Ko e Kumi Hehē ne Takitaki ke he Kupu Mooli
Ne Talahau e R. Stuart Marshall
“Ai tutala a mautolu ke he Tau Fakamoli a Iehova,” he talahau he akoako Jesuit. “Na fakaaoga e lautolu e Tohi Tapu.” Kua ofo au he tali haana ha ko e ole laia au ki ai ke lagomatai e hoana haaku ke fakakite age e falu fekehekeheaki he tau fakaakoaga he Tau Fakamoli a Iehova. Ati fifili au ke fakaako e Tohi Tapu mo e Tau Fakamoli ke maeke ia au ke fakakite age ke he hoana haaku.
KO E mogonei, he 43 e tau moui, ne lali au ke totoko e tau fakaakoaga he Tau Fakamoli a Iehova, he fakaaoga e iloilo haaku he fakamaama mo e puhala fakalotu. He fano au he tau aoga ikiiki ke hoko hake ke he koliti, na fano ni au he tau aoga Katolika. Pete he moua e au e tikulī he bachelor of arts he faahi fakatupe he 1969 ti uta foki e tau vahega kua lata ke he tau taofiaga mo e puhala fakalotu, ne nakai putoia he fakaakoaga Katolika haaku e fakaako ke he Tohi Tapu.
He mole e koliti, ne mau au ki a Patricia McGinn, ko e fifine Katolika. Ne moua e maua e tau tikulī fakaekekafo he Univesitī i Stanford. Ko e tama taane ha maua ko Stuart, ne fanau he 1977, ti hiki a mautolu he magaaho fakamui ki Sacramento, i California, U.S.A. Ke he 23 e tau ki mua, ne gahua au ma e fakatufono i California he Legislative Analyst’s Office (LAO), he hakahaka e fakaaogaaga he tupe he fakatufono ma e fakaakoaga. Ne gahua malolō au ti fiafia e moui mitaki. Ne eke au mo matua taane mitaki ke he tama taane ha maua he lahi hake a ia. Ko e hoana fakahele haaku ko e lagomatai fakamooli haaku, ti lagomatai foki e au a ia.
Ko e Tali ne 25 e Sene
He ua e tau he tama taane ha maua, ne moua e Patricia e Tohi Tapu mai he Tau Fakamoli a Iehova mo e kamata ke fakaako ai mo lautolu. Ne papatiso a ia he tolu e tau he mole. Ne logona hifo e au kua kikili e tau onoonoaga he Tau Fakamoli a Iehova ke he tau aho okioki mo e fagai toto, ka e talia e au e puhala fakakakano ha lautolu ke he falu matakupu. Ofo lahi au, he talahau e au e tau logonaaga haaku ke he tau tagata he taha aho he 1987 he magaaho ne hea ke fakamooli ke he fono pauaki he tau tagata taute matafakatufono mo e tau komiti fakaakoaga hagaao ke he taha he tau ole haaku ke he matakau fakatufono.
Ne manako tupe fakaaoga e Univesitī i California ke fetoko mo e falu matakavi ke moua e matagahua he motu ne ono e piliona talā (U.S.). Ko e matagahua ke tā e matini fakasaiene ne mua atu e lahi ke kumikumi ke he tau vala etomiki (subatomic particles). Ne nakai talia e au ke foaki e tupe fakaaoga, he talahau to nakai lahi e aoga ka moua ma e puhala fakatupe he motu he vahā loa. Ke tali, ne tamai he univesitī ua e tagata saienetisi ne moua e fakamailoga Nobel he tau fisiki ke fai talahauaga ke he fakatufono. Ne igatia a laua mo e fakamaama e pulotu ka moua mai he matagahua ia. Taha ne pehē to tali ai e tau hūhū ke he punaaga he lagi mo e lalolagi katoatoa. Ka e pehē taha to fakamaama e punaaga he moui ke he palaneta ha tautolu.
Ne haga mai e tagata nofoa he komiti ki a au.
“Manatu kia a koe kua lahi mahaki e ono piliona talā ke totogi aki e tau tali ke he tau hūhū nei?” he hūhū e ia.
“Talia e au kua aoga lahi e tau hūhū nei,” he tali e au. “Ka e o mai e Tau Fakamoli a Iehova ke he gutuhala haaku he tau pogipogi Faiumu ti foaki e mekasini ne 25 e sene (U.S.) ka tali aki e tau hūhū taha ia. Ti nakai iloa mooli e au kua mua hake kia ha lautolu a tali ne 25 e sene ke he tau tali ne ono e piliona talā ka liga moua e tautolu mai he matagahua nei.”
Ne fekī lalahi e tau tagata oti he poko, fakalataha mo e tau saienetisi ne moua e fakamailoga Nobel. Pete ni he foaki he matakau fakatufono e tupe ke matutaki e matagahua, ne nakai fai tagata ne totoko e manatu haaku.
