Iileshomwa moka mwa za omayamukulo gomapulo ngoka ge li mokafo Onkalamwenyo yopaKriste niilonga yetu yokuuvitha
OMASIKU 4-10 SEPTEMBA
OMALIKO OKUZA MOOHAPU DHAKALUNGA | HESEKIEL 42–45
“Elongelokalunga lya yogoka lya tungululwa”
(Hesekiel 43:10-12) Omuwa okwa tsikile a ti: ‘Muna gwomuntu, lombwela Aaisraeli kombinga yotempeli, ya koneke omuthanekelo gwayo. Ya sitha ohoni niilonga yawo yuulunde ye yi ningi. 11 Ngele oya si ohoni molwaambyoka ya ningi, ya fatululila omuthanekelo gwotempeli, meni lyayo nkene mwa tya, iiyelo yayo yokuya mo noyokupita mo, olupe lwayo, omalongekidho agehe, eelo lyayo nomautho gayo agehe. Mbika ayihe yi ya nyolela, opo ya dhimbulule nkene ayihe ya landulathanithwa, yo ya gwanithe omautho agehe. 12 Ndjika ompango yotempeli: Ehala alihe lye yi kunkula kondungu yondundu, olyo eyelele neyapuki.’
w99 3/1 ep. 17, okat. 3
‘Ndhindhilika nawa’ otempeli yaKalunga
3 Emoniko ndika li na uuyelele owundji, li li moontopolwa omugoyi dhembo lyaHesekiel, olya li lya pe Aajuda mboka ya li muupongekwa euvaneko tali koleke eitaalo lyawo. Elongelokalunga lya yogoka olya li tali ka tungululwa! Omathelemimvo ogendji okuza mpono, nokuli sigo opethimbo lyetu, emoniko ndika olya kala tali tsu omukumo mboka ye hole Jehova. Ngiini mbela? Natu konakoneni tango kutya emoniko ndika lyopahunganeko lyaHesekiel olya li tali ti shike kAaisraeli mboka ya li muupongekwa. Oli na iitopolwa ine ya simana tayi popi kombinga yotempeli, yuuyambi, yomuleli nosho wo yoshilongo.
it-2-E ep. 1082, okat. 2
Otempeli
Emoniko lyaHesekiel lyotempeli. Momumvo 593 K.E.N., omumvo omuti-14 konima sho Jerusalem sha hanagulwa po nosho wo otempeli yaSalomo ndjoka ya li mo, omuhunganeki Hesekiel, ngoka a li wo omuyambi, okwa li a falwa memoniko kondungu yondundu, nokwa li a mono otempeli onene yaJehova. (Hes 40:1, 2) Opo a sithe ohoni Aajuda mboka ya li muupongekwa noku ya kwathele yi itedhulule, nopo a hekeleke mboka ya li aadhiginini, Hesekiel okwa li a lombwelwa a ka hokololele “Aaisraeli” ayehe shoka a mono. (Hes 40:4; 43:10, 11) Okwa li a yelithilwa nawa memoniko kombinga yomiyalu dhuunene wotempeli. Oya li ya metwa ‘noshiyelekithoshiti’ (oshiyelekithoshiti shimwe osha li shi na oometa 3.11) nosho wo ‘oondja’ (olundja lumwe olwa li lu na oosendimeta 51.8). (Hes 40:5, OB-1954) Uuyelele mbuka kombinga yuunene wotempeli, owa ningitha aantu yamwe ya dhiladhile kutya otempeli ndjika yomemoniko lyaHesekiel oyo ya li tayi ka tungwa kuSerubbabel, konima sho Aajuda ya li taya ka za muupongekwa waBabilonia. Ihe kapu na uuyelele tawu koleke oshinima shika.
(Hesekiel 44:23) “Aayambi oye na okunongeka aantu yandje eyooloko pokati kaambyoka iiyapuki naambyoka yaa shi iiyapuki, pokati kaambyoka ya yogoka pamisindilo naambyoka inaayi yogoka pamisindilo.
(Hesekiel 45:16) “Aantu ayehe yomoshilongo oye na okugandja omayambo ngaka komuleli gwalsrael.
w99 3/1 ep. 19, okat. 10
‘Ndhindhilika nawa’ otempeli yaKalunga!
10 Iinima ayihe mbika kaya li tuu ya nyanyudha omitima dhaamboka ya li muupongekwa! Ezimo kehe olya li lya shilipalekwa kutya otali ka pewa uuthiga wevi. (Yelekanitha Mika 4:4.) Elongelokalunga lya yogoka olya li tali ka kala mehala lya simana pondingandinga yoshilongo. Ndhindhilika wo kutya memoniko lyaHesekiel omwa popiwa kutya omuleli, ngaashi omuyambi, ota ka kala mevi ndyoka a pewa koshigwana. (Hesekiel 45:16) Ano mevi nenge moshilongo shoka sha tungululwa, oshigwana osha li shi na okwaambidhidha iilonga yaamboka taya ka langekwa po kuJehova ya kwatele komeho, tashi shi ningi mokulongela kumwe newiliko lyawo. Oshilongo shika osha li oshiholelwa oshiwanawa shokuunganeka, shelongelokumwe noshegameno.
Konga omaliko gopambepo
(Hesekiel 43:8, 9) Aakwaniilwa oya tungu omishigo niikulo yomiyelo dhuuwa wawo ontega nomishigo niikulo yotempeli yandje; pokati ketu nayo opwa li owala ekuma. Oya dhinitha edhina lyandje eyapuki niilonga ayihe iinyanyalithi ye yi ningi, nomolwashoka nde ya yono po mondjahi yandje. 9 Ngashingeyi oye na okweetha okusimaneka iikalunga nokukutha po omidhimba dhaakwaniilwa yawo. Ngele taye shi ningi, otandi ka kala mokati kawo sigo aluhe.”
it-2-E ep. 467, okat. 4
Edhina
Aaisraeli sho inaaya vulika koompango dhaKalunga dhuuyuuki oya li ya nyateke edhina lye. (Hes 43:8; Amos 2:7) Molwaashoka okwaanuudhiginini kwawo okwe ya ningitha ya geelwe kuKalunga, shika osha ningitha wo edhina lye li popilwe muuwinayi kiigwana yilwe. (Yelekanitha Eps 74:10, 18; Jes 52:5.) Sho iigwana mbyoka inaayi ndhindhilika kutya Aaisraeli oya geelwa kuJehova, oya li ye mu pe ombedhi kutya Aaisraeli oya adhika kuupyakadhi, molwaashoka Jehova ka li ta vulu okugamena oshigwana she. Opo a yeleke edhina lye komalundilo ngoka, Jehova okwa li a katuka onkantu omolwedhina lye nokwa li a galulile oshihupe shAaisraeli kevi lyasho. — Hes 36:22-24.
