TLAMACHTIJLI 18
TLAKUIKAJLI 65 ¡Xuiya tlayekapan!
Telpochtli, xchiua ken Marcos niman Timoteo
“Xkuajuika Marcos, pampa yejua uelis nechpaleuis ipan notekiu” (2 TIM. 4.11).
TLEN TIKITASKEJ
Kenijki tlen okichiujkej Marcos niman Timoteo uelis kinpaleuis telpokamej makinpiyakan kualneskayomej para uelis más kinpaleuiskej tokniuan niman más kitekichiuiliskej Jehová.
1, 2. ¿Tlenon ueliskia kichiuas ika Marcos niman Timoteo maka makinekikan más kitekichiuiliskej Jehová?
TLA tejua titelpochtli, kanaj tikuelitaskia más tiktekichiuilis Jehová niman más titlapaleuis ipan tlanechikojli. Melak kualtsin ika miyekej telpokamej kinekij tepaleuiskej (Sal. 110:3). San ika, kemantika ouijtika titepaleuis. Kanaj tejua timomojtia más tiktekichiuilis Jehová pampa xtikmati tlenon tikixnamikis niman xtikmati kanon uelis mitstitlaniskej. Noso kanaj xotiknek tikselis se tekitl ipan tlanechikojli pampa otikmachili ika xueliskia kuajli tikchiuas yejon tekitl. Tla ijkon timomachilia, maka xmajmana, xsan tejua ijkon timomachilia.
2 Marcos niman Timoteo kanaj noijki kinmojtiaya kichiuaskej tlen xkeman kichiuayaj noso kinemiliayaj ika xmás ueliyaj itlaj kichiuayaj, san ika, maski ijkon, yejuamej okinekkej tepaleuiskej. Kanaj Marcos chantiya iuan inan niman xtlaj kipolouaya ijkuak apóstol Pablo niman Bernabé okijlijkej imiuan mauiya ijkuak kachtopa tetlajpalojtinemiskiaj (Hech. 12:12, 13, 25). Maski ijkon, Marcos okinek kikauas ichan niman ijkon más chikauak tenojnotsas. Kachtopa oyaj Antioquía niman sakin oyaj ipan okseki kalpamej imiuan Pablo niman Bernabé (Hech. 13:1-5). Timoteo kanaj noijki chantiya imiuan itajuan ijkuak Pablo okijli iuan matenojnotsati. Timoteo ueliskia kinemilis ika melak telpochtli katka niman ika xmás miyek ueliya kichiuaya niman ueliskia kijtos ika xiuan yas (uelis tikitas 1 Corintios 16:10, 11 niman 1 Timoteo 4:12). San ika, kema okinek yas iuan Pablo niman melak miyek tlateochiualistin okinseli (Hech. 16:3-5).
3. a) ¿Kenijki tikmatij ika Pablo melak okintlasojtlak Marcos niman Timoteo? (2 Timoteo 4:6, 9, 11; noijki xkimita tlaixkopinaltin). b) ¿Tlenon tiknankiliskej ipan yejuin tlamachtijli?
3 Maski Marcos niman Timoteo san telpokamej katkaj, ouelkej kenijki kichiuaskej miyek tekitl ipan tlanechikojli. Pablo melak okintlasojtlak, ika yejon, ijkuak okimat ika yekimiktiskiaj, okinek ika yejuamej ompa iuan manemikan (xpoua 2 Timoteo 4:6, 9, 11). ¿Tleka Pablo melak okintlasojtlak Marcos niman Timoteo? ¿Kenijki telpokamej uelis kichiuaskej ijkon ken yejuamej? Niman, ¿kenijki tlen okijto Pablo uelis kinpaleuis telpokamej?
Pablo melak okintlasojtlak Marcos niman Timoteo pampa okinekkej chikauak kitekichiuiliskej Jehová ijkuak telpokamej katkaj. (Xkita párrafo 3).c
XNEKTO XTEPALEUI KEN MARCOS
4, 5. ¿Kenijki okiteititi Marcos ika kinektoya tepaleuis?
4 Se diccionario kijtoua ika titetekichiuilis kijtosneki chikauak titekitis niman ijkon titepaleuis maski kemantika ouijtika yes, niman yejon tlen okichiuj Marcos. Kanaj Marcos melak onoyolkoko ijkuak Pablo xok okinek kuikas kampa ontenojnotsaskiaj (Hech. 15:37, 38). San ika ¿yejon okichiuj ika Marcos maka sa makinpaleui tokniuan? ¡Ka, yejua nochipa otepaleui!
