Veveheaga Lima
Tokanoaaga ne Olioli he Tau Tagata Tapuaki ha Iehova
1, 2. (a) Ko e heigoa e vahega tokanoaaga ne age he Atua ke he tau tagata uluaki tokoua? (e) Talahau falu he tau fakatufono ne fakave aki e gahua ha Atamu mo Eva.
MAGAAHO ne tufuga e Iehova e tagata tane mo e fifine fakamua, ne olioli e laua e tokanoaaga kua mua atu ke he ha tagata he vaha nei. Ko e kaina ha laua e Parataiso, ko e Kaina fulufuluola ha Etena. Nakai fai gagao ne fakatauhele e olioli ha laua he moui, ha kua mitaki katoatoa e tau loto mo e tau tino ha laua. Nakai fakatali e mate ia laua ke tuga ke he tau tagata oti tali mai he magaaho ia. Pihia foki, ne nakai ko e tau ropoto a laua ka e moua e mena fakaalofa homo atu ko e ataina ke fifili, he maeke ke taute e tau fifiliaga ma laua ni. Ke matutaki ke olioli e tokanoaaga homo atu pihia mogoia, ne lata ia laua ke fakalilifu e tau fakatufono he Atua.
2 Manamanatu la, ma e fakatai, ke he tau fakatufono fakatino ne fakatu he Atua. Moli, ne liga nakai loga e kupu ne tohi aki e tau matafakatufono nei, ka e tufuga a Atamu mo Eva ke he puhala ke mukamuka pauaki ke omaoma e tau mena ia. Ne fakakite he hoge ha laua e lata ke kai; fia inu ha laua, e lata ke inu; he to e la, e lata ke momohe. Ne age foki e Iehova ki a laua e kotofaaga gahua. Ko e kotofaaga ia, nukua tatai ai mo e fakatufono, kakano ko e mena ia ka fakave e puhala gahua ha laua ki ai. Ko laua ke fanafanau, pule ke he tau mena momoui loga he fuga kelekele, mo e fakalaulahi atu e Parataiso ato kaputia e fua lalolagi katoa. (Kenese 1:28; 2:15) Ko e totonu mo e aoga ha ia he fakatufono ia! Ne foaki ki a laua e gahua fiafia lahi, ti maeke ia laua ke fakaaoga katoatoa ha laua a tau malolo ke he puhala mitaki. Pihia foki, ne lahi e ataina ha laua ke fifili e puhala ke taute aki e kotofaaga ha laua. Ko e heigoa foki ke ole e tagata ki ai?
3. Maeke fefe ia Atamu mo Eva ke ako ke fakaaoga fakapulotu e tokanoaga ha laua he taute e tau fifiliaga?
3 Moli ai, pete he foaki e kotofaaga ki a Atamu mo Eva ke taute e tau fifiliaga, ne nakai kakano e mena nei ko e ha fifiliaga ka liga taute e laua to moua e tau fua mitaki. Ko e tokanoaaga ha laua ke taute e tau fifiliaga ne fakagahuahua ni ki loto he tau fakakaupaaga he tau fakatufono mo e tau matapatu fakaakoaga he Atua. Maeke fefe ia laua ke ako e tau mena nei? He fanogonogo ke he Taute ha laua mo e kitekite ke he tau gahua hana. Ne age he Atua ki a Atamu mo Eva e lotomatala kua lata ke fakagahuahua aki e tau mena ne ako e laua. Ha kua tufugatia mitaki katoatoa a laua, kua lata ia laua ke hihiga pauaki ke fakaata e tau aga he Atua he taute e tau fifiliaga. Moli, to fakaeneene a laua ke taute pihia kaeke loto fakaaue moli a laua ke he tau mena ne taute he Atua ma laua mo e manako ke fakafiafia a ia.—Kenese 1:26, 27; Ioane 8:29.
4. (a) He poaki ne age ki a Atamu mo Eva ke nakai kai e fua he akau kua uta kehe kia ha laua a tokanoaaga? (e) Ko e ha kua felauaki tonu e manako nei?
4 Tonuhia ai, ne fifili e Atua ke kamatamata e mahani fakamoli ha laua ki a ia ko e ha laua a Foaki Moui mo e fakamakai ha laua ke tumau ke he matakavi kua poaki e ia. Ne age e Iehova ki a Atamu e poaki nei: “Ko e tau akau oti kana ha he kaina ke kai ai ni e koe. Ka ko e akau ke iloa ai e mitaki mo e kelea, aua neke kai ai e koe; ha ko e aho ka kai ai e koe to mate ai ni a koe.” (Kenese 2:16, 17) He oti e tufuga ia Eva, ne tala age foki ki a ia e fakatufono nei. (Kenese 3:2, 3) Ne uta kehe kia he fakakaupaaga nei e tokanoaaga ha laua? Nakai pihia. Ne loga lahi e tau mena kai fulufuluola kehekehe ke kai ka e nakai mai he akau ia. (Kenese 2:8, 9) Kua latatonu hokoia ni ke mailoga e laua ko e lalolagi he Atua, ha ko ia ne tufuga ai. Ti ha ha ia ia e tonuhia ke taute e tau fakatufono ke fakahagahaga mitaki aki hana finagalo mo e aoga ke he tagata.—Salamo 24:1, 10.