(Hesekiel 45:9, 10) Omuwa Omupangeliawike okwa ti: “Aaleli ne yalsrael, omwa yono unene! Hulitheni po uukolokoshi nomahepeko! Utheni eutho lyu uka nolyoshili. Inamu tidha we aantu yandje momapya gawo. Ongame, Omuwa Omupangeliawike, tandi shi mu lombwele. 10 Shaa ngoka na longithe iiviha niiyelekitho yi shi okwiinekelwa.
it-2-E ep. 140
Uuyuuki
Onkee ano, Jehova okwa tegelela aluhe mboka ya hala okukala e ya hokwa ya kale ye shi oompango dhe dhuuyuuki noku dhi landula. (Jes 1:17, 18; 10:1, 2; Jer 7:5-7; 21:12; 22:3, 4; Hes 45:9, 10; Amos 5:15; Mika 3:9-12; 6:8; Sak 7:9-12)
Elesho lyOmbiimbeli
(Hesekiel 44:1-9) Omulumentu okwa fala ndje komweelo gwopondje kombinga yokuuzilo wehala lyotempeli. Omweelo ogwa li gwa patwa, 2 Omuwa nokwa lombwele ndje a ti: “Omweelo nguka otagu kala gwa patwa noitagu egululwa nando. Kape na omuntu ta ziminwa e gu egulule, oshoka ongame, Omuwa Kalunga kalsrael, nda pitile mo. Otagu kala gwa patwa. 3 Omuleli ota vulu okuya ko, a ka lye uulalelo uuyapuki koshipala shandje. Oku na okuya mo nokuza mo te ende mela enene kombinga yomeni.” 4 Omulumentu okwa pititha ndje mosheelo shokuumbangalantu sigo okomeho gotempeli. Sho nda tala, onda mono kutya otempeli yOmuwa oya li yu udha eadhimo lye. Ondi iyumbile pevi nda tsa oshipala pevi. 5 Omuwa nokwa lombwele ndje a ti: “Muna gwomuntu, ndhindhilika ashihe shoka to tala noto uvu. Otandi ke ku lombwela omautho noompango dhotempeli. Ndhindhilika nawa, oolye mboka taa ziminwa okuya mo nokuza mo motempeli, noolye mboka itaa ziminwa. 6 “Lombwela Aaisraeli mboka aatangalali kutya ongame, Omuwa Omupangeliawike, itandi ki idhidhimikila we iinima iinyanyalithi mbyoka ya ningi. 7 Oya nyateke otempeli yandje, sho ya pitikile mo aafukolume aakwiilongo, aantu mboka ihaa vulika kungame, ya yi motempeli, uuna oofu nombinzi yiinamwenyondjambo tayi yambelwa ndje. Aantu yandje oya teya ehangano lyandje molwiinima iinyanyalithi ye yi ningi. 8 Inaa tonatela nando omisindilo omiyapuki motempeli yandje, ihe oya tula po aakwiilongo ye dhi tonatele. 9 “Ongame, Omuwa Omupangeliawike, tandi fatulula kutya kape na omukwiilongo omufukolume, ngoka ihaa vulika kungame, te ya motempeli yandje, nando na kale mokati kAaisraeli.”
OMASIKU 11-17 SEPTEMBA
OMALIKO OKUZA MOOHAPU DHAKALUNGA | HESEKIEL 46–48
“Omayambeko ngoka aantu taya ka nyanyukilwa moshilongo shaIsraeli sha tungululwa”
(Hesekiel 47:1) Omulumentu okwa shuna ndje muuyanda wotempeli. Omeya oga li taga zi kohi yuuyanda taga kungulukile lwokuuzilo, okombinga ndjoka otempeli ya taalela. Otaga zi kohi yombinga yuumbugantu wotempeli taga piti oshiyambelo kuumbugantu.
(Hesekiel 47:7-12) Sho nde ya ko, onda mono kutya okwa li ku na omiti odhindji kominkulo adhihe mbali. 8 Okwa lombwele ndje a ti: “Omeya ngaka otaga tondoka moshilongo taga uka kuuzilo sigo okesilu lyaJordan nokEfuta lya sa. Omeya ngaka omayelele otaga lugulula omeya goshimongwa mEfuta lya sa. 9 Shaa mpoka omulonga tagu tondoka, otapu ka kala omaludhi agehe giinamwenyo noohi. Omulonga otagu lugulula omeya gEfuta lya sa, noshaa mpoka taga tondoka, otaga fala po omwenyo. 10 Okuza koothithiya dhaEngedi ondjila ayihe sigo oothithiya dhaEneglaim otaku ka kala aayuli yoohi komunkulo gwefuta, oyo notaa ka lukila iiyulitho yawo. Otaku ka kala oohi dhomaludhi ogendji ngaashi mEfuta lyopokati. 11 Ihe omeya momatapa nomoondombe okukunkula nomunkulo itaga lugululwa. Otaga ka kala olunza Iwomongwa. 12 Komunkulo kehe gwomulonga otaku kala omiti dhomaludhi gi ili nogi ili tadhi imi iiyimati. Omafo gadho ihaga ganya, dho itadhi kuka. Otadhi imi iiyimati iipe omwedhi kehe, oshoka odha tosipalekwa komulonga ngoka tagu kunguluka okuza motempeli. Omiti otadhi gandja iikulya, nomafo gadho otaga aludha aantu.”
w99 3/1 ep. 19, okat. 11-12
‘Ndhindhilika nawa’ otempeli yaKalunga!
