MWAHA 1
Tiivi Eri Eparipari Vooloca sa Muluku?
Muluku onnoothokororyaani chiryene?
Muluku taani? Owo ookhalano nsina?
Mano ti wooweryeya omwaacamela Muluku?
1, 2. Ntakhara heeni ti waphaama opaka makoho?
MANO montoko ovarerya mukhalelo wa anamwane opaka waya makoho? Ancipale anapacerya okoha vaavaa anapaceryaaya ohuserya oloca. Ni miitho oohuleya phaama, awo annoowehani ni okoha ichu ntoko iha: Ntakhara heeni erimu ti yooripelela? Itheneeri ipakiwe ni eheeni? Taani ohusinhe ipalame wiipa? Nyuwo akhweya munnererya wiilipixerya wi mwaakhule, nyenya tahi echu yookhweya mu ilukuluku soothene. Naamwi mwaakhunle phaama ninnakhumelela nikoho nikina: Ntakhara heeni?
2 Tahi anamwane pahiru anapaka makoho. Vaavaa nnunnuwaahu, ninnapwahiherya okoha. Ninnakoha wi niphwanye soohooleliha sahu, wi nsuwele sawoopiha seiyo nnachunaahu osepa, naari wi nsuwele ichu inantikiniha. Nyenya, achu ancipale annahiya opaka makoho oochuneya. Vakhaani vakhaani, awo annahiya waavyaavya maakhulo.
3. Ntakhara heeni achu ancipale annahiya waavya avya ophwanya maakhulo a makoho oochuneya?
3 Upuwelani vooloca sa nikoho nri vakaapani ya liivuru ola, makoho anapakiwa wuupaceryani wa liivuru, naari ale ari wuupaceryani wa mwaha ola. Ala makoho oochuneyaxa nyuwo munaphwanelaanyu opaka. Nyenya, achu ancipale aahiya wiilipixerya wi ephwanye maakhulo. Ntakhara heeni? Apwanne Piipiliya ookhalano maakhulo? Achu akina anuupuwela wi maakhulo a makoho ala toovila wiiwexexa. Akina anoona wi opaka makoho wuuliha muru. Nave achu akina anathanla wi makoho ntoko ala anaphwanela waakhuliwa pahiru ni ahooleli a malapelo ni ahusiha. Mano, hanka nyuwaano?
4, 5. Taavi ari makoho makina oochuneyaxa nnaphwanelaahu opaka mu okumi, nave ntakhara heeni nnaphwanelaahu waavya maakhulo aya?
4 Mweeparipari akhweya munnachuna ophwanya maakhulo a makoho oochuneyaxa a okumi. Moohikhwa minikwa ikwaha ikina nyuwo munnuupuwela: ‘Tiivi eri yookhwela ya okumi? Okumi ola ti yoolaru pahi? Muluku taani chiryene?’ Ti waphaama opaka makoho ntoko yaala, nave ori woochuneyaxa ohihiyererya ophiyerya ophwanya maakhulo oohakalaliha ni oororomeleya. Muhusiha mutokotoko Yesu Kiristu oriye: “Vekakani ni munanvahiwa; asyakani ni munamphwanya; manakani nsele ni munamuhuleliwa.”—Mateu 7:7.
5 ‘Mwatitelela wasya’ maakhulo a makoho oochuneyaxa, munahaala ophwanya, nave waavya iwo onarwa okhala woohakalaliha. (Masiposipo 2:1-5) Naamwi akhweya muleeliwe ni achu akina, maakhulo aakhalawo, nave munanwerya ophwanya maakhulo awo—Mpiipiliyani. Maakhulo awo hanavila wiiwexexa. Waacererya eyo tho, awo annavaha ewehereryo ni ohakalala. Nave awo anamookhaviheryaani okhalano okumi woohakalaliha hiihaano. Wi nipacerye, hankooni nthokororye nikoho nenlo nnaakacamiha achu ancipale.