5. (a) Galo fefe ia Atamu mo Eva e tokanoaaga lilifu ne ha ha ia laua? (e) Ko e heigoa ne hukui e tokanoaaga ne olioli e Atamu mo Eva, mo e lauia fefe a tautolu?
5 Ka e ko e heigoa ne tupu? Ha kua fakaohooho he manako lotokai, ne fakaaoga fakahehe he agelu e ataina hana ti eke ai ko Satani, ne kakano “Totoko.” Ne fakavaia e ia a Eva he fakamafana ki a ia taha mena kehe mamao mai he finagalo he Atua. (Kenese 3:4, 5) Ne kau a Atamu ki a Eva ke moumou e fakatufono he Atua. He uta e mena ne nakai ko e ha laua, ne galo ia laua e tokanoaaga lilifu ha laua. Ne eke e agahala mo iki ha laua, ti tuga ni ne hataki he Atua, ne hoko moli e mate. Ko e tufaaga ne age e laua ke he tau hologa ha laua ko e agahala—fakakite ai e hihiga toka tuai ke taute mena hehe. Ne ta mai foki he agahala e lolelole ne hiku ke he gagao, fuakau, mo e mate. Ko e hihiga ke taute mena hehe, ne omoomoi he fakaohooho faka-Satani, ne moua he fakalatahaaga tagata e fakamauaga tuai he fevihiatiaaki, tau matahavala, totokoaga, mo e tau felakutaki ne totou miliona e tau tagata ne mamate. Ko e kehekehe ha ia mo e tokanoaaga ne age he Atua ke he tagata he kamataaga!—Teutaronome 32:4, 5; Iopu 14:1, 2; Roma 5:12; Fakakiteaga 12:9.
Mena ke Moua Ai e Tokanoaaga
6. (a) Moua i fe e tokanoaaga moli? (e) Ko e heigoa e vahega tokanoaaga ne tutala a Iesu ki ai?
6 He onoono ke he tau tutuaga kelea he tau mena oti he vaha nei, kua nakai ofo he manako e tau tagata ke he tokanoaaga lahi mahaki. Ka e moua i fe e tokanoaaga moli? Ne pehe a Iesu: “Kaeke ke tumau fakaoti a mutolu ke he haku a kupu, ko e tau tutaki moli haku a mutolu. To iloa foki e mutolu e mena moli, ko e mena moli foki ke toka noa ai a mutolu.” (Ioane 8:31, 32) Ko e tokanoaaga nei ne nakai ko e vahega ne fa amanaki e tagata ki ai he magaaho ka utakehe e lautolu taha pule po ke taha matafakatufono ka e talia ke he taha foki. Ka e, ko e tokanoaaga nei kua fakahako tonu ke he lotouho he tau lekua he tagata. Kua tutala a Iesu ke he tokanoaaga mai he lili he agahala. (Ioane 8:24, 34-36) Ti, ka eke e tagata mo tutaki moli ha Iesu Keriso, to logona e ia e tau hikiaga ke he moui hana, ko e tokanoaaga!
7. (a) Ko e heigoa e puhala kua maeke ia tautolu ke ataina mai he agahala mogonei? (e) Ke moua e tokanoaaga ia, ko e heigoa kua latatonu ia tautolu ke taute?
7 Nakai kakano e mena nei ko e tau Kerisiano moli he mogonei kua nakai logona e lauiaaga he hihiga pauaki ke he mahani agahala. Ha kua moua e lautolu e tufaaga he agahala, ne taufetului agaia a lautolu ha ko e mena ia. (Roma 7:21-25) Kaeke moui moli e tagata fakalautatai ke he tau fakaakoaga ha Iesu, to nakai fakatupa agaia a ia ke he agahala. To nakai tuga e pule lahi e agahala ki a ia ke age e tau poaki ke omaoma tuli a ia ki ai. To nakai apitia a ia he puhala moui ne nakai fai kakano mo e moua e ia e manamanatu agahala. To olioli e ia e loto manamanatu mea ki mua he Atua ha kua fakamagalo e tau agahala kua mole he fakave e tua hana ke he poa he Keriso. Ko e tau hihiga agahala to liga lali ke pule ke he tagata, ka e ka nakai talia e ia ha kua manatu e tau fakaakoaga mea he Keriso, kua fakakite e ia kua nakai ko e iki hana e agahala.—Roma 6:12-17.
8. (a) Ko e heigoa e tau tokanoaaga ne tuku mai he faka-Kerisiano moli ki a tautolu? (e) Ko e heigoa e aga ha tautolu kua lata ke he tau pule he lalolagi?
