Ombepo ondjapuki oya li ya kwathele aapiya yakalunga yonale aadhiginini
‘OMUWA Omupangeliawike okwa tumu ndje pamwe nombepo ye.’—JES. 48:16.
1, 2. Otwa pumbwa shike opo tu kale tu na eitaalo, noshike tatu ilongo kaapiya yaKalunga aadhiginini yonale?
NONANDO okuza pethimbo lyaAbel aantu oya kala yi itaala muKalunga, Ombiimbeli otayi ti: ‘Haayehe ya kala ye mu itaala.’ (2 Tes. 3:2) Ohashi ende ngiini opo omuntu a kale e na eitaalo, noshike hashi mu kwathele a kale omudhiginini kuKalunga? Shimwe shoka hashi mu kwathele osho Oohapu dhaKalunga. (Rom. 10:17) Eitaalo oli li shimwe shomiiyimati yombepo yaKalunga. (Gal. 5:22, 23) Onkee ano, opo tu kale tu li na, otwa pumbwa ekwatho lyombepo ondjapuki.
2 Aalumentu naakiintu mboka ya li ye na eitaalo inaya valwa nalyo. Aantu mboka taya popiwa mOmbiimbeli ya li aadhiginini oya li owala ‘aantu ye tu fa.’ (Jak. 5:17) Oya li wo haya kala ye na omalimbililo, haya kwatwa kuumbanda noya li ye na omaunkundi. Ihe nonando ongaaka, ombepo ondjapuki oya li ye ya kwathele ya ‘ninge oofule,’ opo ya kondjithe omashongo noku ga sinda. (Heb. 11:34) Iiholelwa yawo otayi ke tu kwathela tu zale onyati, molwaashoka natse kunena ohatu iyadha moonkalo tadhi makele eitaalo lyetu. Ombepo yaJehova ndjoka ya li ye ya kwathele otayi ke tu kwathela wo tu pondole.
Ombepo yaKalunga oya li ya kwathele Moses
3-5. (a) Otu shi shi ngiini kutya ombepo ondjapuki oya li ya kwathele Moses? (b) Oshimoniwa shaMoses otashi tu kwathele ngiini tu mone nkene Jehova ha gandja ombepo ye ondjapuki?
3 Moses ngoka a li “omwiifupipiki e vule aantu ayehe” yopethimbo lye, okwa li a pewa oshinakugwanithwa oshinene shokuwilika oshigwana shaIsraeli. (Num. 12:3) Ombepo yaKalunga oya li ye mu kwathele a hunganeke, a nyole iitopolwa yOmbiimbeli, a pangule nokuwilika oshigwana. Oya li wo ye mu kwathele a longe iikumithalonga. (Lesha Jesaja 63:11-14.) Ihe oshikando shimwe okwa tile kutya oshigwana oshe mu tona noonkondo. (Num. 11:14, 15) Onkee ano, Jehova okwa li a “kutha ombepo mombepo ndjoka” a pa Moses e te yi pe aalumentu 70, opo ye mu kwathele okuhumbata omutenge gwaantu mboka. (Num. 11:16, 17) Nonando oshinakugwanithwa shaMoses osha li sha fa oshidhigu, ka li te ke shi longa koonkondo dhe mwene. Aalumentu 70 mboka a li a hogolola nayo kaya li taye ke shi longa koonkondo dhawo yene.
4 Moses okwa li a pewa ombepo ondjapuki ya gwana yi mu kwathele. Sho aalumentu 70 ya langekwa po, okwa kala natango e na ombepo ondjapuki ya gwana. Moses naalumentu 70 oya li ya pewa ombepo ondjapuki ye eleka iilonga yawo. Jehova iha ngungunine ombepo ye ondjapuki, ohe ‘yi tu pe ta yeleke,’ nohe yi tu pe ‘oyindji’ ye tu gwana.—Joh. 1:16; 3:34.
