OSHITOPOLWA SHOKUKONAKONWA 9
Aalumentu aagundjuka, ongiini tamu vulu okukala mwi inekelwa kuyalwe?
“Ngaashi omume gwongula onene, osho aamati yoye taa ka adhima.” — EPS. 110:3.
EIMBILO 39 Iningila edhina ewanawa naKalunga
ELALAKANO LYOSHITOPOLWAa
1. Uushili wuni tu shi kombinga yaamwatate aagundjuka?
AAMWATATE aagundjuka, omwa pumbiwa lela megongalo. Oyendji yomune omu na uukolele nomu na oonkondo. (Omayel. 20:29) Omu li ekwatho enene kegongalo. Otashi vulika mu kale mwa hala okuninga aayakuligongalo. Nonando ongawo, otashi vulika mu uvite kutya yalwe otashi vulika ye uvite kutya inamu gwana nenge kamu na owino natango mu pewe iinakugwanithwa ya simana. Nonando omu li aagundjuka natango, opu na iinima mbyoka tamu vulu okuninga ngashingeyi, opo mu vule okukala mwi inekelwa nomwa simanekwa megongalo.
2. Oshike tatu ka kundathana moshitopolwa shika?
2 Moshitopolwa shika, otatu ka kundathana unene kombinga yonkalamwenyo yomukwaniilwa David. Otatu ka kundathana wo paufupi kombinga yiiningwanima mbyoka ya ningwa monkalamwenyo yaAsa naJehosafat, aakwaniilwa yaali yaJuda. Otatu ka kundathana kutya omashongo geni aalumentu mboka yatatu ya li ya tsakaneke, shoka ya ningi yu ungaunge nago naashoka aamwatate aagundjuka taya vulu okwiilonga kiiholelwa yawo.
ILONGA KOSHIHOLELWA SHOMUKWANIILWA DAVID
3. Omomukalo gulwe guni aagundjuka taya vulu okukwathela aakokele megongalo?
3 Sho David a li omugundjuka, okwa li e na uunkulungu mboka yalwe ya li ya tala ko wu na oshilonga. Okwa li e na lela uupambepo uuwanawa, okwa li a longo nuudhiginini a kale e na uunkulungu wokuhika okaharpa, nokwa li e wu longitha a kwathele omukwaniilwa Saul, ngoka a langekwa po kuKalunga. (1 Sam. 16:16, 23) Mbela ne aalumentu aagundjuka kamu na uunkulungu wontumba mboka tawu vulu okukwathela yalwe megongalo? Oyendji yomune omu wu na. Pashiholelwa, otashi vulika mwe shi ndhindhilika kutya aakokele yamwe ohaya kala ya pandula sho mwe yu ulukile nkene ye na okulongitha uutableta wawo nosho wo iikwaelektronika yilwe, sho taya ningi ekonakono lyawo lyopaumwene naasho tayi ilongekidhile okugongala. Okutseya kweni nkene iikwaelektronika hayi longo, ohaku kwathele noonkondo aakokele.
David okwa li ha kala i itula mo miilonga ye yokulitha oonzi dhahe, noshikando shimwe okwa li nokuli e dhi gamene kemwanka (Tala okatendo 4)
4. Aamwatate aagundjuka otaya vulu ngiini okuholela David, ngele tashi ya kiinakugwanithwa mbyoka taya pewa? (Tala ethano lyokombanda.)
4 Monkalamwenyo ye ayihe, David okwa li u like kutya oku shi okwiinekelwa. Pashiholelwa, sho a li omugundjuka, okwa li ha longo nuudhiginini a tonatele oonzi dhahe. Oshinakugwanithwa shoka osha li sha nika oshiponga. Omolwashike tatu tile ngawo? Oshoka konima yethimbo, David okwa yelithile omukwaniilwa Saul, a ti: “Nkeyama, ohandi litha oonzi dhatate. Nongele onkoshi nenge emwanka tali nakula mo onzigona, otandi li landula e tandi li dhenge note yululula ko onzigona.” (1 Sam. 17:34, 35) David okwa li e uvite e na oshinakugwanithwa shokusila oshimpwiyu oonzi dhahe nokwa li e dhi gamene nuulaadhi. Aamwatate aagundjuka otaya vulu okuholela David, mokulonga nuudhiginini ya gwanithe po oshinakugwanithwa kehe taya pewa.