MULUKU TOOHITHOKORORYA NI AWUUMA MURIMA?
6. Ntakhara heeni achu ancipale anuupuwela wi Muluku hanathokororya makacamiho aachu?
6 Achu ancipale anuupuwela wi naakhulo na nikoho nla ti nawi aai. Awo annuupuwela: ‘Mano waakhanle wi Muluku onnathokororya, elapo hekaakhanle nipuro naphaama?’ Hiyaano naweha mapuro ananirukurerya ninnoona wi elapo yoosareya ikhoco, amwiicani, ni masooso. Nave ninniiceliwa, ninnahooxeya, ni omuyeleela muukhwani muchu naamusivelaahu. Mwawiihiiha, achu ancipale annaloca: ‘Waakhanle wi Muluku onnanthokororya ni makacamiho ahu, owo hakaawenrye ociyelela ichu ntoko seiya wi siheereye’?
7. (a) Ti mwawiihai ahusiha a malapelo anaweerihaaya achu ancipale wuupuwela wi Muluku tawuuma murima? (b) Piipiliya onahusiha eheeni chiryene vooloca sa saweeha sinanihooxa?
7 Opwaha eyo, ahusiha a malapelo atheru annaweeriha achu wuupuwela wi Muluku tawuuma murima. Mwawiihai? Vaavaa enereyaaya epahu, awo annaloca wi ela yoochuna ya Muluku. Mwawooneyaxa, ahusiha ntoko yaawo annamunyemula Muluku ntakhara ichu seiyo soonanara ineereya. Mano yeeyo eparipari vooloca sa Muluku? Piipiliya onahusiha eheeni chiryene? Tiyako 1:13 onnaakhula: “Mutxhu, ereryiwa, ahilotxe: ti Muluku okirumihenle wereryiwa wu. Ntakhara Muluku hanawerya wereryiwa ti yonanara, nari mano hanawererya mutxhu.” Mwawiihiiha Muluku tahi tonatannya makacamiho oothene nyuwo munoonaanyu mweelaponi. (Mwaalakhanye Yobi 34:10-12.) Mwevelevelo, owo onneemererya wi ichu soonanara seereyeke. Nyenya wookhalavo ohiyana otokotoko variyari va weemererya echu wi yeereye ni otannya eyo.
8, 9. (a) Munii mphwanaphwanihe mwawiihai ohiyana variyari va weemererya echu yoonanara weereya ni otannya echu eyo? (b) Ntakhara heeni tahi yaphaama omunyemula Muluku nthowa na weemererya wi achu ethanle ephiro yoonanara?
8 Ntoko yawooniherya, nkuupuwelani vooloca sa tiithi a miruku ni oosivela orino mwaana awunnuwa yoowo nivano onakhala vachokoni ni asitiithi awe. Wakhala wi mwaana owo oomwaryeya nave oothanla okhuma vachokoni, atiithi awe hanamuwateeliha. Mwaana owo onnachara ephiro yoonanara ya okumi nave onnavolowa mmakacamiho. Tiithi owo totannyile makacamiho a mwanawe? Hooye. (Luka 15:11-13) Moolikana, Muluku haawateelinhe achu vaavaa yaathanlilaaya ochara ephiro yoonanara, nyenya owo tahi wi totannyile makacamiho yaawo anakhumelela nthowa na yeeyo. Mwevelevelo, yahaala okhala yoonanara omunyemula Muluku ntakhara makacamiho oothene aachu.
9 Muluku ookhalano mathowa aphaama yaawo anamweeriha weemererya wi achu echareke ephiro yoonanara. Ntoko Mpatuxa ahu a miruku ni a ikuru soothene, owo hanaphwanela onleela mathowa ene. Vanonto, nthowa na osivela, Muluku onneerano hiihaa. Munahaala ohuserya vooloca sa mathowa yaawo Mmwaha 11. Nyenya roromelani wi Muluku tahi mwaneene a makacamiho yaala nnakumanahuno. Ohiya yeeyo, owo onnanivaha ewehereryo ya omaliha makacamiho!—Isaiya 33:2.
