Aaleshi yoshifo shetu taya pula
Kain okwa li a kutha peni omukulukadhi gwe?
▪ “Ngele Adam naEva oya li ye na oyanamati yaali, Kain naAbel, mbela Kain okwa li a kutha omukulukadhi gwe peni?” Nonando epulo ndika olundji ohali pulwa kwaamboka inaayi itaala mOmbiimbeli nelalakano lyokudhana omuntu muuluyi, Ombiimbeli oyi na uuyelele wa gwana mboka tawu gandja eyamukulo tali mbilipaleke.
Ontopolwa mbali dhaGenesis onti-3 nonti-4 otadhi gandja uuyelele tawu landula: (1) Eva “oyina yaanamwenyo ayehe.” (2) Ethimbo lyontumba olya piti pokati kokuvalwa kwaKain nokugandja kwe efikiloyambo ndyoka lya li lya tindwa kuKalunga. (3) Sho a tidhwa mo a ka ninge “epongo nontembuki kombanda yevi,” Kain okwa li ti ipula kutya ‘shaa ngoka te mu mono’ ota ka kambadhala oku mu dhipaga. (4) Kalunga okwa li a tula po elongekidho opo a gamene Kain, tu ulike kutya aamwayina nenge aakwanezimo ye otashi vulika ya kambadhale ye mu dhipage. (5) Konima sho Kain a ka kala ‘moshilongo shaNod,’ okwa li a lala nomukiintu gwe.—Genesis 3:20; 4:3, 12, 14-17.
Ngaashi tu shi wete mwaashoka sha tetekele, otatu vulu okuthika pehulithodhiladhilo kutya omukulukadhi gwaKain okwa li gwomoluvalo lwaEva ndoka lwa valwa momvula kaatu yi shi. Genesis 5:4 ota popi kutya Adam ‘okwa vala aamati naakadhona’ monkalamwenyo ye yuule woomvula 930. Odhoshili kutya Ombiimbeli inayi popya kondandalunde kutya omukulukadhi gwaKain okwa li omwanakadhona gwaEva. Uushili kutya omukulukadhi gwaKain okwa tumbulwa konima sho Kain a tidhwa mo moshilongo otawu ulike kutya opwa li pwa pita ethimbo lya gwana opo a vule okukala gumwe gwomaatekulu yaAdam naEva. Onkee ano, etoloko lyOmbiimbeli lyo-The Amplified Old Testament otali popi kutya omukulukadhi gwaKain okwa li “gumwe gwomoluvalo lwaAdam.”
Omugandji gwomauyelele shi na ko nasha nOmbiimbeli Adam Clarke gwomethelemumvo eti-19 okwa li a tengeneke kutya Kalunga okwa tula po endhindhiliko omolwuumbanda waKain molwaashoka opwa li pu na nale omazimo gontumba goluvalo lwaAdam ndoka lwa li lwa gwana opo lu “tote po omikunda odhindji.”
Edhiladhilo kutya Kain okwa li a hokana omumwayina nenge gumwe gwomoluvalo lwaAdam mboka a li e na sho ya li ya hokanathana naamwayinakadhona naamati, yamwe oye li tala ko li li iihuna. Shika ohashi kala ngaaka olundji molwaashoka opu na iidhila yontumba nenge molwuumbanda kutya aanona otaya ka valwa ye na uunkundi. Nonando ongawo, F. LaGard Smith okwa popi koshinima shoka membo The Narrated Bible in Chronological Order a ti: “Otapu vulu okukaliwa nuushili kutya aamwayinamati mbaka yotango naamwayinakadhona oya li ya hokanathana, nonando omapipi ga ka landula ko oge shi tala ko kaashi li mondjila.” Oshi li wo oshindhindhilikwedhi kutya okuya momilalo omuntu namumwayina kasha li shi indikwa sigo oosho Moses a li a pewa oompango dhaKalunga e dhi pe oshigwana shaIsraeli mo 1513 K.E.N.—Levitikus 18:9, 17, 24.
Kunena, otu li momayuvimimvo kokule negwaneneno ndyoka lya li lyi niwe kaavali yetu yotango. Otashi vulika inaaya gumwa naanaa komaunkundi ngoka tse hatu thigulula. Natango, omakonakono ngoka opo ga ningwa ngaashi ngoka ga li ga nyanyangidhwa moshifo Journal of Genetic Counseling otagu ulike kutya okukala wa hokana nomumwayinagona gwoye ihashi kala shi na uupyakadhi owindji wokukala wa vala aanona ye na omaunkundi ngaashi aantu yi itaala. Oshi shi okuuviwa ko kutya iinima ya tya ngaaka kaya li ya kwata miiti pethimbo lyokukala po kwaAdam nenge nokuli okutetekela okukala po kwaNoa. Onkee ano, otatu vulu okuthika pehulithodhiladhilo kutya omukulukadhi gwaKain okwa li gumwe gwomaakiintu yomezimo lyawo.