MWAHA WOOHUSERYA 24
NCIPO 98 Soorepa Siveereliwe ti Muluku
Mahusiheryo Yaawo Nnahuseryaahu ni Yooloherya ya Yakopo Ahalaka Vakhaani Okhwa—Nikupa 1
“Mukaacamele wi kooleeleni yeeyo enahaala oweerelaani muhoolo.”—MAP. 49:1, PMM.
IPONTU SA VASULU
Nnahaala woona mahusiheryo nnaphwanelaahu ohuserya ni yooloherya ya Yakopo vooloca sa anamwane awe Rupeni, Simiyone, Levi ni Yuta.
1-2. Tiheeni Yakopo eenreiye ahalaka vakhaani okhwa, nave ntakhara heeni? (Moone tho eruku ya ekaapa.)
SOOVIRA iyaakha 17 ovinyerya vaavaa mulapeli oororomeleya a Yehova, Yakopo aapankeiye mukwaha avinyaka o Kanani ayaaka o Yikuputu ni emusi awe. (Map. 47:28) Variyari va elukuluku yeele, owo aalawiha ohakalala otokweene wa okhala vomoha ni mwanawe oosiveliwa Yosefe ni woona tho emusi awe ekhalaka vamoha wanaawiili. Nyenya vaavaa Yakopo oonneiye wi okumi awe waanakotakota, owo aahaathukumanya anamwane awe wi aaleele ichu soochuneya.—Map. 49:28.
2 Mu elukuluku yeele, yaari yawunlaana tiithi ahaakumve okhwa, waathukumanya amusi wi aavahe malakiheryo ookuchula. (Yes. 38:1) Ntoko yootakiherya, vaavaa aathukumanyeiye, owo tho aanwerya omuthanla muchu yoowo aahaala okhala muhooleli a emusi owo amanle okhwa.
Yakopo, ahalaka vakhaani okhwa, aloheryaka vooloca sa anamwane awe khumi napiili (Moone iparakrafu 1-2)
3. Mwawiiwanana ni Mapacereryo 49:1, 2, ntakhara heeni masu a Yakopo yaaryaaya oochuneyaxa?
3 Mwaalakhanye Mapacereryo 49:1, 2. Nyenya ola hiwaari muthukumano vyakala wa emusi. Yakopo aahiloca vooloca sa yeeyo yaahaala weereya muhoolo. Variyari va muthukumano yoole, Yehova aahimveerela mulapeli awe oloca saweereya soochuneya sa muhoolo seiyo saahaala ovolowela vancipale muyareriwo awe. Wa nthowa na yeeyo, masu a Yakopo ikwaha ikina enniichaniwa ntoko yooloherya aalonceiye ahalaka vakhaani okhwa.
4. Tiheeni Yakopo aalohenryeiye, nave tiheeni masu awe enanihusihaaya? (Moone tho ekaaxa “Emusi ya Yakopo.”)
4 Mmwaha yoola, nnahaala woona yeeyo Yakopo aalonceiye wa anamwane awe axexe: Rupeni, Simiyone Levi ni Yuta. Mmwaha onacharela, nnahaala othokororya masu a Yakopo wa anamwane awe akina athanu nararu. Ntoko nnahaalaahu woona, Yakopo haalohenrye pahiru vooloca sa anamwane awe, nyenya tho vooloca sa muyareriwo awe yoowo waahaala okhala nloko ntokweene na Aisarayeli. Mukwasu wa yaweereya ya nloko nenla, enahaala wooniherya mukhalelo masu a yooloherya ya Yakopo yaakhwanenlaaya. Nave moorweela wa othokororya masu yaala a Yakopo, nnahaala ohuserya mahusiheryo oochuneya yaawo anahaala onikhaviherya omuhakalaliha Tiithi ahu a wirimu, Yehova.
RUPENI
5. Mareeliho taani Rupeni aaweheryeiye waakhela wa apapa awe?
5 Woopaceryani Yakopo aaloca ni Rupeni ariki: “Weyo wa mwanaka oopacerya.” (Map. 49:3, PMM) Ntoko mwaana oopacerya oyariwa, akhweya Rupeni aanaweherya waakhela yoohiyeryiwa yawaaca wa apapa awe waapwaha asinnawe. Owo tho akhweya aanaweherya okhala muhooleli a emusi apapa awe emanle okhwa, nave wi moovira wa elukuluku, ekari yeeyo yaahaala otitelela wa muyareriwo awe.
