ONGULUMAMBO MOINTANETA yiileshomwa yopaMbiimbeli
ONGULUMAMBO MOINTANETA
yiileshomwa yopaMbiimbeli
Oshindonga
  • OMBIIMBELI
  • IILESHOMWA
  • OKUGONGALA
  • w07 11/1 ep. 8-ep. 11 okat. 12
  • Omanenedhiladhilo okuza membo lyaObadja, Jona naMika

Oshitopolwa shika kashi na okavidio.

Opu na epuko lyasha, okavidio itaka yi komeho.

  • Omanenedhiladhilo okuza membo lyaObadja, Jona naMika
  • Oshungolangelo tayi tseyitha uukwaniilwa waJehova—2007
  • Uupalanyolo uushona
  • Uuyelele wa faathana
  • EDOM OTA KA ‘YONWA PO SIGO ALUHE’
  • (Obadja 1-21)
  • “NINIVE OTASHI HANAGULWA PO”
  • (Jona 1:1–4:11)
  • “NINGENI OONGWALA”
  • (Mika 1:1–7:20)
  • Natu tsikileni ‘nokweenda medhina lyaJehova’
  • Okwa longwa okukala omunahenda
    Natu Holeleni Eitaalo Lyawo
  • Jehova okwa li i idhidhimikile Jona
    Embo lyandje lyokwiilonga Ombiimbeli
  • Okwi ilongo sha momapuko ge
    Natu Holeleni Eitaalo Lyawo
  • Jona nOhi Onene
    Embo Lyandje lyOmahokololo gOmbimbeli
Oshungolangelo tayi tseyitha uukwaniilwa waJehova—2007
w07 11/1 ep. 8-ep. 11 okat. 12

Oohapu dhaJehova odhi na omwenyo

Omanenedhiladhilo okuza membo lyaObadja, Jona naMika

EMBO lyOmbiimbeli lyaObadja olya tameke noohapu tadhi ti: “Ndika ehunganeko lyaObadja.” (Obadja 1) Membo ndyoka omupolofeti Obadja a nyola mo 607 K.E.N., ina popya mo sha kombinga ye mwene kakele kedhina lye. Manga Obadja inaa nyola embo lye, omupolofeti Jona okwa li a nyola embo lye lwomomumvo 844 K.E.N. moka a hokolola paushili shoka she mu ningilwa shi na ko nasha noshilonga she shuutumwa. Mika okwa li a longo iilonga ye yuupolofeti pokati kaambyoka yaObadja naJona. Okwa li e yi longo uule woomvula 60 okuza mo 777 K.E.N. sigo 717 K.E.N. Shoka Mika a li a popi kombinga ye mwene osho owala kutya ye okwa za komukunda ‘Moreshet’ nonokutya oohapu dhaJehova odha li dhe mu adha ‘pethimbo ndyoka Jotam, Ahas naHiskija ya li aakwaniilwa yaJuda.’ (Mika 1:1) Mika okwa li e shi nawa onkalamwenyo yokomikunda, naashika oshi iwetikile nawa komathaneko ngoka a li a longitha okutsa omuthindo omadhiladhilo getumwalaka lye.

EDOM OTA KA ‘YONWA PO SIGO ALUHE’

(Obadja 1-21)

Obadja okwa popi shi na ko nasha naEdom a ti: “Oshoka owa yugu nowa dhipaga aamwanyoko, oluvalo lwaJakob, ngoye oto yonwa po nowa dhinika sigo aluhe.” Omupolofeti ota dhimbulukwa nawa iiningwanima iitalala yelongithonkondo mbyoka Aaedom ya li ya ningile Aaisraeli mboka ye li oluvalo lwaJakob. Mo 607 K.E.N. sho Aababilonia ya li ya hanagula po Jerusalem, Aaedom oya li ya “thikama pooha” nayo noya li ya hangana naaponokeli “aakwiilongo.”—Obadja 10, 11.

Mepingathano naashoka, oluvalo lwaJakob olwa li lu na okugalukila koshilongo shawo. Ehunganeko lyaObadja otali ti: “Okondundu Sioni yamwe taa ka hupa, oyo notayi ka kala eha eyapuki.”—Obadja 17.