11 Mbela Jehova okwa li ngaa ta ka yambeka oshilongo shawo? Ehunganeko ndika otali yamukula epulo ndika nehokololo tali nyanyudha omutima. Omulonga ngoka tagu kunguluka okuza motempeli, ogwe ende tagu topoka, e tagu ningi uupompolonga sho tagu thiki pEfuta lya sa. Opo nduno ogwa mwenyopaleke omeya ngoka kaage na omwenyo, nongeshefa yoohi pomunkulo gwefuta oya koko. Komunkulo gwomulonga oku na omiti odhindji ndhoka hadhi imi iiyimati omumvo aguhe, tadhi gandja iikulya notadhi aludha. — Hesekiel 47:1-12.
12 Kwaamboka ya li muupongekwa, euvaneko ndika olye endulula nolya koleke omahunganeko gonale getungululo ngoka ya kala ya lenga noonkondo. Iikando yi vulithe pushimwe, aahunganeki yaJehova yamwe oya nwethwa mo ya hokolole oohapu tadhi popi oparadisa, okutungulula Israeli nokukalululwa kwasho. Iitopolwa mbyoka ya li omaputu noya ningi ishewe omwenyo oya kala oshipalanyolo shopahunganeko hashi holoka olundji. (Jesaja 35:1, 6, 7; 51:3; Hesekiel 36:35; 37:1-14) Aantu oya li taya vulu okutegelela omayambeko gaJehova ngoka taga gandja omwenyo ga ka kunguluke ngaashi omulonga tagu zi motempeli ya tungululwa. Oshigwana shoka sha li sha sa osha li tashi ka mwenyopala. Oshigwana sha tungululwa osha li tashi ka yambekwa naalumentu yopambepo ya pyokoka, aalumentu aayuuki noya kola ngaashi omiti ndhoka dhi li komunkulo gwomulonga. Aalumentu mboka oyo taya ka kwatela komeho mokutungulula oshilongo sha hanagulwa po. Jesaja naye okwa ka nyola kombinga ‘yomiti dhuuyuuki’ ano aantu mboka ‘taa ka tungulula omakulukuma gonale.’ — Jesaja 61:3, 4, OB-1954.
(Hesekiel 47:13, 14) Omuwa Omupangeliawike okwa ti: “Oku na oongamba dhoshilongo shoka shi na okutopolelwa omazimo omulongo nagaali galsrael. Ezimo lyaJosef nali pewe iitopolwa iyali. 14 Onda uvanekele oohokulu nokugana kutya otandi ya pe uuthiga wevi ndika; li topolelathaneni ngashingeyi.
w99 3/1 ep. 19, okat. 10
‘Ndhindhilika nawa’ otempeli yaKalunga!
10 Iinima ayihe mbika kaya li tuu ya nyanyudha omitima dhaamboka ya li muupongekwa! Ezimo kehe olya li lya shilipalekwa kutya otali ka pewa uuthiga wevi. (Yelekanitha Mika 4:4.) Elongelokalunga lya yogoka olya li tali ka kala mehala lya simana pondingandinga yoshilongo. Ndhindhilika wo kutya memoniko lyaHesekiel omwa popiwa kutya omuleli kehe, ngaashi aayambi, otaya ka kala mevi ndyoka ya pewa koshigwana. (Hesekiel 45:16) Ano mevi nenge moshilongo shoka sha tungululwa, oshigwana osha li shi na okwaambidhidha iilonga yaamboka taya ka langekwa po kuJehova ya kwatele komeho, tashi shi ningi mokulongela kumwe newiliko lyawo. Oshilongo shika osha li oshiholelwa oshiwanawa shokuunganeka, shelongelokumwe noshegameno.
(Hesekiel 48:9, 10) Pokati koshitopolwa shika ehala lyi ikalekelwa lyookilometa omulongo nambali netata lwookilometa omulongo otali yapulilwa Omuwa. 10 Aayambi oye na okukala ye na oshitopolwa shehala ndika eyapuki. Okuza kuuzilo sigo okuuninginino oshitopolwa shawo otashi yelekwa ookilometa omulongo nambali netata, nokuza kuumbangalantu sigo okuumbugantu ookilometa ntano. Otempeli yOmuwa oyi na okukala pondingandinga yehala ndika.
Konga omaliko gopambepo
(Hesekiel 47:1) Omulumentu okwa shuna ndje muuyanda wotempeli. Omeya oga li taga zi kohi yuuyanda taga kungulukile lwokuuzilo, okombinga ndjoka otempeli ya taalela. Otaga zi kohi yombinga yuumbugantu wotempeli taga piti oshiyambelo kuumbugantu.
(Hesekiel 47:8) Okwa lombwele ndje a ti: “Omeya ngaka otaga tondoka moshilongo taga uka kuuzilo sigo okesilu lyaJordan nokEfuta lya sa. Omeya ngaka omayelele otaga lugulula omeya goshimongwa mEfuta lya sa.
(Hesekiel 48:30) Oshilando Jerusalem oshi na omiyelo omulongo nambali. Ekuma kehe lyoometa 2 250 lyomomakuma gane oli na omiyelo ndatu,
(Hesekiel 48:32-34) Ndhoka dhomekuma lyokuuzilo Josef, Benjamin naDan; ndhoka dhomekuma lyokuumbangalantu Simion, Isakar naSebulon; naandhoka dhomekuma lyokuuninginino Gad, Aser naNaftali.
w99 3/1 ep. 20, okat. 14
‘Ndhindhilika nawa’ otempeli yaKalunga!
14 Mbela iiningwanima mbino oyo owala ya li egwanitho lyomemoniko lyaHesekiel? Aawe, otayi ulike koshinima shilwe oshinene shi vule lela mpoka. Dhiladhila kwaashika: Otempeli ndjoka Hesekiel a mono kaya li tayi vulu okutungwa shili ngaashi sha hokololwa. Aajuda oya li ya tala ko emoniko ndyoka momukalo gwa kwata miiti noya longitha nokuli iinima yimwe mbyoka tayi ulike kutya otempeli ndjoka oyo yeneyene. Ihe otempeli ayihe yomemoniko oya li onene noonkondo noitayi gwana nokuli kondundu yaMoria, pehala mpoka pwa li otempeli onkulu. Kakele kaashono, otempeli yaHesekiel kaya li yi li moshilando, ihe oya li kokule koshitopolwa shi ili, omanga otempeli ontiyali ya li ya tungwa mpoka pwa li ndjoka yotango, moshilando shaJerusalem. (Esra 1:1, 2) Shimwe ishewe, kapwa li nando pu na omulonga gwo gwenegwene gwa za motempeli yaJerusalem. Israeli shonale osha mono owala endhindhiliko lyegwanitho lyehunganeko lyaHesekiel. Osha yela kutya opu na okukala egwanitho enene lyopambepo lyemoniko ndika.