5 Marcos oksekkan otenojnotsato iuan iprimo Bernabé. Sakin ika yopanoka 11 xiuitl, Marcos semej itech on tokniuan akin okipaleuijkej Pablo ijkuak tsauktoya Roma (Filem. 23, 24). Niman apóstol Pablo melak okitlasojkamat ika Marcos okipaleui niman okijto ika yejua okiyoltlali (Col. 4:10, 11).
6. ¿Kenijki okipaleui Marcos pampa kinpaleuijtinemiya tokniuan akin kipiayaj chikauak intlaneltok? (Xkita nota).
6 Marcos melak miyek ouel pampa kinpaleuijtinemiya tokniuan akin kipiayaj chikauak intlaneltok. Sakin ika yonenka iuan Pablo ne Roma, oyaj iuan Pedro, akin nemiya Babilonia. Yejuamej melak kuajli onouikakej, ika yejon, Pedro hasta kijliaya “nokoneu” (1 Ped. 5:13). Ijkuak san sekan nemiyaj, kanaj Pedro okitlajtlajtouili kenijki katka Jesús niman kenijki tenojnotstinemiya, niman sakin Marcos okitlali tlen okijli Pedro ipan Evangelio tlen yejua okijkuilo.a
7. ¿Kenijki se telpochtli okichiuj ken Marcos? (Noijki xkita tlaixkopinajli).
7 Marcos nochipa san kitstoyaj kenijki más kitekichiuilis Jehová niman nochipa nemiya imiuan tokniuan akin kipiayaj chikauak intlaneltok. ¿Kenijki uelis tikchiuas ken Marcos? Tla timokojtilijtok para mamitsmakakan se tekitl ipan tlanechikojli niman ok xemitsmakaj, maka xmosiaujkaua niman xkita kenijki uelis tikchiuas okseki tekitl ipan tlanechikojli niman kenijki uelis más tikinpaleuis tokniuan. Matikitakan tlenon ipan opanok David,b akin aman tekititok ken tlayekanketl. Ijkuak más telpochtli katka, nochipa san kitstoya tlen oksekimej telpokamej kichiuayaj. Ijkuak kitaya ika kinmakayaj se tekitl ipan tlanechikojli, yejua melak noyolkokouaya niman okimijli tlayekankej kenijki nomachiliaya. Se tlayekanketl okijli ika nonekiya más tepaleuis maski sekimej xkitaskiaj. Kuakon, yejua ijkon okichiuj niman okimijli tokniuan ueuentsitsintin niman oksekimej tokniuan akin xkipiayaj kenijki yaskej tlanechikoltin ika yejua ueliskia kinuikas. Yejua kilnamiki tlen ipan opanok niman ijkin kijtoua: “Onikajsikamat tlenon kijtosneki tikinpaleuis oksekimej niman onikitak ika ijkuak nikinpaleuiaya tokniuan, melak niyolpakiya”.
¿Tleka melak kuajli tla telpokamej nouikaj imiuan tokniuan akin chikaujtok intlaneltok? (Xkita párrafo 7).
XMAJMANA INPAMPA OKSEKIMEJ IJKON KEN TIMOTEO
8. ¿Tleka Pablo okitlapejpeni Timoteo para makiuikatinemi kampa ontetlajpaloskia? (Filipenses 2:19-22).
8 Ijkuak Pablo oksejpa ontetlajpaloskia ipan kalpamej kampa okitlaueltokakej, nonekiya kinuikas tokniuan akin yolchikaujkej. Kachtopa okitlapejpeni Silas, se tokniuj akin youejkaujka ika kitekichiuilia toTajtsin (Hech. 15:22, 40). Niman sakin okitlapejpeni Timoteo. ¿Tleka Pablo okitlapejpeni yejuin telpochtli? Pampa nochimej kuajli tlajtouayaj itech (Hech. 16:1, 2). Niman noijki pampa kimatstoya ika Timoteo yemelak najmanaya ipampa oksekimej (xpoua Filipenses 2:19-22).
9. ¿Kenijki okiteititi Timoteo ika melauak najmanaya ipampa tokniuan?