5 Mbela oto idhidhimikile omamakelo? Mbela owu na iinakugwanithwa oyindji mbyoka hayi pula ethimbo olindji? Mbela oshipu ngaa okusila oshimpwiyu uukwanegumbo woye palutu sho iinima tayi ende tayi ningi ondilo nosho wo pambepo ngele uukolele woye otawu ende tawu nayipala? Mbela owu na iinakugwanithwa yegongalo ya pumbwa okupewa eitulomo lya gwana? Ngele osho, kala wu na uushili kutya Kalunga ota vulu oku ku kwathela okupitila mombepo ye ondjapuki.—Rom. 15:13.
Ombepo ondjapuki oya li ya kwathele Bezalel
6-8. (a) Ombepo yaKalunga oya li ya kwathele Bezalel naOholiab ya ninge shike? (b) Oshike tashi ulike kutya Bezalel naOholiab oya li ya wilikwa kombepo yaKalunga? (c) Omolwashike oshiholelwa shaBezalel shi li etsomukumo kutse kunena?
6 Omupiya gwaKalunga Bezalel ngoka naye a li ko pethimbo limwe naMoses, okwa li wo a kwathelwa kombepo yaKalunga momukalo omukumithi. (Lesha Eksodus 35:30-35.) Bezalel okwa li a hogololwa a wilike aantu mboka taya pangele iikwaniipangitho mbyoka tayi ka kala metsalihangano. Mbela iilonga mbyoka okwa adhika e yi shi nale? Katu shiwo naanaa, ihe otashi vulika a li ha tholoma oondhopi sho Aaisraeli ya li muupika muEgipiti. (Eks. 1:13, 14) Oshike sha li she mu kwathele a longe iilonga mbyoka tayi pula uunkulungu? Ombepo ondjapuki oyo ya li ye mu kwathele a longithe oshipewa kehe a li e na. Jehova okwe mu ‘udhitha ombepo ye e te mu pe uunongo, oondunge, ontseyo nuunkulungu okuthaneka iinima yuungomba nokulonga oshilonga kehe shuunkulungu.’ Ombepo ondjapuki oya li wo ya kwathele Oholiab. Bezalel naOholiab oya li yi ilongo iilonga mbyoka nawa e taya kala ya pyokoka muyo. Kakele owala koku yi longa, oya li wo ye yi longo aantu yalwe ya kale ye yi shi. Kalunga okwa li e ya kwathele uunongo opo ya vule oku yi longa aantu yalwe.
7 Ngele tatu tala kwaashoka Bezalel naOholiab ya li ya longo, otashi ulike kutya oya li ya wilikwa kombepo yaKalunga. Iinima mbyoka ya li ya ningi oya kala nokulongithwa uule womimvo 500 lwaampono. (2 Ondjal. 1:2-6) Ihe Bezalel naOholiab kaya li ya hala okusimanekwa omolwiilonga yawo yuunkulungu ngaashi aantu yalwe kunena haya kala ya hala oku shi ningilwa. Iilonga yawo ayihe oya li ya simanekitha Jehova.—Eks. 36:1, 2.
8 Kunena otashi vulika tu pewe iilonga ya pumbwa uunkulungu wi ikalekelwa mehangano lyaJehova. Ngaashi iilonga yokutunga, okulonga poshinyanyangidho, okuunganeka iigongi yoshitopolwa, okukwathela aamwatate mboka ya dhengwa ya lila kiiponga yopaunshitwe, okupopya noondohotola nosho wo naantu mboka ye na ontseyo yopaunamiti kombinga yaashoka Ombiimbeli tayi ti shi na ko nasha nokulongitha ombinzi. Iilonga mbyoka oya pumbwa okulongwa kaantu ye na owino nale. Ihe olundji ohayi longwa owala kaaiyambi mboka kaaye na ontseyo yasha muyo. Ombepo yaKalunga ohayi ya kwathele. Mbela opu na oshikando shimwe wa li wa tindi okutaamba iinakugwanithwa, molwaashoka wu uvite kutya opu na yamwe ya pyokoka ye ku vule? Kala wu shi kutya ombepo yaKalunga otayi vulu oku ku kwathela wu longithe ontseyo nuunkulungu mboka wu na wu gwanithe po oshilonga kehe shoka e ku pa.