(Hesekiel 47:6) Omulumentu okwa lombwele ndje a ti: “Muna gwomuntu, ayihe mbika yi ndhindhilika nawa.” Omulumentu okwa fala ndje ihe komunkulo gwomulonga.
it-2-E ep. 1001
Muna gwomuntu
Momanyolo gOshihebeli uutumbulilo mbuka owa holoka lwiikando oyindji membo lyaHesekiel, moka Kalunga i ithana omuhunganeki ngoka iikando 90 a ti “muna gwomuntu.” (Hes 2:1, 3, 6, 8) Jehova okwa longitha uutumbulilo mboka a tse omuthindo kutya omuhunganeki Hesekiel omuntu owala gwokombanda yevi, ano ta yelitha eyooloko ndyoka li li pokati komupopikalelipo gwopantu, Hesekiel naJehova, Omuwa Omukombandanda, ngoka oye Onzo yetumwalaka ndyoka Hesekiel a li ta gandja. Daniel naye wo okwa li i ithanwa “muna gwomuntu” muDaniel 8:17.
Elesho lyOmbiimbeli
(Hesekiel 48:13-22) Aalevi oye na okukala ye na ehala lyi ikalekelwa kuumbugantu waandyoka lyaayambi. Oli na okukala lyookilometa omulongo nambali netata okuza kuuzilo okuuka kuuninginino, nookilometa ntano okuza kuumbangalantu okuuka kuumbugantu. 14 Ehala lya yoololelwa Omuwa, olyo ewanawalela kwaagehe moshilongo nokali na okulandithwa po nenge li pingakanithwe nenge li lundululwe. Olyo eyapuki nolyOmuwa. 15 Oshitopolwa shehala lyi ikalekelwa shoka sha hupu ko, ookilometa omulongo nambali netata lwookilometa mbali netata, kasha shi oshiyapuki, ihe otashi longithwa kaantu. Otaa kala mo ye shi longithe. Oshilando oshi na okukala mokati kasho, 16 notashi kala ombine yoometa 2 250 koombinga adhihe. 17 Okukunduka oshilando ashihe kombinga kehe otaku kala ehala lyomwaka lyoometa 125 momutamo. 18 Evi ndyoka tali hupu ko, oshilando sho sha tungwa mbala mehala ndyoka lya tegema nehala eyapuki kuumbugantu, ookilometa ntano lwookilometa mbali netata kuuzilo nookilometa mbali netata kuuninginino, otali ningi lyuunamapya nuuniimuna kaanashilando. 19 Shaa ngoka a kala moshilando, kape na mbudhi ogwezimo lini, ota vulu oku li longitha. 20 Oshitopolwa ashihe pondingandinga yoshitopolwa shoka sha yoololwa, nashi kale ombine yookilometa omulongo nambali netata koombinga adhihe, mwa kwatelelwa ehala lyoshilando. 21-22 Kuuzilo nokuuninginino wehala ndika li na otempeli, evi lyaayambi, evi lyAaleevi noshilando; evi lya hupu ko, olyomuleli. Otali taandele lyu uka kuuzilo sigo okongamba yokuuzilo nokuuninginino sigo okEfuta lyopokati. Kuumbangalantu olya gama koshitopolwa shaJuda nokuumbugantu koshitopolwa shaBenjamin.
SEPTEMBA 18-24
OMALIKO OKUZA MOOHAPU DHAKALUNGA | DANIEL 1–3
“Tsikila okwaambidhidha nuudhiginini Uukwaniilwa waKalunga”
(Daniel 3:16-20) Shadrak, Meshak naAbednego oya yamukula: “Tatekulu, itatu kambadhala okwiipopila tse yene. 17 Kalunga ngoka hatu mu longele okwa gwana oku tu hupitha meziko lya hanya nomiikaha yoye; ote ke shi ninga. 18 Ihe ngele ite shi ningi, Nkeyama, kala u shi shi, tse itatu ka simaneka kalunga koye noitatu inyongamene koshiyelekela shoshingoli shoka wa dhika.” 19 Nena Nebukadnezzar okwa kanitha eidhidhimiko lye, nomeho ge ga tiliganene Shadrak, Meshak naAbednego. Onkee okwa lombwele aantu ye, ya hanyeke eziko li pupyale li vule shito luheyali. 20 Nokwa lombwele aalumentu aanankondo yomaakwiita ye, ya mange aalumentu mboka yatatu noye yu umbile meziko lya hanya.
w15 7/15 ep. 20-21, okat. 15-16
Tsikila okwaambidhidha nuudhiginini Uukwaniilwa waKalunga
15 Otwa hala okulongela Jehova neiyuvo lya yela. Onkee ano, omathimbo gamwe otashi vulika tu na okukala twa yooloka ko thiluthilu kaalongi pamwe natse, aalongwa ooyakwetu, aashiinda naashiwikile. (1 Petrus 2:19) Jesus okwe tu londodha nokuli kutya aantu otaye ke tu tonda, molwaashoka twa yooloka ko kuyo. Dhimbulukwa kutya aantu oyendji mboka haye tu pataneke kaye shi sha kombinga yUukwaniilwa waKalunga. Onkee ano, kayu uvite ko kutya omolwashike sha simana kutse okwaambidhidha nuudhiginini Uukwaniilwa, pehala lyomapangelo gopantu.
16 Ngele otwa hala okukala aadhiginini kuJehova, otwa pumbwa okuvulika kuye, kashi na nduno mbudhi kutya aantu otaye ke tu ningila shike nenge otaya ka tya shike. (Daniel 3:16-18) Aagundjuka oyo unene haya mono oshidhigu okukala ya yooloka ko kaantu yalwe. Onkee ano, aavali, kwatheleni aanona yeni ya kale ye na uupenda kosikola. Aanona otashi vulika ya kale ya tila okutinda ya salute epandela nenge ya kuthe ombinga momasiku gomafudho goshilongo. Pethimbo lyelongelokalunga lyuukwanegumbo, otamu vulu okukonakona nkene Jehova u uvitile iinima mbyoka. Longa aamwoye nkene ye na okuyelitha shoka yi itaala, momukalo gwa yela notagu ulike esimaneko. (Aaroma 1:16) Ngele otashi vulika, ya kwathela mokupopya naalongi yawo, wu ya fatululile kutya oshike mwi itaala.