5. Shi ikolelela kEpisalomi 25:14, oshike shoka sha simanenena aamwatate aagundjuka taya vulu okuninga?
5 Sho David a li omugundjuka, okwa li e na ekwatathano lyopothingo naJehova. Ekwatathano ndyoka olyo lya li lya simanenena kuye li vule uulaadhi we nenge uunkulungu we wokuhika okaharpa. Jehova ka li owala Kalunga kaDavid, ihe okwa li wo Kuume ke kopothingo. (Lesha Episalomi 25:14.) Aamwatate aagundjuka, oshinima sha simanenena shoka tamu vulu okuninga, osho okukoleka ekwatathano lyeni naHo yeni gwomegulu, naashoka otashi vulu shi mu kwathele mu pewe iinakugwanithwa ya gwedhwa po.
6. Aantu yamwe oya li ya tala ko David ngiini?
6 Eshongo limwe ndyoka David a li e taalele olyo kutya yalwe oya li ye mu tala ko kutya ye omugundjuka natango. Pashiholelwa, sho i iyamba a kondjithe Goliat, omukwaniilwa Saul okwa kambadhala oku mu sitha uunye nokwe mu lombwele, a ti: “Ongoye omunona natango.” (1 Sam. 17:31-33) Manga nokuli shoka inaashi ningwa, David okwa li a nyenyetelwa komumwayinamati kutya okwe ya okukonga shike kolugodhi. (1 Sam. 17:26-30) Ihe Jehova kali a tala ko David e li okanona nenge itaa vulu okupewa oshinakugwanithwa. Jehova okwa li e shi nawa David. Sho i inekele muKuume ke, Jehova, e mu nkondopaleke, David okwa dhipaga Goliat. — 1 Sam. 17:45, 48-51.
7. Oshike to vulu okwiilonga mehokololo lyaDavid naGoliat?
7 Oshike to vulu okwiilonga kwaashoka sha ningilwa David? Otatu ilongo kutya otwa pumbwa okukala tu na eidhidhimiko. Otashi vulika shi kuthe ethimbo ele, opo mboka ye ku shi okuza kuunona, kaaye kale we ye ku tala ko we wu li omunona natango. Nonando ongawo, oto vulu okukala nuushili kutya Jehova iha tala keholokopo lyomuntu. Oku ku shi nawa nosho wo shoka to vulu okuninga. (1 Sam. 16:7) Koleka ekwatathano lyoye naKalunga. David osho a li ha ningi, mokukonenena eshito lyaJehova. David okwa li ha dhiladhila muule kwaashoka eshito lyaJehova tali mu longo. (Eps. 8:3, 4; 139:14; Rom. 1:20) Oshinima shilwe to vulu okuninga, okupula Jehova e ku pe oonkondo ndhoka wa pumbwa. Pashiholelwa, mbela yamwe yomaanasikola ooyakweni ohaye ku sheke sho wu li Onzapo yaJehova? Ngele osho, galikana Jehova e ku kwathele wu ungaunge neshongo ndyoka. Tula wo miilonga omayele omawanawa ngoka to adha mOohapu dhe, miileshomwa yetu ya kankamena kOmbiimbeli nosho wo muuvidio. Oshikando kehe to mono Jehova te ku kwathele wu ungaunge neshongo lyontumba, eitaalo lyoye muye otali ka kola. Shimwe ishewe, uuna yalwe ye wete kutya owi ikolelela muJehova, otaya ka kala ye ku inekela.
Aamwatate aagundjuka otaya vulu okukwathela yalwe momikalo odhindji (Tala okatendo 8-9)
8-9. Oshike sha li sha kwathele David a tegelele neidhidhimiko sigo a ningi omukwaniilwa, noshike aamwatate aagundjuka taya vulu okwiilonga koshiholelwa she?
8 Natu taleni keshongo lilwe ndyoka David a li a taalele. Konima sho a gwayekwa a ninge omukwaniilwa, David okwa li e na okutegelela omimvo odhindji manga inaa langekwa po pambelewa e li omukwaniilwa gwaJuda. (1 Sam. 16:13; 2 Sam. 2:3, 4) Sho a li a tegelela a langekwe po, oshike sha li she mu kwathele i idhidhimike? Pehala lyokukala a teka omukumo, David okwa kala ta gandja eitulomo kwaashoka ta vulu okuninga. Pashiholelwa, sho a li ontauki moshitopolwa shAafilisti, David okwa kala i ipyakidhila nokukondjitha aatondi yaIsraeli. Mokuninga ngawo, okwa li a gamene oongamba dhoshitopolwa shaJudea. — 1 Sam. 27:1-12.
