Natu kale hatu tifuka nokulundulula eenghedi detu dokuudifa tu li ovakalele

“Onda ninga omukwao waaveshe muaishe, opo ndi xupife nande ovamwe.” — 1 OVAKORINTO 9:22.

1, 2. (a) Omeenghedi dilipi omuyapostoli Paulus a li omukalele ha pondola? (b) Paulus okwa ti ngahelipi shi na sha nanghee a li e uditile oshilonga shaye?

OKWA li ha kala a ngungumana mokuungaunga kwaye novahongwanhu nosho yo novanhu vongaho ovatungi veefaila. Okwa li ha tomho ovafimanekwa Ovaroma nosho yo ovanamapya Ovafrigia. Omashangelo aye okwa li hae linyengifa Ovagreka ovo ve na omataleko a mbwalangadja nosho yo Ovajuda ovo va li hava kala va kanyatela komataleko avo. Okutomhafana kwaye kakwa li taku dulu okupatanekwa, molwaashi okupopya kwaye okwa li ku na eenghono nokwa li haku linyengifa omaliudo ovanhu. Okwa li ha tale koinima oyo va li tava tu kumwe opo a dule oku va kwafela va itavele Kristus. — Oilonga 20:21.

² Omulumenhu oo okwa li omuyapostoli Paulus, oo nopehe na omalimbililo a li omukalele omunekeka noha lundulula eenghedi daye dokuudifa she likolelela keenghalo. (1 Timoteus 1:12) Okwa li a pewa oshilonga kuJesus ‘shokuhumbata edina laKristus koiwana yovapaani nokeehamba nokovana vaIsrael.’ (Oilonga 9:15) Okwa li e udite ngahelipi shi na sha noshilonga osho? Okwa ti: ‘Onda ninga omukwao waaveshe muaishe, opo ndi xupife nande ovamwe. Ndele aishe ohandi i ningi omolwevangeli, naame yo ndi li shiivifile vamwe.’ (1 Ovakorinto 9:19-23, yelekanifa NW.) Oshike hatu dulu okulihonga moshihopaenenwa shaPaulus osho tashi dulu oku tu kwafela tu kale hatu pondola mokuudifa kwetu nokuhonga?

Omulumenhu a lunduluka a pondola eshongo

3. Paulus okwa li e uditile ngahelipi Ovakriste fimbo ine lidilulula?

³ Mbela Paulus okwa kala alushe omunhu e na onheni, ha yavelele nokwa wana okulonga oshilonga osho a li a pewa? Hasho nandenande! Ouladi wa pitilila wopalongelokalunga owa li wa ningifa Saul (edina olo Paulus a li a shiivika nalo tete) a kale omuhepeki omukwanyanya wovashikuli vaKristus. E li omulumenhu omunyasha, okwa li a panda okudipawa kwaStefanus. Konima yaasho, Paulus okwa li ta taataa nokukwata Ovakriste nokuhenonghenda. (Oilonga 7:58; 8:1, 3; 1 Timoteus 1:13) Okwa li a twikila ‘okufula onya natango nedipao lovalongwa vOmwene.’ Molwaashi ka li a wanenwa kokutaataa Ovakriste muJerusalem, okwa li a tamununa mo oshikonga shaye shoku ke va manga omolwoutondwe fiyo okolundume laDamaskus. — Oilonga 9:1, 2.

4. Elunduluko lilipi Paulus kwa li e na okuninga opo a wanife po oshilonga shaye?

⁴ Osho sha li sha etifa outondwe munene waPaulus wokutonda Oukriste otashi dulika sha li eitavelo laye kutya eitavelo olo lipe ola li tali ka nyateka eitavelo lOshijuda moku li lumbakanifa nomadiladilo oshinailongo oo inaa hokiwa. Kakele kaasho, Paulus okwa li “omufarisai,” edina olo tali ti “omutongolwa ko.” (Oilonga 23:6) Diladila ashike nghee Paulus a li a haluka eshi a li a shiiva kutya Kalunga okwe mu hoolola a udifile ovo vehe fi Ovajuda kombinga yaKristus! (Oilonga 22:14, 15; 26:16-18) Ovafarisai kava li hava li nandenande novanhu ovo va li va tala ko ve li ovalunde. (Lukas 7:36-39) Nopehe na omalimbililo, osha li she mu pula eenghendabala da mana mo opo a lundulule etaleko laye li kale metwokumwe nehalo laKalunga kutya ovanhu vomaludi aeshe ove na okuxupifwa. — Ovagalati 1:13-17.