(Daniel 3:26-29) Osho ngeyi Nebukadnezzar okwa thikama po e ta yi komweelo gweziko lya hanya nokwi ithana a ti: “Shadrak! Meshak! Abednego! Aamati yaKalunga gwokombandambanda! Zii mo.” Oyo noya zi mo nziya. 27 Oongoloneya, aaleli, ookomufala naakwanepangelo ayehe yalwe yomukwaniilwa oya gongala, ya tale aalumentu yatatu mbaka inaa lungunithwa komulilo. Omafufu gawo oga li inaaga yayuka, oonguwo dhawo inadhi pya nokaya li ya nika othungu. 28 Omukwaniilwa okwa ti: “Tangeni Kalunga kaShadrak, Meshak naAbednego! Okwa tumu omuyengeli gwe nokwa hupitha aalumentu mbaka haye mu longele noye mu inekela. Oyo inaa vulika kiipango yandje noya hupula oomwenyo dhawo shi vulithe okwiinyongamena nokusimaneka kalunga kalwe, kakele Kalunga kawo yene. 29 “Ngashingeyi otandi gandja elombwelo kutya ngele oku na ngoka gwomoshigwana kehe, moludhi kehe nenge melaka kehe ta popi ta shundula Kalunga kaShadrak, Meshak naAbednego, oku na okundembagulwa miintimbu, negumbo lye otali ka halakanithwa po, li ninge ondumba yomakulukuma. Kaku na kalunga kalwe ta vulu okuhupitha, ngaashi twe shi mono nena.”
Kala nomukumo, Jehova oku li pungoye!
13 Omimvo 600 manga Kristus inee ya kombanda yevi, aapiya yaJehova, Aahebeli yatatu oya li ya mono uushili kutya Jehova oha pe ondjambi mboka ye na eitaalo nomukumo. Omukwaniilwa Nebukadnezzar okwa li a gongaleke omitse ominene adhihe muukwaniilwa waBabilonia e ta gandja oshipango kehe gumwe a galikane oshiyelekela shoshingoli. Kehe ngoka i tee shi ningi okwa li te ku umbilwa meziko lya hanya. Aahebeli yatatu oya li ya lombwele Nebukadnezzar nesimaneko ya ti: “Kalunga ngoka hatu mu longele ngele okwa gwana oku tu hupitha meziko lya hanya nomiikaha yoye, nena ote ke shi ninga. Ihe ngele ite shi ningi, Nkeyama, kala u shi shi, tse itatu ka simaneka kalunga koye noitatu inyongamene koshiyelekela shoshingoli shoka wa dhika.” (Dan. 3:16-18) MuDaniel 3:19-30 otatu adha mo ehokololo linyanyudha lyankene Kalunga a li a hupitha Aahebeli yatatu. Nonando otashi vulika kaatu ka umbilwe meziko lya hanya, uudhiginini wetu ohawu makelwa momikalo dhi ili nodhi ili. Ihe otatu vulu okukala nuushili kutya Kalunga ote ke tu laleka nuuyamba omolweitaalo lyetu nokukala tu na omukumo.
Konga omaliko gopambepo
(Daniel 1:5) Omukwaniilwa okwa gandja ishewe elaka kutya esiku kehe naa pewe iikulya nomaviinu ngaashi aambala ayehe. Konima yoomvula ndatu otaa ka holoka koshipala shomukwaniilwa.
(Daniel 1:8) Daniel okwa tokola, ki inyateke a lye iikulya nokunwa omaviinu gambala, onkee okwi indile Aspenas, e mu kwathe.
it-2-E ep. 382
Meshak
Opu na omatompelo gatatu tashi vulika ya li ye wete iikulya yomukwaniilwa ya ‘nyata’: (1) Aababilonia oya li haya li iinamwenyo mbyoka ya li ya popiwa mOmpango yaMoses kutya oya nyata; (2) kaya li taya vulu okumona nawa ngele iinamwenyo sho ya dhipagwa oya kuthwa ombinzi, otashi vulika yimwe ya pondwa; (3) aapagani mboka oya li tango haya yamba iinamwenyo kiikalunga yawo, noya li ye shi tala ko kutya okulya onyama ndjoka oshi li oshitopolwa shokulongela iikalunga mbyoka. — Dan 1:8; yelekanitha 1Kor 10:18-20, 28.
(Daniel 2:44) Pomasiku gaaleli mboka Kalunga komegulu ota ka dhika po oshilongo shoka shaa na hulilo. Itashi ka sindika nando, ihe otashi ka yonagula po iilongo mbyoka ayihe, nosho shene otashi kala sigo aluhe.
w12 6/15 ep. 17, oshimpungu
“AALELI MBOKA” OYO OOLYE?
Ehunganeko lyaDaniel 2:44 otali ti kutya Uukwaniilwa waKalunga otawu ka ‘yonagula po iilongo nenge omaukwaniilwa ngoka agehe.’ Ehunganeko ndyoka otali popi owala omaukwaniilwa ngoka taga thanekwa kiitopolwa yi ili noyi ili yoshiyelekela.
