Asitiithi Mwaakukhule Anamwane Anyu
“Osuwele phama muhuwo à.”—MASI. 27:23, BNM.
MWAHAALA WAAKHULA HAI?
Tiheeni enavolowela asitiithi okhala ntoko akukhula?
Tiheeni enahaala waakhaviherya asitiithi waalyiha anamwane aya omunepani?
Tiheeni amiravo ancipale anathamalelaaya vooloca sa malapelo eechoko?
1, 2. (a) Tiivi saari mirici sa mukukhula a Isarayeli? (b) Asitiithi analikana hai ni akukhula?
AKUKHULA a Isarayeli akhalai yaakhalano okumi woovila. Tahi wi pahiru awo yaavilela oviha ni oriirya, nyenya tho yaaphwanela waakiha muhuwo aya wa amwiicani, axinama ni achu. Akukhula yaanavarerya muhuwo moohihiyererya ni okasoopa epucepuche yawiiceliwa naari yoophoreya. Awo yaanaathokororya vancipale asaana ntakhara yaari ooceecheya ni oohikhalano ikuru ntoko ipucepuche itokweene.—Map. 33:13.
2 Mmakhalelo makina, asitiithi Eekiristu ari ntoko akukhula, yooniheryaka makhalelo oochuneya a akukhula eeparipari. Awo aakhalano murici wa waaphuwa anamwane aya “m’maphuwelo ni mathoriheryo a [Yehova].” (Aef. 6:4) Apwanne owo murici wookhweya? Hooye! Anamwane annakumana ni saweeha sa Satana vamoha ni soothitimanela saya soohiphaameya. (2 Tim. 2:22; 1 Yoh. 2:16) Wakhala wi mookhalano anamwane, muni nwerye hai waakhaviherya? Hankooni nthokororye ichu raru munaphwanelaanyu weera wi mwaakukhule anamwane anyu—waasuwela, waalyiha, ni waahoolela.
MWAASUWELE ANAMWANE ANYU
3. Asitiithi ‘waasuwela phaama’ anamwane aya enataphulela eheeni?
3 Mukukhula aphaama onnaalikhela phaama epucepuche eri yoothene wi oone waakhanle wi ekumi. Moosiphela, nyuwaano munanwerya weera emohamoha ni anamwane anyu. Piipiliya oni: “Osuwele phama muhuwo à.” (Masi. 27:23) Wi mweereno yeela, nyuwaano munaphwanela othokororya saweera, muupuwelo ni moonelo aya. Muni nwerye hai waakhwaniha yeela? Mukhalelo mmoha woochuneya ori ochekula ni anamwane anyu moohihiyererya.
4, 5. (a) Miruku taani soophara muteko inawerya waakhaviherya anamwane okhala ootaphuwa? (Moone eruku yoopacerya.) (b) Tiheeni mwenraanyu wi okhale wookhweya anamwane oloca ni nyuwo?
4 Asitiithi akina anoona okhala woovila ochekula ni anamwane aya vaavaa anakhalaaya amiravo—awo ananwerya okhuwa naari woovelela wuupulula muupuwelo ni moonelo aya. Wakhala wi ti hiihaa ni anamwane anyu, tiheeni munaphwanelaanyu weera? Ohiya omukhinyererya mwaninyu mu ochekula woorakama, mweererye ophura ilukuluku soothata. (Malam. 6:6, 7) Onachuneya wiilipixerya weera ichu vamoha. Akhweya weeca naari opaka mukwaha ni yaawo, othatano, naari ophara miteko sa vaate vamoha. Mikhalelo seiya soohilakelela inahaala waakhaviherya amiravo woona okhala wookhweya ni okhala ootaphuwa wi eloce.
