Tlen kijtoua Biblia

¿Kuajli tla tauiltiaj kampa uelis tokokoskej?

“AMAN MÁS TIMIYEKEJ TIKNEKIJ TIUAJTOTLAJKALISKEJ DESDE IPAN SE AVIÓN, TIUAJTOTLAJKALISKEJ IPAN SE TEPETL IKA SE MEKATL, TIPANOSKEJ KAMPA UAJTOYAUI ATL IPAN SE BARCO NIMAN TIAPANOSKEJ KAMPA NEMIJ TIBURONES”. (ONOKIXTI IPAN PERIÓDICO THE WILLOW GLEN RESIDENT).

TLEN okijto yejuin periódico techititia ika aman más miyek onka tlen ika uelis timoyolpaktis. Aman miyekej melak kuelitaj uajnotlajkaliskej ipan paracaídas, tlejkoskej kampa onka hielo niman uajnotlajkaliskej ipan paracaídas ipan itlaj tlen melak uejkapan.a Kuajli nesi ika melak miyekej kuelitaj noyolpaktiskej kampa hasta uelis nokokoskej. Aman miyekej melak kinekij nauiltiskej kampa melak uejkatlan, kampa melak xtlakualkan ika inbicicleta, ika inpatineta noso ika intabla para nieve. Revista Time kijtoua ika melak “miyekej ijkin kuelitaj noyolpaktiskej maski tla ueltokej nauiltiaj noso xmás uelij, tla yejuamej itlaj yokichiujkej, aman kinekij kichiuaskej itlaj tlen más makinyolpakti niman matemojti”.

Pampa aman más miyekej kichiuaj tlen yotikonteneujkej, noijki miyekej melak inpan nochiua tlen xkuajli. Sekimej hasta melak nokokouaj ipan tlen kichiuaj. Ipan 1997, ipan hospital de Estados Unidos onoitak ika akin onokokojkej ipan patineta otlejkok 33%, se 31% akin onokokojkej ipampa tabla de nieve niman se 20% akin onokokojkej pampa otlejkokej ipan uejueyi tepemej. Niman sekimej akin nauiltiaj, más temojti tlen inpan yonochiuj, pampa sekimej hasta yomijkej. Miyekej akin kichiuaj nochi yejon, kimatstokej tlen uelis inpan nochiuas. Se siuatl akin nauiltia okijto: “Nejua kuajli nikmatstika ika hasta uelis nimikis”. Noijki se akin nauiltia ipan tabla de nieve okijto: “Tla xtimokokoua, kijtosneki ika xtimokojtilijtika”.

Ika nochi tlen yotikonteneujkej, ¿uelis se akin kitekichiuilia toTajtsin kichiuas nochi yejon? ¿Kenon uelis techpaleuis Biblia para matiktlapejpenikan tlenon ika toyolpaktiskej? Para tiknankiliskej yejuin, kachtopa matikitakan kenon kita toTajtsin tonemilis.

Ken toTajtsin kita tonemilis

Biblia kijtoua ika itech Jehová “ualejtika nochi nemilistli” (Salmos 36:9). Jehová xsan otexchijchiuj, noijki okichiuj ika ipan yejuin tlaltikpaktli matikpiyakan nochi niman ijkon matiyoltokan (Salmo 139:14; Hechos 14:​16, 17; 17:​24-​28). Ika yejon, tikmatstokej ika yejua kineki matiktlajpiyakan tonemilis. Tlanauatiltin tlen okinmakak israelitas techititia kenon noneki tikitaskej.