Ongiini shi na ko nasha nomapangelo galwe agehe gopantu? Ehunganeko lilwe lya fa ndyoka tali adhika mEhololo otali tu pe ethano lya mbwalangandja. Otali popi kutya ‘aakwaniilwa yokombanda yevi alihe’ otaya ka kondjitha Jehova “mesiku enene lyaKalunga Omunankondoadhihe.” (Eh. 16:14; 19:19-21) Onkee ano, puArmagedon omaukwaniilwa ngoka taga thanekwa koshiyelekela nosho wo omapangelo agehe gopantu otaga ka hanagulwa po.
w01 11/1 ep. 5, okat. 4
Oshilongitho shoka tashi eta uuyuni u na elago
Eyamukulo otali adhika muDaniel 2:44 (KB): ‘Pomasiku gaakwaniilwa mbeyaka [taya pangele pehulilo lyonkalelo yongashingeyi] Kalunga nguka komegulu ota ka dhika uukwaniilwa itau ka teka po sigo aluhe, nelelo lyawo itali ka gandjwa koshigwana shilwe. Ihe owo otau ka nyanyagula notau ka teyagula omaukwaniilwa agehe [gopantu] noku ga hulitha po, ihe owo wene tau ka kala sigo aluhe.’ Omolwashike mbela Uukwaniilwa waKalunga u na ‘okunyanyagula’ omapangelo omakwavi? Omolwashoka go otaga tsitsimike okukaleka po ombepo yokugendela Kalunga yokutokola kuyo yene ndjoka ya humithwa komeho nale kuSatana moshikunino shaEden. Kakele kokukondjithathana naashoka shi li nawa kaantu, mboka taya lalakanene okukaleka po ombepo ndjoka otayi itula yo yene mondjila yokwiipuma mumwe nOmushiti. (Epsalmi 2:6-12; Ehololo 16:14, 16) Onkee ano otu na okwiipula: ‘Otu li mbela kombinga yepangelo lyaKalunga nenge otatu tsu ondumbo nalyo?’
Elesho lyOmbiimbeli
(Daniel 2:31-43) “Nkeyama, memoniko lyoye owa mono oshiyelekela oshinenenene sha thikama komeho goye, tashi wema notashi adhima, nomoku shi tala owa ningi uugelele. 32 Omutse gwasho ogwoshingolielela; ontulo nomaako gasho oshisiliveli; oshiya noombwetelo dhasho oshikushu; 33 Omagulu gasho osheela oshiluudhe noompadhi dhasho iiyela ya kwatakanithwa mumwe neloya. 34 Manga wa li we shi tongolola, emanya enene olya pambuka kondundu kulyo lyene e tali dhenge oshiyelekela koompadhi dhiiyela neloya nolye dhi nyanyagula. 35 Nanziya iiyela, eloya; oshikushu, oshisiliveli noshingoli oya tatagulwa e tayi ningi ya fa etutu polupale. Ombepo oye yi pepe po ayihe, noinapa kala we nando osha. Ihe emanya olya koko lya ningi ondundu ya siikile evi alihe. 36 “Ondjodhi oyo ndjika. Nena otandi ku hokololele nduno shoka tayi ti, tatekulu. 37 Nkeyama, ongoye shime shaakwaniilwa ayehe. Kalunga komegulu okwe ku ningi omupangeli e te ku pe oonkondo, oonkondopangelo nesimano. 38 Okwe ku ningi omuleli gwaakali kombanda yevi alihe, e to pangele iinamwenyo ayihe noondhila. Ongoye omutse gwoshingoli. 39 Oto landulwa komupangeli gulwe, ihe ke thike pungoye muunene, oye nota landulwa komutitatu, omupangeli gwoshikushu, ngoka ta ka lela uuyuni auhe. 40 Nena otaku ka landula omupangeli omutine a kola a fa osheela, ngoka ta nyanyagula nokuteyagula shaa shoka. Ongosheela tashi nyanyagula, oshilongo she otashi ka nyanyagula shaa shoka. Otashi ka nyanyagula nokuyonagula po iilongo ayihe ya tetekela. 41 Owa mono wo kutya oompadhi nominwe odha li dha kwatakanithwa neloya. Shika otashi ti kutya oshilongo otashi ka kala sha andjagana. Otashi ka kala shi na sha shoonkondo dhosheela, oshoka osheela osha vundakanithwa neloya. 42 Mominwe dhokoompadhi omwa li osheela neloya ya tulwa mumwe. Shika otashi ti kutya ombinga yimwe yoshilongo shika otayi ka kala ya kola, nonkwawo inayi kola. 43 Owa mono ishewe kutya osheela osha vundakanithwa neloya. Otashi ti, aaleli yoshilongo otaa ka kambadhala okuhanganitha omazimo gawo mokuhokanathana, ihe itashi kwatha sha, ngaashi osheela itashi kwatathana neloya.
OMASIKU 25 SEPTEMBA–1 KOTOBA
OMALIKO OKUZA MOOHAPU DHAKALUNGA | DANIEL 4–6
“Oto tsikile ngaa okulongela Jehova nuudhiginini?”
(Daniel 6:7-10) Atuhe mba hatu lele oshilongo shoye aatonateli, aaleli, oongoloneya, aagandjimayele nookomufala — otu uvathana kutya Nkeyama na gandje oshipango shi na oonkondo tadhi dhengele. Lombwela ano aantu ayehe kutya momasiku omilongo ndatu itaa pitikwa, yi indile sha kukalunga kalwe nenge komuntu gulwe, shila okungoye awike, omukwaniilwa. Shaa ngoka ta taaguluka elaka ndika, oku na okuumbilwa melambo lyu udha oonime. 8 Nkeyama, gandja ano oshipango noku shi shainina, opo shi kale sha kola pampango yokwaalunduluka yAamedia nAapersia.” 9 Osho ngaaka omukwaniilwa Darius okwa shaina oshipango shoka. 10 Daniel sho a koneke kutya oshipango osha shainwa, okwa yi kaandjawo. Mondunda yopombanda mongulu ye omwa li omakende ga taalela lwokuJerusalem. Omo moka a tsu oongolo pomakende ge eguluka nokwa galikana Kalunga lutatu mesiku, ngaashi a li ha ningi shito.
Aagundjuka, kaleni hamu wilikwa koohapu dhaKalunga
16 Omolwashike wu na okukala wa hala okuvulika kuJehova nuuna nokuli wu li ongoye awike? Dhimbulukwa oshinima shika: Otashi vulika wu uvithe nayi Jehova nenge wu nyanyudhe omwenyo gwe. (Gen. 6:5, 6; Omayel. 27:11) Jehova oha gumwa kiilonga yoye molwaashoka ‘oye omusilishimpwiyu gwoye.’ (1 Pet. 5:7) Okwa hala wu pulakene kuye opo wu mone uuwanawa. (Jes. 48:17, 18) Sho yamwe yomoshigwana shaJehova shomuIsraeli shonale ya li yi ipwililikile omayele ge, oya li ye mu uvitha nayi. (Eps. 78:40, 41) Mepingathano naashono, Jehova okwa li e hole noonkondo omuhunganeki Daniel, osho molwaashono omuyengeli e mu ithana “omulumentu omwaanawa.” (Dan. 10:11, KB) Omolwashike? Daniel okwa li omudhiginini kuKalunga kaashi shi owala ngele e li naantu, ihe nongele wo oye awike. — Lesha Daniel 6:10.