5 Hanka wakhala wi mwaninyu onakhala wi onnoovelela oloca? Munanwerya olocano mmukhalelo mukina. Ntoko yootakiherya, ohiya omukoha mwaninyu amwaamuthiyana ovinre hai nihiku nawe, muloce ovira wa nihiku nanyu. Owo akhweya onahaala waakhulela phaama vooloca sa nihiku nawe. Wi musuwele moonelo wa mwaninyu vooloca sa mwaha, mpake makoho ahinamvolowela mukhateiye. Munanwerya omukoha moonelo wa nthamwene awe vooloca sa mwaha owo. Mwamala mmukohe ekano taani aahaaleiye omvaha nthamwene yoowo.
6. Okhala oophwanyeya ni awaacameleya enataphulela eheeni?
6 Aai, wi anamwane anyu ekhale ootaphuwa ni nyuwaano, onachuneya owoonaani okhala oophwanyeya ni awaacameleya. Vaavaa elukuluku yoothene asitiithi anakhalaaya ooweiwa, amiravo veechokoni annavitha makacamiho aya. Nave hanka vooloca sa okhala awaacameleya? Onnavolowela sincipale opwaha oloca masu, “Orwe oloce ni miyaano elukuluku yoothene.” Amiravo anyu annachuna woona wi nyuwaano hamunanyemula mwaha aya naari waasamela. Asitiithi ancipale annavaha yootakiherya yaphaama mmwaha yoola. Kaila a iyaakha khumi nathanu naxexe sa oyariwa onnaloca: “Kinnawerya oloca ni atiithi aka mwaha vyakala. Awo hanakikwatelela, nave hanakithoriha; awo annakiwiriyana phaama. Nave voocharela, elukuluku yoothene annakivaha ikano saphaamaxa.”
7. (a) Moonelo taani woophimelela tiithi onaphwaneleiye okhalano mmwaha ntoko ompwana? (b) Asitiithi anahaala waaximwiha hai anamwane aya moohisuwela?
7 Naamwi mulocaka sa mwaha mutokweene—ntoko ompwana—mukhaleno ephoole wi muhicicimiherye olopola ophiyerya ocuwala omuhusiha mwaninyu mukhalelo woophwanelela wa ovootha mwaha owo. Wi nlikanyihe: Mwaanyiherye wi mukele o musika nave mwaalakhanya soolokoha ilocaka pahiru olopola vooloca sa soolya sawiipha. Nyuwaano mwaahaala ohiya ni oya mpuro mukina. Anamwane anyu ananwerya weera emohamoha wakhala wi aarwa wa nyuwaano echunaka ekano nyenya munaavaha “soolokoha” sa olopola. (Mwaalakhanye Akolose 3:21.) Moohiyana, mwaavyavye malocelo oophimelela. Nahano oniichaniwa Emiliya, murokora ahu ooloca: “Vaavaa asitiithi aka analocaaya ni miyo sa ompwana, awo hanaloca ntoko mwaha woonanara. Awo annacicimiherya oreera wa omusuwela muchu ni omphwanya oothelana. Ela ennakikhaviherya okhala ootaphuwa kaalocaka ni yaawo. Chiri, kinnachuna waaleela sa onthamwene aka ohiya waakhuwa yaawo.”
8, 9. (a) Mphurelo taani onarweela wa owiriyana muhikwatelenle? (b) Yookhumelela taani mwaaraanyuno orweela wa waawiriyana anamwane anyu?
8 Ntoko Kaila olonceiye, nyuwaano munanwerya wooniherya wi mwa awaacameleya moorweela wa waawiriyana anamwane anyu moopisa murima. (Mwaalakhanye Yakopo 1:19.) Katiya, yoowo ori maai muciye onnaloca: “Nkaawerya opisa murima ni mwanaka amwaamuthiyana. Nkaamuhiya wi akwaaxe yeeyo aaloceiye. Kaanatepa ovelavela wi kinwiriyane naari pahiru nkaachuna wuukhuliwa. Vano kootoroka meerelo aka, mwanaka tho ootoroka meerelo awe. Owo vano onnakiiwelela vancipale.”