Ombepo ondjapuki oya li ya kwathele Josua a pondole
9. Oshike sha li sha ningilwa Aaisraeli konima sho ya zi muEgipiti, noshe etitha po epulo lini?
9 Ombepo ondjapuki oya li wo ya kwathele Josua ngoka a li ko pethimbo limwe naMoses nosho wo naBezalel. Konima sho Aaisraeli ya zi muEgipiti, oya li ya ponokelwa kAayamaleki. Aaisraeli oya li ye na okwiipopila. Oya li ye na okuya kolugodhi oshikando shotango konima yokuza muupika, nonando shivalelwe ya kondje. (Eks. 13:17; 17:8) Opwa li pu na okuhogololwa gumwe ngoka ta kwatele komeho etangakwiita. Olye a li a hogololwa?
10. Omolwashike Aaisraeli ya sindana molugodhi moka ya li taya wilikwa kuJosua?
10 Josua oye a li a hogololwa a wilike etangakwiita. Ihe mbela okwa li ngaa e na sho e shi kombinga yiita? Sho a li muupika, okwa li owala ha tholoma oondhopi, naasho a li mombuga, okwa li owala ha gongele omanna ngoka ga li iikulya ye. Ihe hekulu yaJosua, Elishama, okwa li omuwiliki gwezimo lyaEfraim nogwetangakwiita lyaalumentu Aaisraeli 108 100. (Num. 2:18, 24; 1 Ondjal. 7:26, 27) Ihe nonando ongaaka, Kalunga ka li a hogolola Elishama nenge omwana, Nun, a wilike etangakwiita ndyoka lya li tali ka dhenga Aayamaleki. Kalunga okwa li a wilike Josua nombepo ondjapuki, na Josua okwa li a vulika. Oshizemo, Aaisraeli oya li ya sindana miita moka iiti ya li tayi teka konyala uule wesiku alihe.—Eks. 17:9-13.
11. Oshike tashi ke tu kwathela tu pondole miilonga yaKalunga ngaashi Josua?
11 Konima yethimbo, Josua ngoka a li “u udha ombepo yuunongo,” okwa li a langekwa po kuMoses a ninge omulanduli gwe. (Deut. 34:9) Ombepo ondjapuki inayi kwathela Josua a hunganeke nenge a longe iikumithalonga ngaashi Moses. Ihe oya li ye mu kwathele a wilike Aaisraeli molugodhi moka ya li ya sindi Aakaanan. Ohashi vulika tu kale tu wete inaatu gwana nenge kaatu na uunkulungu mokulonga iilonga yaKalunga. Ihe ngele otatu vulika komalombwelo ge, otatu ka pondola ngaashi Josua.—Jos. 1:7-9.
“Ombepo yOMUWA oya yi muGideon”
12-14. (a) Oshike tatu ilongo moshiholelwa shaalumentu 300 mboka ya li ya sindi etangakwiita enenenene lyAamidian? (b) Jehova okwa li a lombwele Gideon shike? (c) Oshike kaatu na okutegelela Kalunga e tu ningile kunena?
12 Konima yeso lyaJosua, Jehova okwa li a tsikile okulongitha ombepo ye okunkondopaleka aapiya ye aadhiginini. Membo lyAatokolihapu omu na omahokololo ogendji gaantu mboka ya “kala ya fa kaaye na oonkondo.” (Heb. 11:34) Kalunga okwa li a kwathele Gideon nombepo ye ondjapuki a kondjele Aaisraeli. (Aatok. 6:34) Aakwiita yaGideon oya li aashona moku ya yelekanitha naakwiita Aamidian. Petameko, omukwiita gumwe gwaGideon okwa li a fa ta ka kondja naakwiita Aamidian yane. Ihe nonando ongaaka, Jehova okwa li e wete Gideon e na aakwiita oyendji noonkondo. Onkee ano, okwa li a lombwele Gideon lwiikando iyali a shonopeke omwaalu gwaakwiita ye. Hugunina, omukwiita gumwe gwaGideon okwa li a fa ta ka kondja naakwiita Aamidian 450. (Aatok. 7:2-8; 8:10) Jehova okwa li a lombwele Gideon a ye naakwiita mboka, nonando omwaalu gwawo ogwa li gudhinitha. Ngele oya sindana molugodhi ndoka, kaya li taya vulu okwiitadha kutya osha ningwa koonkondo nokuunongo wawo.