Mbela oho tala ko iinima iiyapuki ngaashi Jehova he yi tala ko?
12 Itashi kumitha sho iinima oyindji mbyoka ya pamba okukalamwenyo kwiilyo yaagwayekwa yegongalo lyopaKriste nosho wo yoonzi dhilwe ya talika ko iiyapuki. Ekwatathano lyetu naJehova oli li oshinima oshiyapuki. (1 Ondjalulo 28:9; Episalomi 36:7) Onkee ano, inatu etha nandonandho oshinima shontumba nenge omuntu gwontumba a yone po ekwatathano lyetu naJehova Kalunga li na ondilo. (2 Ondjalulo 15:2; Jakob 4:7, 8) Egalikano ohali dhana onkandangala ya simana mokukaleka po ekwatathano lyetu lyopothingo naJehova. Omuhunganeki Daniel okwa li a tala ko egalikano li li oshinima oshiyapuki molwaashi okwa li e na omukalondjigilile gwokugalikana kuJehova, nokuli naasho omwenyo gwe gwa li moshiponga. (Daniel 6:7-11) “Omagalikano gaantu yaKalunga,” nenge gAakriste aagwayekwa, otaga faathanithwa niitsinino yezimba ewanawa hayi longithwa motempeli. (Ehololo 5:8; 8:3, 4; Levitikus 16:12, 13) Ethaneko ndika otali ulike kutya egalikano eyapuki. Kashi shi tuu uuthembahenda okukala hatu vulu okupopya nOmunapangelo gweshito alihe! Nomolwaashoka egalikano oli li oshinima oshiyapuki monkalamwenyo yetu.
(Daniel 6:16) Omukwaniilwa sho kwa li kee na sho ta vulu, okwa gandja elaka, Daniel a kwatwe noku umbilwe melambo lyu udha oonime. Okwa ti kuDaniel: “Kalunga koye ho mu longele nuudhiginini, ne ku hupithe.”
(Daniel 6:20) Sho a thiki ko, okwi ithana noluhodhi ta ti: “Daniel, mumati gwaKalunga omunamwenyo! Kalunga ngoka ho mu longele nuudhiginini, okwa vulu tuu oku ku hupitha koonime?”
w03 10/1 ep. 15, okat. 2
Omolwashike tu na okukala hatu galikana aluhe?
2 Jehova okwa li a tala ko ngiini Daniel? Sho omuyengeli Gabriel i ile a yamukule egalikano lyaDaniel, okwa hokolola omuhunganeki ngoka kutya ‘oku holike’ nenge “omuholike.” (Daniel 9:20-23, OB-1954) Mehunganeko lyaDaniel, Jehova okwa li u ulike kutya Daniel omulumentu omuyuuki. (Hesekiel 14:14, 20) Momukokomoko gwokukalamwenyo kwaDaniel, osha yela kutya omagalikano ge oge mu kwathela a kale nekwatathano lyopothingo naKalunga, oshinima shoka sha ndhindhilikwa nokuli kuDarius. — Daniel 6:16.
(Daniel 6:22, 23) Kalunga okwa tumu omuyengeli gwe, a mutike omakana goonime, opo dhaa lye ndje po. Okwe shi ningi, oshoka oku shi shi kutya ngame kandi na mbedhi noinandi yona kungoye, Nkeyama.” 23 Omukwaniilwa okwa tuntwa kenyanyu nokwa gandja elaka, Daniel a hilwe mo melambo. Oyo noye mu hili mo noya mono, ina lumatwa nando okuli, oshoka okwi inekela Kalunga.
“Ombepo nomuyalekwa otaa ti: ‘Ila!’ ”
15 Konima sho Daniel a li a kala uusiku mekololo lyoonime, omukwaniilwa ye mwene okwa yi ko e ti igidha ta ti: “Daniel, mumati gwaKalunga omunamwenyo! Kalunga ngoka ho mu longele nuudhiginini, okwa vulu tuu oku ku hupitha koonime?” Daniel mbalambala okwa yamukula ta ti: “Nkeyama, kala u na omwenyo sigo aluhe! Kalunga okwa tumu omuyengeli gwe, a mutike omakana goonime, opo dhaa lye ndje po. Okwe shi ningi, oshoka oku shi shi kutya ngame kandi na mbedhi noinandi yona kungoye, Nkeyama.” Jehova okwa laleke nuuyamba Daniel molwaashoka okwa kala he mu longele “nuudhiginini.” — Dan. 6:19-22.
Konga omaliko gopambepo
(Daniel 4:10, 11) “Manga nda li nda kotha, onda mono emoniko lyomuti omuleeleka gu li pokati kuuyuni. 11 Ogwa koko omunene, sigo gwa adha mewangandjo nogwa monika kaantu ayehe ya kala muuyuni.
(Daniel 4:20-22) Omuti ngoka omule gwa adha ewangandjo, ogwa vulu okumonika kushaa ngoka muuyuni. 21 Omafo gagwo oga li go opala, nogu na iiyimati ya gwana okupalutha uuyuni auhe. Iiyamakuti oya gondjo momuzile gwagwo, noondhila odha tungile iihandhila yadho miitayi yagwo. 22 “Nkeyama, ongoye omuti ngoka omule nomunankondo. Owa koko unene, sigo wa tsu mewangandjo, noonkondo dhoye odha taandele nuuyuni auhe.
Omanenedhiladhilo okuza membo lyaDaniel
4:10, 11, 20-22 — Oshike sha li tashi thanekwa komuti omuleeleka gwomondjodhi yaNebukadnezzar? Megwanitho lyotango omuti ogwa li tagu thaneke Nebukadnezzar e li omupangeli gwepangelo enankondo lyuuyuni. Ihe molwaashoka epangelo ndyoka lya li tali thanekwa komuti olya li lya taandele “nuuyuni auhe,” olya li tali thaneke epangelo li vule ndyoka lyaNebukadnezzar. Daniel 4:17 ota kwatakanitha ondjodhi ndjika nepangelo ‘lyaKalunga gwokombandambanda’ ndyoka tali pangele aantu. Onkee ano, omuti otagu thaneke wo uunamapangelo weshito alihe waJehova, unene tuu shi na ko nasha nevi. Osha yela ano kutya ondjodhi ndjoka oyi na omagwanitho gopaali: mepangelo lyaNebukadnezzar nomuunamapangelo waJehova.