5. Ongahelipi hatu dulu okuhopaenena Paulus moukalele wetu?

⁵ Otashi dulika nafye twa pumbwa okuninga sha faafana. Eshi hatu shakeneke ovanhu vahapu ve lili noku lili moukalele wetu womounyuni aushe ovo hava popi omalaka amwe e lili, otwa pumbwa okuninga eenghendabala da mana mo tu konakone oikala yetu nokweefa po onhondo keshe. (Ovaefeso 4:22-24) Ohatu nwefwa mo komudingonoko wetu nosho yo kehongo letu, kutya nee otu shi shii ile katu shi shii. Osho otashi dulu oku tu ningifa tu kale nomataleko nosho yo oikala yonhondo noyokukala ihatu tifuka. Otu na okufinda oikala ya tya ngaho ngeenge otwa hala okupondola moilonga yetu yokukonga ovanhu ovo va fa eedi noku va kwafela. (Ovaroma 15:7) Osho osho Paulus a li a ninga. Okwa li a tambula ko eshongo li na sha nokutamununa mo oukalele waye. Molwaashi okwa li e linyengifwa kohole, okwa li a xwepopaleka ounghulungu waye wokuhonga oo wa wana okuhopaenenwa. Doshili, okukonakona oukalele ‘womuyapostoli koiwana’ otaku ka ulika kutya okwa li e shii eenghalo dovanhu, ha tifuka nokwa li onghulungu mokuudifa nokuhonga.a — Ovaroma 11:13, NW.

Nghee Paulus a lundulula onghedi yokuudifa she likolelela keenghalo

6. Paulus okwa li ha longifa ngahelipi eshiivo laye li na sha neputuko lovapwilikini vaye, nosha li sha eta oidjemo ilipi?

⁶ Paulus okwa li e shii omaitavelo nomaputuko ovapwilikini vaye. Eshi a li ta popi nohamba Agrippa ll, Paulus okwa li a dimina kutya ohamba oyo oya li i ‘shii nawa eenghedi nomapulaapulo aeshe Ovajuda.’ Opo nee Paulus okwa longifa noukeka eshiivo laye li na sha neitavelo laAgrippa ndele ta kundafana naye oinima oyo ohamba ya li i shii nawa. Okutomhafana kwaPaulus kwa yela nokupopya kwaye nomufindo oko kwa li kwe linyengifa Agrippa a tye: “Hamba, u shii okuninga nge Omukriste okupu!” — Oilonga 26:2, 3, 27, 28.

7. Paulus okwa li a tifuka ngahelipi eshi a li ta udifile ongudu yovanhu muListra?

⁷ Paulus okwa li yo ha tifuka. Didilika nghee onghedi yaye ya li ya yooloka ko eshi a li ta kendabala okukelela ongudu yovanhu moshilando shaListra ihe mu ilikane nosho yo Barnabas ve li oikalunga. Otaku tiwa kutya ovanhu ovo va li hava popi Oshiliakonia kava li naanaa va hongwa nova li va itavela moidila ihapu. MOilonga 14:14-18, Paulus okwa li a popya shi na sha neshito nosho yo eeshali dopaushitwe odo di li oumbangi kutya Kalunga kashili okwa tongomana. Okutomhafana oko okwa li kupu okuuda ko nosha yela kutya okwa ‘kelela eengudu dovanhu diha yambele’ Paulus naBarnabas.

8. Omeenghedi dilipi Paulus a ulika kutya okwa li ha tifuka nonande omafimbo amwe okwa li ha handuka neenghono?

⁸ Oshoshili kutya Paulus ka li a wanenena nomolwaasho omafimbo amwe okwa li ha handuka neenghono omolwoinima yonhumba. Pashihopaenenwa, oshikando shimwe eshi kwa li a dengwa monghedi ififa ohoni noshihe li pauyuki, okwa li a ula nai Omujuda wedina Ananias. Ndele eshi Paulus a li a lombwelwa kutya okwa li ta ula nai omupristeri omukulunhu ine shi shiiva, okwa li a yandja ombili meendelelo. (Oilonga 23:1-5) Eshi a li muAtena, tete “omhepo yaye oya tukulukila muye, eshi a mona oshilando sha li shi yadi oiyelekela yoikalunga.” Ndele eshi a li ta udifa koshikulundudu shaMars, ka li a handuka. Ponhele yaasho, okwa li a popya nOvaatena ponhele opo va li hava ningile oyoongalele yavo, a tomhafana navo shi na sha noinima oyo va li tava tu kumwe mokuulika koaltari yavo ‘yakalunga ina shiivika,’ ndele ta tofa mo eendjovo daumwe womovatoti voitevo yavo. — Oilonga 17:16-28.