Omapulo gopamanyolo taga yamukulwa:

5-8—Omolwashike okuhanagulwa po kwaEdom taku yelekanithwa nomufuthi te ya uusiku nosho wo naatoononi yomandjembele? Ando aafuthi oyi ile muEdom, ando oya kutha owala shoka ya hala. Ando aatoononi yomandjembele oyi ile musho, ando oya hupitha ko gamwe gokupupula. Ihe sho Edom sha li sha teka po, omaliko gasho agehe oga li ga yiwa nago kaatondi yasho nosha li sha yugwa iinima ayihe yasho thiluthilu ‘kaahangani nasho,’ sha hala okutya, kAababilonia, aakwathi yasho.—Jeremia 49:9, 10.

10—Ongiini Edom sha li sha ‘yonwa po sigo aluhe’? Ngaashi sha hunganekwa, oshigwana shaEdom shoka sha li shi na epangelo lyasho nosha li oshigwana shoka sha kala moshitopolwa shokondandalunde kombanda yevi, osha hula po thiluthilu. Omukwaniilwa gwaBabilonia Nabonidus, okwa li a sindi Edom lwopokati kethelemumvo etihamano K.E.N. Methelemumvo etine K.E.N. moshitopolwa shaEdom omwa li hamu kala Aanabatea, nAaedom oya li ye na oku ka kala koshitopolwa shaNegeb shi li muumbugantu waJudea, shoka konima yethimbo sha li shi ithanwa Idumea. Konima sho Aaroma ya li ya hanagula po Jerusalem mo 70 E.N., Aaedom oya li ya hula po.

Iiyilongomwa kutse:

3, 4. Osha li oshidhigu kaatondi okuponokela Aaedom molwaashoka oya li ya kala momasilu moshitopolwa shi na oondundu nomambulukwena omale. Shika otashi vulika sha li she ya ningitha yi inenepeke taya dhiladhila kutya oya gamenwa. Ihe kapu na ngoka ta vulu okuhenuka epangulo lyaJehova.

8, 9, 15, OB-1954. Uuna “esiku lyOmuwa” tali ya, uunongo wopantu noonkondo dhawo itayi vulu oku ya gamena.—Jeremia 49:7, 22.

12-14. Aaedom oye li oshiholelwa shokulondodha mboka haya kala ya nyanyukwa ngele aapiya yaKalunga ye li muudhigu. Jehova iha tala ko okuhepekwa kwoshigwana she ku li oshinima sha nathangwa.

17-20. Ehunganeko ndika kutya aana yaJakob oya li taya ka galukila koshilongo shawo, olya li lya gwanithwa sho oshihupe shaIsraeli sha li sha galukile kuJerusalem mo 537 K.E.N. okuza kuBabilonia. Oohapu dhaJehova ohadhi gwanithwa aluhe. Natu kaleni ano twi inekela thiluthilu omauvaneko ge.

“NINIVE OTASHI HANAGULWA PO”

(Jona 1:1–4:11)

Pehala lyokuvulika kelombwelo lyaKalunga ndyoka tali ti: “Inda kuNinive, oshilando shiyaka oshinene, u shi uvithile egeelo” nenge etumwalaka lyepangulo, Jona okwa li a yi ontuku koshilongo shimwe shi ili. Jehova okwa li e mu galula ko sho a tumu “ombepo ondhigu mefuta” nosho wo mokulongitha “ohi onene” e te mu lombwele oshikando oshitiyali a ye koshilandopangelo shaAssur.—Jona 1:2, 4, 17; 3:1, 2.

Jona okwa li a yi kuNinive noku uvitha etumwalaka te ya lombwele shu ukilila ta ti: “Oku na omasiku omilongo ne, nena Ninive otashi hanagulwa po.” (Jona 3:4) Molwaashoka shoka a li tu uvitha kombinga yasho inashi gwanithwa, Jona okwa li a “geye.” Jehova okwa li a menitha “olumono” opo a longe Jona oshilongwa okukala e na ohenda.—Jona 4:1, 6.

Omapulo gopamanyolo taga yamukulwa:

3:3—Mbela Ninive osha li shili shi na oshinano hashi “tokolwa momasiku gatatu kolupadhi”? Eeno. Pethimbo lyonale, aantu oya li ye shi shi kutya Ninive osha kwatela mo omukunda Khorsabad ngoka gwa li gu li kuumbangalantu sigo omukunda Nimrud ngoka gwa li gu li kuumbugantu. Omikunda adhihe ndhoka dha li oshitopolwa shaNinive odha li dhi na omudhingoloko gu thike pookilometa 100.