9 Aamwatate aagundjuka otaya vulu okwiilonga shike koshiholelwa shaDavid? Longitha oompito ndhoka dhe ku egulukila wu kwathele aamwaho. Natu taleni koshimoniwa shomumwatate Ricardo.b Sho a li e na omimvo omulongo nasha, okwa kala a hala okuninga omukokolindjila gwondjigilile. Ihe aakuluntugongalo oye mu lombwele kutya ina gwana natango okuninga omukokolindjila. Pehala lyokukala a teka omukumo nenge a geya, okwa tameke okulonga oowili odhindji muukalele. Okwa ti: “Ngele tandi tala konakuziwa yandje, ondi wete kutya onda li nda pumbwa lela okuninga ehumokomeho pambepo. Onda kala tandi gandja eitulomo kokushuna kwaamboka yu ulika ohokwe nokokuninga omaishunoko taga ti sha. Onda li nokuli nda tameke ekonakonombiimbeli lyandje lyotango. Sho nde ende tandi hwepopala mokuuvitha, onda kala ndi na omukumo gwokuya muukalele.” Ricardo ngashingeyi oku li omukokolindjila gwondjigilile omulaadhi noku li wo omuyakuligongalo.
10. Pompito yimwe, David okwa li a ningi shike manga inaa ninga etokolo lya simana?
10 Natu taleni koshinima shilwe shoka sha li sha ningwa monkalamwenyo yaDavid. Sho ye naalumentu ye ya li oontauki, oya li ya thigi po yaandjawo, e taya yi ya ka kondje. Manga aalumentu ya li kaaye po, aatondi oya ponokele momagumbo gawo, e taya kwata po yaandjawo. David okwa li ta vulu okuthika pehulithodhiladhilo kutya molwaashoka ye ependa mokukondja, ota vulu okukonga po ondunge, opo e ke ya mangulule. Pehala lyaashono, David okwa kongo ekwatho kuJehova. Okupitila momuyambi gwedhina Abiatar, David okwa pula Jehova, a ti: “Nandi landule aayugi mbano?” Jehova okwa ti kutya David ne shi ninge, e te mu shilipaleke wo kutya ote ke ya kwata. (1 Sam. 30:7-10) Oshike to vulu okwiilonga moshiningwanima shika?
Aamwatate aagundjuka oya pumbwa okupula omayele kaakuluntugongalo (Tala okatendo 11)
11. Oshike to vulu okuninga manga inoo ninga etokolo?
11 Konga omayele manga inoo ninga etokolo. Pula aavali yoye kutya otaya ti ngiini kombinga yetokolo ndyoka wa hala okuninga. Oto vulu wo okupopya naakuluntugongalo mboka ye na owino, ye ku pe omayele omawanawa. Jehova okwe yi inekela noto vulu wo oku yi inekela. Jehova okwe ya tala ko ye li “omagano” kegongalo. (Ef. 4:8) Otashi ke ku etela uuwanawa ngele owa holele eitaalo lyawo nokupulakena komaetopo gawo gopandunge ngoka taye ku pe. Ngashingeyi natu ka taleni shoka tatu vulu okwiilonga koshiholelwa shomukwaniilwa Asa.