9 Tiithi awiichaniwa Ronalto aakhalano yaweereya yoolikana ni mwanawe nahano. Owo onnaloca: “Vaavaa mwanaka aakilenleiye wi aakhalano mpwanaawe oxikola, woopaceryani kaatepa onyeenyeya. Nnya vaavaa kuupuwelenlaaka opisa murima ni ophimelela wa Yehova ni arummwa awe, kaahuupuwela wi yaahaala okhala yaphaama omvaha mwanaka ekari ya oloca moonelo awe kihaakumve weererya omulaka. Kinnathamalela wi kaaheerano! Yaari ekwaha yoopacerya wiiwexexa moonelo wa mwanaka amwaamuthiyana. Vaavaa aakuchunleiye, kaahoona okhala wookhweya oloca ni yoowo moosivela. Mootikhiniha, owo aahaakhulela phaama ekano aka. Owo aahooniherya yoochuna awe ya otoroka meecelo awe.” Oloca ni anamwane anyu moohihiyererya onnaweerihaani osuwela muupuwelo ni moonelo aya. Eyo, enahaala wookhaviheryaani ovolowela vancipale soolakelela seiyo anapakaaya mweekumi.a
MWAALYIHE ANAMWANE ANYU
10, 11. Munii mwaakhaviherye hai anamwane anyu wi ehipheruwe?
10 Mukukhula aphaama onnasuwela wi epucepuche enanwerya opheruwa mmuhuwo. Akhweya ennoototheya ni munyepu woorakamela vakhaani, ophiyerya omwalana ni muhuwo. Mmukhalelo woolikana, mwaana onanwerya vakhaani-vakhaani opheruwela ephiro yawoopiha, eehiwaka ni onthamwene woonanara naari mathatelo oonanara. (Masi. 13:20) Munii muwerye hai omukhaviherya wi asepe mukhalelo yoola?
11 Vaavaa munaahusihaanyu anamwane anyu, mweerevo echu mwawaakuveya wakhala wi muhoona ineneeryo sooceecheiha. Mwiilipixerye wi mulipihe mikhalelo Seekiristu seiyo anamwane anyu aryaayano nave inachuna olipihiwa. (2 Pet. 1:5-8) Malapelo eechoko, elukuluku yaphaama wi mweereno yeeyo. Ecicimiheryaka marehereryo yaala, Orummwa wa Omwene wa Otupro a 2008 aaloca: “Annaceenyeryiwa ahooleli eechoko oyano vahoolo murici aya vamiithoni va Yehova wa okhalano yoohuserya ya Piipiliya yeechoko yaphaama.” Munnapharihela phaama yoovaha yeela yoosivela wi mwaakukhule anamwane anyu? Muroromele wi anamwane anyu annathamalela vancipale wiilipixerya wanyu othokororya soothowa saya soomunepani.—Mat. 5:3; Afil. 1:10.
12. (a) Amiravo anaphura hai malapelo eechoko oohihiyererya? (Mphitaanyerye ekaaxa “Awo Annathamalela.”) (b) Nyuwaano munaphura hai malapelo eechoko?
12 Muthokororye yeeyo nahano mmoha olonceiye sa mphurelo wa Malapelo Eechoko veechoko awe. “Kinnasiveliwa wi ninnakiraathi vamoha ni ovaanela. Vaavaa nneeraahu yeeyo, hiyaano ninnateka muupuwelo waphaama. Atiithi aka annatitelela weeciha Malapelo Eechoko ahu. Ti yoolipiha osuwela wi annacicimiha marehereryo yaawo—nave eyo ennakeeriha tho ochuna ocicimiha. Eyo tho ennakivaha nthowa na waacicimiha ntoko atiithi aka ni muhooleli oomunepani.” Murokora mmoha nahano awiichaniwa Pritina onnaloca: “Malapelo eechoko aakaacameliha wa asitiithi aka. Eyo ennooniherya wi awo annachuna owiriyana makacamiho aka nave wi annakipwacha chiryene. Ela ennakhaviherya okhalano echoko yoolipa ni yawiiwanana.” Chiri, waalyiha anamwane anyu omunepani—moorweela wa malapelo eechoko—mukhalelo woochuneya wa okhala mukukhula aphaama.b