10. Ntakhara heeni nnaphwanelaahu ororomela wi Muluku onahaala omaliha onanara woothene?
10 Opwaha yeeyo, Muluku taweela. (Isaiya 6:3) Ela enataphulela wi owo tawookololowa. Hiwaamo onanara mwa yoowo. Mwawiihiiha, hiyaano nnaphwanela omuroromela ni murima woothene. Hinnaphwanela waaroromela achu ni murima woothene nthowa nawi ikwaha ikina awo annathatuwa ekhala oonanara. Naari muchu aphaama onalamulela, ikwaha sincipale hanono ikuru sa omaliha ipahu seiyo achu oonanara aneeraaya. Nyenya Muluku ti aikuru soothene. Owo onnawerya nave onahaala omaliha makacamiho oothene onaahooxa achu. Vaavaa Muluku oneereiye apake echu, owo onahaala weerano eyo mmukhalelo yoowo oneereiye amalihe onanara okhala wookhala!—Mwaalakhanye Salumu 37:9-11.
MULUKU ONOONA HAYI MAKACAMIHO ANANIHOOXA?
11. (a) Muluku onoona hai vooloca sa makacamiho? (b) Muluku onoona hai vooloca sa ohooxeya wanyu?
11 Muluku onoona hai seiyo ineereya veelaponi ni mu okumi anyu? Aai, Piipiliya onahusiha wi “Yehova onnasivela ekhaikhai.” (Salmo 37:28, NM) Mwawiihiiha, owo onnathokororya yeeyo eri yaphaama ni yoonanara. Owo onniica makhalelo oothene a onanara. Piipiliya onaloca wi Muluku ‘athananaxa’ mmurimani mwawe vaavaa onanara waasaren’yaaya veelaponi mu ilukuluku sa khalai. (Maphatxuwelo 6:5, 6) Owo hanatorokeya. (Malakiya 3:6) Owo nivano onniica woona masooso yaawo aneereya veelaponi yoothene. Nave Muluku onniica owoona achu ehooxeyaka. Piipiliya onnaloca wi “ti yowo onokhapelelani”.—Mwaalakhanye 1 Pedro 5:7.
12, 13. (a) Ntakhara heeni nookhalano makhalelo aphaama ntoko osivela, nave osivela onavolowela hai moonelo ahu vooloca sa makacamiho? (b) Ntakhara heeni munaphwanela ororomela wi Muluku onahaala weera echu chiryene vooloca sa makacamiho?
12 Nnii nsuwele hai wi Muluku onniica woona makacamiho? Aakhalavo mathipelo matokotoko. Piipiliya onahusiha wi muchu opatuxiwe oolikana ni Muluku. (Maphatxuwelo 1:26) Mwawiihiiha, hiyaano nookhalano makhalelo aphaama nthowa nawi Muluku ookhalano makhalelo aphaama. Ntoko yawooniherya, nyuwo munnathanana mwawoona achu ahirino nthowa ehooxeyaka? Wakhala wi munnathanana ni onanara iwo, khalani oororomela wi Muluku onnathanana vancipale.
13 Emoha ya ichu saphaama vooloca sa achu ti owerya osivela. Ela tho ennooniherya echu vooloca sa Muluku. Piipiliya onahusiha wi “Muluku ti osivela.” (1 Yohane 4:8; Nlakano Nahihano (NN) Hiyaano ninnasivela nthowa nawi Muluku onnasivela. Osivela waanweerihaani nyuwo omaliha ohooxeya ni onanara munoonaanyu mweelaponi? Waakhanle wi nyuwo mookhalano ikuru sa weerano eyo, mwaamweerano? Mwevelevelo nyuwo mwaamweerano! Munaphwanela ororomela chiryene wi Muluku onahaala omaliha makacamiho. Soolaiherya iromoliwe wuupaceryani wa liivuru ola tahi sooloha naari ewehereryo yatheru. Soolaiherya sa Muluku mweeparipari inahaala okhwaaniheryeya! Wi muwerye ororomela soolaiherya ntoko seiya, onakhweleya wi mmusuwele Muluku yoowo olaihenrye.