13 Gideon netangakwiita lye oya li yi ilongekidha. Mbela ando owa li gumwe gwomaakwiita aashona mboka ya kala po sho mwa kuthwa mboka ya li ya tila, andola owa kala ngaa wu na omukumo kutya otamu ka sindana? Nenge ando owa kala to ipula kutya otamu ke shi enditha ngiini? Gideon okwa li a ningi naanaa ngaashi a lombwelwa kuKalunga. (Lesha Aatokolihapu 7:9-14.) Jehova ka li a geele Gideon sho e mu pula a ninge endhindhiliko ndyoka tali holola kutya oku li pamwe naye. (Aatok. 6:36-40) Ihe Jehova okwa li a koleke eitaalo lye.
14 Oonkondo dhaJehova dhokuhupitha inadhi ngambekwa. Oha hupitha oshigwana she moonkalo oondhigu, noha vulu okulongitha aantu mboka taya monika ya fa kaaye na oonkondo. Omathimbo gamwe otashi vulika tu kale tu wete aantu ya fa kaaye na ko nasha natse. Itatu ka tegelela Kalunga e tu kwathele pashikumithalonga ngaashi a li e shi ningile Gideon. Ihe ote ke tu wilika noku tu hekeleka okupitila mOmbiimbeli nomegongalo lye tali wilikwa kombepo ondjapuki. (Rom. 8:31, 32) Omauvaneko ge omawanawa ohaga koleke eitaalo lyetu nohage tu kwathele tu kale twi inekela thiluthilu muye.
“Ombepo yOMUWA oya lambele Jefta”
15, 16. Oshike sha li sha kwathele omwanakadhona gwaJefta a kale e na iikala iiwanawa, noshike aavali tayi ilongo moshinima shika?
15 Natu taleni oshiholelwa shilwe. Sho Aaisraeli ya li taya ka kondjitha Aayammoni, ombepo yaJehova oya li ya “lambele Jefta.” Molwaashoka Jefta okwa li a halelela okusindana, okwa li u uvanekele Jehova oshinima oshinene. Okwa ti kutya ngele Jehova okwe mu kwatha a sinde Aayammoni, ote ke mu pa omuntu ngoka te ke mu tsakaneka tango ta zi megumbo lye. Sho Jefta a galuka, omwanakadhona epona oye a piti mo tango e ke mu tsakaneke. (Aatok. 11:29-31, 34) Mbela Jefta okwa li a nukwa komwenyo? Hasho naanaa, molwaashoka okwa li e shi kutya oshi na uupu shi ningwe. Okwa li a gwanitha euvaneko lye mokugandja omwana a ka longele Jehova metsalihangano kuShilo. Molwaashoka omwanakadhona gwaJefta okwa li omudhiginini kuJehova, okwa li a lombwele he a gwanithe po euvaneko ndyoka a ninga. (Lesha Aatokolihapu 11:36.) Ombepo ondjapuki oya li ye ya kwathele.
16 Oshike sha li sha kwathele omwanakadhona gwaJefta a kale nombepo yokwiiyamba? Etilokalunga nuulaadhi wahe. Aavali, shoka hamu ningi, oyana yeni oye shi wete. Oohapu dheni nadhi kale aluhe metsokumwe niilonga yeni. Kungawo, oyana yeni otaya ka pulakena uuna tamu galikana Jehova nomutima aguhe notaya ka pulakena kelongo lyeni. Otaya ka mona wo oonkambadhala ndhoka tamu ningi sho tamu mu longele nomutima aguhe. Shoka otashi ka kwathela oyana yeni ya kale ya halelela okulongela Jehova notamu ka kala mwa nyanyukwa.