9 Ijkuak Timoteo opeuj tlapaleuijtinemi iuan Pablo, nimantsin opeuj kiteititia ika najmanaya ipampa oksekimej niman ika xsan itech tlanemiliaya. Ika yejon, Pablo okinek manokaua Berea niman ijkon makinyolchikaua akin kemach nomachtijtoyaj (Hech. 17:13, 14). Uelis tiknemiliskej ika Timoteo melak miyek ouel itech Silas pampa yejua iuan onokauj ne Berea. Niman sakin, Pablo san Timoteo okititlan Tesalónica para makinyolchikauati tokniuan (1 Tes. 3:2). Ipan 15 xiuitl, Timoteo melak okintlasojtlak tokniuan, niman hasta ochokak imiuan akin chokayaj (Rom. 12:15; 2 Tim. 1:4). ¿Kenijki telpokamej noijki uelis kichiuaskej ken Timoteo?
10. ¿Tlenon okipaleui se tokniuj niman ijkon más najmanas ipampa oksekimej?
10 Se tokniuj akin itoka Alberto ouel kenijki más najmanas ipampa oksekimej. Ijkuak telpochtli katka, ouijtika kitaya nonojnotsas imiuan tokniuan akin yeueuentsitsintin katkaj, ika yejon, ipan tlanechikojli san kintlajpalouaya. Se tlayekanketl okijli ika para ueliskia más nonojnotsas imiuan tokniuan ueliskia kimijlis tlen kinuelitiliaya. Noijki okijli matlanemili itech itlaj tlen tokniuan kuelitaj niman itech yejon makinnojnotsa. Alberto ijkon okichiuj. Aman yejua tlayekanketl niman kijtoua: “Aman ueli más nitlajtlajtoua imiuan tlaltikpakchanejkej maski san kech xiuitl kipiyaj. Aman kuajli ninomachilia pampa más kuajli nikajsikamati tlen kixnamikij oksekimej, niman yejon nechpaleuiya manikmati kenijki nikinpaleuis tokniuan ijkuak noneki”.
11. ¿Kenijki telpokamej uelis más najmanaskej ipampa tokniuan? (Noijki xkita tlaixkopinajli).
11 Telpochtli, tejua noijki uelis tikteititis ika timajmana ipampa oksekimej. Ipan tlanechikojli, nochimej xkinnotsa maski san kech xiuitl makipiyakan. Xkintlajtolti kenijki nemij niman kuajli xkaki tlen mitsijliaj. Tla ijkon tikchiua, mitspaleuis xmati kenijki uelis tikinpaleuis. Kanaj tikmati ika se tokniuj iuan isiuauj akin yeuejueyimej xmás uelij kitekitiltiaj aplicación JW Library® noso ika xakaj nemi akin imiuan matenojnotsa. ¿Ueliskia tikinpaleuis makitekitiltikan JW Library® noso ueliskia imiuan titenojnotsas? Tla tikinpaleuiya tokniuan, tokniuan ipan tlanechikojli mitsitaskej niman noijki kinekiskej kichiuaskej ijkon ken tejua.
Telpokamej melak miyek ken uelis tlapaleuiskej ipan tlanechikojli. (Xkita párrafo 11).
TLEN OKIJTO PABLO UELIS MITSPALEUIS
12. ¿Tlenon uelis kichiuaskej telpokamej para noijki makinpaleui tlen Pablo okijkuilouili Timoteo?
12 Pablo melak kitlasojtlaya Timoteo niman kitaya ken ikoneuj, ika yejon, okijli tlenon ueliskia kipaleuis para kuajli onkisaskia ipan inemilis niman ipan itenojnotsalis (1 Tim. 1:18; 2 Tim. 4:5). ¿Tlenon uelis tikchiuas tla tikneki ika noijki mamitspaleui tlen okijto Pablo? Xkinamapoua cartas tlen Pablo okimijkuilouili Timoteo, niman ijkuak tikinamapoujtias xnemili kentla tla tejua mitsinmijkuilouiliskiaj niman xkita kenijki uelis tikchiuas tlen ompa kijtoua. Matikimitakan seki neskayomej.
13. ¿Tlenon mitspaleuis xmelajkanemi itech totajtsin?
