Omapulo ga za kaaleshi
Mbela otashi vulika Omukriste a kale a pikwa kokutala omathano giipala e tashi mu ningitha nokuli a kondwe mo megongalo lyopaKriste?
▪ Eeno otashi vulika. Shoka otashi gandja etompelo kutya omolwashike sha simanenena omuntu kehe a yande thiluthilu omathano giipala moludhi kehe kutya nduno oge li moludhi lwiinyolwa, ge li miifo, moofilima, nomoovidio nenge kOintaneta.
Omathano giipala oge li apuhe muuyuni. Ointaneta oye ga eta popepi shi vulithe nale naashika osha ningitha aantu oyendji ya kwatwe komukithi nguka gunyanyalitha. Aagundjuka naakuluntu yamwe oya li ya mono omathano giipala kointaneta inaaye shi tegelela. Omanga yalwe haye ga kongele owina, yu uvite kutya otaya vulu okulesha kombinga yago noku ga tala ya manguluka molwaashoka oye li momagumbo gawo nenge moombelewa dhawo. Omolwashike Aakriste ye na okukala ye wete kutya oshinima shika osha kwata miiti?
Etompelo lya simana otatu li adha melondodho lyaJesus ndika tali ti: “Okehe tuu ngoka ta tala omukiintu e mu haluka, oye okwe mu hondele momwenyo gwe.” (Mat. 5:28) Ihe omilalo ndhoka dhi li pamulandu gwOmbiimbeli odha pitikwa nohadhi etele aaihokani enyanyu. (Omayel. 5:15-19; 1 Kor. 7:2-5) Ihe omathano giipala kage li pamulandu ngoka. Pehala lyaashono, ohagu ulike omilalo dha nyata ndhoka hadhi pendutha momuntu omadhiladhilo ga nyata ngoka Jesus a ti kutya otu na okuhenuka. Osha yela kutya, okulesha nenge okutala omathano giipala oku li ompinge thiluthilu naashoka Kalunga a popya sho a ti: “Dhipageni ano uuhalu weni wopavi mboka tau longo mune ngashika oluhondelo, [onyata], uuholume nuuhalu uuwinayi nolwiho.”—Kol. 3:5.
Ongiini ngele Omukriste okwa talele omathano giipala lumwe nenge lwaali? Otashi vulika onkalo ye yi faathanithwe nonkalo ya nika oshiponga ndjoka omupisalomi Asaf a li i iyadha muyo, okwa ti: “Ngame ando nda kanitha einekelo; okonyala ndaa na we eitaalo.” Ongiini Omukriste ta vulu okukala e na eiyuvo lya yela nokukala e na ombili naKalunga ngele okwa li ha tala omathano giipala gaalumentu nenge gaakiintu inaaya zala sha nenge gaantu taya yi momilalo? Asaf naye ka li e na ombili, okwa ti: “Kalunga, esiku alihe owa dhenge ndje nomeehamo; owa geele ndje esiku kehe.”—Eps. 73:2, 14.
Ngele Omukriste okwi iyadha monkalo ombwinayi yi li ngaaka, okwa pumbwa okutonata e ta kongo ekwatho lyopambepo. Ekwatho ndyoka ota vulu oku li mona megongalo: “Ngele oku na ngoka ta gwile meyono lyontumba, nena aantu mboka yomokati keni yopambepo naye mu pukulule; ihe naye shi ninge nonge. Kala wa kotoka, opo nangoye wo waa hongololwe.” (Gal. 6:1) Omukuluntugongalo gumwe Omukriste nenge yaali otaya vulu oku mu pa ekwatho ndyoka a pumbwa, mwa kwatelwa ‘egalikano ndyoka tali mu aludha. Omuwa note mu galulile uundjolowele we, noondjo dhe otadhi dhimwa po.’ (Jak. 5:13-15) Mboka ya konga ekwatho opo ya sinde uunkundi mboka wokutala omathano giipala oya mona kutya okuhedha popepi naKalunga okwe ya etela uuwanawa ngaashi sha li sha ningilwa Asaf.—Eps. 73:28.
