EPIIPILIYOTEKA ya Watchtower
EPIIPILIYOTEKA
ya Watchtower
Elomwe
  • PIIPILIYA
  • SOOLALEERYIWA
  • MITHUKUMANO
  • mwbr20 Fevereru ipaax. 1-8
  • Ireferensiya Inaphwanyeya va Yoochariha ya Muthukumano Okumi ni Muteko Ahu Weekristu

Henaphwanyeya exilema mu nikupa nenla.

Munikhurumuwele, yookhala ehesen'ye nichunaka owoonihaani exilema ela.

  • Ireferensiya Inaphwanyeya va Yoochariha ya Muthukumano Okumi ni Muteko Ahu Weekristu
  • Ireferensia Inaphwanyeya va Yoochariha ya Muthukumano—2020
  • Miru Mikhaani
  • 3-9 A FEVERERU
Ireferensia Inaphwanyeya va Yoochariha ya Muthukumano—2020
mwbr20 Fevereru ipaax. 1-8

Ireferensiya Inaphwanyeya va Yoochariha ya Muthukumano Okumi ni Muteko Ahu Weekristu

3-9 A FEVERERU

MUHAKHU WA MASU A MULUKU | MAPHATXUWELO 12-14

“Nlakano Nenlo Nnoovolowelani”

(Maphatxuwelo 12:1, 2) Apwiya yaahi wa Aaparamu: “Ohiye elapo aa, ahima aa, vaate va atiithaa, oye elapo yeeyo kineeraaka koothoonyere. 2 Kinamuweera muloko mutokweene, kooreelihe ni woovuwiha. Weyo okhale mareeliho wa achu oothene eelapo ya vathi.”

it-3 epaax. 155 epara. 4

Nlakano

Nlakano ni Aparahamu. Mwawooneya, nlakano ni Aparahamu naapacenrye ophara muteko vaavaa Aparamu (Aparahamu) aalapunweiye muhice Eufrate ayaaka o Kanani. Nlakano na Nlamulo naapakiwe sivinre iyaakha 430. (Gal 3:17) Yehova aaloca ni Aparahamu ari o Mesopotamiya elapo ya akhopela o Ur, amuleelaka wi apake mukwaha ayaaka elapo yeeyo Muluku aahaaleiye omooniha. (Saw 7:2, 3; Map 11:31; 12:1-3) Mukwaha 12:40, 41 (LXX) onnanleela wi, omakuchuwelo wa iyaakha 430 vaavaa yaaraaya o Oyikuputu ni o Kanani, “nihiku nenla,” Aisarayeli yaakhuma o Yikuputu, weiwo yaaraaya akapuro. Nihiku yaataphuliwaaya wookapuroni Oyikuputu naari nihiku na 14 a Nisani a eyaakha ya 1513 E.E.K., nihiku na Paskha. (Muk 12:2, 6, 7) Mwawiihiiha, yaakhala ntoko wi Aparahamu taalapuwa muhice Eufrate ayaaka o Kanani mu 14 a Nisani a 1943 E.E.K., nave mwawooneya, vano nlakano na Aparahamu naapacerya waakhwanela. Wanaawiili, Muluku aahooneya wa Aparahamu, amanle okhuma o Kanani nave aphiya o Sikemi, nave aaceererya nroromeliho nawe ariki: “Kinamoovaha elapo yeela wi ekhale ya nloko naa,” yooniheryaka wi nlakano nenla naaniiwanana ni yoororomeliha yaapakiwe o Eteni, wi ‘muyareriwo’ owo waahaala orweela mu nloko naachu. (Map 12:4-7) Soororomeliha ikina sa Yehova sinnaphwanyeya mu Maphatxuwelo 13:14-17; 15:18; 17:2-8, 19; 22:15-18.

(Maphatxuwelo 12:3) Kinarwa kaareeliha yaawo enii yooreeliheke, nave nkanawuulumela yaawo enii ewuulumeleke. Mwa weyo anarwa ereelihiwa maloko oothene eelapo ya vathi.”

w89 1/7 epaax. 3 epara. 4

Ntakhara Heeni Munnaphwanela Osuwela Eparipari Vooloca sa Aparahamu

Enalociwa yooloherya yoosiphela, akhweya Aparahamu aahiiwa tho ikwaha piili. (Map 18:18; 22:18) Ni yoolakelela ya waakhwaniherya yeela, Muluku onahaala waaviha yaale akhwile, yaawo yeemelela imusi seiho saapaka makupa. Ekumi wa yaale anahaala oviihiwa mookhwani mweeparipari enahaala okhala mareeliho, woona wi, wa ancipale a yaawo, enahaala ophwanya mukhalelo wa elapo woolikana ni Parataiso oopacerya, yoowo mulopwana oopacerya omuyelenleeiye. Voocharela vaya, anahaala ohusihiwa mukhalelo wa ophwanya mareeliho a ekumi yoohimala.—Map 2:8, 9, 15-17; 3:17-23.

