‘Kaleni mu na eyombamo nokutala nghee Jehova te mu xupifa’
“Omwene Oye e kwete nge, itandi tila sha. Ovanhu otava ningi nge shike?” — EPSALME 118:6.
1. Ovanhu otava ka hangwa koiningwanima ya nyika oshiponga ilipi monakwiiwa?
KUNENA, ovanhu ove li pokuhangwa koiningwanima ya nyika oshiponga neenghono oyo inai monika nande onale. Jesus okwa li a xunganeka shi na sha nefimbo letu eshi a li a londwela ovashikuli vaye a ti: “Otapa [ka] kala oudjuu unene, inau kala ko okehovelo lounyuni fiyo opaife, ndele ngaashi itau uya vali. Ndele omafiku enya ngeno inaa xupipikwa, ngeno kaku na nande ombelela imwe tai xupifwa; ndele omafiku enya otaa xupipikwa omolwovahoololwa.” — Mateus 24:21, 22.
2. Oolyelye tava kelele oudjuu munene uha hovele manga?
2 Ovaengeli otava kelele oudjuu munene uha hovele manga, nonande katu va wete. Omuyapostoli Johannes okwa li a pewa oufembanghenda wokushiiva kutya omolwashike ovaengeli tava kelele oudjuu munene uha hovele manga mehololo olo a li a pewa kuJesus. Omuyapostoli oo omunamido okwa ti: ‘Onda mona ovaengeli vane va kala ofika keembinga nhe dedu, ndele va li tava kangheke nokukwata eemhepo nhe dedu. Ndele nda mona omwengeli umwe e lili te uya a dja oko haku di etango nokwa li e noshididilikifo shaKalunga omunamwenyo, nokwa lalekidila ovaengeli venya vane, ndee ta ti: Inamu nyona po edu ile efuta ile omiti, fimbo hatu didilike ovapiya vaKalunga moipala yavo.’ — Ehololo 7:1-3.
3. Oudjuu munene otau ka hovela nashike?
3 Okudidilikwa kwaxuuninwa ‘kwovapiya vaKalunga’ ovavaekwa oku li pokupwa. Ovaengeli vane ove li pokweefa eemhepo dehanauno. Ngeenge ove di efa, oshike tashi ka ningwa po tete? Omweengeli umwe okwa yandja enyamukulo lepulo olo a ti: “Babilon, oshilando eshi shinene, tashi ekelwashi mekupulo limwe, ndele itashi monika vali nande.” (Ehololo 18:21) Meulu itamu ka kala tuu ehafo linene eshi Babilon Shinene, ouhamba wounyuni womalongelokalunga oipupulu, tashi ka hanaunwa po! — Ehololo 19:1, 2.
4. Oiningwanima ilipi tai ka ningwa monakwiiwa?
4 Oiwana aishe kombada yedu otai ke limbwanga mumwe opo i kondjife oshiwana shaJehova. Mbela otai ka pondola ngoo okukomba po Ovakriste ovo ovadiinini? Otai ka kala ya fa tai pondola. Ndele itai ka pondola, molwaashi omatanga ovakwaita omeulu, oo taa ka wilikwa kuKristus Jesus otaa ka hanauna po oiwana oyo. (Ehololo 19:19-21) Xuuninwa, Ondiaboli novaengeli vayo otava ka tulwa mombwili. Itava ka dula vali okupukifa ovanhu molwaashi otava ka kala va mangwa oule womido eyovi. Itashi ka kala tuu epepelelwo kongudu yovanhu oyo tai ka xupa poudjuu munene! — Ehololo 7:9, 10, 14; 20:1-3.
5. Ovo tava kala ovadiinini kuJehova otava ka hafela shike?
5 Otu li pokumona oiningwanima oyo ikumwifa noitunhula. Aishe oya pambafana nokuyukipalifa oufemba waJehova wokukala omupangeli weshito alishe. Ndele diladila kwaashi: Ngeenge otwa kala ovadiinini kuJehova nokuyambidida ounamapangelo waye, ohatu ka kufa ombinga mokuyapulifa edina laye nosho yo mokuwanifwa kwelalakano laye. Itatu ka kala tuu twa hafa neenghono!