3:4—Mbela Jona okwa li e na okwiilonga elaka lyOshiassur opo a vule okuuvithila Aaninive? Jona otashi vulika a li e shi nale okupopya Oshiassur nenge otashi vulika a li e shi popi pashikumithalonga. Otashi vulika wo etumwalaka lye efupi nolya yela a li e li gandja mOshihebeli ta tolokelwa kugumwe i ili. Ngele okwa li a popi mOshihebeli nokutolokelwa kugumwe, nena oohapu dhe odha li dha ningitha aantu ya kale ya hala lela okupulakena etumwalaka lye.

Iiyilongomwa kutse:

1:1-3. Ngele tatu longekidhile owina omaipyakidhilo galwe ge tu imbe tu kuthe ombinga miilonga yokuuvitha Uukwaniilwa nokuninga aantu aalongwa ethimbo lya gwana ngaashi oonkalo dhetu tadhi shi pitike, otashi ulike kutya otu na einyengotompelo lya puka. Ngele opu na ngoka te shi ningi, nena okwa fa ta yi ontuku oshilonga shoka a pewa kuKalunga.

1:1, 2; 3:10. Jehova iha sile owala ohenda oshigwana shimwe nenge omuhoko gwontumba nenge ongundu yaantu yi ikalekelwa. “OMUWA oku na ombili naantu ayehe, oku na ohenda naayihe mbyoka e yi shita.”—Episalomi 145:9.

1:17; 2:10. Okukala kwaJona mela lyohi omasiku gatatu, uusiku nomutenya, oshi li wo ehunganeko ndyoka tali ulike keso neyumuko lyaJesus.—Mateus 12:39, 40; 16:21.

1:17; 2:10; 4:6. Jehova okwa li a hupitha Jona mefuta ndyoka lya li lya pindjala noonkondo. Okwa li wo a “menitha olumono lwa koko edhelele nolwa siikile Jona, opo a kale u uvite hwepo momuzile gwalwo.” Aalongeli yaJehova kunena oye na wo okukala yi inekela kutya oku ya hole nosho wo kutya ote ke ya gamena noku ya hupitha.—Episalomi 13:5; 40:11.

2:1, 2, 9, 10. Jehova ohu uvu omagalikano gaapiya ye noha pulakene komaindilo gawo.—Episalomi 120:1; 130:1, 2.

3:8, 10. Kalunga kashili okwa li i “igaluluka noine ya geela” we ngaashi a li a popi. Omolwashike mbela? Omolwaashoka Aaninive oya li ye “etha uuwinayi wawo.” Kunena wo, ngele omuyoni okwi iyele ombedhi shili, Kalunga ohe mu dhimine po.

4:1-4. Kapu na omuntu ngoka ta vulu okukeelela Kalunga kaa sile aantu ohenda. Otu na okukala twa tokola toko opo twaaha pe Jehova uusama shi na ko nasha nokusila kwe aantu ohenda.

4:11, OB-1954. Jehova okwe etha nontalanteni etumwalaka lyUukwaniilwa li uvithwe kombanda yevi, molwaashoka oku uvitile aantu ohenda mboka “yaa shi okuyoolola olulyo nolumoho,” ngaashi owala a li u uvitile ohenda aantu 120 000 mboka ya li muNinive. Mbela natse katu na okukala tu uvitile aantu mboka ye li moshitopolwa shetu ohenda mokukala hatu kutha ombinga nuulaadhi miilonga mbyoka yokuuvitha nokuninga aantu aalongwa?—2 Petrus 3:9.

“NINGENI OONGWALA”

(Mika 1:1–7:20)