(Maphatxuwelo 13:14-17) Apwiya yaaloca ni Aaparamu, vaavale Looti aamwalanneiye ni yoowo, yii: “Ori vaava owehe makupa masheshe a elapo, enayawo echeku ya murupi ni enakhumaayawo, onakhuma nsuwa ni weiwo nnayaayawo. 15 Elapo yoothene yeela onoonaa kinnoovaha weyo ni nloko naa na muhoolo, ilukuluku soothene. 16 Kinarwa kaaceererya nloko naa nenla, nikhala ntoko nchupi na vachayani. Haavo onawerya waalakhanya nchupi noothene, nave haavo tho anii awerye waalakhanya nloko naa nenlo. 17 Vano, ovinye weecece makupa oothene eelapo yeela ntakhara kinnoovaha.”

it-2 epaax. 676 epara. 1

Nlamulo

Mmathipelo a miyaha sawiiwanana, alipa oohuserya akina annaroromela wi, variyari va othummwa nipuro, aanoonihiwa mulipa oothuma, nipuro noothene ovinyerya omapacereryo wa munlaano ophiyerya wookuchulani. Vaavaa mulipa oothuma aaloceiye “kohoona,” ooniherya wi owo onneemererya othuma nipuro nlo. Vaavaa Yehova aalonceiye wi ahaala omvaha Aparahamu elapo yoothene yo Kanani, voopaceryani Aparahamu aaleeliwa wi awehe makupa maxexe. Aparahamu haalonce “kohoona,” akhweya nthowa nawi Muluku aamuleela wi aahaala ovaha elapo eyo wa nloko nawe, muhoolo mwaya. (Map 13:14, 15) Mose, ntoko muhooleli a nloko na Aisarayeli, yaalociwa wi ‘awehe’ elapo, nyenya wakhala wi mukhalelo owo waahaakhwanela, yaahaala othoonyerya ovahiwa Aisarayeli elapo yoothene yo Kanani, ehooleliwaka ni Yosuwa. (Malam 3:27, 28; 34:4; moone tho yoovaha ya Satana wa Yesu, mu Mat 4:8.) Mukhalelo mukina waalikanela waari tho ola: weeca ni meco mu elapo naari ovolowa mwemmo ni yoolakelela okuxa. (Map 13:17; 28:13) Mu itukumento sakhalai, saanarepiwa waaca wa miri vaavaa naatumihiwaaya nipuro nammoori.—Mulikanyihe ni Map 23:17, 18.

Mphwanye Muhakhu Woomunepani

(Maphatxuwelo 13:8, 9) Aaparamu aahi wa Looti: “Ohikhalevo owanawana wa hiyo nari wa akukhula ahu, ntakhara na ohima. 9 Elapo yoothene ela, othanle yeeyo onakhwelaa. Nimwalane. Waya makupa a moono woothiyana, miyo kinaya moono woolopwana, nave waya makupa a moono woolopwana miyo kinaya woothiyana.

w16.05 epaax. 10 epara. 12

Mmalihe Owanawana Mmukhalelo Woosivela

Piipiliya onnooniherya mukhalelo akapuro a Muluku anaphwanelaaya opaka murecele wakhalavo ohiiwanana. Ntoko yootakiherya, Aparahamu ni musulwawe Looti, oopiili ala yaakhalano axinama ancipale, nave akukhula aya yaapacerya owanawana nthowa nawi hiyaaphwanya munyepu wawaakhwanela. Woona wi Aparahamu aachuna murecele, owo aamweemererya Loti othanla elapo yaphaama. (Map 13:1, 2, 5-9) Ela chiryene yootakiherya yaphaama wa hiyo! Apwanne Aparahamu aayeleela moomalela ichu sawe nthowa na mahala awe? Hooye. Moohilekela, Yehova aamulaiherya omureeliha Aparahamu ni ichu sincipale opwaha seiye aayeleenleiye. (Map 13:14-17) Tiheeni nnahuseryaahu? Wakhala wi nooyeleela ichu ikina, Yehova onahaala onireeliha vaavaa nnamalihaahu owanawana mmukhalelo woosivela.

(Maphatxuwelo 14:18-20) Melikiseteki tho, mwene a oSalemu, aahaaruuhela iphaawu ni eviinyu. Ola aari mulipa a mukhucho a Muluku Awirimurimu. 19 Aamureeliha Aaparamu ni masu ala: “Muluku Awiirimurimu, mpatusha eerimu ni elapo ya vathi, amureelihe Aaparamu! 20 Acicimihiwe Muluku Awirimurimu, yoowo oovanhe waawerya amwiicani aa!” Aaparamu aamvaha yeneekhumi ya soothene aawankheiye amwiicani.

