Jehova oha holola “kehovelo inya tai ke uya”

“Ame ou nda holola kehovelo inya tai ke uya, oikulu ei yonale fimbo inai ningwa.” — JESAJA 46:10.

1, 2. Oshike shikonekwedi shi na sha noiningwanima i na sha nokukwatwa ko kwaBabilon, naasho otashi ulike oushili ulipi u na sha naJehova?

EFIKU limwe, mokati koufiku, ovakwaita Ovamedia nOvapersia ova li ve uya va kwate ko oshilando shinene, Babilon. Ova enda tava hondjaunine, tava kunghula nomulonga waEufrat. Eshi ve uya poshivelo shoshilando osho, ova li va kumwa eshi va hanga omivelo dasho mbali dinene da fiwa hamwasha. Ova ya meni loshilando, nomeni lefimbo lixupi ova li ve shi kwata ko. Kores, omuwiliki wOvamedia nOvapersia, okwa hovela okupangela oshilando osho, nokonima yefimbo okwa li a yandja elombwelo opo eenghwate dOvaisrael di mangululwe. Eenghwate omayovi oda li da shuna koshilongo shado oku ka tungulula elongelokalunga laJehova muJerusalem. — 2 Omafimbo 36:22, 23; Esra 1:1-4.

² Oiningwanima oyo ya li ya ningwa pokati ko 539 K.O.P. no 537 K.O.P. oya kolekwa kovanandjokonona. Oshinima shikonekwedi shi na sha noiningwanima oyo oshosho kutya oya li ya xunganekwa omido 200 komesho yefimbo. Jehova okwa li a nwefa mo omuprofeti waye Jesaja a xunganeke komesho yefimbo shi na sha netekepo laBabilon. (Jesaja 44:24–45:7) Jehova ka li ashike a xunganeka shi na sha nanghee Babilon sha li tashi ka kwatwa ko, ndele okwa tumbula yo edina lomuwiliki womatanga ovakwaita ovo va li tave ke shi kwata ko.a Jehova okwa li a lombwela Ovaisrael, ovo va li eendombwedi daye konale, a ti: “Dimbulukweni inya ikulu yoshito, osheshi Aame Kalunga, kape na vali umwe, Aame Kalunga, kape na vali umwe ngaashi Aame; Ame ou nda holola kehovelo inya tai ke uya, oikulu ei yonale fimbo inai ningwa.” (Jesaja 46:9, 10a) Jehova oKalunga shili oo ha dulu okushiiva oiningwanima oyo tai ka ningwa monakwiiwa.

3. Ohatu ka konakona omapulo elipi moshitukulwa eshi?

³ Mbela Kalunga oku shii shi fike peni shi na sha nonakwiiwa? Mbela Jehova oku shii oinima oyo keshe umwe womufye ta ka ninga monakwiiwa? Mbela onakwiiwa yetu oya nunwa? Ohatu ka konakona kutya Ombibeli otai ti shike komapulo oo nosho yo makwao e a pamba, moshitukulwa eshi nosho yo osho tashi landula.

Jehova oKalunga komaxunganeko

4. Olyelye e li Odjo yomaxunganeko oo a shangwa mOmbibeli?

⁴ Molwaashi Jehova oha dulu okushiiva osho tashi ka ningwa monakwiiwa, okwa li a nwefa mo ovapiya vaye pefimbo lOmbibeli opo va shange omaxunganeko mahapu, oo tae tu kwafele tu shiive komesho yefimbo osho a lalakanena okuninga. Jehova okwa ti: “Tala, ei ikulu oya wanifwa, ndele ei ipe ohandi i holola; fimbo inai twiuka, ohandi i mu shiivifile.” (Jesaja 42:9) Kashi fi tuu oufembanghenda koshiwana shaJehova okushiivifilwa oinima komesho yefimbo!

5. Okukala tu shii komesho yefimbo oinima oyo Jehova ta ka ninga monakwiiwa otaku tu ningifa tu kale tu na oshinakuwanifwa shilipi?