Mika okwa li a aneke pomutenya oondjo dhaIsraeli nodhaJuda. Okwa li e ya lombwele wo kutya iilandopangelo yawo otayi ka hanagulwa po nokwa li e ya uvanekele kutya otapu ka kala etungululo. Samaria osha li tashi ka ninga “ondumba yomakulukuma meyalala.” Molwaashoka Aaisraeli nAajuda oya li ya longele iikalunga, oya li yi ilongela okuninga “oongwala,” sha hala okutya, okusithwa ohoni. Sho ya li ya falwa muupongekwa, oongwala dhawo odha li dha thuka unene “dha fa dhoontsa,” oondhila ndhoka dhi na owala iifufu iishona komitse dhadho. Jehova oku uvaneke a ti: “Ihe otandi ke mú gongela, ne aantu amuhe yaIsraeli.” (Mika 1:6, 16; 2:12) Omolwaawiliki mboka ya yonuka nosho wo aapolofeti mboka ya li taa yono, Jerusalem nasho “otashi ka shituka ondumba yomakulukuma.” Ihe Jehova okwa li ta ka ‘gongela oshigwana she kumwe.’ ‘MuBetlehem Efrata’ omwa li tamu ka za “omuleli gwaIsraeli.”—Mika 3:12; 4:12; 5:2.

Mbela Jehova okwa li u ungaunga nAaisraeli kaashi li pauyuuki? Mbela iitegelelwa ye oyi li iidhigu unene? Aawe. Jehova ota pula owala opo mboka haye mu longele ‘ya longe shoka shu uka, ya kale ye hole esilohenda noye ende koshipala shOmuwa gwawo neifupipiko.’ (Mika 6:8, OB-1954) Nonando ongaaka, aantu mboka ya li ko pethimbo lyaMika oya li aawinayi noonkondo nokuli naangoka a li ‘omwaanawa, e vule ooyakwawo ayehe, okwa li a fa eno, nomuyuuki kwaayehe oye omulunde, e vule enkolo lyomano,’ okwa li e ehameke nokululumika kehe ngoka te ya popepi naye. Ihe omupolofeti okwa li a pula ta ti: “Olye ngoka e ku fe, [Jehova]?” Jehova okwa li ta ka sila ishewe oshigwana she ohenda nosho wo ‘uulunde washo auhe ote u umbile muule wefuta.’—Mika 7:4, 18, 19, OB-1954.

Omapulo gopamanyolo taga yamukulwa:

2:12—Uunake ehunganeko li na ko nasha ‘nokugongela Aaisraeli mboka ya hupu po’ lya li lya gwanithwa? Egwanitho lyalyo lyotango olya li mo 537 K.E.N. sho oshihupe shAajuda sha li sha galukile koshilongo shasho okuza muupongekwa muBabilonia. Pethimbo lyetu, ehunganeko ndika otali gwanithilwa ‘Israeli yaKalunga.’ (Aagalati 6:16, OB-1954) Okuza mo 1919, Aakriste aagwayekwa oya kala nokugongelwa “ngaashi oonzi tadhi ya koshigunda.” Ongundu yaagwayekwa oya li yu “udha ishewe aantu” sho ‘ongundu onene’ ‘yoonzi dhilwe’ ya li yi imbwanga mumwe nayo, unene tuu okuza mo 1935. (Ehololo 7:9, OB-1954; Johannes 10:16, OB-1954) Ayehe kumwe oye li taya humitha komeho elongelokalunga lyashili nuulaadhi.

4:1-4, OB-1954—‘Pehulilo lyomasiku’ ongiini Jehova ta ka ‘pangula mokati kiigwana oyindji e tu utha [iigwana iinankondo, OB-1986]’? Uutumbulilo ‘iigwana oyindji’ nosho wo ‘iigwana iinankondo’ itawu ulike kiigwana yo yeneyene nenge komapangelo. Pehala lyaashono, omautumbulilo ngoka otagu ulike koohandimwe okuza miigwana ayihe mboka ya ninga aalongeli yaJehova. Jehova ote ke ya pangula nokuutha iinima yi na ko nasha nekwatathano lyawo naye.

Iiyilongomwa kutse:

1:6, 9; 3:12; 5:2. Samaria osha li sha hanagulwa po kAayassur mo 740 K.E.N., pethimbo Mika a li e na omwenyo. (2 Aakwaniilwa 17:5, 6) Pethimbo lyepangelo lyaHiskija Aayassur oya li ye ya sigo omuJerusalem. (2 Aakwaniilwa 18:13) Jerusalem osha li sha fikwa po kAababilonia mo 607 K.E.N. (2 Ondjalulo 36:19) Ngaashi sha hunganekwa, Mesiasa okwa li a valelwa ‘muBetlehem Efrata.’ (Mateus 2:3-6) Oohapu dhaJehova dhopahunganeko ihadhi kala nando inaadhi gwanithwa.