6. Okutala koiningwanima oyo i li pokuningwa, ohatu ka konakona shike?
6 Mbela otwe lilongekidila ngoo oiningwanima oyo ididilikwedi? Otwa itavela ngoo kutya Jehova oku na eenghono okwaamena oshiwana shaye? Otwe lineekela ngoo kutya ote ke tu kwafela pefimbo la wapala nomonghedi ya denga mbada? Opo tu nyamukule omapulo oo pauhandimwe, natu kaleke momadiladilo eendjovo domuyapostoli Paulus odo a li a lombwela Ovakriste vakwao muRoma, a ti: “Keshe eshi sha shangwa nale, osha shangelwa elongo letu, opo tu kale tu neteelelo hali di melididimiko nomehekeleko lomomishangwa.” (Ovaroma 15:4) Imwe yomoinima oyo ya shangwa omolwehongo letu, i tu hekeleke noi tu pe eteelelo, ongaashi ondjokonona i na sha nanghee Jehova a li a mangulula Ovaisrael moupika waEgipti. Okukonakona noukeka oiningwanima oyo itunhula i na sha nanghee Jehova a li a xupifa Ovaisrael, oku na oku tu twa omukumo neenghono tu teelele nodjuulufi oudjuu munene oo u li pokuuya.
Nghee Jehova a li a xupifa oshiwana shaye
7. Onghalo idjuu ilipi ya li ya holoka muEgipti momudo 1513 K.O.P.?
7 Momudo 1513 K.O.P., Jehova okwa li a etela Ovaegipti omahandukilo omuwoi. Konima yehandukilo etimuwoi, Farao okwa li a lekela Moses meendelelo, a ti: “Inda, dja po puame. Tala, u ha holoke vali koshipala shange. Osheshi efiku olo ove to holoka koshipala shange, ove u nokufya.” Moses okwa li a nyamukula Farao a ti: “Ove wa popya sha yuka. Ame ihandi ka mona vali oshipala shoye.” — Exodus 10:28, 29.
8. Ovaisrael ova li va pewa omalombwelo elipi opo va xupifwe, noshidjemo osha li shike?
8 Jehova okwa li a lombwela Moses kutya ota ka etela vali Farao nosho yo Ovaegipti aveshe ehandukilo limwe laxuuninwa. Mo 14 aAbib (Nisan), oiveli yOvaegipti aishe yovanhu noyoinamwenyo oya li tai ka fya. Ndele omaukwaneumbo Ovaisrael okwa li taa ka dula okuxupifwa ngeenge okwa landula filufilu omalombwelo aKalunga oo a li a pewa Moses. Ova li ve na okuvaeka ohonde yokadjona okandume koikulo yeenhu nosho yo koivelo yomaumbo avo noka va li ve na okupita mo momaumbo avo. Oshike sha li sha ningwa po oufiku oo? Moses okwa popya osho sha li sha ningwa po, a ti: “Pokati koufiku Omwene okwa dipaa oiveli aishe moshilongo shaEgipti.” Farao okwa li a katuka onghatu meendelelo, mokwiifana Moses naAron ndele te va lombwele kutya: “Lilongekideni, djeni mo moshilongo shange, . . . mu ka longele Omwene ngaashi mwa tile.” Ovaisrael ve dule pomamiliyona atatu ova li va ya diva, nova li va ya pamwe nomuvalu uhe shiivike ‘wongudu inene yovanhu vohonde i lili’ vomuEgipti. — Exodus 12:1-7, 29, 31, 37, 38.
9. Kalunga okwa li a endifa Ovaisrael nondjila ilipi okudja muEgipti, nomolwashike?
9 Ovaisrael ova li tava dulu okuya nondjila ixupi oyo ya kunghula nEfuta loPokati noya pita medu lOvafilisti. Ndele moshitukulwa osho omwa li hamu kala ovatondi vavo. Onghee hano, Jehova okwa li e va pitifa mEfuta Litilyana, noku va endifa mombuwa, tashi dulika opo vaha ka shakene novatondi vavo. Nonande Ovaisrael ova li omamiliyona mahapu molweendo olo, kava li tava ende omuxwanaxwanena. Ombibeli otai ti: “Eshi Ovaisrael va dja muEgipti ova li va unganekwa ngaashi etangakwaita.” — Exodus 13:17, 18, NW.
