Aoga Kia e Fakafiafiaaga Haau?
“Kia kumikumi a mutolu e tau mena kua fiafia e Iki ki ai.”—EFESO 5:10.
1, 2. (a) Fakakite fēfē he Kupu he Atua kua manako a Iehova ke olioli e tautolu e moui? (e) Ko e heigoa ka taute e tautolu he onoono ke he fakafiafiaaga ko e “mena kua foaki mai he Atua”?
KUA moua e tautolu he Tohi Tapu e tau talahauaga ne fakakite kua manako a Iehova ki a tautolu ke nakai ni momoui ka e olioli foki e moui. Tuga anei, pehē e Salamo 104:14, 15 kua fakatupu e Iehova “e tau mena kai mai he kelekele; mo e uaina ke fakafiafia ai e tau loto he tau tagata, kia kikila ai e tau mata ha lautolu ke mua ke he kikila he lolo, ko e mena kai foki ke fakamalolo e tau loto he tau tagata.” Mooli, fakatupu e Iehova e tau fua he fonua ke moua mai e tau saito, lolo, mo e uaina ma e tau momoui ha tautolu. Ka ko e uaina foki kua “fakafiafia ai e tau loto.” Kua mua atu ke he mena kua lata ke fakatumau aki e moui mo e lafi ke he olioli ha tautolu. (Fakama. 9:7; 10:19) E, manako a Iehova ki a tautolu ke olioli, ti pukeina e tau loto ha tautolu ke he “fiafia.”—Gahua 14:16, 17.
2 Ko e mena haia, nakai fai kakano ke agahala e logonaaga ka fakatoka e taha magaaho ke ‘kitekite ke he tau manu lele’ mo e “tau talotalo he vao” po ke taute falu matafeua kua fakahauhau a tautolu mo e fakaholo ki mua e tau momoui ha tautolu. (Mata. 6:26, 28; Sala. 8:3, 4) Ko e moui fiafia ko e “mena kua foaki mai he Atua.” (Fakama. 3:12, 13) He onoono ke he mogo okioki ko e vala he mena fakaalofa ia ka omoomoi a tautolu ke fakaaoga ai he puhala ka tamai e fiafia ke he Tufuga.
Kehekeheaga mo e Tau Fakakaupāaga
3. Ko e ha kua latatonu ke fakaatā e kehekeheaga he fakafiafiaaga?
3 Ko lautolu kua lagotatai e onoonoaga ke he fakafiafiaaga po ke, fakahauhau kua fakaatā e kehekehe ka e mailoga foki e lata he tau fakakaupā. Pihia he ha? Ke tali, o mai la tautolu ke fakatatai e fakafiafiaaga ke he tau mena kai. Nakai tatai e tau mena kai mahuiga ke he tau faahi kehekehe he lalolagi. Ti ko e tau mena ne mamalolo ke he tau tagata he taha matakavi kua liga nakai mitaki ke he tau tagata he taha matakavi. He puhala taha ia, kua mitaki e onoonoaga he tau Kerisiano he taha faahi he lalolagi ke he taha fakafiafiaaga ka e liga nakai mitaki ke he tau Kerisiano he taha matakavi. Pihia foki ke he tau Kerisiano ne nonofo he taha e matakavi, ko e mena ne liga onoono e taha ki ai kua okioki (tuga e loloku ke totou e pepa mitaki), falu kua liga onoono ki ai kua ahumate; ko e mena ne liga onoono e taha ki ai kua fakahauhau (tuga e kitekite he ō evaeva he pasikala), ko e mena ne liga onoono e taha kua mategūgū. Ti talia agaia e tautolu ko e tau mena tuga e tau mena kai mo e fakafiafiaaga, kua lata lahi e kehekeheaga mo e fifiliaga fakatagata.—Roma 14:2-4.