2:1, 2. Oshi li sha nika oshiponga ngele otatu ti ohatu longele Kalunga ihe otatu lalakanene omaliko pehala lyokukonga tango “uukwaniilwa waKalunga nuuyuuki we.”—Mateus 6:33, KB; 1 Timoteus 6:9, 10.

3:1-3, 5. Jehova okwa hala mboka taya kwatele komeho oshigwana she ya kale taya longo pauyuuki.

3:4. Ngele otwa hala Jehova a yamukule omagalikano getu, katu na okulonga uulunde nenge tu kale nonkalamwenyo yopaali.

3:8. Oshilonga shetu shokuuvitha onkundana ombwaanawa shoka sha kwatela mo etumwalaka lyepangulo, otatu vulu oku shi gwanitha po owala ngele tatu nkondopalekwa kombepo ondjapuki yaJehova.

5:4, OB-1954. Ehunganeko ndika lyopaMesiasa otali tu shilipaleke kutya uuna oshigwana shaKalunga tashi ponokelwa kaatondi yasho, “aasita yaheyali [onomola ndjoka tayi thaneke egwaneneno] naawa yahetatu,” onomola ndjoka tayi ulike kaalumentu oyendji mboka aanekeka, otaya ka kwatela komeho mokati koshigwana shaKalunga.

5:7, 8. Kaantu oyendji, Aakriste aagwayekwa kunena oya “fa omata gomume ga tumwa kOMUWA,” sha hala okutya, eyambeko ndyoka lya za kuKalunga. Shika osho shi li ngaaka molwaashoka oha longitha aagwayekwa okuuvitha etumwalaka lyUukwaniilwa. ‘Oonzi dhilwe’ otadhi kwathele aantu ya kale ye na ekwatathano naKalunga mokuyambidhidha aagwayekwa miilonga yokuuvitha. (Johannes 10:16, OB-1954) Kashi li tuu uuthembahenda okukala nombinga miilonga mbyoka tayi talaleke shili oomwenyo dhayalwe!

6:3, 4. Otu na okuholela Jehova Kalunga mokukala tu na ohenda nolukeno nokuli nokwaamboka shi li oshidhigu okulongela kumwe nayo nenge mboka ya nkundipala pambepo.

7:7. Sho tatu ungaunga nomaudhigu pehulilo lyonkalelo ndjika yuukolokoshi, katu na okuteka omukumo. Pehala lyaashono, otu na okukala ngaashi Mika, twa “tegelela OMUWA,” Kalunga ketu.

7:18, 19. Otu na okukala hatu dhimine po mboka haya yono kutse, ngaashi naanaa Jehova ha dhimi po omayono getu.

Natu tsikileni ‘nokweenda medhina lyaJehova’

Mboka taya kondjitha Kalunga noshigwana she otaya ka ‘yonwa po sigo aluhe.’ (Obadja 10) Ihe Jehova ite ke tu geela ngele otatu pulakene komalondodho ge e tatu ‘etha uuwinayi wetu.’ (Jona 3:10) ‘Pehulilo lyomasiku,’ sha hala okutya, ‘momasiku ngaka gahugunina,’ elongelokalunga lyashili oli li lya tumbala li vule omalongelokalunga giifundja, naantu mboka aavuliki otaya matukile mulyo. (Mika 4:1, OB-1954; 2 Timoteus 3:1, OB-1954) Onkee ano, natu kaleni twa tokola toko ‘okweenda medhina lyOmuwa, Kalunga ketu, aluhe sigo aluhe.’—Mika 4:5.

Itatu ilongo mo tuu iiyilongomwa ya simana membo lyaObadja, Jona naMika! Nonando omambo ngaka oga nyolwa nale pwa pita ngashingeyi oomvula 2 500, etumwalaka ndyoka li li mo oli na ‘omwenyo noonkondo,’ nokuli nokunena.—Aahebeli 4:12.

[Ethano pepandja 9]

Obadja okwa hunganeka a ti: ‘Edom ota ka yonwa po sigo aluhe’

[Ethano pepandja 11]

Mika okwa li a ‘tegelela Omuwa,’ nangoye oto vulu oku shi ninga

    Ndonga Publications (1987-2025)
    Za mo
    Inda mo
    • Oshindonga
    • Tumina yalwe
    • Hogolola
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Ngele to longitha ongulumambo yetu
    • Uuyelele wiinima yopaumwene
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Inda mo
    Tumina yalwe