(Ahebri 7:4-10) Moone otokweene awe muchu yoola: nnaamwi Aaparahamu ori nikholo nahu, aamvaha yoowo yaneekhumi ya muhakhu wookhoconi! 5 Mmalamulo, alipa amukucho a nihimo na aLeevi tanaveleeleliwa yaneekhumi ya muloko, tiwi, ya asinnaya, nari awo tho eri a nloko na Aaparahamu. 6 Vano Milikiseteki yoole, ahaari a nihimo na aLeevi, aahaakhela yeneekhumi ya Aaparahamu, nave aamureeliha yoole aakhenle ororomeliha wa Muluku. 7 Hiwaavo okhwa minikwa: mukhaani onnareelihiwa ti mutokweene. 8 ALeevi anaakhela saneekhumi, ti achu anakhwa; vano yoole onneereliwa onamoona wi mukumi. 9 Wookhala mulociwa wi, Leevi, nikholo na yaale anaakhela saneekhumi, aaveleela seiyo mwa nikholo nawe Aaparahamu. 10 Tiwi, Milikiseteki amuthikilelaka Aaparahamu, Leevi eera ari mpuwa mwa nikholo nawe.

it-3 epaax. 484 epara. 5

Namukucho

Melikiseteke, mwene o Salemu, aari namukucho, (ko·henʹ) ootikiniha. Piipiliya hananleela sooleeliherya sa makholo awe, oyariwa wawe naari mukhalelo okhwileiye. Onamukucho awe hiwaari woohiyeriwa, nave haahaala oraceeliwa. Melikiseteke aari mwene ni namukucho. Onamukucho awe waari otokweene opwaha onamukucho wa Levi, ntakhara wi Levi, aaliva yaneekhumi wa Melikiseteke, woona wi Aparahamu tori nikholo na Levi, nave Aparahamu amvaha Melikiseteke yaneekhumi mu nipuro na Levi nave owo areelihiwa ni yoowo. (Map 14:18-20; Ahe 7:4-10) Mmukhalelo yoola, Melikiseteke onamweemelela Yesu Kristu, yoowo ori “mulipa a mukucho oohimala, oomuchara Melikiseteki.”—Ahe 7:17.

10-16 A FEVERERU

MUHAKHU WA MASU A MULUKU | MAPHATXUWELO 15-17

“Ntakhara Heeni Yehova Aatoroka Nsina na Aparamu ni Sarayi?”

(Maphatxuwelo 17:1) Aaparamu arino miyaakha makhumi mathanu namasheshe, ni miyaakha mithanu namisheshe, Apwiya yaahooneya wa yoowo,yii: “Miyo ka Muluku ooweryasha, weeceke ni miyo, okhaleke aphaama.

it-2 epaax. 101 epara. 5

Yoohesa, Ohiphaameya

Mmukhalelo mukina, mukhalelo wa opaka ichu ni saweera saachu ikwaha sincipale hasinaakhwanela. Ocheka ni ohesa wohaaphwanya achu oothene moorweela wa Atamu. (Aro 5:12; Sal 51:5) Nyenya Yehova, yoowo ori oophaameya oosuwela “opakiwa wahu, annuupuwela wi hiyo na nchupi,” nave toomoriwa ikharari. (Sal 103:13, 14) Owo aamuthokororya mulopwana oororomeleya Nowa yoowo aari “awookololowa ni aphaama, eeca ni Muluku elukuluku yeele.” (Map 6:9) Aamulamulela Aparahamu: “Weeceke ni miyo, okhaleke aphaama.” (Map 17:1) Naamwi oothene yaala yaari oohiphaameya nave ekhwa, Yehova yoowo ‘onavarerya murima,’ aahiwoona ohikhalano yoocheka. (1Sa 16:7; mulikanyihe ni 2Mam 20:3; 2Math 16:9.) Owo aahaalamulela Aisarayeli: “Nto weyo walapeke Apwiya Muluku aa ni murima aa woothene.” (Malam 18:13; 2Sam 22:24) Yehova omvaha mwanawe ookhweleyasa. (Ahe 7:26) Ntoko mukucho wa woopola, nave mwa yeeyo, Owo onanwerya owoonaka ntoko ‘ekhaikhai’ naari ohikhalano yoocheka, yaale anooniherya nroromelo ni wiiwelela, nave mu elukuluku emohamoha okhapelela mukhalelo awe wa okhala Muthoriha eekhaikhai.—Aro 3:25, 26; moone OROROMELEYA; OPHAAMEYA.