ILONGA KOSHIHOLELWA SHOMUKWANIILWA ASA
12. Omukwaniilwa Asa okwa li e na omaukwatya geni sho a tameke okupangela?
12 Sho a li omulumentu omugundjuka, omukwaniilwa Asa okwa li omwiifupipiki nomulaadhi. Pashiholelwa, sho he Abia a si, Asa okwa ningi omukwaniilwa noku unganeke oshikonga shokuhanagula po iimenka moshilongo. Okwa lombwele wo “Aajuda, ya gwanithe ehalo lyOmuwa, Kalunga koohekulu noya vulike komalongo nokiipango ye.” (2 Ondjal. 14:1-7) Sho Sera, ondjayi yetangakwiita lyaSudani nenge tu tye lyaEtiopia, a ponokele Juda naakwiita 1 000 000, Asa okwa pula Jehova ekwatho, a ti: “Omuwa, oto vulu okukwatha aakwiita aankundi, ya ninge aanankondo. Ngashingeyi tu kwatha, Omuwa, Kalunga ketu, oshoka otwe ku inekela.” Oohapu ndhika oombwanawa otadhi ulike kutya Asa okwa li i inekela Jehova noonkondo e ya hupithe. Asa okwa li i inekela He gwomegulu, na “Omuwa okwa dhenge etangakwiita [lyaEtiopia].” — 2 Ondjal. 14:8-12, NW.
13. Oshike sha ka ningilwa Asa konima yethimbo, nomolwashike?
13 Kapu na omalimbililo kutya oto shi zimine kutya okutaalelwa ketangakwiita lyaakwiita 1 000 000 osha li eshongo enene. Molwaashoka Asa okwa li i ikolelela muJehova, okwa sindi etangakwiita ndyoka. Shiyemateka, pompito yimwe sho pwa ka holoka eshongo lilwe, Asa ka li we a kongo ekwatho kuJehova. Sho a li a tila okuponokelwa komukwaniilwa omukolokoshi Baasha gwaIsraeli, Asa okwa ka konga ekwatho komukwaniilwa gwaSiria. Etokolo ndyoka olye eta iizemo iiwinayi. Jehova okwa li a lombwele Asa okupitila momuhunganeki Hanani, a ti “Molwaashoka wi itula omukwaniilwa gwaSiria peha lyokwiinekela Omuwa Kalunga koye, etangakwiita lyomukwaniilwa gwaIsraeli olye ku yi ontuku.” Okuza ethimbo ndyono, Asa okwa kala aluhe ta hingilwa iita. (2 Ondjal. 16:7, 9; 1 Aak. 15:32) Oshiilongomwa oshini?
14. Ongiini to vulu okukala wi inekela muJehova, na shi ikolelela kuTimoteus gwotango 4:12, otashi ke ku etela uuwanawa washike ngele owe shi ningi?
14 Kala omwiifupipiki, e to tsikile okukala wi inekela muJehova. Sho wa ninginithwa, owu ulike kutya owu na eitaalo lya kola muJehova nowe mu inekela. Jehova okwe ku taamba ko nenyanyu mehangano lye. Shoka sha simanenena ngashingeyi okutsikila okukala wi inekela muye. Otashi vulika hashi kala oshipu okukala wi inekela muJehova uuna to ningi omatokolo omanene, ihe uuna wu na okuninga omatokolo ngoka omashona oho ningi po shike? Osha simanenena okukala wi inekela muJehova uuna to ningi omatokolo, mwa kwatelwa naangoka ge na ko nasha nomainyanyudho, iilonga yokwiikongela omboloto nosho wo iinima yilwe. Ino inekela moondunge dhoye mwene. Pehala lyaashono, kala ho lesha Oohapu dhaKalunga wu mone omakotampango gOmbiimbeli, e to ga tula miilonga. (Omayel. 3:5, 6) Ngele owe shi ningi, oto ka nyanyudha Jehova noto ka kala wa simanekwa kwaamboka yomegongalo lyeni. — Lesha 1 Timoteus 4:12.
ILONGA KOSHIHOLELWA SHOMUKWANIILWA JEHOSAFAT
15. Ngaashi sha popiwa mOndjalulo ontiyali 18:1-3; 19:2, omapuko geni omukwaniilwa Jehosafat a li a ningi?
15 Odhoshili kutya molwaashoka atuheni inatu gwanenena, omathimbo gamwe nangoye oto ka ninga omapuko. Nonando ongawo, shoka inashi ku imba wu ninge ngaashi to vulu miilonga yaJehova. Natu taleni koshiholelwa shomukwaniilwa Jehosafat. Okwa li e na omaukwatya ogendji omawanawa. Sho a li omugundjuka, ‘okwa longele Kalunga kahe nokwa vulika kiipango ye.’ Okwa li wo a tumu aambala ye, ya ka longe aantu kombinga yaJehova miilando ayihe yaJuda. (2 Ondjal. 17:4, 7) Nonando Jehosafat okwa li ha kala e na omainyengotompelo gu uka, omathimbo gamwe okwa li a ningi omatokolo omawinayi. Omolwalimwe lyomomatokolo omawinayi ngoka a li a ningi, Jehosafat okwa pewa omayele kugumwe gwomaakalelipo yaJehova. (Lesha 2 Ondjalulo 18:1-3; 19:2.) Oshike to vulu okwiilonga mehokololo ndyoka?