‘Taleni nghee Jehova te mu xupifa’
10. Omolwashike Kalunga a li a lombwela Ovaisrael va onge onhanda puPi-Hagirot?
10 Eshi Ovaisrael va fiya po Egipti, opa li pa ningwa oiningwanima ikumwifi. Jehova okwa li a lombwela Moses a ti: “Lombwela Ovaisrael nava aluke ko, va ka onge onhanda puPi-Hagirot, pokati kaMigdol nefuta opuBaal-Sefon.” Eshi Ovaisrael va li va dulika kelombwelo olo, ova li va fitikininwa pokati keemhunda nEfuta Litilyana. Ova li va fa itava dulu okuxupa. Ndele nande ongaho, Jehova okwa li te ke va kwafela. Okwa li a lombwela Moses a ti: “Ame [ohandi] ka kukutika omutima waFarao, opo venya ve va shikule. Ndele Ame nda hala okulifimanekifila muFarao nomeenghono adishe domatanga ovakwaita vaye, nOvaegipti tava ka shiiva nokutya, Aame Omwene.” — Exodus 14:1-4.
11. (a) Farao okwa li a ninga po shike, nOvaisrael ova li ve linyenga ngahelipi? (b) Moses okwa li e linyenga ngahelipi kengongoto lOvaisrael?
11 Molwaashi Farao okwa li e wete a ninga epuko eshi a efa Ovaisrael va fiye po Egipti, okwa li e va landula a mana mo pamwe nomatemba oita a hoololekeka e li 600. Eshi Ovaisrael va li va mona omatanga oita Ovaegipti, ova li va tila neenghono ndele tava pula Moses va ti: “MuEgipti inamu monika eembila hamba, eshi ove we tu ongela noku tu eta oku, tu file mombuwa?” Molwaashi Moses okwa li e lineekela kutya Jehova ote va xupifa, okwa ti: ‘Inamu tila nande! Kaleni mu na eyombamo nokutala nghee Jehova te mu xupifa nena eli. Omwene ote ke mu kondjela, nye mu nokukala nokumwena filu.’ — Exodus 14:5-14, yelekanifa NW.
12. Jehova okwa li a xupifa ngahelipi oshiwana shaye?
12 Jehova okwa li a katuka onghatu okupitila momweengeli waye opo a amene oshiwana shaye, ngaashi Moses a li a popya. Omweengeli okwa li a tulila po Ovaisrael oluudi loshilemo pashikumwifilonga. Oluudi loshilemo ola li la laula kOvaegipti, nola li tali yandje ouyelele kOvaisrael. (Exodus 13:21, 22; 14:19, 20) Moses okwa li a yelula eke laye ngaashi Kalunga a li e mu lombwela. Ombibeli otai ti: ‘Omwene okwa pepifa omhepo idjuu yokoushilo oufiku aushe nokwa pwiininika efuta. NOvaisrael ova enda pokati kefuta medu likukutu. Nomeva a li ekuma kombinga yolulyo lavo noyokolumosho lavo.’ Ovaegipti ova li ve va landulila mo mefuta, ndele Jehova okwa li pamwe noshiwana shaye. Okwa li a ngwangwanifa Ovaegipti, ndele ta lombwele Moses a ti: “Nana eke loye kombada yefuta, omeva opo a shiive [okwaalukila] kombada yOvaegipti, kombada yomatemba avo oita nokombada yovalondi vavo veenghambe.” Farao nomatanga aye ovakwaita ova li va hanaunwa po filufilu. — Exodus 14:21-28; Epsalme 136:15.
Oshike hatu lihongo moiningwanima i na sha nokuxupifwa kwOvaisrael?
13. Ovaisrael ova li ve linyenga ngahelipi eshi va li va xupifwa?
13 Ovaisrael ova li va kumwa ngahelipi eshi va li va xupifwa pashikumwifilonga? Moses noshiwana ashishe ova li va imbila Jehova nehalo liwa eimbilohambelelo. Ova li va imba va ti: “Ame nda hala okwiimbila efimano lOmwene, osheshi Ye omufimanekwa pombada. . . . Omwene ta ka kala nokupangela fiyo alushe fiyo ndongolondongo.” (Exodus 15:1, 18) Ova li va pitifa komesho okutanga Kalunga. Osho osha li sha ulika kutya Jehova oye omupangeli.