(Maphatxuwelo 17:3-5) Aaparamu aathipela eyuuci awe vathi, nave Apwiya yaatitelela oloca ni yoowo: 4 “Mwa miyo, waataana kineeraaka ni weyo, onarwa okhala tiithi a maloko mancipale. 5 Opacerya olelo, nsina naa hokhala Aaparamu, nto aayi, Aaparahamu, ntakhara kinarwa keerano wi okhale tiithi a maloko mancipale.

it-1 epaax. 28 epara. 6

Aparahamu

Elukuluku yaavira. Vano awo ari o Kanani opwaha iyaakha khumi, nivano Sara hanayara. Voocharela, owo aahilakelela oraceeliwa ni kapuro awe Muyikuputu, Hakari, wi amuyarele mwaana. Aparahamu aaheemererya. Nave, mu 1932 E.E.K., vaava Aparahamu aareiyeno iyaakha 86, aamuyara Isimayeli. (Map 16:3, 15, 16) Yaaviravo elukuluku yincipale. Mu 1919 E.E.K., vaavaa Aparahamu aareiyeno iyaakha 99, ntoko eneneeryo wi ooniherye waataana wavameekhaaya, na nlakano naakhanle variyari va yene ni mwaneene Aparahamu, Yehova aalamulela wi alopwana oothene a veechoko ya Aparahamu ethikiliwe. Elukuluku emohamoha, Yehova aatoroka nsina na Aparamu wi akhale Aparahamu, “ntakhara kinarwa keerano wi okhale tiithi a maloko mancipale.” (Map 17:5, 9-27; Aro 4:11) Ohoolo waya, ankeelo araru yaamuxekunrye Aparahamu, nave owo awaakhela ntoko aleco mu nsina na Yehova, nave ankeelo ale yaaroromeliha wi Sara aahaala orupala ni omuyara mwaana amwaamulopwana, mu muyakha woocharela!—Map 18:1-15.

(Maphatxuwelo 17:15, 16) Muluku aaloca ni Aaparahamu: “Vano mwaara aa hakiichaniwaka Sarayi, nto Saara. 16 Kinammureeliha wi akhale mayi a maloko mancipale, nave mwa yoowo anarwa ekhumamo mamwene.”

w09 1/2 epaax. 13

Masina Aakhalano Yootaphulelaaya?

Muluku mwaneene aatoroka masina makina a achu awunnuwelavo ni yoolakelela ya oloherya echu. Ntoko yootakiherya, owo aatoroka nsina na Aparamu, naataphulela “Tiithi Oocicimiheya,” nikhala Aparahamu nnataphulela “Tiithi a Maloko Mancipale.” Yaakhwaaniheryaka yootaphulela ya nsina nawe, Aparahamu aakhala tiithi a maloko mancipale. (Map 17:5, 6) Moone tho vooloca sa mwaara a Aparahamu, Sarayi, akhweya nsina nla naataphulela “Oowali.” Owo aatepa ohakalala vancipale vaavaa Muluku aatoronkeiye nsina nawe wi nikhale Sara, nnataphulela “Mwaana Amwaamuthiyana a Mwene,” aloheryaka wi mweeparipari ahaala okhala nikholo na mamwene.—Map 17:15, 16.

Mphwanye Muhakhu Woomunepani

(Maphatxuwelo 15:13, 14) Vaavaa Apwiya yaahi: “Osuwele chiri wi nloko naa na muhoolo narwa nikhala anamarwa mu elapo ya akina. Anarwa epakiwa okapuro nave anarwa ehooshiwa ophiyerya miyaakha masana masheshe. 14 Nto miyo kinarwa kiwooniha ekoyi achu enii yaapake okapuro nave anarwa ekhumamo mweelaponi mweemmwe ni muhakhu muncipale.”

it-1 epaax. 615 epara. 3

Elukuluku

Yehova aaloca wa Aparamu (Aparahamu): “Osuwele chiri wi nloko naa na muhoolo narwa nikhala anamarwa mu elapo ya akina. Anarwa epakiwa okapuro nave anarwa ehooshiwa ophiyerya miyaakha masana masheshe.” (Map 15:13; mmoone tho Saw 7:6, 7.) Ela yaalociwe ahaakumve oyariwa yoowo aahaala waakhwaniherya yookhwela ya Yehova, naari ‘evyo,’ Isaki. Mu 1932 E.E.K. Aparahamu aamuyara Isimayeli orweela wa kapuro a Sara, Hakari, nave mu 1918 E.E.K. Isaki aayariwa. (Map 16:16; 21:5) Waalakhanyerya iyaakha 400 oya muculi opacerya, okhuma wa Aisarayeli Oyikuputu, yooniherya omala wa “ekoyi” (Map 15:14), enanikeriha mu eyaakha ya 1913 E.E.K., nave mu elukuluku yeele Isaki aarino iyaakha thanu. Enooneya wi yaari eyaakha yeeyo Isaki aahiihiweiye waamwa, nave aari “namarwa” mu elapo yeeyo yahaari yawawe, nave apacerya ohooxeya ntoko yaaloheryiwaaya ya ‘orohiwa’ wa Isaki, vaavaa Isimayeli aareiyeno iyaakha 19. (Map 21:8, 9) Naamwi mmahiku ahu yaala, oroha wa Isimayeli ntakhara muyareriwo wa Aparahamu, akhweya wooniwaka ohikhala mwaha mutokweene, hiwaari hiihaa mu elukuluku ya akhalai. Onamoona wa yeeyo, nnanwerya woona mukhalelo Sara onneiye ni weemererya wa Muluku wa yooveka ya Sara ya omurowiha Hakari ni mwanawe Isimayeli. (Map 21:10-13) Woona wi yaweereya yeela yoorempwa mookwakwaleya mu masu a Muluku, enooniherya tho wi, yaathoonyerya opacerya wa waakhwanela yooloherya ya iyaakha 400 sa ohooxeya, saahaala omala vaavaa Aisarayeli yaahaalaaya okhuma o Oyikuputu.—Gal 4:29.