Aamwatate aagundjuka mboka haya longo nuudhiginini noye shi okwiinekelwa, ohaya kala ye na epopilo ewanawa (Tala okatendo 16)
16. Oshike to vulu okwiilonga koshimoniwa shaRajeev?
16 Taamba ko omayele noku ga tula miilonga. Ngaashi aalumentu yalwe aagundjuka oyendji, otashi vulika hashi kala oshidhigu kungoye okukaleka okulongela Jehova ku li oshinima sha simanenena monkalamwenyo yoye. Ngele osho shi li ngawo, ino teka omukumo. Natu tale koshimoniwa shomumwatate gumwe omugundjuka gwedhina Rajeev. Okwa hokolola kombinga yethimbo a li omugundjuka, a ti: “Omathimbo gamwe onda li handi kala ndu uvite kaandi shi shoka ndi na okuninga nonkalamwenyo yandje. Ngaashi aagundjuka oyendji, onda li ndi hole unene omaudhano nomainyanyudho, shi vulithe okuya kokugongala nenge muukalele.” Mbela oshike sha kwathele Rajeev? Omukuluntugongalo gumwe okwe shi ndhindhilike, e te mu pe omayele. Rajeev ota ti: “Omukuluntugongalo ngoka okwa kwathele ndje ndi dhiladhile muule kombinga yekotampango ndyoka tali adhika muTimoteus gwotango 4:8.” Rajeev okwa taamba ko neifupipiko omayele ngoka, e ta talulula omalalakano ge. Okwa ti: “Onda li nda tokola okupititha komeho iinima yopambepo.” Oshizemo osha li shini? Ota ti: “Konima yomimvo dhontumba sho nda pewa omayele ngoka, onda ningi omuyakuligongalo.”
NYANYUDHA TATE GWOYE GWOMEGULU
17. Aakokele oye uvitile ngiini aalumentu aagundjuka mboka taya longele Jehova?
17 Aagundjuka, aakokele oya pandula noonkondo sho tamu longele Jehova ‘pamwe nayo.’ (Sef. 3:9, NW) Oye hole ombepo yeni yuulaadhi noyomukumo, ndjoka hamu kala mu na sho tamu longo iilonga mbyoka mwa pewa. Oye mu hokwa. — 1 Joh. 2:14.
18. Ngaashi sha popiwa mOmayeletumbulo 27:11, Jehova oha kala u uvitile ngiini aalumentu aagundjuka mboka taye mu longele?
18 Aamwatate aagundjuka, inamu dhimbwa nando kutya Jehova oku mu hole nokwe mu inekela. Okwa hunganeka kutya momasiku gahugunina, otapu ka kala etangakwiita lyaalumentu aagundjuka mboka taye ki iyamba nehalo ewanawa. (Eps. 110:1-3) Oku shi kutya omu mu hole nomwa hala oku mu longela ngaashi tamu vulu. Onkee ano, idhidhimikileni yalwe, e ta mu idhidhimikile wo oonkalo dheni. Uuna wa ningi epuko, taamba ko edheulo nepukululo ndyoka to pewa noku li tala ko lya za kuJehova. (Heb. 12:6) Longa nuudhiginini wu gwanithe po oshinakugwanithwa kehe to pewa. Shoka sha simanenena, nyanyudha Ho gwomegulu mukehe shoka to ningi. — Lesha Omayeletumbulo 27:11.
EIMBILO 135 Jehova ote ku indile pahole ta ti: “Mumwandje, ninga oondunge”
a Sho aamwatate aagundjuka taya ende taya koleke ekwatathano lyawo naJehova, ohaya kala ya hala oku mu longela momikalo dha gwedhwa po. Opo ya kale ya gwana okuninga aayakuligongalo, oya pumbwa okukala ye shi okwiinekelwa kuyalwe megongalo. Oonkatu dhini aamwatate aagundjuka taya vulu okukatuka?
b Omadhina gamwe oga lundululwa.