OSHITOPOLWA SHOKUKONAKONWA 18
EIMBILO 65 Humeni komeho!
Aamwatate aagundjuka, holeleni Markus naTimoteus
“Etelela Markus, oshoka onde mu pumbwa, a kwathe ndje miilonga.” — 2 TIM. 4:11.
SHOKA TATU KA ILONGA
Otatu ka ilonga nkene oshiholelwa shaMarkus naTimoteus tashi vulu okukwathela aamwatate aagundjuka ya kokeke uukwatya mboka ya pumbwa, opo ya yakule yalwe pakuudha.
1-2. Omashongo geni tashi vulika ga li ga imbi Markus naTimoteus ya yakule yalwe pakuudha?
AAMWATATE aagundjuka, mbela omwa hala okuninga oshindji miilonga yaJehova nokukwathela mboka ye li momagongalo geni? Kapu na omalimbililo kutya osho. Ohashi nyanyudha omutima okumona aamwatate oyendji aagundjuka mboka ye na ehalo lyokuyakula yalwe. (Eps. 110:3) Nonando ongawo, otashi vulika mwa taalela omashongo. Mbela ota mu kakadhala okutamununa mo uukalele weni molwaashoka mwa tila shoka tashi ka ningwa po? Mbela owa iyadhele nale wa tila okutaamba ko oshinakugwanithwa, molwaashoka wa tila ngele oto ke shi gwanitha po ngaa? Ngele osho, hangoye gwotango okukala wu uvite ngawo.
2 Markus naTimoteus, oya li ya taalela omashongo ga faathana. Ihe, kaya li ya etha uumbanda wokutila shoka tashi ka ningwa po, nenge okwaa na owino ku ya imbe okuyakula yalwe. Otashi vulika Markus a li ha zi nayina megumbo ewanawa, pethimbo ndyoka a hiywa a ye nomuyapostoli Paulus naBarnabas miilonga yawo yotango yuuyendi. (Iil. 12:12, 13, 25) Markus okwa thigi po omudhingoloko ngoka a li e shi nawa, opo a tamunune mo uukalele we. Tango, okwa tembukile kuAntiokia. Opo nduno, okwa yi pamwe naPaulus naBarnabas komahala gokokule. (Iil. 13:1-5) Sha faathana, otashi vulika Timoteus naye a li ha zi naavali ye, sho a hiywa kuPaulus e mu wayimine miilonga yokuuvitha. Timoteus okwa li omugundjuka noke na owino, onkene okwa li ta vulu okukala e uvite inaa gwana okulonga pamwe naPaulus. (Yelekanitha 1 Aakorinto 16:10, 11 nosho wo 1 Timoteus 4:12.) Nonando ongawo, okwa li a taamba ko ehiyo lyaPaulus nokwa li a nyanyukilwa omalaleko nuuyamba ogendji. — Iil. 16:3-5.
3. (a) Paulus okwa li a lenga Markus naTimoteus shi thike peni? (2 Timoteus 4:6, 9, 11) (Tala wo omathano.) (b) Omapulo geni tatu ka kundathana moshitopolwa shika?
3 Markus naTimoteus, oya li ya mono owino noya ilongo okutonatela iinakugwanithwa ya simana, mepipi lyawo lyuugundjuka. Paulus okwa li a lenga noonkondo aalumentu mboka aagundjuka nokwa li nokuli a hala yaye kuye, sho a ndhindhilike kutya oku li pokusa. (Lesha 2 Timoteus 4:6, 9, 11.) Mbela uukwatya wuni wa li wa nanene Markus naTimoteus kuPaulus? Ongiini aamwatate aagundjuka taya vulu okuholela iikala yawo? Ongiini omayele gaPaulus gopahole taga vulu okukwathela aamwatate aagundjuka kunena?
Markus naTimoteus oya li haya gwanitha po iinakugwanithwa yawo, sho ya li aagundjuka, naashono oshe ya ningitha ya kale ya hokiwa kuPaulus (Tala okatendo 3)b
HOLELA MARKUS, MOKUKALA WU NA EHALO LYOKUYAKULA
4-5. Markus okwa ulike ngiini kutya oku na ehalo lyokuyakula yalwe?
4 Sha ikolelela konzo yimwe, okuyakula nenge okukwatha yalwe, otashi gandja edhiladhilo lyokwiiyamba wu ya kwathele “nondjungu nonuudhiginini.” Markus okwa tula po oshiholelwa oshiwanawa moshinima shoka. Sho Paulus a tindi okuya pamwe naye, otashi vulika sha li sha uvitha nayi nokuyemateka Markus. (Iil. 15:37, 38) Ihe shoka kasha li sha imbi Markus a yakule aamwahe.