4. Ko e ha kua lata ia tautolu ke fakatoka e tau fakakaupāaga ke he tau fakafiafia ne fifili e tautolu? Fakatai.
4 Pete ia, kua mailoga foki e tautolu ko e lata ma e kehekeheaga he fakafiafia kua nakai ko e fakaatāaga ke to molea lahi ke he tau mena fakatagata. Ke fakatai, manamanatu foki la ke he fakataiaga he tau mena kai. Pete he liga makai a tautolu ke kai e tau mena kai kehekehe, to nakai kai pauaki e tautolu e tau mena kai popo. Ko e kai e tau mena kai pihia to totoko ke he lotomatala ti liga fakahagahaga kelea e malolō tino ha tautolu. Pihia foki, tuga kua hafagi a tautolu ke he tau puhala kehekehe he tau fakafiafiaaga mitaki, to nakai kumi e tautolu e tau matafeua okioki kua fakahagahaga kelea e moui, favale, po ke mahani fakalialia. Ko e taute e tau matafeua pihia to totoko ke he tau matapatu fakaakoaga he Tohi Tapu mo e to fakahagahaga kelea e malolō tino po ke fakaagaaga ha tautolu. Ke kumikumi ke iloa ko tautolu he tau kaupāaga kua latatonu, mitaki ke fifili tuai e tautolu kua lata po ke nakai lata e falu fakafiafiaaga ma tautolu. (Efeso 5:10) Maeke fēfē a tautolu ke taute pihia?
5. Liga fifili fēfē e tautolu kua felauaki e tau fakafiafiaaga ha tautolu mo e tau tutūaga he Atua?
5 Ke aoga e fakafiafiaaga ki a tautolu mo e ke fiafia ai ke he fofoga a Iehova, kua lata ke felauaki mo e tau matapatu fakavēaga pauaki ne fakatoka he Kupu he Atua. (Sala. 86:11) Ke mailoga kua taute pihia ai hagaao ke he tau fakafiafiaaga kehekehe kua liga fiafia a koe ki ai, liga fakakia e koe e tau mena kua tohi hifo. Ko e tohi na ne ha ha i ai e tau hūhū tolu ka matapatu ke he tau kupu ko e heigoa, magaaho fe, mo e ko hai. Kia fakatutala la tautolu ki ai taha he magaaho.
Ko e Heigoa kua Putoia Ai?
6. Ko e heigoa e tau fakafiafiaaga kua lata ia tautolu ke nakai talia, ti ko e ha?
6 Ato fakalataha ke he ha puhala fakafiafia, ko e hūhū fakamua ke hūhū hifo e koe, Ko e heigoa?—kakano, ‘Ko e heigoa e aga he matafeua okioki kua futiaki ki ai e logonaaga haaku?’ He kumi e koe e tali, kua aoga lahi ke tokaloto ko e ua la e vala he fakafiafiaaga. Ke he vala fakamua, pehē a tautolu nakai; ke he vala ke uaaki, liga. Ko e heigoa e vala fakamua? He lalolagi kelea muitui nei, lahi he tau fakafiafiaaga kua kitia ai ke he tau matagahua ne moumou fakalialia e tau matapatu fakaakoaga Tohi Tapu po ke holia e tau fakatufono he Atua. (1 Ioa. 5:19) Pehē e tau Kerisiano mooli, nakai mauokafua ke he tau fakafiafiaaga oti pihia. Putoia he fakafiafiaaga nei e tau puhala he favaleaga, fakatemoni, fakasotoma, fakatelefua, po ke mahani vale ne hafagi atu ke he falu mahani feuaki fakalialia. (1 Kori. 6:9, 10; totou Fakakiteaga 21:8.) Pete ne matakavi ne ha ha i ai a tautolu, kua fakamooli e tautolu ki a Iehova kua “fakavihia e [tautolu e] tau mena kelea” he nakai talia ke fakatata ke he fakafiafiaaga pihia.—Roma 12:9; 1 Ioa. 1:5, 6.
7, 8. Maeke fēfē a tautolu ke kumikumi e tuaga he puhala pauaki he fakafiafiaaga? Fakatai.
7 Ko e vala ke uaaki he tau matafeua okioki kua ha ha i ai e tau puhala fakafiafiaaga ne nakai matapatu ke he tau mena taute kua totoko he Kupu he Atua. He tau puhala pihia, ato fifili e fakafiafiaaga kua lata ia tautolu ke fakatatai fakamitaki e feua mo e onoonoaga a Iehova ke he mena kua mitaki, tuga he fakakite he tau matapatu fakaakoaga he Tohi Tapu. (Fakatai 4:10, 11) Ti lata ia tautolu ke taute e fifiliaga fakatagata kua toka hifo a tautolu mo e loto manamanatu mitaki. (Kala. 6:5; 1 Timo. 1:19) Maeke ke taute fēfē e tautolu? Manamanatu ke he mena nei: Ato kai e mena kai foou, to manako fakamua a tautolu ke iloa ko e heigoa e tau mena pauaki i loto. Pihia foki, ato fakalataha ke he puhala fakafiafia, kua lata ia tautolu ke kumikumi ko e heigoa e tau mena pauaki ne putoia ai.—Efeso 5:17.
