Moua Mai e Koe I Fē e Amaamanakiaga Mooli?
KUA malona e uasi haau. Loga e tau fifiliaga ko e uta ke taute i fē. Tokologa e tagata ne pehē kua maeke a lautolu ke taute e uasi haau. Ka e iloa e koe na talaga he katofia haau e uasi ia, ti maeke a ia ke taute mo e nakai fai totogi. Kua fakamukamuka e fifiliaga haau.
Ko e fakataiaga anei ke moua e koe e amaamanakiaga. Ka galo e amaamanakiaga haau—tuga e falu he vahā uka nei—to moua mai e koe i fē e lagomatai? Tokologa e tagata ne talahau kua maeke ke lagomatai a koe, ka e loga e puhala lagomatai, ti uka ke taute e fifiliaga ne lata mo koe. Kua mitaki ke kumi e Tufuga ha ko ia ka tamai e amaamanakiaga mooli. Pehē e Tohi Tapu kua “nakai ni mamao a ia mo tautolu takitokotaha” mo e manako lahi a ia ke lagomatai a tautolu.—Gahua 17:27; 1 Peteru 5:7.
Ko e Kakano Hokulo he Amaamanakiaga
Fakamaama fakamitaki he Tohi Tapu e amaamanakiaga ka e nakai tuga e tau ekekafo, saienetisi mo e tagata kumikumi ke he manamanatuaga. Talahau he Tohi Tapu ko e kakano he “amaamanakiaga” ke fakatali mo e fiafia ke moua e mena mitaki. Ua e kakano ne latatonu mo e amaamanakiaga. Ko e taha vala, kua manako a koe ke fai mena mitaki ka tupu, mo e taha vala, kua talitonu a koe to fakahoko mooli. Ko e amaamanakiaga ne talahau he Tohi Tapu kua fakavē ke he tau tala mooli.
Kua teitei tatai e amaamanakiaga mo e tua he fakavē foki ke he tau tala mooli. (Heperu 11:1) Pete ia, ne talahau he Tohi Tapu kua fai kehekehe e tua mo e amaamanakiaga.—1 Korinito 13:13.
Ma e fakatai: Ka ole lagomatai a koe ke he kapitiga, amanaki a koe to lagomatai e ia a koe. Iloa mitaki e koe e kapitiga haau na totonu mo e fakamokoi, ti tua a koe kia ia. Ko e amaamanakiaga mo e tua ne fakakite a koe kua teitei ke tatai. Moua fēfē e koe e amaamanakiaga pihia ke he Atua?
Ko e Kakano he Amaamanakiaga
Ko e Atua ko e punaaga he amaamanakiaga mooli. He vahā tuai, kua fakahigoa a Iehova “ko e amaamanakiaga a Isaraela.” (Ieremia 14:8) Ko Ia ne foaki e amaamanakiaga ma e tau tagata Isaraela. Ko e mena ia ne mooli e amaamanakiaga ka e nakai ko e tau tala noa, ti falanaki a lautolu ke he Atua. He vahā loa ne eke a lautolu mo tau tagata haana, kua fakamooli tumau e ia e tau maveheaga. Ne talaage he takitaki ko Iosua ke he tau tagata Isaraela: “Kua iloa e mutolu . . . nakai to ha kupu taha he tau kupu mitaki oti ne vagahau mai ai e Iehova ha mutolu a Atua kia mutolu; kua hoko oti kia mutolu, nakai ni to ha kupu taha.”—Iosua 23:14.
Ko e kakano ia ne falanaki agaia a tautolu ke he tau maveheaga he Atua he vahā nei. Totou e tautolu i loto he Tohi Tapu e tau maveheaga haana mo e puhala kua fakamooli oti. Ko e tau mena ne talahau he Atua kua mooli, ti ko e tau perofetaaga ne tohi he falu magaaho, ne tuga kua fitā e fakahoko.
Ko e mena ia ne fakahigoa e tautolu e Tohi Tapu ko e tohi he amaamanakiaga. Ka fakaako e koe e Tohi Tapu ti maeke a koe ke falanaki ke he Atua, mo e atihake e amaamanakiaga haau ke he tau maveheaga haana. Ne tohi he aposetolo ko Paulo: “Ko e tau mena oti ne tohi mai i tuai, ne tohi ia, ke fakaako ai a tautolu; kia moua ai e tautolu e amaamanaki ha ko e fakauka mo e fakamafanatia mai he tau Tohi.”—Roma 15:4.
Ko e Heigoa e Amaamanakiaga ne Foaki Mai he Atua ma Tautolu?