13 “Xkejeko tikchiuas nochi tlen kuajli itechika Dios” (1 Tim. 4:7b). Pablo kijlitoya Timoteo ika nonekiya melajkanemis itech Jehová niman ika nonekiya kichiuas tlen kiyolpaktia. Aman tej, tla tejuamej noijki tiknekij timelajkanemiskej niman tiktlasojtlaskej Jehová, noneki titokojtiliskej ijkon tikchiuaskej. San ika ¿kenijki uelis ijkon tikchiuaskej? Pablo okijto: “Xkejeko tikchiuas”. Ika griego, yejuin tlajtoltin notekitiltiayaj para noteneuas kenijki melak chikauak nomajmachtiayaj akin notlalouayaj. Akin teuan notlalouayaj nonekiya nokojtiliskej kichiuaskej tlen kinpaleuiskia matetlanikan niman xnonekiya kichiuaskej tlen xkinkauiliskia kuajli manotlalokan. Tejuamej noijki noneki tikchiuaskej tlen techpaleuis más kuajli matitouikakan iuan Jehová.
14. ¿Tlenon noneki tikilnamikis ijkuak tikamapouas moBiblia? Xkijto se neskayotl.
14 Tla mojmostla tikamapoua moBiblia, melak mitspaleuis. Xkilnamiki ika tejua tikamapoua moBiblia para más tikixmatis Jehová niman ijkon más iuan timouikas. Matikitakan kenijki uelis tikchiuas ijkuak tikamapouas moBiblia. Xkonnemili ika tikamapoujtika kampa Jesús tlajtoua iuan se telpochtli akin melak kipiya tomin (Mar. 10:17-22). Yejon telpochtli kineltokaya ika Jesús katka Mesías, san ika, xchikauak kipiaya itlaneltok pampa xokinek nochiuas inomachtijkauj. Maski ijkon, Biblia kijtoua ika Jesús melak okitlasojtlak. Kanaj melak tikuelita kenijki Jesús okiyemankanots yejon telpochtli. Kuajli nesi ika Jesús kinekiya ika yejuin telpochtli makitlapejpeni tlen kuajli. ¿Tlenon mitsmachtia yejuin itech Jehová? Pampa Jesús kichiua ijkon ken iTaj, yejuin mitsmachtia ika Jehová okitlasojtlak yejuin telpochtli (Juan 14:9). Aman tej, on tlen otikamapouj noijki uelis itlaj okse mitsmachtis. Uelis timoixtlalos niman titlanemilis itech tlen okichiuj yejuin telpochtli niman timotlajtoltis: “¿Tlenon uelis nikchiuas para más ninouikas iuan Jehová niman más nitepaleuis?”.
15. ¿Tleka telpokamej noneki nokojtiliskej kichiuaskej tlen kuajli? (1 Timoteo 4:12, 13).
15 “Motech ma kitakan on yejuan tlaneltokaj” (xpoua 1 Timoteo 4:12, 13). Pablo okijli Timoteo ika melak nonekiya manomachti kuajli matlaamapoua niman kuajli matemachti. Noijki okijli ika nonekiya kiteititis ika tetlasojtla, ika tlaneltoka niman ika chipaujkanemi. ¿Tleka? Pampa tlen tikchiuaj más ueyi kijtosneki xijkon ken tlen tikijtouaj. Xkonnemili ika tikpanoltis se tlamachtijli kampa titlajtos itech kenijki más titenojnotsas. Tla tejua timokojtilia nochipa titenojnotsas, xtipinauis titlajtos itech yejuin. Niman akin mitskakiskej más kinektoskej kichiuaskej tlen tikimijlia pampa kimatstokej ika tejua timokojtilia nochipa titenojnotsas (1 Tim. 3:13).
16. a) Ijkon ken kijtoua 1 Timoteo 4:12, ¿katlejua makuijli tlemach noneki kichiuas se telpochtli? b) ¿Kenijki noneki tlajtos se telpochtli para oksekimej itech mauelikan?
16 Ipan 1 Timoteo 4:12, Pablo kiteneua makuijli tlemach tlen noneki kichiuas se telpochtli niman ijkon yes se kuajli neskayotl. Telpochtli, melak kuajli yes tla tikxeloua tiempo para timomachtis yejuin tlaxelojli. Kanaj tikuelitaskia más kuajli tikchiuas on tlen kachtopa okiteneuj Pablo, itech “kenijki titlajtlajtoua”. Kuakon xkita tlenon uelis tikijtos niman ijkon titeyolchikauas. Tla tichanti imiuan motajuan, ¿uelis más miyekpa tikintlasojkamachilis ipampa nochi tlen kichiuaj mopampa? Ipan tlanechikojli, ¿uelis timokojtilis titlanankilis ika motlajtoluan? Niman, tla yotlan tlanechikojli, ¿uelis tikijlis se tokniuj tlen otikuelitak itech itlamachtil? Tla timokojtilia niman ijkon oksekimej motech mauelikan itech “kenijki titlajtlajtoua”, oksekimej kitaskej ika timokojtilijtika más kuajli tiktekichiuilis Jehová (1 Tim. 4:15).
