Kaleka alushe Jehova momadiladilo

“Alushe ohandi kwatele Omwene koshipala shange.” — EPS. 16:8.

1. Omahokololo Ombibeli otaa dulu oku tu nwefa mo ngahelipi?

OMBIBELI oi na ondjokonona ihokwifa i na sha nanghee Jehova a li a ungaunga novanhu mefimbo la pita. Oya popya shi na sha novanhu vahapu ovo va li va dana onghandangala mokuwanifwa kwelalakano laJehova. Omahokololo avo e na sha naasho va li va popya nova ninga inaa shangwa ashike mOmbibeli e tu hafife, ndele okwa shangwa nelalakano loku tu ehenifa popepi elela naKalunga. — Jak. 4:8.

2, 3. Eendjovo dEpsalme 16:8 oda hala okutya ngahelipi?

² Ohatu dulu okulihonga shihapu moimoniwa yovanhu va shiivika nawa ovo va popiwa mOmbibeli, ngaashi Abraham, Sara, Moses, Rut, David, Ester, omuyapostoli Paulus nosho yo vakwao vamwe. Ndele ohatu dulu yo okumona ouwa momahokololo oohandimwe ovo inava shiivika nawa. Okukala hatu dilonga kombinga yomahokololo oo e li mOmbibeli otaku dulu oku tu kwafela tu ninge ngaashi omupsalme umwe, oo a ti: “Alushe ohandi kwatele Omwene koshipala shange; eshi Ye e li kolulyo lange, ihandi tengauka.” (Eps. 16:8) Eendjovo odo oda hala okutya ngahelipi?

³ Momafimbo onale, omukwaita okwa li ha longifa eongamukonda neke lokolulyo, nombinga yaye yokolulyo ka ya li hai kala ya amenwa koshikelelifo osho ha kala e kwete neke lokolumosho. Ndele okwa li ha kala a amenwa ngeenge pe na omukwaita mukwao ama kolulyo laye. Sha faafana, ngeenge otwa kaleke Jehova momadiladilo nokulonga ehalo laye, ote ke tu amena. Paife natu ka tale nghee okukonakona omahokololo Ombibeli taku dulu okupameka eitavelo letu opo tu ‘kwatele Omwene koshipala shetu.’

Jehova oha nyamukula omailikano etu

4. Yandja oshihopaenenwa shopamishangwa osho tashi ulike kutya Kalunga oha nyamukula omailikano etu.

⁴ Ngeenge otwa kaleke Jehova momadiladilo, ota ka nyamukula omailikano etu. (Eps. 65:3; 66:19) Otu na oushili kutya Jehova oha nyamukula omailikano etu mokutala koshimoniwa shomupiya waAbraham omunamido, oo tashi dulika a li Elieser. Abraham okwa li a tuma omupiya waye oo a ye kuMesopotamia a ka kongele Isak omukainhu omutilikalunga. Elieser okwa li a pula ewiliko laKalunga okupitila meilikano, nokwa li a mona kutya Kalunga ota endifa oinima eshi Rebekka a li a xwiila eengamelo daye. Molwaashi Elieser okwa li a ilikana a mana mo, okwa ka mona omukainhu oo a ka ninga omukulukadi omuholike waIsak. (Gen. 24:12-14, 67) Omupiya waAbraham okwa li a pewa oshinakuwanifwa she likalekelwa. Mbela osho itashi tu shilipaleke kutya Jehova oha nyamukula omailikano etu?

5. Omolwashike taku dulu okutiwa kutya Jehova ota dulu okunyamukula omailikano oo taa ilikanwa pauxupi momutima?

⁵ Omafimbo amwe, otashi dulika tu kale twa pumbwa okwiilikana pauxupi hatu pula ekwafo kuKalunga. Pashihopaenenwa, pomhito imwe ohamba yaPersia Artasasta oya li ya didilika kutya Nehemia oo a li omupindili wayo okwa li a nyika oluhodi. Ohamba oya li ya pula Nehemia ya ti: “Ove wa hala shike hano?” Nehemia eshi a pulwa ngaho, ‘okwa indila Kalunga komeulu.’ Okwa li e na okwiilikana momutima eilikano li li pauxupi. Ndele nande ongaho, Kalunga okwa li a nyamukula eilikano laye, molwaashi ohamba oya li ye mu pa epitikilo a ye a ka tungulule omakuma aJerusalem. (Lesha Nehemia 2:1-8.) Osho otashi ulike kutya Jehova ota dulu okunyamukula omailikano oo taa ilikanwa pauxupi momutima.

