APÉNDICE
Tlen pitentsin nokixtia itech yestli niman kenon tetekij tlapajtikej
Tlen pitentsin nokixtia itech yestli. Yejuin nokixtia itech naui tlen ika tlayekchiujtli yestli: glóbulos rojos, glóbulos blancos, plaquetas niman plasma. Itech glóbulos rojos se tlen pitentsin nokixtia itoka hemoglobina, yejuin se proteína. Ika hemoglobina, tlen kikixtiliaj tlaltikpakchane noso se yolki, kichijchiuaj pajtli tlen ika nopajtiaj akin kipiyaj anemia niman ijkuak melak yeskisaj.
Okseki tlen pitentsin nokixtia itech plasma, tlen kipiya 90% atl, niman kipiya melak miyek hormonas, sales inorgánicas, enzimas niman nutrientes, itech yejuin noijki onka minerales niman azúcares. Plasma noijki kipiya tlen kichiua matsakuania noso matetsaui yestli, proteínas tlen itoka albúmina niman okseki tlen kixnamikij kokolistin. Tla yakaj yokimaujkej noso nimantsin kajsi se kokolistli, tlapajtikej kijliaj makinotlalili inyecciones tlen kipiya gammaglobulina, yejuin tlen pitentsin nokixtia itech yestli kipiya tlen kixnamiki kokolistli tlen kikixtiaj itech inplasma tlaltikpakchanejkej akin xok ueli kimajsi yejon kokolistli. Niman itech glóbulos blancos nokixtia interferones niman interleuquinas, tlen kinmakaj akin kipiyaj virus niman cáncer.
¿Uelis akin kichiuaj ken Cristo kiseliskej pajtli kampa notekitiltia tlen pitentsin nokixtia itech yestli? Biblia xkimelajkaijtoua, ika yejon, se san iselti noneki kitlapejpenis tlenon kichiuas ken toTajtsin kuelita niman ken kijlia itlamachilis. Sekimej kimapeuaj nochi tlen pitentsin nokixtia itech yestli. Kinemiliaj ika ijkuak toTajtsin okinmakak Tlanauatijli israelitas, okimijli ika inyesyo yolkamej tlen kinmiktiskiaj kipiya ika “[kitoyauaskiaj] ipan tlajli” (Deuteronomio 12:22-24). San ika, nemij oksekimej akin maski xkiseliaj makintlalilikan yestli nion naui tlemach tlen ika tlayekchiujtli, kema kiseliaj pajtli tlen kipiya tlen pitentsin nokixtia itech yestli, pampa kinemiliaj ika yejuin xok kineskayotia inemilis akin itech oualeuj.
Ijkuak tiktlapejpeniskej tlenon tikseliskej, kuajli tla kachtopa totlajtoltiaj yejuin: “¿Nikasikamati ika tla nikmapeua nochi tlen pitentsin nokixtia itech yestli, kijtosneki xnikselia nion se pajtli tlen nokixtia itech, ken pajtli tlen kixnamiki kokolistin noso pajtli tlen kichiua matsakuania noso matetsaui noyesyo niman makitelti kampa niyeskisa? ¿Uelis niktomilis se tlapajtiketl tleka nikmapeua noso tleka nikselia se noso seki tlen pitentsin nokixtia itech yestli?”.
Kenon tetekij tlapajtikej. Tlapajtikej kitekitiltiaj hemodilución niman recuperación de sangre ijkuak yakaj kitekij. Hemodilución nochiua ijkuak tlapajtikej kixelouaj seki yestli ipan bolsas niman yestli tlen nokaua ipan itlalnakayo akin kitekij kitlaliliaj pajtli niman ijkon mamiyekiya. Sakin, oksejpa kitlaliliaj yestli tlen yokixelojkaj. Ijkuak yakaj kitekij, recuperación de sangre nochiua ijkuak kisentlaliaj yestli tlen nokaua noso tlen kisa kampa kitekij, kitsetselouaj noso kichipauaj niman sakin oksejpa kitlaliliaj itech itlalnakayo. Pampa tlapajtikej tlatlamantik noso sesejneka ken kichiuaj yejuin, akin kichiua ken Cristo noneki kitlajtoltis akin kitekis kenon kichiuas yejuin.
Ijkuak tiktlapejpeniskej matexchiuilikan itech tlen kemach yotikteneujkej, noneki matotlajtoltikan: “Tla kixeloskiaj seki noyesyo itech notlalnakayo, noso hasta kiteltiskej ika notlalojtika, ¿nechkauilis notlamachilis tlen yonikmachti ika Biblia manikita ika yejon kentla ok noyesyo niman ika xnoneki makitoyauakan?” (Deuteronomio 12:23, 24). “¿Xnechpasolos notlamachilis tla ijkuak nechpajtiaj nechkixtiliaj seki noyesyo, kitlaliliaj pajtli niman oksejpa nechtlaliliaj?” “¿Nikasikamati ika tla nikmapeua nochi ken tlapajtikej kitekitiltiaj noyesyo kijtosneki ika xniknekis manechkixtilikan noyesyo ijkuak san kitaskej tla kuajli onka, manexchiuilikan hemodiálisis nion maka makitekitiltikan bomba de circulación extracorpórea?”
Akin kichiua ken Cristo san iselti kipiya ika kitlapejpenis kenon makitekitiltikan iyesyo ijkuak kitekiskej. Niman noijki ijkon panoua ijkuak kitaskej itlaj itech iyesyo niman tla kiselis makikixtilikan achijtsin iyesyo niman oksejpa makitlalilikan maski kanaj yokinelojkaj iuan okseki pajtli.