17. ¿Tlenon uelis kipaleuis se telpochtli makinnotlalili metas niman makinchiua? (2 Timoteo 2:22).
17 “Xtlalkaui inxkuajlieleuilis on telpokamej. Tejua xtejtemo on tlen melajki” (xpoua 2 Timoteo 2:22). Pablo okijli Timoteo makitlalkaui nochi tlen xkikauiliskia más makitekichiuili Jehová niman tlen kijtlakoskia ken iuan nouika. Kanaj tikita ika melak miyek tiempo tiktekitiltia para timoyolpaktis niman yejon kichiua maka xpiya tiempo para más tiktekichiuilis Jehová. Xnemili kech tiuejkaui timauiltia, titlamauisoua ipan internet noso timauiltia videojuegos. ¿Kanaj ueliskia tiktekitiltis yejon tiempo para más tiktekichiuilis Jehová niman para más titepaleuis? Uelis tikimijlis tokniuan ika tikneki titepaleuis ijkuak noyektlalis Kajli kampa tosentlaliaj noso ika uelis titenojnotsas ipan carritos. Tla ijkon tikchiua, mitspaleuis xkinpiya amigos akin mitsyolchikauaskej xkinmotlalili metas niman mitspaleuiskej xkinchiua.
TLEN TIKSELIAJ IJKUAK TIKINPALEUIYAJ OKSEKIMEJ
18. ¿Tleka tikijtouaj ika Marcos niman Timoteo melak oyolpakkej ipan innemilis?
18 Marcos niman Timoteo melak miyek okikaujkej ipan innemilis para uelis más tepaleuiskej. Niman pampa ijkon okichiujkej, melak miyek tlen kualtsin ipan onochiuj niman melak oyolpakkej ipan innemilis (Hech. 20:35). Marcos miyekan okistinen niman ijkon kinpaleuis tokniuan, noijki okijkuilo miyek tlen kualtsin itech inemilis Jesús. Niman Timoteo okipaleui Pablo manochiuakan yenkuikej tlanechikoltin niman okinyolchikaujkej tokniuan. Tikmatstokej ika Jehová okitak nochi tlen Marcos niman Timoteo okikaujkej niman okichiujkej para más kitekichiuiliskej, niman yejon melak okiyolpakti.
19. ¿Tleka melak noneki ika telpokamej makichiuakan tlen Pablo okijli Timoteo, niman kenijki onkisaskej tla ijkon kichiuaj?
19 Tlen Pablo okijli makichiua Timoteo ipan icartas techititia ika melak kitlasojtlaya niman kinekiya kuajli manemi. Aman tej, telpochtli, tejua noijki melak noneki xchiua tlen Pablo okijli Timoteo. ¿Tleka? Pampa Jehová yejua akin okichiuj ika Pablo makimijkuilo yejon cartas. Jehová melak mitstlasojtla niman kineki kuajli xnemi niman xyolpaki. Tla tejua timokojtilia más titepaleuis niman tikchiuas tlen okijkuilo Pablo, melak tiyolpakis aman niman, ika tlayekapan, uelis tikpiyas “nemilistli on yejuan melauak nemilistli para nochipa” (1 Tim. 6:18, 19).
TLAKUIKAJLI 80 Xkitakan kenon Jehová yolkuajli
a Pedro katka se tlakatl akin nimantsin kiteititiaya kenijki nomachiliaya, ika yejon, Pedro xsan okijli Marcos tlenon kichiuaya niman tlenon kijtouaya Jesús, noijki okijli kenijki nomachiliaya. Kanaj ika yejon, ipan iEvangelio, Marcos xsan okijto tlen kichiuaya Jesús, noijki okijto tlen kimachiliaya (Mar. 3:5; 7:34; 8:12).
b Seki tokayomej yonopatlakej
c TLEN NESI IPAN TLAIXKOPINALTIN: Marcos kintlakualtia Pablo niman Bernabé ijkuak tetlajpalojtinemiyaj. Timoteo kinchikauilia intlaneltok niman kinyolchikaua tokniuan ipan se tlanechikojli.