¿UELIS MAKISAS TLALTIKPAKTLI?
KAMPA KOJYO
SEKIMEJ ixtlamatkej kijtouaj ika kojtin yeskiaj kentla ipulmones tlaltikpaktli, pampa kojtin kichipauaj ajakatl tlen tikijyotilanaj. Uelis tikijtoskej ika kampa kojyo chantij casi nochi yolkamej, niman ompa onka melak miyek xiujtin. Tla xoniaskiaj kojtin, xoniaskia nemilistli.
Tlen kijtlakoua kampa kojyo
Miyekej tokakej kinekij kipiyaskej más tlajli kampa tokaskej, ika yejon, sejse xiuitl kintsontekij melak miyek kojtin. Desde itlamiyan 1940 melak youajtlakolojtiajkej, ika yejon, kampa melak kojyo katka aman tlajko yopopoliuj.
Ijkuak titlakolouaj, tikijtlakouaj nochi tlen onka kampa kojyo ken plantas niman yolkamej.
Tlaltikpaktli okichijchiujkej para nochipa ompa manemilo
Temojkatlachialti kenon kampa yotlakolojkaj ueli oksejpa kojyoua niman hasta más miyekiyaj kojtin. Xiuejkaui, sekimej akin kiyejyekouaj kitlajpiyaskej tlaltikpaktli, okitakej ika kampa tlakolouaj ueli oksejpa totoka kojyoua niman melak kualtsintia. Matikitakan seki ken yonochiuj yejuin:
Sekimej ixtlamatkej kinekiyaj kitaskej tlenon panoua ika tlaltin tlen kintlakolouaj niman sakin san ompa kinkauaj. Okimitakej 2,200 tlakololtin itech América niman África Occidental, niman ones ika san ipan 10 xiuitl, yejon tlaltin yoyektlaliujkaj, niman iueliskiaj oksejpa kojyouaskiaj.
Ipan revista Science, kijtoua ika ixtlamatkej kinemiliaj ika ipan 100 xiuitl yejon tlakololtin ueliskej san inselti oksejpa kojyouaskej niman nokauaskej ijkon ken kachtopa onkatkaj.
Ne Brasil, sekimej ixtlamatkej okitakej kanon más totoka kojyoua, kampa tlatoktij kojtin noso kampa san ijkon ompa kisaj.
Revista National Geographic, okijto ika yejuin ixtlamatkej melak otlamojkaitakej ijkuak okitakej ika san ipan cinco xiuitl, kampa yotlakolojkaj san iselti oksejpa peuaya tlakojyoua maski tlaltikpakchanejkej xtlaj kichiuiliayaj.
Notejtemoua kenon noyektlalis
Miyekej nokojtiliaj kitlajpiyaskej niman kiyektlaliskej kampa kojyo. Organización de las Naciones Unidas kijtoua ika ipampa yejon, yopanok 25 xiuitl ika xok más miyek kojtin notsontekij, aman san notsontekij 50% itech kojtin tlen achto notsontekiyaj.
San ika, maski ijkin kichiuaj xmás tepaleuiya. Se organización tlen itoka Global Forest Watch okijto ika kampa xkeman kintsontekiyaj kojtin aman yopeuj kintsontekij ijkon ken desde yeuejkaui uajnochiujtiuj.
Aman, miyekej kinekij melak notomintiskej, ika yejon, melak miyek kojtin kintsontekij maski tekiuajkej xkitekauiliaj. Ipampa yejuin, kojtin itlantiuej.
Nemij seki grupos akin kintlajpiyaj kojtin. Yejuamej kitaj ika ijkuak kitsontekiskej se kojtli, makitsontekikan kojtli tlen yochikauj niman noijki kitaj oksejpa makintokakan okseki kojtin.
¿Tlenon kijtoua Biblia itech yejuin?
“[Jehováa] okichiu para ma noskalti ipan on xochitlan nochi sesentlamantikej kojtin yejuan kualtsitsimej nesiyaj, niman nochi sesentlamantikej kojtin yejuan kipiyaj intlakyo para kikuaskej” (Génesis 2:9).
Ijkuak tiktekitiltiaj san ken kinamiki tlen onka kampa kojyo, ueli oksejpa san noyejua noyektlalijtiuj pampa toTajtsin ijkon okitlali. Yejua xkineki mapopoliui kampa kojyo niman kineki kitlajpiyas nochi tlen ompa onka, ken plantas niman yolkamej.
Biblia kijtoua ika toTajtsin xkinkauilis tlaltikpakchanejkej más makixpolokan tlaltikpaktli niman nochi tlen kipiya. Xkita tlamachtijli “ToTajtsin kijtoua ika tlaltikpaktli makisas” ipan página 15 itech yejuin revista.
a ToTajtsin itoka Jehová (Éxodo 15:3).