8 Tuga anei, liga loto a koe ke he tau sipote, ti ko e futiakiaga ia kua mukamuka ke maama. Maeke e tau sipote ke fiafia mo e atihake. Ka e kua ka futiaki a koe ke he tau sipote pauaki he fetoko fakamamahi, molea e fakahagahaga kelea, lahi mahaki e pakia, miha e tau fakamanatuaga, lahi e fakahakehake fakamotu, po ke “tau mena” pihia? He mole e kumikumi ke he mena ne putoia ai, to liga fifili e koe to uka ai ke lagotatai e manamanatuaga haau mo e puhala manamanatu ha Iehova mo e fekau he mafola mo e fakaalofa kua fakamatala e tautolu ke he falu. (Isaia 61:1; Kala. 5:19-21) Ke he taha faahi, ka eke ke moua mai e falu matafeua okioki he “tau mena” kua atihake ke he fofoga a Iehova, ti ko e fakafiafiaaga pihia kua liga aoga mo e fakahauhau ki a koe.—Kala. 5:22, 23; totou Filipi 4:8.
Magaaho Fe ka Kumi Ai e Au?
9. Ko e heigoa kua fakakite he tali ha tautolu ke he hūhū, ‘Magaaho fe ka fakalataha au ke he fakafiafiaaga?’
9 Ko e hūhū ke uaaki ke hūhū ki a koe ni, Magaaho fe?—kakano, ‘Magaaho fe ka fakalataha au ke he fakafiafiaaga? Lahi fēfē e magaaho ka fakaaoga e au i ai?’ Ko e tali ha tautolu ke he hūhū ko e heigoa? kua fakakite fakalahi hagaao ke he tau fatuakiloto ha tautolu—ko e mena kua latatonu ki a tautolu mo e mena kua nakai latatonu ki a tautolu. Ka ko e tali ke he hūhū magaaho fe? kua fakakite e tau mena ne aoga ki a tautolu—ko e mena kua uho ki a tautolu mo e mena kua nakai aoga ki a tautolu. Maeke fēfē mogoia ke fifili e tautolu kua aoga nakai e tuaga kua pipiki a tautolu ke he ha tautolu a fakafiafiaaga kua latatonu?
10, 11. Lagomatai fēfē a tautolu he tau kupu a Iesu ia Mataio 6:33 he fifili ko e lahi fēfē e magaaho ke fakaaoga e tautolu he fakafiafia?
10 Ne tala age a Iesu Keriso ke he tau tutaki haana: “Kia fakaalofa atu foki a koe ke he Iki hāu a Atua mo e hāu a loto katoa, mo e hāu a agaga katoa, mo e hāu a manatu katoa, mo e hāu a malolo katoa.” (Mare. 12:30) Ko e mena ia, ko e ha tautolu a fakaalofa ki a Iehova kua hau mua he tau momoui ha tautolu. Kua fakatātā e tautolu e mena nei he muitua e tomatoma ha Iesu: “Ka kia kumikumi fakamua a mutolu ke he kautu he Atua mo e hana tututonu, ati lafi atu ai e tau mena oti ia kia mutolu.” (Mata. 6:33) Maeke fēfē e talahauaga ia ke lagomatai a tautolu ke fifili ko e lahi fēfē e magaaho mo e aoga kua foaki ke he fakafiafiaaga?
11 Mailoga e vala nei: Tomatoma e Iesu a tautolu ‘kia kumikumi fakamua ke he kautu.’ Nakai tala mai a ia ki a tautolu ‘kia kumikumi hokoia ke he kautu.’ Maaliali ai, ne iloa e Iesu to lata a tautolu ke kumi e tau mena loga he moui kua lafi ke he Kautu. Lata a tautolu mo e mena ke nonofo ai, tau mena kai, tau mena ke tui, fakaakoaga kua aoga, gahua tupe, fakafiafiaaga mo e falu mena atu foki. Ka e he tau mena oti kua kumi e tautolu, ko e taha ni e kumiaga kua hau fakamua—tau mena he Kautu. (1 Kori. 7:29-31) Ko e kupu mooli aoga lahi mahaki ia kua lata ke omoi a tautolu ke kumi e tau matagahua ke uaaki, putoia e fakafiafiaaga, he puhala kua maeke ai ke taute e tautolu e matagahua aoga lahi ha tautolu—ko e leveki he tau mena he Kautu. Ka taute e tautolu e mena ia, to aoga e fakakaupā he fakafiafiaaga.