5 Markus okwa li a taamba ko oshinakugwanithwa shokulonga pamwe nomumwayinagona Barnabas. Konima yomimvo 11, Markus okwa li gumwe gwomwaamboka ya li ya ambidhidha Paulus, sho a li mondholongo oshikando shotango muRoma. (Filem. 23, 24) Paulus okwa li a pandula Markus sho e mu ambidhidha nokwa popi kutya oku li “ekwatho enene.” — Kol. 4:10, 11.
6. Uuwanawa wuni Markus a mono mokweendathana nAakriste ya pyokoka? (Tala enyolo lyopevi.)
6 Markus okwa li a mono mo uuwanawa mokweendathana nAakriste ya pyokoka. Konima sho a kala uule wethimbo pamwe naPaulus muRoma, Markus okwa li a wayimine omuyapostoli Petrus muBabilonia. Oya li ye na ekwatathano lyopothingo, nomolwaashoka Petrus e mu ithana “omumwandje Markus.” (1 Pet. 5:13) Sho ya kala nokulonga pamwe, Petrus otashi vulika a li ha lombwele kuume ke omugundjuka iinima oyindji iihokithi kombinga yonkalamwenyo yaJesus nosho wo yuukalele we, mbyoka lwanima Markus a li a nyola mehokololo lyEvaangeli lye.a
7. Ongiini omumwatate omugundjuka gwedhina Seung-Woo, a holele oshiholelwa shaMarkus? (Tala wo ethano.)
7 Markus okwa kala a ipyakidhila nokulongela Jehova, nokwa kala e na ekwatathano naamwatate ya pyokoka. Ongiini to vulu okuholela Markus? Ngele owa hunutha ompito yokupewa oshinakugwanithwa shontumba, idhidhimika nokutsikila okukonga omikalo dhimwe wu longele Jehova nokuyakula megongalo. Tala koshiholelwa shaSeung-Woo, ngoka ngashingeyi e li omukuluntugongalo. Sho a li omugundjuka, okwa li ha iyelekanitha naamwatate ooyakwawo aagundjuka. Yamwe yomuyo, oya li ya pewa iinakugwanithwa tango kuye. Seung-Woo okwa li e wete kee niwe ko nasha naye, nokwa lombwele aamwatate ya pyokoka kombinga yoshinima shoka. Omukuluntugongalo gumwe okwa li e mu pe eetopo kutya na ninge shoka ta vulu okuninga a yakule yalwe nonando omathimbo gamwe ihaya ndhindhilike iilonga ye iiwanawa. Omayele ngoka oga li ga inyengitha Seung-Woo a yambidhidhe aakokele nosho wo mboka ya pumbwa olefa yokuya kokugongala. Uuna ta dhiladhila kethimbo ndyoka, ota ti: “Onda li nda uvu ko kutya okuyakula yalwe pakuudha osha kwatela mo shike.” Onda mono enyanyu ndyoka hali zi mokukwathela yalwe momikalo tadhi longo.
Aamwatate aagundjuka ohaya mono mo ngiini uuwanawa mokweendathana naamwatate ya pyokoka? (Tala okatendo 7)
HOLELA TIMOTEUS, MOKUULIKA KUTYA OWU NA KO NASHA NAYALWE
8. Omolwashike Paulus a hogolola Timoteus, a kale omweendi pamwe naye? (Aafilippi 2:19-22)
8 Paulus okwa li a pumbwa aayendi pamwe naye aalaadhi, sho a shuna kiilando hoka a li ha patanekwa. Tango, okwa hogolola Omukriste a pyokoka gwedhina Silas, e mu wayimine. (Iil. 15:22, 40) Lwanima, Paulus okwa hogolola wo Timoteus a kale omweendi pamwe naye. Mbela omolwashike Paulus a hogolola Timoteus? Etompelo limwe olyo kutya, Timoteus okwa li e na epopilo ewanawa. (Iil. 16:1, 2) Okwa li wo e na ko nasha naantu shili. — Lesha Aafilippi 2:19-22.