6, 7. (a) Epafras okwa tula po oshihopaenenwa shilipi shi na sha nokwiilikana? (b) Omolwashike tu na okukwatela mo ovaitaveli vakwetu momailikano etu?

⁶ Ohatu ladipikwa tu kale hatu ‘ilikanenafana,’ nonande omafimbo amwe ihatu mono diva euliko kutya omailikano etu okwa nyamukulwa. (Jak. 5:16) Epafras, “omuyakuli omudiinini waKristus,” okwa li ha kwatele ovaitaveli vakwao momailikano aye. Paulus okwa li a shanga ofimbo a li muRoma, a ti: “NaEpafras, [Omukolossi] omukweni, omupiya waKristus Jesus, te mu kundile po yo, oye ou he mu kondjele alushe momailikano aye, opo mu kale mwa fikama mwa wana nomwa pama mehalo alishe laKalunga. Osheshi ame handi mu [hepaululile], oye e na shili ouladi molweni nomolwaava vomuLaodikea novomuHierapolis.” — Kol. 1:7; 4:12, 13.

⁷ Kolossi, Laodikea naHierapolis oya li oilando yomoshitukulwa shaAsia Linini. Ovakriste vomuHierapolis ova li hava kala mokati kovanhu ovo va li hava longele oshikalungakainhu Cybele. Ovakriste ovo va li muLaodikea ova li va dingililwa kovanhu ovo va li ve hole omaliko, ofimbo ovo va li muKolossi va li mokati kovanhu ovo va li va lenga ounongo wopanhu. (Kol. 2:8) Onghee hano, itashi kumwifa eshi Epafras oo a dile kuKolossi a li ‘ha kondjele’ ovaitaveli vokuKolossi ‘momailikano aye.’ Ombibeli inai hokolola nghee omailikano aEpafras a li a nyamukulwa, ndele okwa kala alushe ha kwatele mo ovaitaveli vakwao momailikano aye. Nafye otu na yo okukala hatu kwatele mo ovaitaveli vakwetu momailikano etu. Nonande ‘ihatu lidopo moinima yavamwe,’ otashi dulika tu shii oshilyo shonhumba shoukwaneumbo ile kaume ketu oo eitavelo laye tali yelekwa neenghono. (1 Pet. 4:15, NW) Onghee hano, otashi ka kala sha yuka oku mu kwatela mo momailikano etu opaumwene. Paulus okwa li a mona ouwa molwaashi ovamwaxe ova li ve mu kwatela mo momailikano avo. Sha faafana, okukwatela ovaitaveli vakwetu momailikano etu otaku dulu oku va etela ouwa. — 2 Kor. 1:10, 11.

8. (a) Otu shi shii ngahelipi kutya ovakulunhuongalo vokuEfeso ova li va lenga oufembanghenda weilikano? (b) Otu na okukala tu na oikala ya tya ngahelipi ngeenge hatu ilikana kuKalunga?

⁸ Mbela ovanhu vakwetu ohave tu tale ko tu li ovanhu ovo va lenga oufembanghenda weilikano nohatu ilikana pandjikilile? Eshi Paulus a li a shakena novakulunhuongalo vokuEfeso, “okwa twa eengolo, ndee ta ilikana pamwe navo aveshe.” Opo nee, “aveshe ova lila nokulililila nova dingatela kofingo yaPaulus, ndele ve mu fipa komilungu, unene ova lilila eendjovo, eshi a tile: vo itava mono vali oshipala shaye.” (Oil. 20:36-38) Katu shii omadina ovakulunhuongalo ovo, ndele osha yela kutya ova li va lenga oufembanghenda weilikano. Otu na okukala twa lenga oufembanghenda weilikano notu na okwiilikana kuKalunga hatu ‘yelula omaoko etu mayapuki,’ tu na elineekelo kutya ota ka nyamukula omailikano etu. — 1 Tim. 2:8.

Kala ho dulika filufilu kuKalunga

9, 10. (a) Ovanakadona vaSelofhad ova tula po oshihopaenenwa shilipi? (b) Okudulika kuKalunga kwovanakadona vaSelofhad otaku dulu ngahelipi okunwefa mo etaleko li na sha nohombo lOvakriste ovo inava hombola ile inava hombolwa?