Fai magaaho he mole, ne kamata au ke kitia e latatonu ke fai tauteaga ke he taha mena ne tupu he kaina. He mole e ono e tau he tutala mo Patricia hagaao ke he Tohi Tapu mo e ke he Tau Fakamoli a Iehova, ne nakai fiafia au he manako a ia ke fakalahi atu foki e magaaho ke he fekafekauaga. To putoia he mena nei e fakatote hifo e gahua haana he univesitī. Ne fakaita ki a au he manamanatu ko e maeke fēfē he tagata lotomatala pihia ke moua e foliaga ia, ti tuga kua nakai fai mena ka talahau po ke taute e au ka hiki e manatu haana.
Ne lali au ke moua e lagomatai he taha pulotu, tagata ne mua hake e iloilo ke he Tohi Tapu ia au, ne manatu au to mukamuka a ia nei ke fakakite ke he hoana haaku e tau fekehekeheaki he tau fakaakoaga he Tau Fakamoli a Iehova mo e Tohi Tapu. Ka fakakite e hepe mooli he taha he tau fakaakoaga ha lautolu to fakauaua ai ke he tau fakaakoaga ne toe. Ko e mena ni a ia ne manako au ki ai ke hokotia ke he manamanatuaga mefematika he hoana haaku. Ne tutala au ke he akoako Jesuit he lotu ne ō fakamua a maua mo Patricia ki ai. Ne fakahiku e fakatutalaaga ha maua ke he mena ne fakamaama he kamataaga he vala tala nei. He nakai talia e akoako ke tutala ke he hoana haaku, ne iloa e au to fai magaaho ki a au, ka ko au ni ka kumi e tau fekehekeheaki mo e fakakite age ki a Patricia.
Ko e Kumi Hehē Haaku
He fakaako e au e Tohi Tapu mo e Tau Fakamoli, kua fiafia lahi au ke he perofetaaga he Tohi Tapu. Ne totou au ke he tau vala tala matafeiga he perofeta ko Isaia ke he veliaga ha Papelonia ne tohia he teitei 200 e tau he mole ato tupu e mena ia, ne fakahigoa a Kuresa ko ia ka kautū ki ai mo e fakamaama e puhala ne hiki e Vailele Eufirate ke kautū ki a Papelonia. (Isaia 44:27–45:4) He tau tau fakamua atu, ne fakaako au ke he veliaga ha Papelonia he vahega ke he tau gahua fakakautau. Fakaako foki e au na talahau tuai he perofeta ko Tanielu, molea e 200 tau fakamua, ke he tau talahauaga matafeiga ke he patuiki malolō lahi i Heleni ka vevehe fā e kautu haana ke he tau kautu nakai malolō lahi he mole e mate haana. (Tanielu 8:21, 22) Ne manatu e au e talahauaga ia hagaao ki a Alesana ne Mua mai he kumikumiaga haaku ke he fakamauaga tala i tuai. Mai he kumikumi fakatagata haaku ke he tau tohi, ne fakamooli e au ki a au ni ko e tau tohi nei he Tohi Tapu kua tohia mooli ato tutupu e tau mena nei ne talahau tuai.
Ko e lahi he fakaako haaku mo e Tau Fakamoli, ne au atu e mauokafua haaku ko e Tohi Tapu ko e Kupu he Atua, taha mena ne nakai moua e au he loga e tau tau ne fakaako ke he taofiaga Katolika. Ko e heigoa ka taute e au aki e iloilo nei? Ne fifili au ke tukulele e moui haaku ki a Iehova ti eke mo taha he Tau Fakamoli haana. (Isaia 43:10) Ne papatiso au he 1991, ua laia e tau he mole e fakatutalaaga ia mo e akoako. Ne papatiso e tama taane ha maua he tau hake.
Mo e onoonoaga foou ha mautolu, ne hiki e tau foliaga he magafaoa ha mautolu. Taha e mena fakamua ne taute e au he mole e papatiso haaku ko e fakatoka e pelene ne lima e tau ma e hoana haaku ke fakaoti e fakaako he univesitī ka 50 e tau he moui. Ne manako a ia ke fekafekau paionia, he magahala ia ne 1,000 tulā he tau, po ke kavi ke 83 e tulā he mahina, ne fakaaoga ke lagomatai falu ke iloa e tau kupu mooli he Tohi Tapu. He 1994, ne fakatote hifo e setulu gahua haana ke kamata e paionia. Ko e tau foliaga fakamua haaku kua putoia e fakatupu ki mua e fekafekauaga haaku, lagomatai ke he tau mena kua maeke ia au he fakapotopotoaga ha mautolu, mo e foaki noa e lagomatai haaku ke he tau fakamauaga tupe ma e tālagaaga he tau Fale he Kautu he matakavi.