9. Timoteus okwa ulike ngiini kutya oku na ko nasha naamwahe shili?
9 Okuza sho a tameke uukalele we naPaulus, Timoteus okwa li a ulike kutya oku na ko nasha nayalwe pehala lye mwene. Omolwetompelo ndyono, Paulus okwe mu thigi muBerea molwaashoka okwa li e na einekelo kutya ota vulu okuladhipika aalongwa aape yaahoka. (Iil. 17:13, 14) Pompito ndjoka, kapu na omalimbililo kutya Timoteus okwa li a mono mo uuwanawa moshiholelwa shaSilas, ngoka wo naye a li a thigala muBerea. Ihe lwanima, Paulus okwa li a tumu Timoteus kuTessalonika oye awike, a ka nkondopaleke Aakriste yomoshilando moka. (1 Tes. 3:2) Uule womimvo 15 dha ka landula ko, Timoteus okwa ilongo ‘okulila pamwe naamboka [ya li taya lili]’ nokuulukila mboka ya li taya mono iihuna uukwawo wanankali. (Rom. 12:15; 2 Tim. 1:4) Ongiini aalumentu Aakriste aagundjuka taya vulu okuholela Timoteus?
10. Ongiini omumwatate Woo Jae, a ilongo okuulika ohokwe muyalwe shi vulithe nale?
10 Omumwatate gwedhina Woo Jae, okwa li a ilongo okuulika ohokwe muyalwe shi vulithe nale. Sho a li omugundjuka, okwa li ha mono oshidhigu okuya moonkundathana naamwatate naamwameme aakuluntu. Onkene okwa li owala he ya popitha pOshinyanga shUukwaniilwa, e ta yi. Omukuluntugongalo gumwe okwa li a pe Woo Jae eetopo kutya ota vulu okutameka oonkundathana, mokukala ha lombwele ooitaali ooyakwawo shoka e hole kombinga yawo. Okwa li wo e mu ladhipike a dhiladhile kwaashoka gumwe tashi vulika a kale e na ohokwe musho. Woo Jae okwa li a tula miilonga omayele ngoka. Ngashingeyi e li omukuluntugongalo, Woo Jae okwa ti: “Ngashingeyi ohandi mono oshipu okuya moonkundathana naantu yomimvo dha yoolokathana. Onda nyanyukwa sho ndi shi kutya ondi uvite ko shoka yalwe taya ipula nasho. Shoka osha kwathela ndje lela ndi mone nkene tandi vulu okukwathela ooitaali ooyakwetu.”
11. Ongiini aamwatate aagundjuka taya vulu okwiilonga okukala ye na ko nasha nayalwe mboka ye li momagongalo gawo? (Tala wo ethano.)
11 Aamwatate aagundjuka, nane ota mu vulu okwiilonga okuulika ohokwe muyalwe. Uuna wu li pokugongala, ulika ohokwe maantu yomimvo adhihe noyomomaputuko ga yoolokathana. Ya pula kutya oye li po ngiini, e to pulakene kuyo. Shoka otashi ke ku kwathela wu mone nkene wu na oku ya kwathela. Otashi vulika wu ndhindhilike kutya opu na aaihokani aakokele ya pumbwa ekwatho ngele tashi ya pokulongitha opolohalama JW Library®. Nenge ta shi vulika wu ka mone kutya oya pumbwa gumwe a ka longe pamwe nayo muukalele. Mbela ito vulu oku ya kwathela niikwaelektronika yawo, nenge wu ninge omalongekidho wu ka longe pamwe nayo muukalele? Ngele owa katuka onkatu yotango wu kwathele yalwe, oto ka tulila po ayehe oshiholelwa oshiwanawa.
Aamwatate aagundjuka otaya vulu okukwathela egongalo momikalo odhindji tadhi longo (Tala okatendo 11)
OMAYELE GAPAULUS OTAGA VULU OKU KU KWATHELA
12. Ongiini aamwatate aagundjuka taya vulu okumona mo uuwanawa momayele ngoka Paulus a li a pe Timoteus?
12 Paulus okwa li a pe Timoteus omayele taga longo, ge mu kwathele a pondole monkalamwenyo nomuukalele we. (1 Tim. 1:18; 2 Tim. 4:5) Aamwatate aagundjuka, nane ota mu vulu wo okumona mo uuwanawa momayele gaPaulus. Ngiini mbela? Lesha oontumwafo dhe mbali ndhoka a li a nyolele Timoteus, dha fa ongoye dha nyolelwa nokutala kutya omayele geni to vulu okutula miilonga monkalamwenyo yoye. Natu taleni kiiholelwa yimwe po.