14. (a) Oshike hatu dulu okulihonga kombinga yaJehova moiningwanima i na sha nOvaisrael? (b) Omushangwa womudo 2008 oulipi?
14 Moiningwanima oyo itunhula ohatu lihongo mo shike? Ehekeleko neteelelo lilipi hatu dulu okumona mo? Nopehe na omalimbililo, ohatu dulu okumona kutya Jehova ota dulu okuxulifa po eyeleko nonghalo keshe tai hange oshiwana shaye. Efuta Litilyana kala li la imba Ovaisrael va pite eshi Jehova a li a pepifa omhepo idjuu yokoushilo. Ndele okwa li yo a efa omatanga ovakwaita aFarao a file mefuta olo tuu olo. Ngeenge otwa dilonga kwaasho, ohatu dulu okupopya ngaashi omupsalme oo a ti: “Omwene Oye e kwete nge, itandi tila sha. Ovanhu otava ningi nge shike?” (Epsalme 118:6) Ohatu dulu yo okuhekelekwa keendjovo daPaulus odo di li mOvaroma 8:31, odo tadi ti: “Kalunga ngenge e tu ama, olyelye ta tu ondubo nafye?” Eendjovo odo itadi tu kwafele tuu tu kale tu na elineekelo! Otadi tu kufa oumbada nosho yo omalimbililo keshe oo tashi dulika tu na notadi tu kwafele tu kale tu na eteelelo. Omushangwa womudo 2008 inau yeleka tuu, oo tau ti: ‘Kaleni mu na eyombamo nokutala nghee Jehova te mu xupifa’! — Exodus 14:13, yelekanifa NW.
15. Omolwashike sha li sha fimana kOvaisrael okudulika pefimbo lokumangululwa kwavo muEgipti, nomolwashike kwa fimana kunena?
15 Oshike vali hatu dulu okulihonga mEtembu lOvaisrael okudja muEgipti? Ohatu lihongo mo kutya otu na okudulika kuJehova moinima aishe. Ovaisrael ova li va dulika komalombwelo okondadalunde e na sha nokulongekida Opaasa. Ova li va dulika kelombwelo olo va li va pewa kutya kave na okupita mo momaumbo avo moufiku wo 14 aNisan. Eshi va li va fiya po Egipti, “ova li va unganekwa ngaashi etangakwaita.” (Exodus 13:18, NW) Osha fimana kunena okulandula ewiliko olo hatu pewa okupitila ‘momupiya omudiinini nomunaendunge.’ (Mateus 24:45) Otu na okupwilikina nawa keendjovo daKalunga odo tadi di konima yetu tadi ti: “Fiku mwa hala okwaama kolulyo ile kolumosho, omatwi eni otaa ka uda ondjovo ei tai di konima yeni, tai ti: Apa ondjila, ei mu nokweenda nayo!” (Jesaja 30:21) Eshi oudjuu munene u li pokuhovela, otashi dulika hatu ka pewa omalombwelo onhumba okondadalunde. Onghee hano, okuxupa kwetu momafiku oo madjuu okwe likolelela kokulongela kumwe novapiya vaJehova vakwetu ovadiinini.
16. Oshike hatu dulu okulihonga monghedi omo Kalunga a li a yukifa oinima opo a mangulule Ovaisrael?
16 Dimbuluka yo kutya Jehova okwa li a kufa Ovaisrael monghalo omo va li va fa va fitikininwa pokati keemhunda nEfuta Litilyana. Osha li sha fa itashi shiiva, ndele Jehova okwa li a yukifa oinima aishe, mokuxupifa oshiwana shaye nokufimanekifa edina laye. Kunena, otashi dulika tu kale tuhe udite ko nawa kutya omolwashike oinima imwe i na sha nehangano tai ningwa monghedi yonhumba, ndele nande ongaho, ohatu dulu okulineekela ewiliko laJehova olo he tu pe okupitila moupitilo oo ha longifa okupopya nafye. Omafimbo amwe, ovatondi vetu otashi dulika va kale va fa tava pondola. Paudeko letu la ngabekwa, otashi dulika katu shii nawa oinima aishe oyo ya kwatelwa mo. Ndele nande ongaho, Jehova ota dulu okuyukifa oinima pefimbo la wapala, ngaashi ashike a li a ninga mefimbo lonale shi na sha nOvaisrael. — Omayeletumbulo 3:5.