⁹ Ngeenge otwa kaleke alushe Jehova momadiladilo otashi ke tu kwafela tu kale hatu dulika kuye, nohatu ka mona omanangeko noupuna. (Deut. 28:13; 1 Sam. 15:22) Osho otashi tu pula tu kale hatu dulika nehalo liwa. Natu ka tale koikala oyo ya li i niwe kovanakadona vatano vaSelofhad, oo a li ko pefimbo laMoses. Moshiwana shOvaisrael, ovanamati ovo va li hava mono efyuululo ngeenge ooxe va fi. Ndele Selofhad okwa fya ehe na ovanamati, na Jehova okwa li a yandja elombwelo kutya ovanakadona vaye ovo ve na okufyuulula po oiniwe yaye, ndele ova li ve na okuwanifa po oshiteelelwa shonhumba. Ova li ve na okuhombolwa kovanamati vaManasse opo oinima oyo va fyuulula i kale mepata looxe. — Num. 27:1-8; 36:6-8.

¹⁰ Ovanakadona vaSelofhad ova li ve lineekela kutya oinima aishe otai ka enda nawa ngeenge ova dulika kuKalunga. Ombibeli oya ti: “Omwene ngaashi a lombwela Moses, osho ovana oukadona vaSelofhad va ninga. Magla naTirsa naHogla naMilka naNoa, ovana oukadona vaSelofhad ova hombolwa kovana ovamati vooxekulu. Vo ova hombolwa kovakwanepata vovana vaManasse yaJosef. Osho ngaha hano oshitukulwafyuululwa shavo osha kala mepata loludi looxe.” (Num. 36:10-12) Ovakainhu ovo ovaduliki ova li va ninga ngaashi Jehova e va lombwela. (Jos. 17:3, 4) Ovakriste ovo va pyokoka pamhepo inava hombola ile inava hombolwa ohava dulika kuKalunga mokuhombola ile mokuhombolwa “ashike mOmwene,” molwaashi ove na elineekelo kutya oinima aishe otai ke va endela nawa ngeenge ova dulika kuye. — 1 Kor. 7:39, NW.

11, 12. Kaleb okwa li a ulika ngahelipi kutya okwe lineekela Kalunga?

¹¹ Otu na okudulika filufilu kuJehova, ngaashi ashike Omuisrael Kaleb a li a ninga. (Deut. 1:36) Konima eshi Ovaisrael va li va mangululwa okudja muEgipti mefelemudo eti-16 K.O.P., Moses okwa li a tuma ovalumenhu 12 va ka lave Kanaan, ndele eendadi 2, Kaleb naJosua, odo adike da li da ladipika oshiwana shi kale she lineekela filufilu muKalunga nokuya medu laKanaan. (Num. 14:6-9) Omido omilongo nhee konima yaasho, Josua naKaleb ova li natango momwenyo nova li va dulika kuJehova filufilu, na Jehova okwa li a longifa Josua a twale Ovaisrael mEdu lEudaneko. Ndele eendadi omulongo odo da li dihe na eitavelo oda li da fya eshi Ovaisrael va li tava elaela mombuwa oule womido 40. — Num. 14:31-34.

¹² Omunamido Kaleb, oo a li a xupa metembu lOvaisrael mombuwa, okwa li a dula okupopya naJosua a ti: “Ame onda li nda diinina mokushikula Omwene Kalunga kange.” (Lesha Josua 14:6-9.) Eshi Kaleb a li e na omido 85, okwa li a pula a pewe oshitukulwa shokeemhunda osho Kalunga a li e mu udanekela, nonande osha li hashi kala ovatondi ovo va li moilando yavo inene i na eehotekuma. — Jos. 14:10-15.

13. Nonande ohatu yelekwa, ohatu ka nangekwa noupuna ngeenge otwa ningi shike?

¹³ Ngaashi Kaleb oo a li omudiinini nomuduliki, Kalunga ote ke tu kwafela ngeenge otwe mu ‘shikula noudiinini.’ Ngeenge otwa hangika komaupyakadi a kwata moiti, Jehova ote ke tu kwafela ngeenge ohatu mu ‘shikula noudiinini.’ Ndele okukala hatu dulika nokushikula Jehova onghalamwenyo yetu aishe ngaashi Kaleb a li a ninga otashi dulu okukala shidjuu. Nonande ohamba Salomo oya li hai dulika kuJehova eshi opo ya hovele okupangela, ovakainhu vayo ova li va hongaula omutima wayo opo i longele oikalunga moukulupe wayo, ndele ‘inai ka diinina okushikula Omwene ngaashi xe David.’ (1 Eeh. 11:4-6) Otu na alushe okudulika filufilu kuKalunga noku mu kaleka momadiladilo, kashi na nee mbudi kutya ohatu ka hangika komayeleko a tya ngahelipi.