12. Maeke fēfē e matapatu fakaakoaga ne moua ia Luka 14:28 ke hagaao ke he fakafiafiaaga?
12 Ti ko e mena ia, ka lauia e fakaaoga e magaaho ke he fakafiafiaaga, kua latatonu ia tautolu ke totou, po ke fatifati tuai. (Luka 14:28) Lata ia tautolu ke fifili e lahi he magaaho ha tautolu he matafeua okioki pauaki ka lauia e fatifatiaga. Matutaki atu, kua latatonu ia tautolu ke fifili e lahi e magaaho ha tautolu kua aoga ki ai. Ka kumi e puhala fakafiafiaaga pihia to kakano ke fakaheu e tau matagahua aoga tuga e fakaako fakatagata he Tohi Tapu, tapuaki he magafaoa, fina atu ke he tau feleveiaaga Kerisiano, po ke fakalataha ke he fakamatala he Kautu, kua nakai aoga e fatifatiaga. (Mare. 8:36) Ka e ka foaki mai he matafeua okioki he falu mogo ki a tautolu e fakamalolō ke fakatumau a tautolu ke kumi e tau mena he Kautu, liga kua latatonu ia tautolu ke fifili ko e magaaho kua fakaaoga e tautolu he vahega fakafiafia ia kua aoga lahi.
Ko Hai e Tau Feoakiaga Haaku?
13. Ko e ha kua lata ia tautolu ke manamanatu fakamitaki ko hai ke fakalataha mo tautolu he fakafiafiaaga?
13 Ko e hūhū ke toluaki ke hūhū hifo ki a koe, Ko hai?—kakano, ‘Ko hai a lautolu kua manako au ke fakalataha ke he tau matafeua okioki haaku?’ Kua aoga ke manamanatu ke he vala nei he fakafiafiaaga. Ko e ha? Ha ko e tuaga he fakafiafiaaga ha tautolu kua fakaohooho lahi ha ko e tuaga he tau feoakiaga ha tautolu. Tuga ni he taumafa ke he tau mena kai mo e fiafia ka fakalataha a koe mo e tau feoakiaga he tau kapitiga mitaki, ko e fakalataha ke he fakafiafiaaga kua fa mahani ke fiafia lahi ka ha ha a koe mo e tau feoakiaga mitaki. Ti kua maama ai na tokologa ne fakalataha mo tautolu, mua atu ki a lautolu ne ikiiki kua olioli e fakafiafiaaga he fakalataha mo e falu. Ka e mailoga mitaki ko e matafeua ia ke aoga lahi, kua pulotu ai ke fifili tuai e vahega tagata ke eke mo tau feoakiaga mo e vahega tagata ke kalo i ai.—2 Nofo. 19:2; totou Tau Fakatai 13:20; Iako. 4:4.
14, 15. (a) Ko e heigoa e fifitakiaga ne fakatoka e Iesu he fifili e tau feoakiaga hako? (e) Ko e heigoa e tau hūhū kua lata ke hūhū hifo ki a tautolu hagaao ke he tau feoakiaga ha tautolu?
14 Ko e muitua ke he fifitakiaga a Iesu he fifili e tau feoakiaga to lagomatai lahi. Tali mai he tufugatiaaga, ne ofania e Iesu e tau tagata. (Fakatai 8:31) He nofo he lalolagi, ne fakakite e ia e manamanatuaga fakaalofa ke he tau tagata kehekehe oti. (Mata. 15:29-37) Ka e fai fakakaupāaga a Iesu he fakakapitiga mo e eke mo kapitiga tata. He fakakapitiga a ia ke he tau tagata fakalaulahi, ne kapitiga tata ni a ia ki a lautolu kua fakalautatai mo e tau poakiaga pauaki. He tutala ke he haana a tau aposetolo 11 mahani fakamooli, ne pehē a Iesu: “Ko e haku a tau kapitiga a mutolu, kaeke ke eke e mutolu e tau mena oti kana kua tala atu ai au kia mutolu.” (Ioane 15:14; kikite foki Ioane 13:27, 30.) Ko e tau tagata ni ne ofania e Iesu mo tau kapitiga ko lautolu ne mumui ki a ia mo e fekafekau ki a Iehova.