⁵ Omuprofeti Amos okwe tu shilipaleka a ti: “Osheshi Omwene Kalunga ita ningi sha fimbo ina hololela ovapiya vaye ovaprofeti omhangela yaye.” Okukala tu shii oinima yopaxunganeko komesho yefimbo otaku tu ningifa tu kale tu na oshinakuwanifwa. Didilika efaneko li na eenghono olo Amos a shikulifa ko, a ti: “Onghoshi oya kumba, olyelye ngeno ita tila?” Ngaashi ashike okukumba kwonghoshi haku ningifa ovanhu ile oinamwenyo momudingonoko i ye onhapo meendelelo, ovaprofeti ngaashi Amos navo ova li ve na okushiivifa omatumwalaka aJehova nopehe na okwoongaonga. Ngeenge “Omwene Kalunga okwa popya, olyelye ita xunganeke?” — Amos 3:7, 8.

“Ondjovo” yaJehova ohai ‘wanifwa’

6. “Omhangela” yaJehova i na sha nokuteka po kwaBabilon oya li ya wanifwa ngahelipi?

⁶ Jehova okwa popya okupitila momuprofeti waye Jesaja, a ti: “Omhangela yange otai ka kala po, nakeshe eshi nda hala ohandi shi wanifa.” (Jesaja 46:10b) “Omhangela” yaKalunga oyo oya li tai ulike kelalakano laye li na sha nokuteka po kwaBabilon, noya li ya kwatela mo okulinyengifa Kores a dje kuPersia a ye a ka kwate ko Babilon noku shi teya po. Jehova okwa li a holola elalakano olo komesho yefimbo. Ngaashi sha popiwa metetekelo, osho osha wanifwa mo 539 K.O.P.

7. Omolwashike hatu dulu okukala nelineekelo kutya “ondjovo” yaJehova itai kala inai wanifwa?

⁷ Omafelemido ane lwaapo fimbo Kores ina kwata ko Babilon, ohamba Josafat yaJuda oya li ya palamenwa komatanga ovakwaita Ovaammon nOvamoab e li manga kumwe. Josafat okwa li a ilikana kuJehova nelineekelo, a ti: “Omwene Kalunga kootate, Oove Kalunga komeulu, ndele Oove omupangeli woilongo aishe yoiwana. Heeno, meke loye omu neenghono nouladi, onghee hano kape na ou ta dulu oku ku kondjifa.” (2 Omafimbo 20:6) Jesaja naye okwa li a holola elineekelo la faafana eshi a ti: “Omwene Kalunga komatanga ovakwaita okwe li tokolela, olyelye ta dulu oku li kandula po? Eke laye ola yeluka, olyelye ta dulu oku li lema?” (Jesaja 14:27) Konima yefimbo, eshi ohamba Nebukadnesar yaBabilon ya veluka eemwengu dayo, oya li ya dimina nelininipiko ya ti: “Kape na ou ta dulu okukelela eke [laKalunga] noku mu lombwela: oto ningi shike?” (Daniel 4:35) Jehova okwa shilipaleka oshiwana shaye a ti: “Ondjovo yange . . . itai alukile kuame oshimha, ndelenee otai longo osho sha wapalela nge, ndee tai wanifa eshi nde i tumina.” (Jesaja 55:11) Otu na elineekelo filufilu kutya “ondjovo” yaJehova itai kala inai wanifwa. Heeno, elalakano laye itali kala inali wanifwa.

‘Elalakano laKalunga laalushe’

8. ‘Elalakano laKalunga laalushe’ otali ulike kushike?

⁸ Omuyapostoli Paulus okwa li a popya kutya Kalunga oku na ‘elalakano laalushe’ monhumwafo oyo a li a shangela Ovakriste vokuEfeso. (Ovaefeso 3:11, NW) Osho kashi fi ondungediladilo, ngeno kutya Kalunga okwa pangela eemhangela di na sha nanghee e na okuwanifa po oinima. Ponhele yaasho, elalakano laye oli na sha nokukala kwaye a tokola toko okuwanifa po osho a li a lalakanena pehovelo shi na sha novanhu nosho yo edu. (Genesis 1:28) Opo tu ude ko kutya elalakano laKalunga itali kala inali wanifwa, natu ka konakoneni exunganeko lotete mOmbibeli.