6. Ntakhara heeni Rupeni ahaakhenleiye ophwanelela ntoko mwaana oopacerya? (Mapacereryo 49:3, 4)
6 Mwawiihiiha, Rupeni aahiyeleela ekari awe ya okhala oopacerya oyariwa. (1 Math. 5:1) Ntakhara heeni? Mu iyaakha sa muculi owo aahikona ni Pila yoowo aari mpwana a apapa awe. Owo aari namuteko a mwaara oosiveliwa a Yakopo Rakeli, yoowo aakhwile. (Map. 35:19, 22) Tiheeni yaamweerinhe Rupeni opaka echu ntoko yeela? Rupeni aari mwaana amwaara mukina a Yakopo iichaniwa Leiya. Akhweya Rupeni aaceenyeryiwe ni nchuno noohiphwanelela na okonihana. Akhweya owo aakonne ni Pila wi amuyeleelihe okhala va nipuro na amama awe mu ncicimiho na Yakopo. Mmukhalelo ori woothene, yeeyo enreiye yaahimunanara vancipale Yehova vamoha tho ni apapa awe.—Mwaalakhanye Mapacereryo 49:3, 4.
7. Tiheeni yeeren’ye ni Rupeni vamoha ni emusi awe? (Moone tho ekaaxa “Yooloherya Yeeyo Yakopo Aalonceiye Ahalaka Vakhaani Okhwa.”)
7 Yakopo aahi wa Rupeni: “Horwa okhala oopacerya wa asinnaa.” Masu yaala mweeparipari yaahaakhwanela. Hiyaavo yoorepa enooniherya wi muyareriwo wa Rupeni waahikhala mwene, namukucho, naari mulipa a miririmu. Nyenya, Yakopo haamukhoonce mwanawe, mwawiihiiha, muyareriwo wa Rupeni waahikhala nihimo nawaakhwanela o Isarayeli. (Yos. 12:6) Rupeni aahooniherya mikhalelo saphaama mmikhalelo mikina, nyenya hiyaavo yoorepa enooniherya wi aahuuluula opaka mararuwo.—Map. 37:20-22; 42:37.
8. Mahusiheryo taani nnahuseryaahu ni yeeyo yeeren’ye ni Rupeni?
8 Tiheeni nnahuseryaahu? Nnaphwanela wiilipixerya wi ninnuwihe wiivareryela ni okhooca meecelo oothene oonanara a opaka mararuwo. Wakhala wi ninnamorela mu yaweeha ya opaka yoocheka, nnaphwanela omaala ni wuupuwelela mukhalelo saweera sahu sinahaalaaya omuthananiha Yehova, emusi ahu ni achu akina. Nnaphwanela tho wuupuwelela wi “yeeyo muchu onamiseiye, yeeyo tho tonahaaleiye ohepha.” (Aka. 6:7) Mmukhalelo mukina, yeeyo yeeren’ye ni Rupeni ennanuupuxerya mukhalelo Yehova oreiye a ikharari. Naamwi Yehova ahinxeereryaka mu sookhumelela sa soohesa sahu, owo onahaala oreeliha wiilipixerya wahu wakhala wi noopaka yeeyo eri yaphaama.
SIMIYONE NI LEVI
9. Ntakhara heeni masu Yakopo aalonceiye wa Simiyone ni Levi yaari akuruxa? (Mapacereryo 49:5-7)
9 Mwaalakhanye Mapacereryo 49:5-7. Voocharela, apharihelaka masu akuru yaawo yooniherya wi owo haari oohakalala ni yaawo, Yakopo aahiloca wa Simiyone ni Levi. Mu iyaakha sa muculi, Tina mwaana a Yakopo, aahiphariwa nave akonihiwa ni Mukaanani mmoha awiichaniwa Sikemi. Vaavaa yiiwalaaya yeeyo eereliweiye murokora aya, anamwane oothene a Yakopo yaahitepa onyeenyeya, nyenya Simiyone ni Levi hiyaavareryenle esara aya. Yaawokaka, awo yaahaaroromeliha wi yaahaala opaka onthamwene ni alopwana a Sikemi wakhala wi oothene aheemererya othikiliwa. Nave awo yaaheemererya. Nlelo yiiceliwaka nthowa na othikiliwa, “yaakusha mmoha ni mmoha nivaka nawe evolowa mmucecheni mwemmwe asineene ehiwehereryaka echu, ewiipha alopwana oothene yaale.”—Map. 34:25-29, PMM.
10. Masu Yakopo aalonceiye wa Simiyone ni Levi yaakhwanenle hai? (Moone tho ekaaxa “Yooloherya Yeeyo Yakopo Aalonceiye Ahalaka Vakhaani Okhwa.”)