9. Paulus okwa li a longifa ngahelipi ounghulungu eshi a li ta ungaunga novapwilikini ve lili noku lili?

⁹ Mokuungaunga novapwilikini ve lili noku lili, Paulus okwa li a ulika ounghulungu mukumwifi. Okwa li ha diladila komaputuko nokomidingonoko odo da nwefa mo omadiladilo ovapwilikini vaye. Eshi kwa li a shangela Ovakriste muRoma, okwa li e shii nawa kutya ova li moshilandopangelo shepangelo enaenghono mounyuni pefimbo olo. Enenediladilo lonhumwafo yaPaulus oyo a li a shangela Ovakriste vomuRoma ola li li na sha noushili oo kutya eenghono doulunde waAdam odo hadi eta enyonauko oda findwa keenghono daKristus dokukulila. Okwa li a popya nOvakriste vomuRoma nosho yo ovo va li pamwe navo monghedi oyo ya li tai dulu okukuma omitima. — Ovaroma 1:4; 5:14, 15.

10, 11. Paulus okwa longifa ngahelipi omafaneko she likolelela kovapwilikini vaye? (Tala yo eshangelo lopedu.)

¹⁰ Paulus okwa li a ninga po shike eshi a li a hala okuyelifila ovapwilikini vaye oshili yOmbibeli yomoule? Omuyapostoli oo okwa li e na owino wokulongifa omafaneko mapu okuudiwa ko kwaaveshe notaa yelifa oinima yopamhepo oyo ya li idjuu. Pashihopaenenwa, okwa li e shii kutya ovanhu muRoma ova li ve shii nawa omulandu u na sha novapika oo wa li hau longifwa mOuhamba waRoma. Doshili, ovanhu vahapu ovo a li ta shangele otashi dulika va li ovapika. Onghee hano, Paulus okwa li a longifa efaneko li na sha noupika opo a yambidide okutomhafana kwaye kwa kola ku na sha nehoololo lomunhu lokuliyandja koulunde ile kouyuki. — Ovaroma 6:16-20.

¹¹ Embo limwe lomauyelele ola ti: “Mokati kOvaroma, mwene womupika okwa li ta dulu oku mu mangulula filufilu ile omupika okwa li ta dulu okulanda emanguluko laye mokufuta omwene waye. Okumangululwa okwa li yo taku dulu okuunganekwa ngeenge oumwene owa li wa pewa oshikalunga.” Omupika oo a mangululwa okwa li ta dulu okutwikila okulongela omwene waye omolwofuto. Otashi dulika Paulus a li ta udike oshitwa shaye nomulandu oo eshi a li ta shange shi na sha nehoololo lomunhu kutya ota dulika komwene elipi, kutya okoulunde ile okouyuki. Ovakriste muRoma ova li va mangululwa koulunde nova li va ninga vaKalunga. Ova li va manguluka okulongela Kalunga, ndele ova li yo tava dulu okuhoolola okulongela oulunde, omwene wavo wonale, ngeenge ova li va hala. Efaneko olo li li paunafangwa noli uditiwe ko nawa ola li tali dulu okulinyengifa Ovakriste ovo vomuRoma ve lipule kutya: ‘Mbela ohandi longele omwene elipi?’b

Osho hatu lihongo moshihopaenenwa shaPaulus

12, 13. (a) Eenghendabala dilipi twa pumbwa okuninga kunena opo tu hange omitima dovapwilikini vetu ve lili noku lili? (b) Oshike hashi ku kwafele u pondole okuudifila ovanhu vomaputuko e lili noku lili?