Ko e magaaho fē ne manako lahi a tautolu ke he amaamanakiaga? Ko e magaaho ne mate e taha fakahele ha tautolu. Ka e tokologa he magaaho ia ne manamanatu ko e nakai fai amaamanakiaga. He mena ne tupu, kua fai amaamanakiaga fēfē ke he mate? Fehagai oti a tautolu mo e mate. Pihia e logonaaga ha tautolu ha kua nakai fai tagata ne maeke ke kalo kehe e mate, mo e nakai maeke a tautolu ke liuaki mai e tau fakahele ne mamate. Kua ui he Tohi Tapu e mate ko e “fi fakamui.”—1 Korinito 15:26.
Fai amaamanakiaga nakai ma lautolu kua mamate? Ko e kupu he Tohi Tapu ne totou e tautolu mogoia ne pehē foki ko e fī nei to “fakaotioti ai.” Mua atu e malolō ha Iehova ko e Atua ke he mate. Iloa fēfē e tautolu? He fakaliliu tu mai a lautolu ne mamate. Laga hiva e magaaho ne talahau he Tohi Tapu ne fakaaoga he Atua e haana malolō, ke liu fakamoui e tau tagata ne mamate.
Ma e fakatai, age e Iehova e malolō ke he haana Tama ko Iesu, ke fakaliu tu mai e kapitiga haana ko Lasaro, ne kua fa e aho he mate. Nakai taute fakagalo e Iesu e mena nei, ka e taute i mua he tau tagata tokologa.—Ioane 11:38-48, 53; 12:9, 10.
Liga manamanatu a koe, ‘Ko e ha ne fakaliliu tutū mai e tau tagata? Nakai kia fuakau a lautolu ti liliu mamate foki?’ E, mooli. Ko e tau talahauaga he Tohi Tapu hagaao kia lautolu ne liliu tutū mai, ka talitonu a tautolu to liliu momoui a lautolu ne kua mamate. Ko e amaamanakiaga mooli anei ma tautolu.
Pehē a Iesu: “Ko au nai ko e liu tu mai, mo e moui.” (Ioane 11:25) To age e Iehova e malolō ki a Iesu ke fakaliliu tutū mai e tau tagata he lalolagi katoa. Pehē a Iesu: “Ko e mena hoko ke he aho ke logona ai ke he hana leo [Keriso] a lautolu katoa ha he tau tukuaga, mo e o mai ai.” (Ioane 5:28, 29) E, ko lautolu oti ne mamate ne fai amaamanakiaga to liliu tutū mai mo e momoui he lalolagi parataiso.
Ko e perofeta ko Isaia ne fakamaama e liliu tutū mai ke he tau kupu nei: “To momoui mai hau a tau tagata mamate, ti liliu tutu mai haku a tau tino mamate. Kia ala mai a, mo e kalaga fiafia a mutolu kua nonofo ke he efuefu; ha ko e hahau hāu kua tuga ne hahau ke he vao mui haia; to liti atu foki he kelekele a lautolu ne mamate.”—Isaia 26:19.
Ko e maveheaga mafanatia anei. Kua mauokafua a tautolu ko e tau fakahele ne mamate, kua manatu tumau he Atua Malolō Ue Atu a lautolu oti mo e to fakaliliu tutū mai e ia. Manatu oti e ia a lautolu. (Luka 20:37, 38) Kua teitei liliu tutū mai a lautolu mo e to fakafeleveia he tau magafaoa ne ofania a lautolu! Kua fai amaamanakiaga ma lautolu ne kua mamate.
Puhala ka Lagomatai he Amaamanakiaga a Koe
Fakaako e Paulo ki a tautolu e aoga he amaamanakiaga. Talahau e ia ko e amaamanakiaga ko e vala ia ne mua ke he tapulu tau fakaagaaga—ko e potiki tau. (1 Tesalonia 5:8) Ko e ha ne fakatai e ia e amaamanakiaga ke he potiki tau? He vahā tuai, ne pulou he kautau e potiki tau lapatoa i luga he kala leta he ulu haana ka fano ke tau. He pulou e potiki tau ne kua puipui e ulu ke nakai pakia kelea po ke mate. Ko e heigoa e fakaakoaga nei ha Paulo? Kua puipui he potiki tau e ulu, ti pihia ka puipui he amaamanakiaga e manamanatuaga. Ka malolō e amaamanakiaga haau ke he tau maveheaga he Atua, to maeke he mena nei ke lagomatai a koe ke mafola e loto pete ni ka fehagai mo e tau lekua lalahi. Kua manako oti a tautolu ke he puipuiaga pehēnei.