15 Ti ka manamanatu a koe kua lata ia koe ke fifili e taha tagata mo kapitiga tata po ke nakai, to pulotu ke tokaloto e talahauaga a Iesu. Hūhū hifo ki a koe e tau hūhū tuga nā: ‘Kua fakakite kia he tagata nei ke he tau kupu mo e tau mahani kua omaoma a ia ke he tau poakiaga ha Iehova mo Iesu? Kua tatai nakai haana a tau tuaga mo e tau mahani ne fakavē ke he Tohi Tapu mo e haaku? To fakalataha mo ia kia kua fakamalolō au ke tuku fakamua e Kautu he moui haaku mo e eke mo fekafekau fakamooli ha Iehova?’ Ka iloa mooli e koe e tau tali ke he tau hūhū nei kua ē, kua moua e koe e feoakiaga mitaki kua fakalataha mo koe he tau matafeua okioki haau.—Totou Salamo 119:63; 2 Kori. 6:14; 2 Timo. 2:22.
Fakafiafiaaga ha Tautolu—Paase Nakai e Kumikumiaga?
16. Ko e heigoa kua lata ia tautolu ke fifili hagaao ke he fakafiafiaaga ha tautolu?
16 Ne fakatutala fakakū a tautolu ke he tolu e vala he fakafiafiaaga—tuaga, lahi, mo e feoakiaga. Ke aoga, lata e fakafiafiaaga ha tautolu ke felauaki tata mo e tuaga ne fakavē ke he Tohi Tapu ma e tau vala takitaha nei. Ti fakamua to fakalataha ke he puhala fakafiafiaaga, kua lata ia tautolu ke kumikumi ki ai. Ka hoko ke he tuaga, kua manako a tautolu ke iloa: ‘Ko e heigoa kua putoia ai? Kua atihake po ke fakalialia kia?’ (Fakatai 4:20-27) Hagaao ke he lahi, kua manako a tautolu ke kumi: ‘Lahi fēfē e magaaho ka fakaaoga e au ki ai? Kua latatonu e lahi po ke nakai?’ (1 Timo. 4:8) Ti hagaao ke he feoakiaga, kua lata ia tautolu ke fifili: ‘Ko hai ka fakalataha mo au ke he fakafiafiaaga? Ko e tau feoakiaga pihia kia kua mitaki po ke kelea?’—Fakama. 9:18; 1 Kori. 15:33.
17, 18. (a) Maeke fēfē a tautolu ke kumikumi ki a tautolu ke kitia kua felauaki e fakafiafiaaga ha tautolu mo e tau tutūaga he Tohi Tapu? (e) Ko e heigoa kua fifili fakatagata a koe ke taute ka hokotia ke he haau a fifiliaga he fakafiafiaaga?
17 Ka kaumahala e puhala fakafiafia ke felauaki mo e tau tutūaga ne fakavē ke he Tohi Tapu he tau vala tolu takitaha nei, kua nakai paase e kumikumiaga. He taha faahi, ka mailoga mooli e tautolu kua felauaki e tau matafeua okioki ha tautolu mo e tau vala tolu oti nei ne fakavē ke he tau tutūaga he Tohi Tapu, to tamai he ha tautolu a fakafiafiaaga e lilifu ki a Iehova mo e aoga ai ki a tautolu.—Sala. 119:33-35.
18 Ti ko e mena ia, ka hoko ke he fakafiafiaaga, kia eketaha a tautolu ke taute e tau mena kua hako, he magaaho hako, mo e tau tagata hako. E, kia eke mo manako mai he tau loto ha tautolu takitokotaha ke muitua e fakatonuaga he Tohi Tapu: “Hanai, po ke kai mena a mutolu, po ke inu a mutolu, po ke eke e mutolu taha mena, kia eke e mutolu e tau mena oti kana ke fakaheke ai ke he Atua.”—1 Kori. 10:31.
Maeke Nakai a Koe ke Fakamaama?
Hagaao ke he fakafiafiaaga, maeke fēfē a koe ke fakagahua e tau matapatu fakaakoaga ne moua ia . . .
• Filipi 4:8?
• Mataio 6:33?
[Fakatino he lau 9]
(Ma e puhala katoa ne tohi aki, kikite e tohi)
✔Ko e Heigoa
[Fakatino he lau 10]
(Ma e puhala katoa ne tohi aki, kikite e tohi)
✔Magaaho Fe
[Fakatino he lau 12]
(Ma e puhala katoa ne tohi aki, kikite e tohi)
✔Ko Hai
[Fakatino he lau 10]
Maeke fēfē a tautolu ke muitua ke he fifitakiaga a Iesu he fifili e tau kapitiga ha tautolu mo e tau matafeua okioki ha tautolu?