(Maphatxuwelo 15:16, Bibiliya Nsu na Muluku) Nave nloko nanesese n’atxhu à tinnaya okòkela wenno, ntakhara onanara murima w’atxhu a w’Amori hiwakunve nivano ophiya okhomoni.”

it-2 epaax. 73 epara. 6

Mukwaha

“Nloko nanesese.” Nnaphwanela wuupuwela wi Yehova aaloca wa Aparahamu wi mu nloko na naneexexe, muyareriwo awe waahaala okookela o Kanani. (Map 15:16) Mu iyaakha soothene 430, opacerya nlakano na Aparahamu naapaceryaaya ophara muteko ophiyerya nihiku yaakhumaaya Oyikuputu, yaaviravo maloko maxexe, naamwi ethokororiwaka waaca wa mahiku ookumi yaapuhaaya mu elukuluku yeele, mwawiiwanana ni sootholathola. Nyenya saari pahiru iyaakha 215 Aisarayeli yaakhanlaaya chiryene Oyikuputu. Maloko maxexe yaala emanle ovolowa Oyikuputu enanwerya waalikheliwa mmukhalelo ola, ophariheliwe ntoko yootakiherya, nloko nimoha na Aisarayeli, nloko na Levi: (1) Levi, (2) Kowate, (3) Aroni, ni (4) Mose.—Muk 6:16, 18, 20.

17-23 A FEVERERU

MUHAKHU WA MASU A MULUKU | MAPHATXUWELO 18-19

“‘Muthoriha a Elapo Yoothene ya Vathi’ Aamutoloxa Sotoma ni Komora”

(Maphatxuwelo 18:23-25) Aaparahamu aawaacamela Apwiya, aakoha ii: “Akhweya munaya waatolosha vamoha achu aphaama ni oocheka? 24 Mwaaphwanyawo achu aphaama makhumi mathanu, munii muwiiphele vamoha? Hamwii mulevelele epooma yeele wa nthowa na yaala makhumi mathanu aphaama? 25 Honeemerereya wi nyuwo mweereno echu yawihiihaa, wi iiphiwe muchu aphaama vamoha ni oocheka! Munamphwanaphwaniha aphaama ni oocheka? Hiihaa hooye. Nyuwo munathoriha elapo yoothene ya vathi, munathoriha mwawookololowa!”

w17.04 epaax. 15 epara. 1

“Muthoriha a Elapo Wakhweya Onarwa Athoriha ni Ohokololowa?”

“MUTHORIHA a elapo wakhweya onarwa athoriha ni ohokololowa?” (Map 18:25) Mulopwana oororomeleya Aparahamu tahi wi aakhwa minikwa apakaka nikoho nenla. Ohiya yeeyo, nikoho nawe naahooniherya wi owo aanaroromela wi Yehova aahaala othoriha elapo ya Sotoma ni Komora mwawookololowa. Owo aanaroromela wi Yehova harwa ‘awipha alipa òtxheka vamoha n’atxhu òrèra murima!’ Ela yaari echu yoohiphwanelela wa Aparahamu. Piipiliya onnamuthariha Yehova wi: “Mwala onanikhapelela; yeyo aneraya ti yawakhwanela, miteko saya ti sawokololowa. Ti Muluku òroromeleya ni ohiwoka, elukuluku yothene awokololowa ni èparipari.”—Malam 31:19; 32:4.

(Maphatxuwelo 18:32) Aaparahamu aatitelela: “Pwiya aka, Muhinanariwe. Ela yookoha aka yookuchula: Nkha moomwi mwaaphwanyawo khumi?” Yaamwaakhula: “Nkipahula mwa nthowa mwa yaawo.khumi.”

w18.08 epaax. 29 epara. 4

Ovilela—Okhalano Nthiti ni Yoolakelela

Chiryene, yootakiherya yoophwanelela ya wooniherya ovilela ti Yehova mwaneene. (2Ped 3:15) Mpiipiliyani, wiiliwiili ninnaalakhanya vooloca sa ovilela otokotoko wa Yehova. (Neh 9:30; Isa 30:18) Apwanne munnuupuwela mukhalelo Yehova aakhunleiye elukuluku Aparahamu aamukonheiye makoho mancipale vooloca sa yoolakelela Awe ya omutoloxa Sotoma? Yehova haamukwatelenle Aparahamu. Owo moovilela aahiwiriyana makoho ni wuukhuwa wa Aparahamu. Voocharela, Yehova aahooniherya, aahiiwa wuukhuwa wa Aparahamu nave aahimuceenyerya wi haahaala omutoloxa Sotoma naamwi yaariwo achu khumi pahiru awookololowa mu epooma yeele. (Map 18:22-33) Yehova ilukuluku soothene onnawiriyana nuuvilela, nave hanaakhulela moonanara!