10 Yakopo aahikhala oothananaxa wanthowa na saweera sa nlala sa anamwane awe yaale eeli. Owo aahiloherya wi awo yaahaala omwalamwala ni omwaramwaxeya mu Isarayeli oothene. Sooloherya seiha saahaakhwanela ivinre iyaakha 200 ohoolo waya, vaavaa nloko na Isarayeli naavolonwaaya mu Elapo ya Nlakano. Nihimo na Simiyone naahaakhela ntoko yoohiyeryiwa yoovalaanyeya mu elapo ya nihimo na Yuta. (Yos. 19:1) Mu yoohiyeryiwa ya Levi mpuwa mwa elapo ya Isarayeli saari ipooma sawaakhwana 48.—Yos. 21:41.
11. Ichu taani saphaama mahimo a Simiyone ni Levi yaapankaaya?
11 Muyareriwo wa Simiyone ni Levi hiwaapanke soohesa imohamoha ntoko alopwana yaala yaapankaaya. Mweeparipari, nihimo na Levi naahooniherya ororomeleya weeparipari mmalapelo aweela. Vaavaa Mose aakhenleiye Nlamulo na Yehova o Mwaako Sinai, Aisarayeli ancipale yaahiivoliiherya mu omulapela mwaasaana amope, nyenya Alevi yaahikhala mmakupa a Mose nave yaahimukhaviherya waatoloxa yaale yaalapela yoophwaniherya. (Muk. 32:26-29) Nyenya Yehova aahaathanla alopwana a nloko na Levi, nave aavaha murici wavameekhaayaxa: Orumeela ntoko anamukucho. (Muk. 40:12-15; Nam. 3:11, 12) Ohoolo waya, variyari va ohocela Elapo ya Nlakano, alopwana a nihimo nenla na Simiyone yaahiwaniha moolipa murima mmakupa a Ayuta mwawiiwanana ni yookhwela ya Yehova.—Amut. 1:3, 17.
12. Mahusiheryo taani nnahuseryaahu vooloca sa Simiyone ni Levi?
12 Tiheeni nnahuseryaahu? Nnaphwanela ovareryelaka esara ahu. Wakhala wi nyuwaano naari oosiveliwa anyu ookhalihiwa moonanara, ti yawooneya wi munamunyeenyeya. (Sal. 4:4) Nyenya nnaphwanela wuupuwela wi Yehova hanasiveliwa vaavaa nnalocaahu ni weera echu nihooleliwaka ni esara. (Tiy. 1:20) Wakhala wi noohoolela okhalihiwa moonanara mmulokoni naari hooye, nnaphwanela ochariha malakiheryo a Mpiipiliyani. Neerano yeeyo, nnahaala osepa soonanara seiho esara yoohivareryeliwa enakumiheryaaya. (Aro. 12:17, 19; 1 Pet. 3:9) Ohiya yeeyoru, naamwi asitiithi anyu ehipakaka yeeyo enamuhakalaliha Yehova, muupuwele wi nyuwaano hamuri ookhinyereryeya ochariha yootakiherya aya. Muhirwe muupuwele wi hamuri oochuneya wa Yehova nave wi owo hani ooreeliheeni. Mweeparipari, Yehova onahaala oreeliha wiilipixerya wanyu wa oya vahoolo ni weerano yeeyo eri yaphaama.
YUTA
13. Ntakhara heeni Yuta aari awuukhuwa vaavaa yaaphin’yaaya elukuluku awe wi awiriyane masu a apapa awe?
13 Voocharela, yaahiphiya elukuluku ya Yuta. Amanle owiriyana masu apapa awe yaalocenlaaya asinnawe atokweene, ti yawooneya wi Yuta aahikhala awuukhuwa. Woona wi owo tho aahipaka soohesa itokweene. Owo aahikhaviherya wiiya ichu soothene sa achu o Sikemi. (Map. 34:27) Owo ni asinnawe yaahimukuliha munnaya Yosefe ntoko kapuro ni waawoka apapa aya vooloca sa yeeyo. (Map. 37:31-33) Nave tho, owo aahikona ni mwaara a mwanawe iichaniwa Tamari uupuwelaka wi aari namararuwe.—Map. 38:15-18.
14. Ichu taani saphaama Yuta aapankeiye? (Mapacereryo 49:8, 9)
14 Moohipwacha soothene seiha, Yehova aahimveerela Yakopo wi amuthamalele ni omuroromeliha mareeliho ntakhara yene ni emusi awe. (Mwaalakhanye Mapacereryo 49:8, 9.) Yuta aahooniherya wi aanuukhuwa vancipale ni apapa awe awuuluvala mmukhalelo yiisoonaaya. Owo tho aahimoriwa ikharari ni mukhwaawe a mukhaani Penxami nave aaheererya omukhaviherya.—Map. 44:18, 30-34.
