelekanitha OB-1954. Ngele itatu yaneke pomutenya uuwinayi wuuyuni mbuka, ‘oondhopi dhomekuma otadhi ka kuga.’ Oshi li sha simana tu tsikile nuulaadhi okuuvitha onkundana yUukwaniilwa.

3:6. Kapu na sha shoka tashi vulu okwiimba Jehova a gwanithe epangulo lye, nokuli nomahangano gopantu ngoka taga monika ga fa taga kalelele ngaashi oondundu niikulundundu itage shi vulu.

3:13. Otu na einekelo kutya puArmagedon haantu ayehe taya ka hanagulwa po. Jehova ota ka hupitha aapiya ye aadhiginini.

3:17-19. Nonando otu adhike komaudhigu manga Armagedon inee ya nosho wo puArmagedon, otatu vulu okukala neinekelo kutya Jehova ote ke tu pa “oonkondo” sho tatu tsikile noku mu longela nenyanyu.

“ESIKU LYOMUWA OLI LI POPEPI”

(Sefanja 1:1–3:20)

Okulongela Baal okwa li ku li apuhe muJuda. Jehova okwa li a popi okupitila momupolofeti gwe Sefanja a ti: “Otandi ka geela aantu ayehe yaJerusalem noyaJuda.” Sefanja okwa li e ya londodha a ti: “Esiku lyOMUWA oli li popepi.” (Sefanja 1:4, 7, 14) Oomboka owala taa gwanitha po iitegelelwa yaKalunga taya ka “henuka egeelo” mesiku ndyoka.—Sefanja 2:3.

“Yaye Jerusalem oshilando . . . tashi hepeke aantu yasho!” “OMUWA ota ti: ‘Tegeleleni! Tegeleleni esiku, uuna tandi thikama okupangula iigwana. Onda tokola okugongela iigwana niilongo, opo ndi yi ulukile oonkondo dhondjahi yandje.’” Ihe Kalunga oku uvaneke a ti: “Otandi ka kongololela aantu yeni kegumbo; otandi mú simanekitha nuuyuni auhe notandi mú ningi aanelago ishewe.”—Sefanja 3:1, 8, 20.

Omapulo gopamanyolo taga yamukulwa:

2:13, 14 (OB-1954)—Omawi gashike ga li taga ka kala tagi “imbi” muNinive konima yokuhanagulwa po thiluthilu kwasho? Molwaashoka Ninive osha li tashi ka ninga ehala lyiiyamakuti noondhila, ewi ndyoka tali ka kala nokwiimba mo otali ulike komawi guudhila nosho wo kewi lyombepo yomombuga ndyoka tali piti momakende gomatungo ngoka ge li owala.

3:9 (OB-1954)—“Omilungu omiyogoki” nenge “elaka lya yogoka” (NW) oshike, nohali popiwa ngiini? Olyo oshili yaKalunga tayi adhika mOohapu dhe, Ombiimbeli. Olya kwatela mo omalongo agehe gOmbiimbeli. Ohatu li popi mokukala twi itaala oshili, moku li longa yalwe shi li mondjila nomokukala metsokumwe nehalo lyaKalunga.

Iiyilongomwa kutse:

1:8, OB-1954. Pethimbo lyaSefanja aantu yamwe oya li ya hala okutaambiwa ko kiigwana mbyoka ye ya kundukidha ‘mokuzala oonguwo oonkwiilongo.’ Kashi li tuu sha nika uusama kaalongeli yaJehova kunena ya kale taya holele uuyuni mbuka momikalo dha faathana!

1:12; 3:5, 16. Jehova okwa kala nokutumina oshigwana she aapolofeti opo ye shi londodhe kombinga yepangulo lye. Okwa li e shi ningi nonando Aajuda oyendji oya li ye na onkalamwenyo yi li nawa noya li kaaye na ko nasha netumwalaka ndyoka, ‘mokukala tayi imbilipaleke noyi inekela yo yene.’ Sho esiku enene lyaJehova tali hedha popepi, pehala lyokweetha iikala yaantu yokwaahenakonasha yi ‘yululukithe omaako getu,’ otu na okutsikila okuuvitha etumwalaka lyUukwaniilwa nopwaahe na ezimbuko.

2:3, OB-1954. Jehova oye owala ta vulu oku tu hupitha mesiku ndyoka ta ka holola ondjahi ye. Opo tu kale twa hokiwa kuye, otu na oku mu ‘konga’ mokukala hatu konakona nuukeka Oohapu dhe, Ombiimbeli, mokupula ewiliko lye megalikano nomokuhedha popepi naye. Otu na ‘okugwanitha uuyuuki’ mokukala nonkalamwenyo ya yogoka pamikalo. Otwa pumbwa wo ‘okwiifupipika’ nokukala hatu vulika.

2:4-15; 3:1-5. Esiku sho Kalunga te ya okugwanitha epangulo lye, Uukwakriste niigwana ayihe mbyoka ya kala nokuthiminika oshigwana shaKalunga otayi ka hulithwa po ngaashi owala sha li sha ningilwa Jerusalem shonale niishiindalongo. (Ehololo 16:14, 16; 18:4-8) Otu na okutsikila okuuvitha kombinga yepangulo lyaKalunga notwaahe na uumbanda.

3:8, 9, KB. Omanga twa tegelela esiku lyaJehova, otatu ilongekidhile ehupitho mokwiilonga okukala hatu popi “elaka lya yogoka” (NW) nokukala ‘hatu ithana edhina lyaKalunga’ moku mu iyapulila. Otatu longele wo Jehova “nedhiladhilo limwe” mokukala tatu endathana noshigwana she noku mu pa “omahambelelondjambo” omagano.—Aahebeli 13:15.

‘Otali ya tali endelele’

Omupisalomi okwi imbi a ti: “Aadhudhu otaa ka kana po mbala; nando u ya konge, ito ya mono.” (Episalomi 37:10) Otu na uushili kutya oohapu ndhoka dhEpisalomi otadhi ka gwanithwa, ngele tatu dhiladhila kwaashoka sha li sha hunganekelwa Ninive membo lyaNahum nokwaashoka sha li sha hunganekelwa Babilonia naJuda oshishunimonima membo lyaHabakuk. Ihe ethimbo li thike peni tu na okutegelela natango?

Sefanja 1:14 ota ti: “Esiku enene lyOMUWA oli li popepi—popepilela notali ya tali endelele.” Embo lyaSefanja otali tu ulukile wo nkene tatu vulu okuhenuka egeelo mesiku ndyoka nosho wo shoka tu na okuninga opo tu ka hupithwe. Odhoshili kutya “oohapu dhaKalunga odhi na omwenyo nodhi na oonkondo.”—Aahebeli 4:12.

[Omathano pepandja 8]

Ekuma enenenene lyaNinive kalya li lyi imbi shoka Nahum a hunganeka shi gwanithwe

[Edhina lyomuthaneki]

Randy Olson/National Geographic Image Collection

    Ndonga Publications (1987-2025)
    Za mo
    Inda mo
    • Oshindonga
    • Tumina yalwe
    • Hogolola
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Ngele to longitha ongulumambo yetu
    • Uuyelele wiinima yopaumwene
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Inda mo
    Tumina yalwe