MWAAHOOLELE ANAMWANE ANYU
13. Nnii niwerye hai omuceenyerya mwaana wi amurumeela Yehova?
13 Mukukhula aphaama onnapharihela ekopo wi akukhule ni waakiha muhuwo awe. Yoolakelela awe yoopacerya ori ohoolela ipucepuche sawe o “munyepu worèra.” (Ezek. 34:13, 14, BNM.) Ntoko tiithi, himwaano yoolakelela yoomunepani yeela? Munnachuna waahoolela anamwane anyu omurumeela Yehova. Munnachuna wi anamwane anyu yooneke ntoko namarepa a salmo yoowo orempe: “Werano ohakalala wanyu onnakisivela Muluku aka; nave malamulo anyu ari mpuwa mwa murimáka.” (Sal. 40:8) Amiravo yaawo anannuwiha othamalela wu anahaala oveleela okumi aya wa Yehova ni opatisiwa. Mwawiiweya, awo anahaala weerano yeeyo yunnuwa phaama wi epake yoothanla yeela ni okhalano nchuno ntokweene na omurumeela Yehova.
14, 15. (a) Teevi enaphwanela okhala yoolakelela ya asitiithi Eekiristu? (b) Ntakhara heeni akhweya mmiravo onnooniherya minikwa vooloca sa malapelo eeparipari?
14 Hanka wakhala wi anamwane anyu anakhala wi hanannuwa omunepani—akhweya ophiyerya waakaaha nroromelo naya? Mwiilipixerye waahusiha osivela wa Yehova Muluku ni othamalela soothene owo onapakeiye. (Yaw. 4:11) Muhoolo, yunnuwa awo anahaala owerya opaka yoolakelela vooloca sa omurumeela Muluku.
15 Hanka wakhala wi mweelukuluku emohamoha anamwane anyu annooniherya minikwa? Muni nwerye hai waakukhula ni waakhaviherya woona wi omurumeela Yehova mukhalelo waphaama wa okumi nave wi enahaala waavaha ohakalala woohimala? Mweererye osuwela yeeyo enatannya minikwa saya. Ntoko yootakiherya, apwanne mwaninyu haneemererya chiryene mahusiheryo a Piipiliya, naari wi pahiru oyeleenle olipa murima onachuneya wi aakihe mahusiheryo yaawo variyari va asinthamwene awe? Apwanne mwaninyu amwaamuthiyana onnavaanya meecelo a Muluku, naari oniisoona okhala meekheiye naari ohiiwa okhwipi ni akina?
16, 17. Mmakhalelo taani asitiithi anaweryaaya waakhaviherya anamwane aya opaka eparipari okumi aya?
16 Moohipwacha nthowa nene, nyuwaano munanwerya omukhaviherya mwaninyu omaliha minikwa soomunepani. Mwawiihai? Mukhalelo mmoha asitiithi ancipale yoonnaaya okhala woophara muteko ni wa mphurelo ori waasuwela anamwane aya moorweela wa okoha: “Onoona hai okhala Mukiristu? Mareeliho taani onapuhaawe? Makacamiho taani onoonaawe? Onuupuwela wi makacamiho annavirelela mareeliho yaawo nnapuhaahu hiihaano ni yaawo nnahaalaahu opuha omwaahiyu? Mwawiihai?” Nyenya, nyuwaano munaphwanela otheteya makoho yaala mmasu anyu ni mmukhalelo waphaama, ohiya mookacakaca. Variyari va ovaanela, munanwerya othokororya Marko 10:29, 30. Amiravo akina akhweya anamuchuna orepa muupuwelo aya mmakupa meeli—makacamiho ni mareeliho. Moonaka masu yaawo oorempwa va ekaarata munanwerya osuwela makacamiho aya ni waakhaviherya awo ovootha. Waari wi ti woochuneya omuhuserya liivuru Piipiliya Onahusiha Eheeni ni ‘Amor de Deus’ ni achu anooniherya nchuno, ti woochuneya vancipale weera ni anamwane ahu! Mano munneerano yeeyo?