9. Exunganeko olo li li muGenesis 3:15 (OB-1986) ola pambafana ngahelipi nelalakano laJehova?

⁹ Exunganeko olo li li muGenesis 3:15 (OB-1986) otali ulike kutya diva konima yokunyona kwaAdam naEva, Jehova okwa li a xunganeka shi na sha noludalo olo la li tali ka dalwa komukainhu waye wopafaneko. Jehova okwa li yo a mona komesho yefimbo kutya opa li tapa ka kala outondwe pokati komukainhu waye wopafaneko naSatana nosho yo pokati koludalo lavo. Nonande Jehova okwa li ta ka efa Oludalo lomukainhu waye wopafaneko li tuwe moshififinwa, pefimbo laye la wapala, Oludalo laye otali ka nyanyaula omutwe weyoka, sha hala kutya, Satana Ondiaboli. Mokweendela ko kwefimbo, elalakano laJehova ola enda tali wanifwa okupitila mepata olo la li la hoololwa, fiyo Jesus a holoka e li Messias omuudanekwa. — Lukas 3:15, 23-38; Ovagalati 4:4.

Osho Jehova a nuna

10. Mbela Jehova okwa li a nuna okudja pokushitwa kwaAdam naEva kutya otava ka nyona? Shi yelifa.

¹⁰ Omuyapostoli Petrus okwa popya shi na sha nonghandangala oyo Jesus ta dana melalakano laKalunga, a ti: “[Jesus] oye ou a shiivika nale fimbo ounyuni inau dikwa, ndele [okwe] mu hololelwa mefimbo eli laxuuninwa.” (1 Petrus 1:20) Mbela Jehova okwa li a nuna okudja pokushitwa kwaAdam naEva kutya otava ka nyona nonokutya otapa ka pumbwa ekuliloyambo laJesus Kristus? Hasho nandenande. Oshitya shOshigreka osho sha tolokwa ‘okudikwa’ mu 1 Petrus 1:20 otashi ti lelalela okufimbapala. Mbela Eva okwa li a fimbapala ofimbo inava nyona? Hasho, okwa ka fimbapala ashike konima yokunyona kwavo. (Genesis 4:1) Onghee hano, konima yokutukula oshibofa kwaAdam naEva nosho yo fimbo Eva ina fimbapala, Jehova okwa li a nuna kutya otapa ka holoka ‘oludalo,’ olo la popiwa muGenesis 3:15. Okufya nokunyumunwa kwaJesus okwe shi ninga tashi shiiva opo ekuliloyambo olo li li efiloshisho lopahole li yandjwe. Pakanghameno lekuliloyambo olo, oufyuululwalunde nosho yo oilonga aishe yaSatana otai ka xulifwa po. — Mateus 20:28; Ovaheberi 2:14; 1 Johannes 3:8.

11. Oshiningwanima shilipi Jehova a li a nuna shi na sha nokuwanifwa kwelalakano laye?

¹¹ Kalunga okwa li yo a nuna oshiningwanima vali shimwe shi na sha nokuwanifwa kwelalakano laye. Osho osha popiwa monhumwafo yaPaulus kOvaefeso, eshi a popya kutya Kalunga ota ka “kwatakanifa muKristus aishe oyo yomeulu naai yokombada yedu.” Opo nee Paulus okwa yelifa shi na sha ‘naaishe oyo yomeulu,’ sha hala kutya, ovo va hoololwa va ka kale ovafyuululi pamwe naKristus, a ti: “Osho [otwe] shi nuninwa nale opamhangela yaye, Oye ou ta longo aishe payukifo lehalo laye mwene.” (Ovaefeso 1:10, 11) Doshili, Jehova okwa li a nuna kutya otapa ka kala omuvalu wovanhu wa ngabekwa oo tau ka kala oshitukulwa oshitivali sholudalo lomukainhu waKalunga wopafaneko nonokutya otava ka longa pamwe naKristus opo va etele ovanhu vakwao omauwa ekuliloyambo. (Ovaroma 8:28-30) Omuyapostoli Petrus okwa popya shi na sha novahoololwa ovo kutya ove li ‘oshiwana shiyapuki.’ (1 Petrus 2:9) Omuyapostoli Johannes okwa li a pewa oufembanghenda wokumona memoniko omuvalu waavo tava ka kala ovafyuululi pamwe naKristus, ovo ve li 144 000. (Ehololo 7:4-8; 14:1, 3) Ovo tava ka hanganifwa naKristus e li Ohamba, otava ka ‘hambelelifa efimano laKalunga.’ — Ovaefeso 1:12-14.