¹² Ngaashi Paulus, otu na okukala tu shii eenghalo dovanhu, hatu tifuka notu li ovanekeka mokuudifa nokuhonga opo tu hange omitima dovapwilikini vetu ve lili noku lili. Opo tu kwafele ovapwilikini vetu va ude ko eityo longhundana iwa, otwa hala okuninga shihapu shihe fi ashike oku va talela po ngahenya, oku va lombwela etumwalaka la longekidwa nawa ile okufiya po oileshomwa yOmbibeli. Ohatu kendabala tu didilike mo eemhumbwe nomalipulo avo, osho ve hole naasho vehe hole nosho yo outile wavo. Nonande osho otashi pula okudiladila nawa neenghendabala da mana mo, ovaudifi vOuhamba mounyuni aushe otave shi ningi nehalo liwa. Pashihopaenenwa, oshitaimbelewa shEendombwedi daJehova muHungary osha ti: “Ovamwatate ohava fimaneke omaputuko nosho yo onghedi yokukalamwenyo yovanhu vomihoko dimwe di lili noihava teelele ovanhu va tambule ko eenghedindjikilile domoshitukulwa shavo.” Eendombwedi keshe pamwe osho tadi kendabala okuninga ngaho.

¹³ Moshilongo shimwe shokOushilo woKokule, ovanhu vahapu otave lipula shi na sha noukolele, okutekula ounona nosho yo ehongo. Ovaudifi vOuhamba koshilongo osho ohava kendabala okudivilika oinima oyo ponhele yokukundafana enyonauko leenghalo mounyuni aushe ile omaupyakadi a kitakana opanghalafano. Sha faafana, ovaudifi vomoshilando shimwe shinene shomOilongo yaHangana ova didilika kutya ovanhu vomomudingonoko wonhumba moshitukulwa shavo otave lipula shi na sha noinima ngaashi edengelo lodi peisho, ehapupalo loyeendifo nekaulonyanga. Eendombwedi oda li da pondola mokupopya shi na sha noinima oyo opo di hovele eenghundafana dOmbibeli. Kashi na nee mbudi kutya ovahongi vOmbibeli ovanekeka otava kundafana novanhu kombinga yashike, ohava popi nomukumo noku va ladipika, tava divilike efimano lokutula moilonga omafinamhango Ombibeli paife nokuyukifa elitulemo ketimaumbwile lihafifa li na sha nonakwiiwa olo Kalunga ta timaumbwilifa ovanhu. — Jesaja 48:17, 18; 52:7.

14. Hokolola eenghedi omo hatu dulu okutifuka she likolelela keemhumbwe nokeenghalo dovanhu di lili noku lili.

¹⁴ Otashi kwafele yo okulongifa omatwalemo a yooloka moukalele wetu, molwaashi ovanhu ova dja momaputuko a yoolokafana neenghono opamihoko, opahongo nosho yo opamalongelokalunga. Omatwalemo etu ngeenge hatu popi novanhu ovo va itavela kutya oku na Omushiti ndele inava itavela mOmbibeli otaa ka kala a yooloka ko kwaao hatu longifa ngeenge hatu popi naavo va itavela kutya Kalunga ke ko. Ngeenge tashi uya pwaavo ve udite kutya oileshomwa aishe yomalongelokalunga oi li oilongifo yokutandavelifa omitotolombo, omatwalemo oo hatu ka longifa otaa ka kala a yooloka ko kwaao hatu longifa ngeenge hatu popi novanhu ovo va tambula ko osho Ombibeli tai hongo. Otwa pumbwa yo okukala hatu tifuka ngeenge hatu ungaunga novanhu ovo ve na eendodo dehongo di lili noku lili. Ovahongi ovanekeka otava ka tomhafana nokulongifa omafaneko oo taa wapalele ovanhu ovo tava shakeneke. — 1 Johannes 5:20.

Ekwafo kovakalele vape

15, 16. Omolwashike pe na omhumbwe yokudeula ovakalele vape?

¹⁵ Paulus ka li ashike e na ko nasha nokuxwepopaleka eenghedi daye mwene dokuhonga. Okwa li yo e wete omhumbwe yokudeula nokulongekida ovanyasha, ngaashi Timoteus naTitus, opo va ninge ovakalele ovanekeka. (2 Timoteus 2:2; 3:10, 14; Titus 1:4) Sha faafana, ope na omhumbwe ya endelela yokuyandja nokumona edeulo kunena.