(Maphatxuwelo 19:24, 25) Hiihaa Apwiya yaarupiha wirimu maluku a wunkha ni mooro oSotoma ni oKomora. 25 Yaapahula miceche seiye ni elapo ene, achu oothene yaamanke mwemmwe ni malashi oothene.

w10 15/11 epaax. 26 epara. 12

Yehova ti Pwiya ni Mwene Ahu!

Nnanwerya olekecheya wi Yehova moohilekela onahaala wooneiha otokweene awe. Owo heemererya wi onanara otitelele, nave noosuwela wi nnakhala mmahiku ookuchula. Yehova ahaatoloxa aweera soonanara mu elukuluku ya maahi Mancipale. Aamutoloxa Sotoma ni Komora, nave tho aamutoloxa Farawo ni akhoco awe. Sisera ni akhoco awe, Senakeripi ni akhoco awe o Asiriya hiyaari echweenevo wa Yehova, Muluku a Awirimurimu. (Map 7:1, 23; 19:24, 25; Muk 14:30, 31; Yuda 4:15, 16; 2 Mam. 19:35, 36) Mwawiihiiha, nnanwerya ororomela wi Yehova Muluku harwa eemererya wi nsina nawe ninyemuliweke nave ni anamoona awe etitelele okhalihiwa moonanara. Opwaha soothene, ninnoona sawooniherya wi nnakhala mu elukuluku ya olamulelo wa Yesu nave wi makuchuwelo a elapo ela yoonanara eri vakhiviru.—Mat 24:3.

Mphwanye Muhakhu Woomunepani

(Maphatxuwelo 18:1) Nihiku nimoha, makupa a miri mitokotoko sa Maamere, Apwiya yaahooneya wa Aaparahamu, iichuuwaka vamukhorani wa mushakala awe, oviha waatempaaya.

(Maphatxuwelo 18:22) Aleco eeli yaahapuwa mphiro wooya oSotoma, nto Aaparahamu aahanle ni Apwiya.

w88 15/5 epaax. 23 ipara. 5-6

Ookhala Ntonko Omoona Muluku?

Vano nnanwerya wiiwexexa ntakhara heeni Aparahamu aaloca ni munkeelo a Muluku, yoowo aarino mwiili woomuchu, ntoko wi, aaloca ni mwaneene Yehova Muluku. Woona wi munkeelo aalonce yeeyo ene Muluku aachuneiye wi aaleeliwe Aparahamu, nave aari vaavale wi amweemelele Yehova, ti woophwanelela orempwa Mpiipiliyani wi: “Apwiya [Yehova] yaahooneya wa Aaparahamu.”—Map 18:1.

Muupuwele wi munkeelo aamweemelela Muluku aanwerya olokoha muchaka mmukhalelo woolikana ni wa Muluku hiihaa ntoko telefoni naari raatiyu onawerya ovuwiha masu ahu wa muchu mukina. Hiihaa, nnanwerya wiiwexexa mmukhalelo taani Aparahamu, Mose, Manowa ni akina yaawenryaaya oloca ni ankeelo, ntoko wi yaaloca ni Muluku. Nave naamwi achu yaala yaawerya omoona munkeelo ni woona ncicimiho na Yehova mwa ankeelo yaawo, achu ala hiyaawerya omoona Muluku. Ela enniiwanana ni yeeyo Yohani olonceiye ariki: “Haavo muchu ontoko omoona Muluku.” (Yoh 1:18) Achu ala yaawonne ankeelo, yaawo yaamweemelela Muluku, ohiya omoona mwaneene Muluku.

(Maphatxuwelo 19:26) Mwaara a Looti, aaweha oculi, athatuwa nluku na maakha.

w19.06 ipaax. 20-21 epara. 3

Mwaakhaviherye Akina Ovilela ni Osooseya Murima

Loti aahipaka yoolakelela yoonanara vaavaa aathanlileiye okhala variyari va achu oocapaheya o Sotoma. (Mwaalakhanye 2 Pedro 2:7, 8.) Muceche owo waari wooreela, nyenya Loti aahihoolela makacamiho mancipale nthowa nawi aahithaamela weiwo. (Map 13:8-13; 14:12) Enooneya wi mwaariye aanasiveliwa ni ichu ikina naari achu akina a epooma ele ophiyerya ohimwiiwelela Yehova. Owo aahiyeleela ekumi awe vaavaa Yehova aamorihenleiye makalume a mooro muceche yoole. Nave nkuupuwelani vooloca sa anamwane aasithiyana eeli a Loti. Awo yaakameliwe ni alopwana yaawo yaakhwile o Sotoma. Loti aahiyeleela empa awe, sookhalano sawe, nave opwaha ichu soothene seiya, aahimuyeleela mwaariye. (Map 19:12-14, 17, 26) Variyari va elukuluku yeela yoosoosiha murima, apwanne Yehova aahiyeleela opisa murima ni Loti? Hooye.