MULUKU ONACHUNA WI MMUSUWELE PHAAMA
14. Nsina na Muluku taani, nave ntakhara heeni nnaphwanelaahu opharihela muteko?
14 Mano wakhala wi munachuna wi muchu mukina oosuweleni, tiheeni muneeraanyu? Hamunamuleela muchu owo nsina nanyu? Muluku ookhalano nsina? Malapelo mancipale anaakhula wi nsina nawe ti “Muluku” naari “Apwiya,” nyenya ala tahi masina a muchu mwaneene. Awo ti masina a ncicimiho, hiihaa ntoko “mwene” naari “presitente” masina a ncicimiho. Piipiliya onahusiha wi Muluku ookhalano masina mancipale a ncicimiho nthowa na ichu oneereiye. “Muluku” ni “Apwiya” ti makina a yaawo. Mwawiihiiha, Piipiliya onnahusiha tho wi Muluku ookhalano nsina nawe: Yehova. Salmo 83:18, NN onii: “Nyenyuru, nsina nanyu mwa Yehova, mwa Awirimurimu velaponi yothene ya vathi.” Wakhala wi Piipiliya anyu hanono nsina nla, munaphwanela ovarerya Masu Awaaceererya “Nsina na Muluku—Ophariheliwa Waya Muteko ni Yootaphulela Aya” a liivuru ola wi musuwele mathowa ene. Eparipari ti yawi nsina na Muluku ninnaphwanyeya ikwaha masana masaneene mu soorempwa sakhalai sa Piipiliya. Mwawiihiiha Yehova onachuna wi musuwele nsina nawe nave wi mpharihele muteko. Vanonto, owo onnampharihela muteko Piipiliya wi aloce mukhateiye nsina nawe wa nyuwo.
15. Nsina na Yehova nnataphulela eheeni?
15 Muluku ohiichuwa mukhateiye nsina nenlo nrino yootaphulela etokotoko. Nsina nawe, Yehova, nnataphulela wi Muluku onnawerya okhwaaniherya yoolaiherya eri yoothene owo olakelenleiye nave onnawerya okhwaaniherya yookhwela eri yoothene onuupuweleiye.a Mweeparipari, nsina na Muluku ti navameekhaaya chiryene. Nlo ti nawawe pahiru. Mmakhalelo mancipale, Yehova ti avameekheiye. Mwawiihai?
16, 17. Tiheeni nnahuseryaahu sa Yehova orweela wa masina a ncicimiho awi: (a) “A ikuru sothene”? (b) “Muluku, munakhala mahiku othene”? (c) ‘Mpatusa’?
16 Hiyaano nohoona yeeyo Salmo 83:18, NN olonceiye sa Yehova: “Nyenyuru . . . mwa Awirimurimu.” Moophwanaphwana, Yehova meekheiye oniichaniwa ntoko “A ikuru sothene.” Wupulula 15:3 onii: “Mitokotoko ni sotikhiniha ti miteko sà, weyano, Pwiya Muluku a ikuru sothene, miphiro sà ti sawokololowa ni separipari, we mwene a ilapo.” Nsina na ncicimiho nawi “A ikuru sothene” nnanihusiha wi Yehova tooweryaxa. Ikuru sawe hasinalikanihiwa; ti soopwaha vancipale. Nave nsina na ncicimiho nawi “Muluku, munakhala mahiku othene” ninnanuupuxerya wi Yehova ta vameekheiye mmukhalelo mukina. Yooworu opacerya voopacerya, okhala wookhala tawiikhalelaru. Salumu 90:2, onii: “Nyuwo, Muluku, munakhala mahiku othene, ni miyakha sohimala mwàri òkhalene.” Muupuwelo ola ti wootikiniha, hamuneemererya?