¹⁶ Mo 1914, opa li ovaudifi vOuhamba 5 000 lwaapo mounyuni aushe, ndele kunena oshivike keshe ohapa ninginifwa ovanhu vape ve li 5 000 lwaapo. (Jesaja 54:2, 3; Oilonga 11:21) Ngeenge ovo vape tava hovele okweendafana neongalo lopaKriste nokukala va hala okukufa ombinga moukalele, ohava kala va pumbwa edeulo newiliko. (Ovagalati 6:6) Osha fimanenena okulongifa eenghedi dOmwene wetu, Jesus, mokuhonga nokudeula ovahongwa.c

17, 18. Ongahelipi hatu dulu okukwafela ovo vape va kale ve na omukumo moukalele?

¹⁷ Jesus ka li ashike a ya pongudu yovanhu ndele ta lombwele ovayapostoli vaye va hovele okupopya nayo. Okwa divilika tete omhumbwe i na sha noilonga yokuudifa noku va ladipika va kale hava ilikana shi na sha noukalele. Opo nee okwe va pa oipumbiwa itatu ya fimana: ovalongi pamwe, oshitukulwa omo ve na okulonga nosho yo etumwalaka. (Mateus 9:35-38; 10:5-7; Markus 6:7; Lukas 9:2, 6) Nafye ohatu dulu okuninga sha faafana. Kutya nee ohatu kwafele ounona vetu, omukonakoni mupe ile omunhu oo a kala oule wefimbo iha kufa vali ombinga moilonga yokuudifa, osha wapala okuninga eenghendabala tu va deule monghedi ya tya ngaho.

¹⁸ Ovo vape ova pumbwa okudeulwa nawanawa opo va kale ve na omukumo wokuudifa etumwalaka lOuhamba. Mbela oto dulu oku va kwafela ve lilongekide etwalemo li li paunafangwa notali hokwifa? Fimbo mu li moukalele, efa ve lihonge koshihopaenenwa shoye eshi to popi pomaumbo onhumba. Oto dulu okulandula oshihopaenenwa shaGideon, oo a li a lombwela ovo a li ta lu pamwe navo a ti: “Talei nge ndee ningeni ngaashi ame.” (Ovatokolipangeli 7:17) Opo nee to yandje omhito kwaao mupe a kufe ombinga. Pandula ovo vape omolweenghendabala davo, nongeenge sha pumbiwa, yandja omaetepo pauxupi e na sha naapo va pumbwa okuxwepopala.

19. Owa tokola toko okuninga shike eshi to kendabala ‘okuwanifa po nawa oshilongayakulo shoye’?

¹⁹ Opo tu ‘wanife po nawa oshilongayakulo shetu,’ otu na okukala hatu lundulula omatwalemo etu, notwa hala okudeula ovakalele vape va ninge sha faafana. Molwaashi ohatu longo oshilonga sha fimana shokukwafela ovanhu va mone eshiivo lokushiiva Kalunga olo tali twala kexupifo, otwa dimina kutya otashi pula eenghendabala okuninga ‘omukwao waaveshe muaishe, opo tu xupife nande ovamwe.’ — 2 Timoteus 4:5; 1 Ovakorinto 9:22.

[Omashangelo opedu]

Oto dimbuluka?

• Omeenghedi dilipi hatu dulu okuhopaenena Paulus moukalele wetu?

• Omalunduluko elipi tashi dulika tu kale twa pumbwa okuninga mokudiladila kwetu?

• Oshike twa pumbwa okuninga opo etumwalaka letu li kale tali tu omukumo?

• Ovakalele vape ova pumbwa shike opo va kale ve na omukumo moukalele?

[Eendjovo dididilikwedi pepandja 29

Omuyapostoli Paulus okwa li e shii eenghalo dovanhu, ha tifuka nokwa li omunekeka mokuudifa nokuhonga

[Eendjovo dididilikwedi pepandja 31]

Jesus okwa li a pa ovahongwa vaye oipumbiwa itatu ya fimana: ovalongi pamwe, oshitukulwa omo ve na okulonga nosho etumwalaka

[Efano pepandja 28]

Paulus okwa li a pondola okuudifila ovanhu ve lili noku lili omolwokukala ha tifuka

[Efano pepandja 30]

Ovakalele ovanekeka ohava fimaneke omaputuko ovapwilikini vavo

[Efano pepandja 31]

Ovakalele ovo hava lundulula eenghedi davo she likolelela keenghalo ohava kwafele ovo vape ve lilongekidile oukalele