24 A FEVERERU–1 A MARSU

MUHAKHU WA MASU A MULUKU | MAPHATXUWELO 20-21

“Ikwaha Soothene Yehova Onnaakhwaniherya Soororomeliha Sawe”

(Maphatxuwelo 21:1-3) Ntoko yaamuleenlaaya, Apwiya yaamukhaviherya Saara, ekhwaaniheryaka yoolakana aya. 2 Aaparahamu uuluvanle hiiha, Saara aarupala, amuyarela mwaana mwaamulopwana elukuluku yeele Muluku aalocenleiye. 3 Aaparahamu aamuchuwa nsina na Isaaki mwaana awe Sara aamuyarenleiye.

wp17.5 ipaax. 14-15

Muluku Aamwiichana “Mwaana Amwaamuthiyana a Mwene”

Mpwanne Sara aathen’ye nthowa nawi haarino nroromelo? Hooye! Piipiliya onnaloca: “Eroromelaka, Aaparahamu ni Saara ene tho, nari yaari oohiyara ni awuuluvala, yaahaakhela ikuru soomuyara mwaana. Yaamweera oororomeleya yoowo aaroromelinhe.” (Ahe 11:11) Sara aamusuwela phaama Yehova nave aanasuwela wi Muluku aahaala waakhwaniha yoororomeliha yoothene eereiye apake. Oothene hiyo nnaphwanela okhalano nroromelo ntoko nenla. Nnaphwanela omusuwela Muluku eeparipari, Yehova, moorweela wa omuhuserya Piipiliya mwawiixeela. Wakhala wi nohaaceererya omusuwela wahu Yehova, nnahaala woona wi Sara aaheerano phaama wunnuwiha nroromelo nawe. Yehova toororomeleya nave onnaakhwaniha soororomeliha sawe soothene. Vakina vaya, onneerano eyo mmukhalelo nihiniiwexexaahu nave onnaneeriha otheya nihiroromelaka mwa yeeyo eneereya.

“WIIWE YEEYO ONALOCEIYE”

Vaava Sara aareiyeno iyaakha 90, owo moororomeleya aaphwanya yeeyo owo aachuneiye. Owo aarupala nave aamuyara mwaana moorweela wa iyawe oosiveliwa, Aparahamu, yoowo aarino iyaakha 100! Aparahamu aamwiiwelela Yehova nave amuchuwa mwaana owo ni nsina nawi, Isaki, nnataphulela “otheya”. Mwaanyiherye Sara uuluvanle, ni otheya otokweene, vaava aalonceiye: “Muluku ookivaha otheya, nave oothene yaawo enii yiiwe michaka yeela anamutheya tho ni miyo!” (Map 21:6) Yootikhiniha yeela ya Yehova mweeparipari yaamweeriha Sara okhala oohakalala mu ekumi awe yoothene. Nyenya, waakhalavo murici mutokweene wa omukhapelela mwaana.

Vaava Isaki aareiyeno iyaakha thanu, amusi yaapaka efesta wi ehakalale woona wi yaari elukuluku ya ohiihiwa waamwa. Nyenya tahi wi soothene saaneeca phaama. Piipiliya onnaloca wi Sara aahoona wi mukhalelo wa Isimayeli waari woonanara. Owo aarino iyaakha 19 nave aanamuroha mmiravo Isaki. Iwo hiwaari othata pure wa anamwane. Ohoolo waya, mooveereliwa murummwa Paulo, aaloca wi yeele Isimayeli eereiye waari oroha. Nave Sara ahoona wi mukhalelo wa Isimayeli waari wawoopihaxa wa Isaki. Owo aanasuwela phaama wi Isaki haari pahiru mwaana awe. Owo aahaakhela murici woochuneyaxa mu waakhwanela wa yookhwela ya Muluku. Hiiha, owo aalipa murima nave aamuleela Aparahamu soothene ooneiye. Owo amveka Aparahamu wi amurowihe Hakari ni mwaana awe Isimayeli.—Map 21:8-10; Gal 4:22, 23, 29.

Aparahamu aakhulenle hai? Piipiliya onnaloca: “Aaparahamu aahuukhuwasha ni yooloca yeele ntakhara Eshumayeele aari mwanawe tho.” Aparahamu aanamusivela vancipale Isimayeli nave haawerya ohiya okhwipi niphwanya aareiyeno wa yoowo. Nyenya Yehova aahoona soothene seereya nave aamuleela Aparahamu yeeyo eereiye apake. Ninnaalakhanya: “Nto Muluku aahi wa Aaparahamu: ‘Ohuukhuwe nthowa na mwaana vamoha ni kapuro aa. Weemererye yooloca ya Saara ntakhara mwa Isaaki tenii eniichaneliwa a nloko naa.’” Yehova aamuroromeliha Aparahamu wi aahaala omukhapelela Hakari ni Isaki. Aparahamu aaheerano yeeyo Yehova aamurummeiye.—Map 21:11-14.