Tlanauatijli tlen okimakakej Moisés kijtouaya tlenon nonekiya kichiuaskej israelitas para ijkon kintlajpiyaskej oksekimej. Tla xtetlakamatiyaj niman yakaj mikiya, kitlajtlakoltiayaj akin xotetlakamat. Ijkuak yakaj kichijchiuaya se kajli, hasta tlakpak nonekiya kitlalilis se tepantsintli. Tla xijkon kichiuaya niman yakaj uajuetsiya niman mikiya, itlajtlakol katka akin xotetlakamat (Deuteronomio 22:8). Tla se toro san ijkon yakaj kiteuiaya, xnonekiya kitlajtlakoltiskej akin itlatki yejon toro. San ika, tla yejua kimatiya ika itoro tlateuiaya niman tla yakaj kimiktiaya, kuakon, kitlajtlakoltiayaj yejon tlakatl niman hasta ueliskia kimiktiskiaj (Éxodo 21:28, 29). Pampa Jehová melak kipatiojkaita nemilistli, ipan itlanauatil kijtouaya kenon nonekiya kitlajpiyaskej.

Akin kitekichiuiliayaj toTajtsin kasikamatiyaj ika yejon kinpaleuiaya maka makichiuakan itlaj tlen ueliskia kimijtlakos. Biblia kijtoua ika se tonajli, David kinekiya konis atl itech “¡on atlaltekontli yejuan onkaj ikalakiyan on ueyikalpan Belén!”. San ika, ijkuakon yejon kalpan kiyekanayaj filisteos. Ijkuak yeyi isoldados David okikakkej ika yejua konisnekiya yejon atl, oyajkej okimixnamikitoj filisteos niman okikixtijkej atl para kitkiliskej David. ¿Tlenon okichiuj David? Yejua xokinek konis, okitoyauj ipan tlajli niman okijto: “¡Dios maka ma nechkauili ma nikoni! ¡Pampa tla nikonis in atl, ken nikoniskia iminyesyo in tlakamej, pampa ueliskia kinmiktiskia ijkuak okuitoj!” (1 Crónicas 11:17-​19). David xkinekiya ika yakaj manokoko san pampa yejua itlaj kinekiya.

Jesús noijki ijkon okichiuj ijkuak Satanás okijli mauajnotlajkali desde ikuatipan teopan niman ijkon kitas tla ángeles kitlajpiyaskiaj para maka manokoko. Jesús okinankili: “Maka xtlatlata moTEKO Dios” (Mateo 4:​5-7). David niman Jesús kimatstoyaj ika toTajtsin xkuelita ijkuak yakaj kichiua itlaj kampa hasta uelis mikis san pampa kineki noyolpaktis.

Aman ika yotikitakej yejuin, matotlajtoltikan: “¿Kenon uelis tikmatstoskej tla uelis tikchiuaskej se deporte noso ka? Aman onka miyek deportes kampa nesi xtimokokos, san ika, sekimej xok nauiltiaj ken kinamiki niman ompa kema nokokouaj. Kuakon, ¿kenon tikmatiskej tla uelis toyolpaktiskej ika se deporte?”.

¿Kuajli tla tikchiua maski timokokos?

Para tikmatiskej yejuin, noneki tikitaskej tlenon nochiua kampa tiknekij toyolpaktiskej. Uelis totlajtoltiskej: “¿Kechmej yonokokojkej ipan yejuin deporte? ¿Nikmatstika kenon nochiua yejuin noso nikpiya tlen nechpaleuis maka maninokoko? ¿Tlenon panoskia tla niuetsi, tla xkuajli niuajnotlajkali noso tla xnechpaleuiya tlen yoniknotlalili para manechtlajpiya? ¿Kanaj xmás itlaj nopan nochiuaskia, noso ueliskia melak ninokokoskia niman hasta ueliskia nimikis?”.

Tla akin kitekichiuilia toTajtsin melak kineki noyolpaktis maski hasta uelis nokokos, kanaj xok kuajli nouikas iuan Jehová noso xuelis kiselis se tekitl ipan tlanechikojli (1 Timoteo 3:​2, 8-​10; 4:​12; Tito 2:​6-8). Kuakon, tla yakaj akin kichiua ken Cristo kineki noyolpaktis, kachtopa noneki kitas kenon kita tonemilis akin otexchijchiuj.

[Nota]