Kala alushe we lineekela Jehova

14, 15. Owe lihonga shike shi na sha nokulineekela Kalunga moshimoniwa shaNaomi?

¹⁴ Otwa pumbwa okukala twe lineekela Jehova, unene tuu ngeenge twa polimana molwaashi tu wete twa fa tuhe na eteelelo la sha. Diladila shi na sha nomunamido Naomi, oo a li a filwa omushamane waye nosho yo ovanamati vaye vavali. Eshi a li a shuna kuJuda okudja kuMoab, okwa li a popya a nyika oluhodi a ti: “Inamu ifana nge Naomi [tali ti “elao lange”]. Ndelenee ifaneni nge Mara [tali ti “oululu”], osheshi Omunamapangelo aeshe a ningila nge oululu uhapu. Ame nda ile oshipuna, ndelenee Omwene okwa alula nge hamakasha. Omolwashike mu kale hamu ifana nge Naomi, Omwene eshi a ninipika nge nOmunamapangelo aeshe okwa ningila nge owii?” — Rut 1:20, 21, yelekanifa neshangelo lopedu lomo-NW.

¹⁵ Nonande Naomi okwa li a nyika oluhodi, ngeenge owa lesha nawa embo lOmbibeli laRut oto ka mona kutya okwa kala e lineekela muJehova. Onghalo yaNaomi oya li ya lunduluka. Oshitenya shaNaomi, Rut, oo a li omufiyekadi, okwa ka ninga omukainhu waBoas ndele ta dala okaana okamati. Naomi okwa ka ninga omutekuli wokaana oko, nOmbibeli otai hokolola tai ti: “Novalikadi [ovashiinda] ve ka luka ndee tava ti: Naomi a dalelwa okaana okamati! Ndele ve ka luka Obed. Ye xe yaIsai, xe yaDavid.” (Rut 4:14-17) Eshi Naomi ta ka nyumuninwa momwenyo kombada yedu, ota ka shiiva kutya Rut, oo ta ka kala yo momwenyo okwa ninga inakulululwa yaJesus, Messias. (Mat. 1:5, 6, 16) Ngaashi Naomi, itatu dulu lela okukala noushili kutya eenghalo dii odo tu li mudo otadi ka kala da tya ngahelipi. Onghee hano, natu lineekele alushe Jehova, ngaashi hatu ladipikwa kOmayeletumbulo 3:5, 6, oo taa ti: “Nomutima woye aushe lineekela Omwene, ino liameka keendunge doye mwene. Mu shiiva meendjila doye adishe, opo nee Ye ota ka lalakanifa omalila oye.”

Kala we lineekela omhepo iyapuki

16. Omhepo iyapuki yaKalunga oya li ya kwafela ngahelipi ovalumenhu vonhumba muIsrael shonale?

¹⁶ Ngeenge otwa kaleke alushe Jehova momadiladilo, ote ke tu wilika nomhepo yaye iyapuki. (Gal. 5:16-18) Omhepo iyapuki yaKalunga oya li tai longo movalumenhu 70 vomovakulunhu vaIsrael, ovo va li va hoololwa opo va kwafele Moses ‘mokuhumbata oudjuu woshiwana.’ Ombibeli oya tumbula ashike Eldad naMedad, ndele omhepo iyapuki oya li ya kwafela ovalumenhu aveshe ovo opo va wanife po oinakuwanifwa yavo. (Num. 11:13-29) Nopehe na omalimbililo, ovalumenhu ovo ova li va wana, ovatilikalunga, ve shii okulineekelwa novanashili, ngaashi ashike ovalumenhu ovo va li va hoololwa nale. (Ex. 18:21) Ovakulunhuongalo Ovakriste vokunena navo ove na omaukwatya a tya ngaho.

17. Omhepo iyapuki yaJehova oya li ya dana onghandangala ilipi mokutungwa kwetwali?

¹⁷ Omhepo iyapuki yaJehova oya li ya dana onghandangala ya fimana mokutungwa kwetwali mombuwa. Jehova okwa li a hoolola Besaleel oye a kale omulongi onghulungu nomutungi wetwali nokwa li e mu udanekela ‘oku mu yadifa omhepo yaye, ounongo neendunge nomayele nokushiiva oilonga i lili.’ (Ex. 31:3-5) Ovalumenhu ovo va li ve na ‘omitima di na ounongo’ ova li va longa pamwe naBesaleel nosho yo omukwafi waye Oholiab opo va wanife po oshilonga osho sha fimana. Kakele kaasho, omhepo yaJehova oya li yo ye linyengifa ovo ve na ehalo liwa va yandje omayambidido. (Ex. 31:6; 35:5, 30-34) Omhepo yaKalunga ohai linyengifa yo ovapiya vaye vokunena va ninge keshe osho tava dulu opo va xumife komesho oinima yOuhamba. (Mat. 6:33) Otashi dulika tu na omaunghulungu onhumba, ndele otwa pumbwa okwiilikana tu pewe omhepo iyapuki nokweefa i tu wilike opo tu wanife po oshilonga osho Jehova e tu pa. — Luk. 11:13.