Kala we lineekela Jehova
17. Omolwashike hatu dulu okukala tu na elineekelo filufilu mewiliko laKalunga?
17 Eshi Ovaisrael va li tava dilonga kunghee va li tava wilikwa noluudi loshilemo omutenya noufiku, mbela osho kasha li sha pameka elineekelo lavo muJehova? Okwa li shi liwetikile kutya ‘omweengeli wOmwene’ okwa li te va wilike molweendo lavo. (Exodus 13:21, 22; 14:19) Kunena, ohatu dulu okukala tu na elineekelo kutya Jehova oha wilike oshiwana shaye, ohe shi amene note ke shi xupifa. Ohatu dulu okukaleka momadiladilo eudaneko olo tali ti: ‘Jehova ovadiinini vaye ite va efa nande.’ (Epsalme 37:28) Inatu dimbwa nandenande kutya ovaengeli ovanaenghono ohava kwafele ovapiya vaKalunga kunena. Kekwafo lavo, ohatu dulu ‘okukala tu na eyombamo nokutala nghee Jehova te tu xupifa.’ — Exodus 14:13, yelekanifa NW.
18. Omolwashike twa pumbwa ‘okudjala oilwifo aishe yaKalunga’?
18 Oshike tashi ke tu kwafela pauhandimwe tu kale ‘tu na eyombamo’ ofimbo hatu ende mondjila yoshili? Otu na okudjala oilwifo yopamhepo oyo ya tumbulwa kuPaulus monhumwafo yaye oyo a li a shangela Ovaefeso. Didilika kutya omuyapostoli okwe tu kumaida tu ‘lidike oilwifo aishe yaKalunga.’ Mbela otwa djala ngoo oilwifo aishe yopamhepo ya tya ngaho? Momudo tau uya, keshe umwe womufye oku na okulikonakona opo a shilipaleke kutya okwa djala oilwifo aishe yopamhepo. Omutondi wetu Satana Ondiaboli, oku shii omaunghundi etu, noha kendabala oku tu ponokela ofimbo inatu shi nongela ile a longife omaunghundi etu. Ohatu ‘kondjifa’ eemhepo dowii di na eenghono, ndele kekwafo laJehova ohatu dulu okupondola. — Ovaefeso 6:11-18; Omayeletumbulo 27:11.
19. Ngeenge otwe lididimike, ohatu ka kala tu na oufembanghenda wokuninga shike?
19 Jesus okwa li a lombwela ovashikuli vaye a ti: “Okelidimiko leni otamu lixupifile eemwenyo deni.” (Lukas 21:19) Natu kaleni mokati kaavo tave lididimikile oudjuu keshe oo tava shakeneke, nokungaho, ohatu ka dula okukala ‘tu na eyombamo nokutala nghee Jehova te tu xupifa’ omolwolune laye inali longelwa.
Oto nyamukula ngahelipi?
• Oiningwanima itunhula ilipi tai ka ningwa mafiku?
• Jehova okwa li a ulika ngahelipi kutya oku na eenghono okuxupifa oshiwana shaye mo 1513 K.O.P.?
• Owa tokola toko oku ka ninga shike monakwiiwa?
[Eendjovo dididilikwedi pepandja 22]
Omushangwa womudo 2008 otau ti: ‘Kaleni mu na eyombamo nokutala nghee Jehova te mu xupifa.’ — Exodus 14:13, yelekanifa NW.
[Efano pepandja 19]
“Keshe eshi sha shangwa nale, osha shangelwa elongo letu”
[Efano pepandja 20]
Ounhwa waFarao owa li wa twala Ovaegipti moshiponga
[Efano pepandja 21]
Ovaisrael ova li va xupa eshi va li va dulika koipango yaJehova