(Maphatxuwelo 21:5-7) Aaparahamu aarino miyakha nsana, amwaakhelaka mwanawe Isaaki. 6 Saara aahi: “Muluku ookivaha otheya, nave oothene enii yiiwe michaka yeela anamutheya tho ni miyo! 7 Haavo ii amuleele Aaparahamu wi Saara onarwa akhalano nikwiya nawaamwiha. Nari yoowo uuluvanle, koomvaha mwaana!”

(Maphatxuwelo 21:10-12) Saara aamuleela Aaparahamu, ariki: “Mmurowihe kapuro ola ni mwanawe, ntakhara haakhelaru muhakhu woohiyeriwa mwaana yoola a kapuro vamoha ni mwanaka Isaaki.” 11 Aaparahamu aahuukhuwasha ni yooloca yeele ntakhara wi Ishumayeele aari mwanawe tho. 12 Nto Muluku aahi wa Aaparahamu: “Ohuukhuwe nthowa na mwaana vamoha ni kapuro aa. Weemererye yooloca ya Saara ntakhara mwa Isaaki tenii eniichaneliwa a nloko naa.”

(Maphatxuwelo 21:14) Mmeeloni mwaya, Aaparahamu aakusha yoolya ni muno wa maahi, amunnya Hakare. Aamwiireiha ichu seiye, amwiinyererya mwaana, amuruma orowa. Hakari aapacerya weeca, ahuwahuwaka ontakhwani oPeresheva.

Mphwanye Muhakhu Woomunepani

(Maphatxuwelo 20:12) Evelevelo, owo tho munnaka, ntakhara, mwaana a apaapa. Nto tahi mwaana amaayi aka, hiihaa koomuthela.

wp17.3 epaax. 12

“Weyaano wa Muthiyana Oophwaneliwa”

Sara aari murokora a opaapa omoha ni Aparahamu. Ooweeli yaari a tiithi mmoha, Tera, nyenya asimai aya yaari oohiyana. (Map 20:12) Eparipari wi olelo honeemerereya othelana ahimaru, nyenya ichu saari soohiyana wa elukuluku yeele. Achu yaari vakhiviru wa ophaameya wa Atamu ni Eva, mwa yeeyo yaanakhalano okumi wakuru nave yaanalekela okhwa. Othela variyari wa ahima hiwaahela okumi wa anamwane va yawoopiha. Nyenya iyaakha 400 ohoolo waya, achu hiyaalekela okhwa, hiiha ntoko mmahiku ahu yaala. Mwawiihiiha, mu elukuluku yeeyo, Yehova aavahererya Malamulo moorweela wa Mose, awatiihaka othelana wa ahimaru.—Onam 18:6.

(Maphatxuwelo 21:33) Aaparahamu aahaalavo mwiri nsina naya tamara oPeresheva vaavale, nave aavekela mu nsina na Apwiya, Muluku Oohimala.

w89 1/7 epaax. 20 epara. 9

Aparahamu—Yootakiherya wa Oothene Anapaka Onthamwene ni Muluku

Aparahamu aahaakhulela ni mukhalelo mukina wa nroromelo. Ntoko yaweereya enalocaaya: “Aapakavo nipuro na mukucho na Apwiya [Yehova]” (Map 12:7) Akhweya, eyo yaaphitaanyerya ovaha mukucho wa mwaaxinama, ntakhara masu a Ehepiri awi “altare” nnataphulela “nipuro na mukucho.” Voovira wa elukuluku, Aparahamu aahuuluulela mukhalelo yoola wa wooniherya nroromelo mmakupa makina a elapo. Mwa yeeyo, owo ‘aahiichana nsina na Yehova.’ (Map 12:8; 13:18; 21:33) Masu a Ehepiri “aniichana nsina” enataphulela tho “osuweliha (olaleerya) nsina.” Echoko ya Aparahamu, ni achu o Kanani, mweeparipari yaanamwiiwa alaleeryaka mwamvai nsina na Muluku awe, Yehova. (Map 14:22-24) Moolikana tho, mmahiku ahu yaala, oothene anachuna opaka onthamwene ni Muluku, anaphwanela wiichana nsina Nawe ni nroromelo. Ela enaphitaanyerya olaleerya wa achu oothene ni “niperekhe moohihiyererya wa Muluku mukucho woomucicimiha, ari masu a mwano mwahu oolokoha nsina nawe.”—Ahe 13:15; Aro 10:10.

    Soolaleeryiwa sa Lomwe (1995-2024)
    Okhumavo
    Ovolowa
    • Elomwe
    • Ovaha
    • Orehererya
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Malakiheryo a Opharihela
    • Malakiheryo a Sookhuweya
    • Configurações de Privacidade
    • JW.ORG
    • Ovolowa
    Ovaha