12. Otu shi shii ngahelipi kutya Kalunga i na nuna ovanhu kondadalunde va ninge oilyo yo 144 000?

¹² Okununwa kwo 144 000 itaku ti kutya Kalunga okwa nuna ovanhu vonhumba pauhandimwe opo ngeno ve mu longele noudiinini ve li oilyo yomuvalu oo. Nomolwaasho omakumaido oo e li mOmishangwa dopaKriste dOshigreka okwa shangwa unene tuu nelalakano lokuwilika nokuladipika Ovakriste ovavaekwa opo va kanyatele oudiinini wavo nova kale tava wapalele eifano lavo lomeulu. (Ovafilippi 2:12; 2 Ovatessaloniki 1:5, 11; 2 Petrus 1:10, 11) Jehova okwa li e shii komesho yefimbo kutya ovanhu 144 000 otava ka kala va wana okuwanifa po elalakano laye. Kutya nee ovanhu ovo ova li tava ka kala oolyelye kondadalunde, okwa li tashi ke likolelela koudiinini woohandimwe ovo va kala nokuhoololwa. — Mateus 24:13.

Osho Jehova ha hoolola okushiiva komesho yefimbo

13, 14. Onghedi omo Jehova ha longifa oukwatya waye wokudula okushiiva oinima komesho yefimbo ohai kala metwokumwe nashike, nomolwashike?

¹³ Molwaashi Jehova oKalunga komaxunganeko nokelalakano, mbela oha longifa ngahelipi oukwatya waye wokudula okushiiva oinima komesho yefimbo? Oshitwa shotete, otwa shilipalekwa kutya eenghatu daye adishe ohadi kala paushili, pauyuki nosho yo pahole. Eshi omuyapostoli Paulus a li a shangela Ovakriste Ovaheberi vomefelemudo lotete O.P., okwa koleka kutya eano laKalunga neudaneko laye oi li ‘oinima ivali oyo ihai lunduluka, oyo molwayo Kalunga ita dulu okufufya.’ (Ovaheberi 6:17, 18) Paulus okwa tumbula yo ediladilo olo monhumwafo oyo a li a shangela omuhongwa Titus, a ti kutya Kalunga “iha fufya.” — Titus 1:2.

¹⁴ Kakele kaasho, nonande Jehova oku na eenghono inadi ngabekwa, iha katuka nandenande shihe li pauyuki. Moses okwa hokolola kutya Jehova ‘oKalunga koudiinini, ndele ehe na owidi. Ye omuyuki nomunashili.’ (Deuteronomion 32:4) Keshe osho Jehova ta ningi ohashi kala shi li metwokumwe noukwatya waye muwa. Eenghatu daye ohadi holola omaukwatya aye a wanenena nokwa tongomana: ohole, ounongo, ouyuki nosho yo eenghono.

15, 16. Ehoololo lilipi Jehova a li a pa Adam fimbo a li moshikunino shaEden?

¹⁵ Natu konakoneni nghee omaukwatya aJehova aeshe a tongomana a hololwa moiningwanima oyo ya li ya ningwa moshikunino shaEden. E li Xe omunahole, okwa li a pa ovanhu votete keshe osho va li va pumbwa. Okwa li a shita Adam noukwatya wokudiladila nosho yo eendunge dokutomhafana, opo a ninge omatokolo opandunge. Mepingafano noinamwenyo, oyo hai ningi ashike oinima she likolelela koushitwe wayo nopehe na okuninga omahoololo, Adam okwa li ha dulu okuninga omahoololo. Eshi Kalunga a tala keshito laye okudja meulu, okwa mona kutya “aishe ei e i ninga, [oya] li ya wapala unene.” — Genesis 1:26-31; 2 Petrus 2:12.

¹⁶ Eshi Jehova a li a lombwela Adam aha lye “komuti wokushiiva ouwa nowii,” okwa li e mu pa ouyelele we lixwa po opo a dule okutokola kutya okwa li ta ka ninga po shike. Okwa li a pitika Adam a lye “komiti adishe domoshikunino” kakele ashike kuumwe oo a li e mu londwelwa kutya ngeenge okwa li kuo ota ka fya. (Genesis 2:16, 17) Hano Adam okwa li a yelifilwa shi na sha noilanduliko yeenghatu daye. Mbela Adam okwa li a ninga po shike?