17 Yehova tho ti avameekheiye nthowa nawi yooworu ti Mpatuxa. Wupulula 4:11 onii: “Òphwanela ti weyo Pwiya Muluku ahu wakhela ovuwa ntxitximiho ni owerya wona wi opatunse itxu sothene nave sopatusiwa sinnakhala wa nthowa na okhwela wà.” Ichu soothene munaweryaanyu wuupuwela—opacerya soopatuxiwa soomunepani sohooneya iri wirimu ophiyerya itheneeri inasareya wirimu ohiyu, sawiima sininnuwa mmirini ophiyerya ihopa ineekha mphareya ni mmihiceni—soothesene iha irivovo nthowa nawi Yehova ti Mpatuxa!
MUNANWERYA OMWAACAMELA YEHOVA?
18. Ntakhara heeni achu akina anuupuwela wi, awo hanawerya omwaacamela Muluku, nyenya Piipiliya onahusiha eheeni?
18 Achu akina annoova yaalakhanya vooloca sa makhalelo ootikiniha a Yehova. Awo annoova, yuupuwelaka wi Muluku toopwahaxa, mwawiihiiha okhala wookhala hanawerya omwaacamela owo, nave herwa ekhala oochuneya wa Muluku awirimurimu owo. Muupuwelo ola ti waphaama? Piipiliya onahusiha echu yoohiyana vancipale. Piipiliya onnaloca wi Yehova “hari òtxiwene wa hiyo.” (Saweriwa T’arummwa 17:27) Piipiliya onnanleela: “Mmwatxameleke Muluku nave owo onan’watxamelani.”—Tiyako 4:8.
19. (a) Hiyaano nnii niwerye mwawiihai omwaacamela Muluku, nave nnahaala ophura eheeni? (b) Makhalelo taani a Muluku anatannyaxa murima anyu?
19 Munii muwerye hai omwaacamela Muluku? Voopacerya, munaphwanela opwahiherya weera yeeyo muneeraanyu hiihaano—ohuserya vooloca sa Muluku. Yesu aaloca: “Ekumi yohimala ti ela: wi yawo yosuwele weyano Muluku mmoharu ni a eparipari, ni emusuwele yole omurummawe, Yesu Kristu.” (Yohani 17:3) Chiryene, Piipiliya onahusiha wi ohuserya vooloca sa Yehova ni Yesu onnahoolela “ekumi yohimala”! Hiihaa ntoko monnaanyu, “Muluku ti okhwela.” (1 Yohani 4:16) Yehova ookhalano tho makhalelo makina mancipale aphaama nave anatannya murima. Ntoko yawooniherya, Piipiliya onnaloca wi Yehova ti “Muluku a ikharari, òrèra murima, òvilela ni òroromeleya.” (Mukwaha 34:6) Owo ti “òrèra murima ni òlevelela.” (Salumu 86:5) Muluku ti oovilela. (2 Pedro 3:9) Owo ti aweela. (Wupulula 15:4) Mwapwahiherya omwaalakhanya Piipiliya moohihiyererya, munahaala woona ti mwawiihai Yehova onooniheryeiye wi owo ookhalano makhalelo ala aromoliwe, ni makina anatannya murima.
20-22. (a) Mano ohiwerya wahu omoona Muluku, onnanihiiha omwaacamela owo? Tharihani. (b) Tiheeni akhweya achu akina anoosivelaani anahaalaaya wooleelaani, nyenya tiheeni munaphwanelaanyu weera?