Falu magaaho, ne moua e au e magaaho ke tutala Tohi Tapu he gahuaaga. Ko e fifine ne foou ke he gahua hakahaka e fatifatiaga tupe he LAO ko e Fakamoli kua nakai malolō e tua. Ko e fakauaua ke he Tohi Tapu ne fakalolelole e tua haana. Ne moua e au e olioli he lagomatai fakaagaaga a ia. Ne liu a ia ke he matakavi haana ti kamata ke paionia.
He 1995, ne finatu au ke he fono kaufakalataha pauaki mo e komiti fakaakoaga he tau tagata taute matafakatufono ke he kumikumiaga fakatupe he fakatufono. Ne hūhū e tagata nofoa he komiti ke he hukui he matakavi ko e heigoa ne tupu ke he matagahua ke talaga e matini fakasaiene ne mua atu e lahi. He tali, ne pehē e ofisa fakatufono kua palepale age tuai ke he fakatufono i Texas ka e nakai mau katoatoa ke he tolu e kakano. Fakamua, ne holo hake e totogi he matagahua he ono e piliona ke he hiva e piliona talā ka e nakaila kamata. Uaaki, ne manako e fakatufono he matakavi ke fakaaoga e tupe ke he taha matakavi foki, mua atu ke he felakutaki i Iraka he 1991. Toluaki, ne iloa e lautolu kua maeke ke moua e tau tali ke he tau hūhū he moui mai he Tau Fakamoli a Iehova ke he 25 e sene! Tuga kua fatiaki e talahauaaga ia ti liu mai ke he mena ne kamata ai.
He fekī e tau tagata oti, ne onoono mai falu he komiti ki a au. Ne tala age e au e tala foou ke he tau tagata oti i ai mo e pehē, “Maeke ia mutolu mogonei ke moua e tau tali nakai totogi ka totou e mutolu e tau tohi.”
Ko e Moui kua Makona mo e Fai Kakano
He okioki e hoana haaku mai he gahua tupe, ne taute e maua e pelene ne lima e tau ma haaku. Ne ole fakaeneene au ke he falu faahi gahua ke gahua vala magaaho ha kua manako au mogonei ke lahi e magaaho ke fakaako e falu ke he tau kupu mooli he Tohi Tapu. Ofo ai, ne foaki he LAO ki a au e magaaho ke gahua he setulu kua fakatote hifo. He 1998, ne eke foki au mo fekafekau paionia.
He taha pogipogi he tauteute au mo e hoana haaku ke o atu he fekafekauaga, ne tali e au e telefoni mai he la ofisa he Tau Fakamoli a Iehova he Tau Faahi Kaufakalataha i Brooklyn, New York. He tali ke he kumikumiaga fakamua atu, ne hūhū e tagata ne hea mai ko e manako nakai au ke gahua he matagahua i Brooklyn. Ne tali mauokafua e au ē. Ne hokotia a maua ke gahua he la matapatu he Tau Fakamoli a Iehova ke 18 e mahina. Ne fakahiku au ke okioki tuai mai he gahua fakatufono i California ka e taute e matagahua ke oti. Mole e mena ia, ne foaki noa a maua ke lagomatai ke he talagaaga he Fale he Takaiaga he Tau Fakamoli a Iehova i Fairfield, i California. Ne sela e maua e kaina ha maua i Sacramento ti hiki ke he kaina tote i Palo Alto. Ne hafagi he okioki tuai haaku mai he gahua e puhala ke he tau monuina loga foki. Tali mai ai, kua gahua a maua he tau matagahua he tau la ofisa he Tau Fakamoli a Iehova i Nigeria, Aferika Toga, Kanatā, Peritania, mo Sihamani.
Ke tuga e tau Fakamoli ne lagomatai a maua, kua moua e au mo e hoana haaku mogonei e olioli he lagomatai e falu ke ako e tau kupu mooli he Tohi Tapu. Logona hifo mooli e au ko e fakaakoaga mai ia Iehova kua mua atu e palepale ke he tau fakaakoaga tokoluga oti haaku. Nakai tatai e ha polokalama fakaako he lalolagi ke he hokulo mo e puhala maama. Ne fakamahani e Iehova e Tau Fakamoli haana ke fakaako e kupu mooli he Tohi Tapu ke he puhala kua lauia e manamanatuaga mo e loto. Ko e mena ia ne omoomoi au ke matutaki atu e fakaako. Kua logona hifo e au mo e hoana haaku e loto fakaaue lahi ke he moui ne olioli e maua mogonei mo e ke he monuina he fakaaoga e fakaakoaga ha maua ke fekafekau ke he Pule Katoatoa he lagi mo e lalolagi, ko Iehova ko e Atua.
[Blurb he lau 29]
He fakaako Tohi Tapu au mo e Tau Fakamoli a Iehova, ko e mena ne fiafia lahi au ko e perofetaaga he Tohi Tapu
[Fakatino he lau 29]
Mo Patricia he aho mau ha maua
[Fakatino he lau 31]
Fiafia a maua he lagomatai falu ke ako e tau kupu mooli he Tohi Tapu