17. Omolwashike taku dulu okutiwa kutya Jehova oha hoolola osho a hala okushiiva shi na sha nonakwiiwa?

¹⁷ Osha yela kutya Jehova okwa li a hoolola okuhashiiva komesho yefimbo kutya Adam naEva ova li tava ka ninga shike, nonande oha dulu okushiiva keshe shimwe komesho yefimbo. Hano nonande Jehova oha dulu okushiiva onakwiiwa komesho yefimbo, oha hoolola osho a hala okushiiva shi na sha nayo. Natango, molwaashi Jehova oKalunga kohole, otu na oushili kutya ka li ta dulu okununa owina nosho yo nonyanya ounashibofa oo wa eta oilanduliko inyikifa oluhodi. (Mateus 7:11; 1 Johannes 4:8) Doshili, ngeenge tashi uya pokudula okushiiva onakwiiwa komesho yefimbo, Jehova oha hoolola osho a hala okushiiva.

18. Molwaashi Jehova oha hoolola osho a hala okushiiva shi na sha nonakwiiwa, mbela osho osha hala kutya ina wanenena?

¹⁸ Molwaashi Jehova oha hoolola osho a hala okushiiva shi na sha nonakwiiwa, mbela osho osha hala kutya ina wanenena? Hasho nandenande. Moses okwa ti kutya Jehova oku li “emanya” nokwa weda ko a ti: “Oilonga yaye oya wana ya pwa.” Onghee hano, ita dulu okupewa oushima omolwoilanduliko oyo ya etifwa kokunyona kwovanhu. Oilanduliko inyikifa oluhodi youlunde oyo ye tu kuma atusheni oya etifwa konghatu ihe li pauyuki — okuhadulika kwaAdam. Omuyapostoli Paulus okwe shi popya sha yela a ti kutya “oulunde wa etwa mounyuni komunhu umwe, nefyo okoulunde, osho nee efyo ole uya movanhu aveshe, shaashi aveshe va nyona.” — Deuteronomion 32:4, 5; Ovaroma 5:12; Jeremia 10:23.

19. Omapulo elipi taa ka kundafanwa moshitukulwa tashi landula?

¹⁹ Fiyo opapa, otwa mona kutya Jehova ke fi omuhenouyuki. (Epsalme 33:5) Ponhele yaasho, okudula kwaye, omaukwatya aye opaenghedi nosho yo omifikamhango daye ohai dana onghandangala mokuwanifwa kwelalakano laye. (Ovaroma 8:28) E li Kalunga komaxunganeko, oha holola “kehovelo inya tai ke uya, oikulu ei yonale fimbo inai ningwa.” (Jesaja 46:9, 10) Otwa mona yo kutya oha hoolola okushiiva osho a hala okushiiva shi na sha nonakwiiwa. Mbela osho oshi na oku tu kuma ngahelipi? Ongahelipi hatu dulu okushilipaleka kutya omatokolo oo hatu ningi oku li metwokumwe nelalakano laKalunga lopahole? Omanangeko noupuna elipi hatu ka mona ngeenge otwa ningi ngaho? Omapulo oo otaa ka kundafanwa moshitukulwa tashi landula.

[Omashangelo opedu]

[Efano pepandja 20]

Josafat okwa li e lineekela muJehova

[Efano pepandja 21]

Kalunga okwa li a xunganeka shi na sha nokufya nosho yo okunyumuka kwaJesus

[Efano pepandja 22]

Mbela Jehova okwa li a nuna osho Adam naEva va li tava ka ninga?

[Efano pepandja 23]

Oto dulu okuyelifa?

• Oihopaenenwa yonale ilipi tai ulike kutya “ondjovo” yaKalunga oya kala alushe hai ‘wanifwa’?

• Oshike osho Jehova a nuna shi na sha ‘nelalakano laye laalushe’?

• Jehova oha longifa ngahelipi oukwatya waye wokudula okushiiva oinima komesho yefimbo?