13. Oshike tashi ke ku kwathela wu kale omudhiginini kuJehova shi vulithe nale?
13 “Iputudha, u kale ho simaneke nenge ho tila Kalunga.” (1 Tim. 4:7b) Okusimaneka nenge okutila kalunga oshike? Uuna omuntu omudhiginini kuJehova noha ningi shoka tashi mu nyanyudha. Molwaashoka ina tu valwa nuukwatya mboka, otwa pumbwa oku wu kokeka. Ngiini mbela? Oshitya shOshigreka shoka sha tolokwa “iputudha nenge idheula,” olundji oshali hashi longithwa shu ukitha kaatondoki mboka ha ya idheula ya mana mo, opo ya ilongekidhile ethigathanopo. Aatondoki mboka oya li ha ya pumbwa eipangelo. Natse otwa pumbwa wo eipangelo, opo tu kale hatu ningi iinima pandjigilile mbyoka tayi ke tu kwathela tu hedhe popepi naJehova.
14. Uuna tatu lesha Ombiimbeli, otu na okukala nelalakano lyashike? Gandja oshiholelwa.
14 Sho to ilongo okukala ho lesha Ombiimbeli pandjigilile, kala ho shi ningi nelalakano wu hedhe popepi naJehova. Pashiholelwa, oshike to vulu okwiilonga kehokololo lyaJesus lyomupangeli omugundjuka omuyamba? (Mark. 10:17-22) Omulumentu ngoka omugundjuka okwa li a itaala kutya Jesus oye Mesiasa, ihe ka li e na eitaalo lya gwana lyoku mu landula. Nonando ongawo, Jesus “okwe mu tala e mu hokwa.” Mbela omukalo moka Jesus a li a popi nomulumentu ngoka omugundjuka ogwe ku guma ngaa? Osha yela kutya Jesus okwa li a hala oku mu kwathela a ninge etokolo lyopandunge. Jesus okwa li wo ta holele ohole yaJehova yokuhola omulumentu ngoka omugundjuka. (Joh. 14:9) Sho to tedhatedha kombinga yehokololo ndyoka nosho wo konkalo yoye, ipula ngeyi: ‘Mbela oshike nda pumbwa okuninga ngashingeyi, opo ndi hedhe popepi naJehova nokuyakula yalwe pakuudha?’
15. Omolwashike omumwatate omugundjuka a pumbwa okugandja eitulomo koshiholelwa shoka ta tulile po yalwe? Shi yelitha. (1 Timoteus 4:12, 13)
15 “Kala omuholelwa kooitaali.” (Lesha 1 Timoteus 4:12, 13.) Paulus okwa li a ladhipike Timoteus kaa kale owala nuunkulungu ngaashi okulesha nokulonga, ihe oku kale wo nuukwatya ngaashi ohole, eitaalo nuuyogoki. Omolwashike mbela? Omolwaashoka, shoka omuntu ha ningi osha simana unene shi vule shoka ha popi. Natu tye andola owa pewa oshinakugwanithwa, wu gandje oshipopiwa kombinga yankene tu na okuninga oshindji miilonga yetu yokuuvitha. Oto ka kala wa manguluka okupopya kombinga yoshipalanyolo shoka, ngele oho ningi ngaashi to vulu wu kuthe ombinga miilonga yokuuvitha. Aapulakeni yoye otaya ka kala ya hala okutula miilonga shoka to popi, ngele oya mono kutya owe ya tulila po oshiholelwa oshiwanawa ngele tashi ya piilonga yokuuvitha. — 1 Tim. 3:13.
16. (a) Omomikalo dhini ntano moka Aakriste aagundjuka taya vulu okukala oshiholelwa kuyalwe? (b) Ongiini omumwatate omugundjuka ta vulu okukala oshiholelwa oshiwanawa kuyalwe okupitila “moohapu”?
16 Ngaashi sha popiwa muTimoteus gwotango 4:12, Paulus okwa tumbula omikalo ntano moka aamwatate aagundjuka taya vulu okukala oshiholelwa oshiwanawa kuyalwe. Pekonakono lyoye lyopaumwene, oto vulu okukonakona kombinga yomikalo ndhoka. Pashiholelwa, otashi vulika wa hala okukala oshiholelwa oshiwanawa kuyalwe “moohapu.” Dhiladhila kwaashoka to vulu okupopya, wu tse yalwe omukumo. Ngele natango oho zi naavali yoye, oto vulu okukala ho ya pandula olundji omolwaashihe shoka haye ku ningile. Konima yokugongala, oto vulu okulombwela gumwe shoka wa pandula nowa ilonga kombinga yoshipopiwa nenge yoshitopolwa she. Oto vulu wo okugandja omayamukulo pokugongala niitya yoye mwene. Sho to ningi oonkambadhala wu kale oshiholelwa oshiwanawa kuyalwe moohapu, otashi ka ulika kutya oto humu komeho pambepo. — 1 Tim. 4:15.