Fakaaoga foki e Paulo e taha fakataiaga ke fakakite e aoga he amaamanakiaga. Tohi e ia: “Ha ha ia tautolu e amaamanaki ia tuga ne taula he agaga, kua nakai matoho mo e mauokafua.” (Heperu 6:19) Kua lagaloga e hao mai ha Paulo he pē e tau toga, ti iloa lahi e ia e aoga he taula. Ka lauia e toga he afā, ne tuku hifo he kau gahua toga e taula. Maeke he taula ke taofi e toga he mena ke haofia mitaki ka to e afā, ke nakai pē e toga ke he tau maka.
He tuga foki e taula ne taofi mau e toga, ti pihia e tau maveheaga he Atua ke “nakai matoho mo e mauokafua” ko e amaamanakiaga ia ka lagomatai a tautolu ke fahia ke he tau magaaho uka. Mavehe mai a Iehova to hoko e magaaho ke nakai matematekelea e tau tagata ke he tau felakutaki, mahani favale, momoko po ke mate. (Kikite e puha Tau Kakano ma e Amaamanakiaga.) Ko e amaamanakiaga ia ka puipui a tautolu mo e fakamalolō ke omaoma ke he Atua, ka e nakai fifitaki ke he lalolagi.
Manako a Iehova ki a koe foki ke moua e amaamanakiaga ia mo e fiafia e moui. Ko e finagalo haana “ke fakamomoui e tau tagata oti kana.” Fakamomoui fēfē a tautolu? Fakamua, igatia e tagata mo e “hokotia a lautolu he maama ke he kupu moli.” (1 Timoteo 2:4) Ko lautolu ne tohi e tala nei ne omoomoi a koe ke fakaako e maamaaga ke he Kupu Mooli he Atua. Ko e amaamanakiaga mai he Atua kua mua atu ke he tau amaamanakiaga he lalolagi nei.
Ko e amaamanakiaga ia mai he Atua ka lagomatai a koe ke fakamalolō mo e fakamooli e tau foliaga kua lata mo e haana finagalo. (2 Korinito 4:7; Filipi 4:13) Kua latatonu a tautolu oti mo e amaamanakiaga nei. Ka kumi e koe e amaamanakiaga, to moua e koe!
[Puha/Fakatino]
Tau Kakano ma e Amaamanakiaga
Ko e tau kupu nei he Tohi Tapu ka fakamalolō a koe ke atihake e amaamanakiaga:
◼ Mavehe mai he Atua e vahā fiafia anoiha.
Pehē e Tohi Tapu to fakafoou e lalolagi ke he parataiso ne nonofo ai e tau tagata fiafia mo e kau auloa.—Salamo 37:11, 29; Isaia 25:8; Fakakiteaga 21:3, 4.
◼ Nakai pikopiko e Atua.
Vihiatia e ia e tau pikopiko oti. Kua tapu tukulagi a Iehova ti nakai pikopiko a ia.—Tau Fakatai 6:16-19; Isaia 6:2, 3; Tito 1:2; Heperu 6:18.
◼ Ne nakai fai fakakaupāaga e malolō he Atua.
Ko Iehova ko e malolō ue atu. Nakai fai mena he lagi mo e lalolagi ke taofi e fakamooliaga he tau maveheaga haana.—Esoto 15:11; Isaia 40:25, 26.
◼ Manako e Atua ke moui tukulagi a koe.
—Ioane 3:16; 1 Timoteo 2:3, 4.
◼ Amanaki e Atua ke omaoma a tautolu ki a ia.
Onoono a ia ke he tau mahani mitaki mo e gahua ha tautolu ka e nakai ke he tau hepehepe mo e kaumahala. (Salamo 103:12-14; 130:3; Heperu 6:10) Amanaki a ia ke omaoma a tautolu ke he mena kua hako ti fiafia a ia ka pihia.—Tau Fakatai 27:11.
◼ Mavehe e Atua ke lagomatai a koe ka taute e tau mena ke fiafia a ia.
Kua nakai lata e tau fekafekau haana ke lolelole. Ha kua foaki mai he Atua e haana agaaga tapu, ko e malolō ne mua atu ke lagomatai aki a tautolu.—2 Korinito 4:7.
◼ Ko e amaamanakiaga haau ke he Atua, to nakai fakatupetupe a koe.
Maeke a koe ke falanaki tumau ke he Atua. To nakai fakatupetupe a koe.—Salamo 25:3.
[Fakatino]
Tuga ne puipui he potiki tau e ulu, to puipui pihia he amaamanakiaga e manamanatuaga
[Fakatino]
He tuga e taula, kua mauniva pihia e amaamanakiaga ka mauokafua
[Credit Line]
Courtesy René Seindal/Su concessione del Museo Archeologico Regionale A. Salinas di Palermo