20 Mweeparipari, nyuwo hamunawerya omoona Muluku nthowa nawi owo ti munepa woohooneya. (Yohani 1:18; 4:24; 1 Timóteo 1:17) Mwapwahiherya ohuserya vooloca sa yoowo moorweela wa Piipiliya, munahaala omusuwela owo ntoko muchu. Hiihaa ntoko oorepa a salumu olonceiye, nyuwo munnawerya opuha ni ‘woona orèra.’ (Salumu 27:4; Aroma 1:20) Mwaaceererya ohuserya vooloca sa Yehova, owo onahaala okhala eeparipari wa nyuwo, nave munahaala okhalano mathowa mancipale wi mmusivele Yehova nave munamwiisoona okhala vakhivirukhiviru ni yoowo.
21 Nyuwo munahaala wiiwexexa ntakhara heeni Piipiliya onnanihusiha omoona Yehova ntoko Atiithihu. (Mateu 6:9) Owo oonivaha okumi nave tho onachuna wi nikhaleno okumi woohakalaliha—hiihaa ntoko tiithi ori oothene onakhweleiye wa anamwane awe. (Salumu 36:9) Piipiliya tho onahusiha wi achu ananwerya okhala asinthamwene a Yehova. (Tiyako 2:23) Nkuupuwelani—okhala nthamwene a Mpatuxa a elapo yoothene!
22 Mwapwahiherya omuhuserya Piipiliya, akhweya munahaala woona wi achu akina anoosivelaani anahaala woohiihaani ohuserya iwo. Awo akhweya anoova wi munahaala otoroka ichu munaroromelaanyu. Nyenya, muhemererye wi muchu ori oothene oohiiheni opaka onthamwene waphaama yoowo nyuwo muneeraanyu mukhaleno.
23, 24. (a) Ntakhara heeni munaphwanela otitelela opaka makoho vooloca sa ichu munahuseryaanyu? (b) Tiheeni enahaala othokororyiwa mmwaha onacharela?
23 Wuupaceryani, inahaala okhalavo ichu seiyo muneeraanyu muhiiwexexe phaama. Onakhweleya wiiyeviha wi mveke nikhaviheryo, nyenya muhoove wuuliwa muru. Yesu aaloca wi ti waphaama okhala awiiyeviha ntoko mwaana mukhaani. (Mateu 18:2-4) Noosuwela wi anamwane, annapaka makoho mancipale. Muluku onachuna wi nyuwo mphwanye maakhulo. Piipiliya onnaaloca achu akina yaawo yaasiveliwa ohuserya vooloca sa Muluku. Awo yaanavareryela Soorempwa wi yoone wakhala wi ichu saari hiiha.—Mwaalakhanye Saweriwa T’arummwa 17:11.
24 Ephiro yaphaama ya ohuserya vooloca sa Yehova ti omuhuserya Piipiliya. Owo toohiyana ni aliivuru oothene. Ntakhara heeni? Mmwaha onacharela onahaala othokororya mwaha ola.
[Nsu na vathi]
a Sookhalavo miselo sawaaca vooloca sa yootaphulela ni miichanelo a nsina na Muluku mu Masu Awaaceererya “Nsina na Muluku—Ophariheliwa Waya Muteko ni Yootaphulela Aya”.
PIIPILIYA ONAHUSIHA EHEENI
▪ Muluku onnoothokororyaani.—1 Pedro 5:7.
▪ Nsina na Muluku ti Yehova.—Salumu 83:18.
▪ Muluku onnoovekaani wi mmwaacamele yoowo.—Tiyako 4:8.
▪ Yehova ti oosivela, ooreera murima, ni aikharari.—Mukwaha 34:6; 1 Yohani 4:8, 16.
[Eruku va epaaxina 13]
Piipiliya onahusiha wi Yehova ti Mpatuxa oosivela a elapo yoothene
[Eruku va epaaxina 12]
Mwaachunaka wi muchu oosuweleni, hamunaromola nsina nanyu? Muluku onnuupulula nsina nawe wa hiyo Mpiipiliyani
[Eruku va epaaxina 14]
Osivela iwo tiithi aphaama onooniheryeiye wa anamwane awe onnathoonyerya osivela otokotoko wa Atiithi ahu a wirimu anooniheryaaya wa hiyo