“Oonkondo dhOMUWA odhe ya” muSimson
17. Ombepo yaKalunga oya li ya kwathele Simson a ninge shike?
17 Natu tale oshiholelwa shilwe nkene ‘oonkondo dhOMUWA dha li dha tameke okukoleka’ Simson ngoka a li a kwatwa po kAafilisti. Simson okwa li e na okuhupitha Aaisraeli miikaha yAafilisti. (Aatok. 13:24, 25) Jehova okwa li e mu pe oonkondo kaadhi shi okuyelekwa nasha. Aafilisti oya li ye ende Aaisraeli mevi, opo ya gandje Simson miikaha yawo. Ihe “oonkondo dhOMUWA odhe ya [muSimson], e ta tokola oongodhi dha li dhe mu manga komaako nokiikaha dha li dha fa oondali dha pya komulilo.” (Aatok. 15:14) Ombepo ondjapuki oya li ya kwathele Simson “omolweitaalo” lye, nokuli naasho a li a kanitha oonkondo dhe molwaashoka a li a ningi etokolo kaali li pandunge. (Heb. 11:32-34; Aatok. 16:18-21, 28-30) Ombepo yaJehova oya li ye mu kwathele natango a longe iilongankondo. Shoka Simson a li a ningi otashi tu tsu ngiini omukumo kunena?
18, 19. (a) Ongiini oshiholelwa shaSimson shi li etsomukumo kutse? (b) Uuwanawa wuni wa mona miiholelwa yaapiya aadhiginini mboka ya popiwa moshitopolwa shika?
18 Ombepo ondjapuki ndjoka ya li ya kwathele Simson oyo wo hayi tu kwathele kunena. Ohayi tu kwathele unene tuu sho tatu longo iilonga ‘yokuuvithila aantu ayehe evaangeli’ mbyoka Jesus a pa aalanduli ye. (Iil. 10:42) Otashi vulika tu kale kaatu shi aapopi aanekeka. Ihe ombepo ondjapuki oyo hayi tu kwathele tu gwanithe po iilonga ayihe mbyoka Jehova e tu pa. Sho tatu yi longo, otatu ka popya ngaashi omupolofeti Jesaja ngoka a ti: ‘OMUWA Omupangeliawike okwa tumu ndje pamwe nombepo ye.’ (Jes. 48:16) Ombepo yaKalunga oyo hayi tu kwathele sho tatu uvitha. Otu na uushili kutya Jehova ote ke tu ambidhidha tu longe iilonga mbyoka e tu pa, ngaashi naanaa a li e shi ningile Moses, Bezalel naJosua. Jehova ote ke tu pa oonkondo ngaashi owala a li a kwathele Gideon, Jefta naSimson opo tu longithe ‘oohapu dhe ndhoka dhi li ongegongamwelo ndyoka tatu pewa kombepo.’ (Ef. 6:17, 18) Jehova ote ke tu kwathela ngele otwe mu inekela moku tu pa oonkondo tu longe iilonga ye ngaashi owala a li e dhi pe Simson.
19 Osha yela kutya Jehova oha yambeke ayehe mboka haya popile nuulaadhi elongelokalunga lyashili. Ngele otwe etha ombepo ye yi tu wilike, otatu ka kala tu na eitaalo lya kola. Onkee ano, oshi li nawa tu kale wo hatu lesha iiholelwa yituntula tayi adhika momanyolo gOshigreka mbyoka tayi popi nkene ombepo yaKalunga ya li ya kwathele aapiya ye. Otayi ke tu kwathela tu mone nkene Jehova a li a kwathele aapiya ye aadhiginini yonale okupitila mombepo ye ondjapuki komeho nokonima yoPentekoste mo 33 E.N. Shika osho tatu ki ilonga moshitopolwa tashi landula.
Omolwashike tashi tu tsu omukumo okutseya nkene ombepo yaKalunga ya li ya kwathele . . .
• Moses?
• Bezalel?
• Josua?
• Gideon?
• Jefta?
• Simson?
[Oohapu dha simana pepandja 22]
Ombepo yaKalunga otayi vulu oku tu kwathela ngaashi ya li ya kwathele Simson
[Ethano pepandja 21]
Aavali, oshiholelwa sheni oshiwanawa ohashi vulu okunwetha mo aanona yeni