(Daniel 5:17) Daniel okwa yamukula: “Kala nomagano goye nenge u ga pe gulwe. Ihe enyolo otandi li ku leshele, Nkeyama, notii ku lombwele shoka tali ti.
(Daniel 5:29) Mbalambala Belshazzar okwa lombwele aapiya ye, ya zaleke Daniel elwaakani etiliganembwilili lyopaukwaniilwa nelyenge lyoshingoli mothingo. Nokwe mu lenge elenga etitatu moshilongo.
w88-E 10/1 ep. 30, okat. 3-5
Omapulo ga za kaaleshi
Omuhebeli gumwe gwedhina Daniel sho lwahugunina e etwa mo, omukwaniilwa okwe endulula shoka ta pewa, ano Daniel a zalekwe elwaakani etiliganembwilili nelyenge lyoshingoli mothingo noku mu lenge elenga etitatu moshilongo. Omuhunganeki ngoka okwa yamukula nesimaneko a ti: “Kala nomagano goye nenge u ga pe gulwe. Ihe enyolo otandi li ku leshele, Nkeyama, notii ku lombwele shoka tali ti.” — Daniel 5:17.
Daniel ka li a hala a pewe ombumbo nenge a futwe opo a gandje efatululo. Omukwaniilwa okwa li ta kala nomagano ge nenge e ga pe gulwe. Daniel okwa li ta gandja efatululo, ka li te shi ningi a pewe ofuto, ihe omolwaashoka okwa pewa oonkondo e shi ninge kuJehova, Kalunga kashili, ngoka a li e li pokuhanagula po Babilonia.
Ngaashi tatu shi lesha muDaniel 5:29, konima sho Daniel a lesha nokufatulula oohapu ndhoka ngaashi a ti kutya ote shi ningi, omukwaniilwa okwa ti ofuto nayi pewe owala Daniel. Daniel ina zala elwaakani nelyenge ndyoka. Okwa li a lombwelwa e yi zale komukwaniilwa Belshazzar. Ihe ina yona oohapu ndhoka dhi li muDaniel 5:17, moka omuhunganeki e shi ulike kutya elalakano lye kalya li lyokwiihola mwene.
dp-E ep. 109, okat. 22
Iitya ine mbyoka ya lundulula uuyuni
22 Enyolo lyokekuma olya li lya fatululwa. Babilonia oshinankondo osha li pokuhanagulwa po ketangakwiita lyaMedia naPersia. Nonando Belshazzar okwa li u uvu nayi koohapu dhehanagulo ndyoka lya li tali ka adha Babilonia, okwa gwanitha po shoka a popi. Okwa ti omupiya gwe Daniel na zalekwe elwaakani etiliganembwilili nelyenge lyoshingoli mothingo, nokwe mu lenge elenga etitatu moshilongo. (Daniel 5:29) Daniel ina tinda esimaneko ndyoka, okwa li a mono kutya okwe li mono omolwaJehova. Belshazzar otashi vulika a li a tegelela Jehova kaa hanagule po we Babilonia sho a simaneke omuhunganeki gwe. Ngele osho, ethimbo olya adhika lya pwa po nale.
Elesho lyOmbiimbeli
(Daniel 4:29-37) Konima yoomwedhi omulongo nambali manga a li ta lyanga pombanda yongulumbala ye muBabilon, 30 okwa ti: “Taleni, Babilon nkene oshinene! Ngame ongame nde shi tungu, shi ninge oshilandopangelo shandje, shi holole oonkondo noonkondopangelo dhandje, eadhimo lyandje nuunenepangelo wandje.” 31 Manga tuu inaa mana okupopya, lyo ewi otali popi megulu tali ti: “Mukwaniilwa Nebukadnezzar, pulakena shoka tandi ti. Uukwaniilwa woye owe u kuthwa ngashingeyi. 32 Oto ka tidhwa mo mokati kaantu e to ka kala mokati kiiyamakuti e to li omwiidhi wa fa ondumetana omimvo heyali. Nena oto ki ilonga okutseya kutya Kalunga gwokombandambanda oha pangele iilongo yaantu nota vulu oku yi pa shaa ngoka ye mwene e mu hogolola.” 33 Oohapu ndhika odha ka tsa mbalambala. Nebukadnezzar okwa tidhwa mo mokati kaantu e ta napa omwiidhi a fa ondumetana. Omume oya gwile kolutu lwe, nomafufu ge oga koko omale ga fa omalwenya gontsa, noonyala dhe dha homonoka mo dha fa oonyala dhoondhila. 34 Omimvo heyali sho dha piti po, omukwaniilwa okwa ti: “Onda ligamene kegulu, noondunge dhandje odha galukile ndje. Onda hambelele Kalunga gwokombandambanda e te simaneke nokutumbaleka ngoka ta kala e na omwenyo aluhe sigo aluhe. “Ye ota ka lela aluhe sigo aluhe, nuukwaniilwa we otau ka kala ko sigo aluhe. 35 Oye ta tala aakali kombanda yevi aanima yowala; aayengeli megulu naantu kombanda yevi, oye li mepangelo lye. Kape na ngoka ta vulu okukondjitha ehalo lye nenge okupula shoka ta ningi. 36 “Oondunge dhandje sho dha galukile ndje, esimano lyandje, uunenepangelo lyandje neadhimo lyuukwaniilwa wandje oya galulilwa ndje wo. Aambala yandje nomalenga gandje oga kundu ndje nombili, nonda shunithilwa oonkondo dhuukwaniilwa nesimano enene li vule lyonale. 37 “Nongashingeyi, ngame Nebukadnezzar, ote tanga; te hambelele note simaneke Omukwaniilwa gwomegulu. Shaa shoka ta longo, otashi kala sho opala noshu uka, nota shonopeke shaa ngoka ti inenepeke.”