Kala u na etilofimaneko lokutila Jehova Kalunga komatanga ovakwaita

18, 19. (a) Omhepo iyapuki yaKalunga ohai tu kwafele tu imike oukwatya ulipi? (b) Owe lihonga shike moshihopaenenwa shaSimeon naHanna?

¹⁸ Omhepo iyapuki ohai tu kwafele tu kale tu na etilofimaneko lokutila Jehova olo hali tu kwafele tu kaleke Jehova alushe momadiladilo. Kalunga okwa li a lombwela oshiwana shaye shonale a ti: “Omwene Kalunga womatanga ovakwaita, Oye mu noku mu yapula.” (Jes. 8:13) Mefelemudo lotete, muJerusalem omwa li ovanamido vavali ovo va li hava tila Kalunga, Simeon naHanna. (Lesha Lukas 2:25-38, yelekanifa NW.) Simeon okwa li a itavela momaxunganeko e na sha naMessias nokwa li a ‘teelela ehekeleko laIsrael.’ Kalunga okwa li e mu tilila omhepo yaye iyapuki nokwa li e mu udanekela kutya ota ka mona Messias, nokwa li e mu mona shili. Efiku limwe momudo 2 K.O.P., okahanana Jesus okwa li ka etwa kotembeli kuina Maria nosho yo xe omutekuli, Josef. Simeon okwa li e linyengifwa komhepo iyapuki a popye shi na sha naMessias, nokwa li yo a xunganeka kutya Maria okwa li ta ka kala a nyika oluhodi eshi Jesus ta ka endjelelifwa komuti womahepeko. Simeon ka li tuu a hafa eshi a li a ukata “Kristus waJehova”! Simeon okwe tu tulila po oshihopaenenwa shiwa shi na sha nokukala hatu dulika kuKalunga.

¹⁹ Hanna, omufiyekadi omutilikalunga womido 84, ka li ha ‘faula nandenande kotembeli.’ Okwa li ha longele Jehova oilonga iyapuki oufiku nomutenya “nokulidilika nokwiilikana.” Hanna naye opo a li eshi okahanana Jesus ka li ka etwa kotembeli. Kali tuu a hafa okumona Messias oo a li a udanekwa! Okwa li a “hambelela Kalunga nokwe ka hepaulula kuaveshe ovo va teelela ekulilo laJerusalem.” Osho osha li she linyengifa Hanna a lombwele vamwe onghundana iwa ya tya ngaho. Ngaashi Simeon naHanna, Ovakriste ovanamido kunena ova hafa eshi ovanhu aveshe tava dulu okulongela Jehova, nonande ova kale va kulupa shi fike.

20. Kashi na nee mbudi kutya otu na omido ngapi, otwa pumbwa okuninga shike nomolwashike?

²⁰ Otwa pumbwa okukaleka alushe Jehova momadiladilo, kashi na nee mbudi kutya otu na omido ngapi. Kungaho, ota ka nangeka noupuna eenghendabala odo hatu ningi mokulombwela vamwe shi na sha nOuhamba waye nosho yo oinenelonga yaye. (Eps. 71:17, 18; 145:10-13) Ndelenee opo tu kale hatu tila Jehova, otu na okukala hatu ulike omaukwatya opakalunga. Mbela oshike hatu dulu okulihonga kombinga yomaukwatya a tya ngaho eshi hatu ka konakona omahokololo amwe vali Ombibeli?

Oto nyamukula ngahelipi?

• Otu shi shii ngahelipi kutya Jehova oha nyamukula omailikano?

• Omolwashike tu na okukala hatu dulika filufilu kuKalunga?

• Omolwashike tu na okukala twe lineekela alushe Jehova, nonande otwa polimana?

• Omhepo iyapuki yaKalunga ohai kwafele ngahelipi oshiwana shaye?

[Omafano pepandja 8]

Jehova okwa li a nyamukula eilikano laNehemia

[Omafano pepandja 9]

Okudiladila shi na sha nomanangeko noupuna oo Naomi a li a mona otaku tu kwafele tu lineekele Jehova