17 Moovira wa elukuluku, anamwane anyu anahaala opaka soolakelela saya vooloca sa yoowo anahaalaaya omurumeela. Muhuupuwele wi anamwane anyu anahaala weemoona orava nroromelo nanyu. Awo anaphwanela opaka eparipari okumi aya. (Masi. 3:1, 2) Wakhala wi mwaana ookhalano nikacamiho na weerano yeeyo, ntakhara heeni ohikookela ichu soopacerya? Mmukhaviherye wuupuwelela makoho ntoko ala: “Kinasuwela hai wi Muluku ookhala? Tiheeni enakilekecha wi Yehova Muluku onnakithokororya chiryene? Ntakhara heeni kinneemererya wi meecelo a Yehova apakiwe wi kikhale phaama?” Mooniherye okhala mukukhula aphaama moorweela wa waahoolela anamwane anyu moopisa murima mooniheryaka wi ochara iphiro sa Yehova mukhalelo waphaamaxa wa okumi.c—Arom. 12:2.
18. Asitiithi anahaala omutakiherya hai Yehova, Mukukhula Mutokotoko?
18 Akiristu eeparipari oothene annachuna omutakiherya Mukukhula Mutokotoko. (Aef. 5:1; 1 Pet. 2:25) Xaxaxa asitiithi annaphwanela osuwela muhuwo aya—anamwane aya asisapo—ni weera yoothene anaweryaaya wi yaahoolele awo o mareeliho yaawo Yehova oreiyeno wa yaawo. Mmukhalelo woothene, mwaakukhule anamwane anyu moorweela wa otitelela waaphuwa mu ephiro ya eparipari!
[Masu a vathi]
a Wi musuwele miselo sawaacererya, moone Mulipeleli 1 a Akostu a 2008, ipaaxina 10-12.
b Miselo sawaacererya, moone mwaha “Malapelo Eechoko—Toochuneya wi Nivuluwe!” mu Mulipeleli 15 a Otupuru a 2009, ipaaxina 29-31.
c Mwaha ola onnathokororyiwa mwawaacererya mu Mulipeleli 1 a Fevereru a 2012, ipaaxina 18-21.
[Ekaaxa va epaaxina ]
AWO ANNATHAMALELA
Muupuwelele masu oothamalela a amiravo apiili awunnuwa yaawo yaapuha malapelo eechoko.
“Elukuluku ya Malapelo Eechoko ennamukhaviherya muchu okhovelelana ni emusi ni omwaacamela Yehova. Muchu onnahuserya sincipale vooloca sa yene mukhateiye ni mukhalelo awe woomunepani. Ela ennamukhaviherya muchu osuwela makupa anachuneya wookolola.”
“Malapelo eechoko annanivaha ekari ya oloca mootaphuwa. Eyo elukuluku ya ocuwala sawuukhula sa nihiku ni oteteiwa ni omunepani wahu. Khalai hinaarino ekari yeela, nave vano nookhalano. Nla nreeliho!”
[Eruku va epaaxina 19]
Mwaawiriyane wi nwerye waasuwela (Moone iparakrafo 3-9)
[Eruku va epaaxina 19]
Mwaalyihe phaama (Moone iparakrafo 10-12)
[Eruku va epaaxina 19]
Mwaahoolele mu ephiro aya (Moone iparakrafo 13-18)