Ihe nonando ongaaka, omuyapostoli Paulus okwa popi a ti kutya yamwe mboka ya yona inayi itedhulula “ya ze mo moonyata dhawo dholuhondelo nodhuuholume wawo.”a (2 Kor. 12:21) Omuprofesoli Marvin R. Vincent okwa nyola kutya oshitya “onyata” mOshigreka “otashi gandja edhiladhilo lyekako ndyoka tali sitha ohoni.” Shiyemateka ooshoka kutya omathano giipala gamwe omanyanyalithi ge vulithe gamwe ngoka tagu ulike owala omuntu inaa zala sha nenge ngoka tagu ulike omulumentu nomukiintu taya hondele. Opu na omathano gamwe giipala taga sitha ohoni nomatondithi ngoka tagu ulike uushenge (aantu yuukashike ko okantu wa faathana taya yi momilalo), ongundu yaantu taya lalathana, omuntu ta yi momilalo noshinamwenyo, omathano giipala tagu ulike uunona, omuntu gumwe ta kwatwa koonkondo kaantu oyendji, aakiintu taya monithwa iihuna pamilalo, aantu taya laliwa nayo ya mangwa nenge taya hepekwa nonyanya pamilalo. Aantu yamwe yopethimbo lyaPaulus mboka ‘omadhiladhilo gawo ga li ga sa komilema’ oya kala ‘ihaaya si ohoni. Noyi iyethele yoyene moonyata dhuulunde kaaye na eidhiliko noyaa na nando onge.’—Ef. 4:18, 19.
Paulus okwa tumbula wo “onyata” mAagalati 5:19. (NW) Omulongwantu gumwe Omubritania okwa popi kutya oshitya shoka “otashi vulika movelise muka tashi popi komilalo kehe kaadhi li paunshitwe.” Mbela opu na Omukriste ngoka itaa ka zimina kutya omathano giipala ngoka ga popiwa metetekelo omatondithi notaga ulike ‘omilalo kaadhi li paunshitwe’ notaga sitha ohoni? Pehulilo lyAagalati 5:19-21 Paulus okwa hulitha kutya “mboka taa longo” onyata ya tya ngawo “itaa ka thigulula Oshilongo shaKalunga.” Nomolwaashono ngele omuntu okwa kala e na omukalondjigilile gwokutala omathano giipala ngoka omatondithi notaga gandja etaloko lya puka kombinga yomilalo uule wethimbo, ye ina hala okwiitedhula, ye ite etha oku ga tala, ita ka pitikwa a kale megongalo lyopaKriste. Oku na okukondwa mo megongalo opo li kalekwe lya yela noli na ombepo ombwanawa.—1 Kor. 5:5, 11.
Ohashi nyanyudha okumona kutya yamwe mboka ya li ye na omukalondjigilile gwokutala omathano giipala ngoka omatondithi oya konga ekwatho kaakuluntugongalo mboka ye ya kwathele pambepo opo ya ninge omalunduluko omanene. Jesus okwa li i indile Aakriste megongalo lyaSardis lyonale a ti: ‘Koleka mboka ye li po natango, manga inaaya pwa po. Dhimbulukwa ano shoka wa longwa nankene we shi uvu. Vulika e to itedhulula, u ethe uulunde woye. Ngele ito tonata, ito ka tseya nando ethimbo ndyoka tandi ya kungoye.’ (Eh. 3:2, 3) Omuntu ota vulu okwiitedhulula e ta nakulwa mo momulilo, oku shi popya pathaneko.—Jud. 22, 23.
Ihe kashi shi tuu oshiwanawa kehe gumwe gwomutse a kale a tokola toko a kale ha kala kokule niinima mbika ya nika oshiponga! Eeno, atuheni natu kaleni twa tokola toko okuyanda omaludhi agehe gomathano giipala!
[Enyolo lyopevi]
a Opo wu mone eyooloko ndyoka li li pokati “konyata noluhondelo nosho wo eihumbato ewinayi,” tala Oshungolangelo yOshiingilisa yo 15 Juli 2006, pepandja 29-31.
[Oohapu dha simana pepandja 30]
Ngele Omukriste okwi iyadha monkalo ombwinayi, okwa pumbwa okutonata e ta kongo ekwatho lyopambepo