15. Mmukhalelo taani nihimo na Yuta naareelihiwaaya?
15 Yakopo aahiloca wi Yuta aahaala okhalano murici wa waahoolela asinnawe. Eparipari wi yooloherya yeela yaahilekela waakhwanela variyari va iyaakha 200, naamwiihiiha, nloko na Yuta naahireelihiwa. Vaavaa Aisarayeli yaakhummaaya o Yikuputu evira mutakhwani eyaaka mu Elapo ya Nlakano, nihimo na Yuta ti naahoolela. (Nam. 10:14) Ivinrevo iyaakha ohoolo waya, Yehova aahithanla nihimo na Yuta wi nikhale noopacerya owana ni Akanani wi ekuxe Elapo ya Nlakano. (Amut. 1:1, 2) Nave Tavite, muyareriwo mmoha wa Yuta aari oopacerya a mamwene mancipale a nihimo nenla. Nyenya waakhwanela wa yooloherya yeela hiwaakotenle vaava.
16. Ti mwawiihai yooloherya ya Mapacereryo 49:10 yaakhwanenlaaya? (Moone tho ekaaxa “Yooloherya Yeeyo Yakopo Aalonceiye Ahalaka Vakhaani Okhwa.”)
16 Yakopo aahiloca wi mmoha a muyareryiwo wa Yuta aahaala okhala Mulamuleli a achu oothene okhala wookhala. (Mwaalakhanye Mapacereryo 49:10 ni enoota, TNM.) Mulamuleli yoola Yakopo amwiichanneiye Silo, ti Yesu. Munkeelo mmoha aahiloca sa Yesu ariki: “Yehova Muluku onarwa amvaha munyukhu wa Tavite, atiithi awe.” (Luka 1:32, 33) Nave Yesu onniichaniwa tho ntoko “Mwaco a nihimo na Yuta.”—Wup. 5:5.
17. Nni ntakiherye hai mukhalelo Yehova onawooneiye akina?
17 Tiheeni nnahuseryaahu? Yehova aahimureeliha Yuta, naamwi owo aapanke soohesa itokweene. Apwanne asinnawe Yuta yaaniikoha sa echu ya phaama yeeyo Yehova ooneiye mwa yoowo? Hannasuwela. Echu nisuwenlaahu ti yawi Yehova aahoona mikhalelo sa phaama mwa Yuta nave aahimureeliha nthowa na yeeyo. Nni ncharihe hai yootakiherya ya Yehova? Akhweya munna onanwerya waakhela murici woochuneyaxa nyenya moonelo ahu okhale wa otikitheryeya mu soohesa sawe. Nyenya echu yoophwanelela weera ori wuupuwelela wi Yehova onnoona nave onnavaha esisapo mikhalelo saphaama sa munna yoowo. Yehova onaavya echu yaphaama yeeyo nryaahuno. Nnaphwanela wiilipixerya weerano emohamoha.
18. Ntakhara heeni ninnaphwanela okhala oopisa murima?
18 Echu ekina nnaphwanelaahu ohuserya ni yeeyo yeeren’ye ni Yuta, ori ochuneya waya okhala oopixa murima. Yehova ikwaha soothene onnaakhwaniherya soororomeliha sawe, nyenya tahi wi wiiliwiili oneerano mu elukuluku naari mmukhalelo nnawehereryaahu. Ahooleli oopacerya a nloko na Aisarayeli hiyaaruule mu nihimo na Yuta. Nyenya achu a nihimo nenla yaari oororomeleya nave yaanaakhaviherya yaawo Yehova aathanlileiye wi yaahooleleke achu awe, ntoko Mose yoowo aari Mulevi, Yosuwa yoowo aari a nihimo na Efarayimu, ni Mwene Sawuli a nihimo na Penxami. Olelo, hiyaano tho nnaphwanela omukhaviherya muchu vyakala yoowo Yehova onamuthanleiye wi ahooleleke variyari vahu.—Ahe. 6:12.
19. Yooloherya yeeyo Yakopo aalonceiye ahalaka vakhaani okhwa enanihusiha eheeni vooloca sa Yehova?
19 Tiheeni nihusenryaahu ni masu ookuchula a Yakopo wa anamwane awe axexe atokweene? Ti yookwakwaleya wi “Apwiya [Muluku] hanoona ni miitho ntoko muchu.” (1 Sam. 16:7, PMM) Yehova onnatepa opixa murima ni tookhurumuwela. Eparipari wi owo hanatumerya meecelo oonanara, nyenya owo tho hanaweherya wi alapeli awe epakeke ichu moophaameya. Owo onanwerya waareeliha ophiyerya tho yaale apanke soocheka itokweene khalai, wakhala wi awo aacharuwa ni murima woothene ni ekookela weera yeeyo eri yaphaama. Mmwaha onacharela, nnahaala othokororya yeeyo Yakopo aalonceiye wa anamwane awe akina athanu nararu.
NCIPO 124 Nikhale Oororomeleya