17. Oshike tashi ka kwathela omumwatate omugundjuka a adhe omalalakano ge gopambepo? (2 Timoteus 2:22)
17 “Yanda uuhalu womuugundjuka, lalakanena uuyuuki.” (Lesha 2 Timoteus 2:22.) Paulus okwa li a ladhipike Timoteus a kondjithe omahalo ngoka taga vulu okuya moshipala omalalakano ge gopambepo nokuyonagula po ekwatathano lye naJehova. Otashi vulika wu ndhindhilike kutya iinima yontumba, nonando inayi puka mu yoyene, ohayi kutha po ethimbo olindji, e to kala kuu na ethimbo lyokuninga iinima yopambepo. Pashiholelwa, dhiladhila kethimbo ndyoka ho longitha momaudhano, mokulongitha ointaneta nenge mokukutha ombinga muudhano wuuvidio. Mbela oto vulu okulongitha ethimbo ndyoka wu longele Jehova nokukwathela yalwe? Oto vulu okukwathela mokukaleka po Oshinyanga shUukwaniilwa shomoshitopolwa monkalo ombwanawa, nenge wu kuthe ombinga mokuuvitha pokatemba. Ngele owa kutha ombinga miinima mbyoka, otashi vulika wu ka pange uukuume naantu aape, mboka taye ke ku kwathela wu itulile po omalalakano gopambepo noku ga adha.
OKUYAKULA YALWE OHAKU ETA OMAYAMBEKO
18. Omolwashike tatu vulu okutya Markus naTimoteus, oya li ye na onkalamwenyo tayi ti sha?
18 Markus naTimoteus oya li ya ningi omaiyambo, opo ya yakule yalwe pakuudha naashoka oshe ya kwathela ya kale nonkalamwenyo tayi ti sha. (Iil. 20:35) Markus okwa li a ende niitopolwa ya yoolokathana, opo a yakule ooitaali ooyakwawo. Okwa li wo a nyola ehokololo ehokithi kombinga yonkalamwenyo yaJesus nuukalele we. Timoteus okwa li a kwathele Paulus a tote po omagongalo nokutsa omukumo aamwatate naamwameme. Osha yela kutya, Jehova okwa li a hokwa Markus naTimoteus omolwombepo yawo yeiyambo.
19. Omolwashike aamwatate aagundjuka ya pumbwa okugandja eitulomo komayele ngoka Paulus a li a pe Timoteus, nuuna ye shi ningi, otashi ka eta iizemo yini?
19 Paulus okwa li e hole shili Timoteus, naashoka oshi iwetikile moontumwafo ndhoka a nyolele kuume ke ngoka omugundjuka. Oontumwafo ndhoka dha nwetha mo, otadhi holola wo kutya Jehova oku mu hole noonkondo, ne aalumentu aagundjuka. Okwa hala mu pondole. Onkene ningeni ngaashi ta mu vulu mu tule miilonga omayele gaPaulus nokukokeka ehalo lyokuyakula yalwe pakuudha. Ngele omwa ningi ngawo, ota mu ka nyanyukilwa onkalamwenyo ombwanawa ngashingeyi nota mu ‘ka imonena okukalamwenyo kwashili’ monakuyiwa. — 1 Tim. 6:18, 19.
EIMBILO 80 ‘Konakona wu mone nkene Jehova omwaanawa’
a Molwaashoka Petrus okwa li e na omaiyuvo gomuule, osha li oshipu kuye okuhokololela Markus nkene Jesus a li e uvite nankene a li a inyenge moonkalo dhi ili nodhi ili. Nomolwaashono mehokololo lye kombinga yaJesus, olundji Markus okwa li ha popi kombinga yomaiyuvo gaJesus noonkatu dhe. — Mark. 3:5; 7:34; 8:12.
b SHOKA TASHI ULIKWA METHANO: Markus ta yakula Paulus naBarnabas, sho ye li miilonga yawo yuuyendi. Timoteus okwa li a iyamba nehalo ewanawa, a ka talele po egongalo, opo e li nkondopaleke nokuladhipika aamwahe.