8 Manamanatu ke he tau tokanoaaga kua olioli e tautolu ko e tau Kerisiano. Kua fakatokanoa mai a tautolu he lauia he tau fakaakoaga fakavai, mai he liliaga taulatua, mo e fakatupa ke he agahala. Ko e tau kupu moli homo atu hagaao ke he tuaga he tagata mate mo e liu tu mai nukua fakaata a tautolu mai he matakutaku teao he mate. He iloa ko e tau fakatufono nakai mitaki katoatoa he tagata to hukui he Kautu tututonu he Atua ka fakatokanoa mai a tautolu he nakai fai amaamanakiaga. (Tanielu 2:44; Mataio 6:10) Pete ia, nakai taute e tokanoaaga pihia ke nakai fakalilifu ke he tau pule he fakatufono mo e tau matafakatufono ha lautolu.—Tito 3:1, 2; 1 Peteru 2:16, 17.
9. (a) Lagomatai fakaalofa fefe e Iehova a tautolu ke olioli lahi mahaki e vala tokanoaaga nukua tuku mai ke he tau tagata mogonei? (e) Maeke fefe ia tautolu ke taute e tau fifiliaga pulotu?
9 Ne nakai tuku mai e Iehova ki a tautolu ke fakataitai e hako po ke hepe ke moua aki e puhala kua mua e mitaki ke momoui ai. Iloa e ia e puhala ne tufuga aki a tautolu, tau mena ne ta mai e makona moli, mo e tau mena ke aoga tukulagi ki a tautolu. Kua mailoga e ia e tau manatu mo e tau mahani ne maeke ke fakakelea e fakafetuiaga he tagata mo Ia mo e tau katofia tagata, ti liga ke pa e tagata ia mai he lalolagi fou. He fakaalofa, kua fakailoa mai e Iehova ki a tautolu e tau mena oti nei he puhala mai he Tohi Tapu mo e hana fakatokatokaaga kitia. (Mareko 13:10; Kalatia 5:19-23; 1 Timoteo 1:12, 13) Ti ko tautolu ni ka fakaaoga e ataina ke fifili ne foaki mai he Atua ke fifili e puhala ha tautolu ka tali atu ai. He nakai tuga a Atamu, ka fita e uta e tautolu ke he loto e mena ne talahau he Tohi Tapu ki a tautolu, to taute e tautolu e tau fifiliaga pulotu. To fakakite e tautolu ko e fakafetuiaga mitaki mo Iehova e matapatu puhala moui ha tautolu.
Manako ke he Taha Vahega Tokanoaaga
10. Ko e vahega tokanoaaga fefe kua kumi he falu he Tau Fakamoli a Iehova?
10 He falu magaaho ko e falu fuata mui ne ko e Tau Fakamoli a Iehova—pihia mo lautolu ne motua hake—to liga logona kua manako a lautolu ke he taha vahega tokanoaaga. To liga ke fulufuluola e lalolagi, ti ka lahi e manamanatu ha lautolu ki ai, to au atu e malolo e manako ha lautolu ke taute e tau mena nakai faka-Kerisiano ne mahuiga ke he lalolagi. To nakai pulega e lautolu pihia ke fakaaoga fakahehe e tau tulaki, inu lahi, po ke faivao. Ka e kamata a lautolu ke lafi mo e falu ne nakai ko e tau Kerisiano moli, he manako ke talia e lautolu nei. Liga kamata a lautolu ke fifitaki e tau vagahau mo e tau mahani ha lautolu.—3 Ioane 11.
11. Tupu mai i fe he falu magaaho e fakataki ke taute mena kelea?
11 Falu magaaho ko e fakataki ke taute e mahani nakai faka-Kerisiano kua tupu mai he taha ne tokutoku ke fekafekau ki a Iehova. Ne moli e mena ia ke he falu Kerisiano fakamua, ti mena taha ia ni ka tupu he vaha ha tautolu. Ko e tau tagata pihia kua fa manako ke taute e tau mena kua logona hifo e lautolu ke moua e lautolu e fiafia, ka e ko e tau mena nei kua totoko ke he fakatufono he Atua. Ne fakaohooho e lautolu e falu ke “fiafia.” Kua ‘mavehe e lautolu e tokanoaaga, ka e hane fakatupa a lautolu ke he kelea.’—2 Peteru 2:19.
12. Ko e heigoa e tau fua momoko he mahani ne nakai tatai mo e tau fakatufono mo e tau matapatu fakaakoaga he Atua?
12 Ko e fua he tau mena pihia ne fakahigoa ko e tokanoaaga kua kelea tumau, kakano ha kua liuliu ke he tau matafakatufono he Atua. Ma e fakatai, ko e holifono he mahani fakatane mo e fifine kua maeke ke fua mai e fakatutuku, gagao, mate, fatu noa, mo e liga mavehevehe e fakamauaga. (1 Korinito 6:18; 1 Tesalonia 4:3-8) Ko e fakaaoga fakahehe he tau tulaki kua maeke ke fakatupu e hogohogo manava, koekoe e vagahau, pulefu e kitiaaga, lialiapou, uka ke fafagu, nimoia e manamanatuaga, mo e mate. Maeke foki ke fua mai e hufia kelea, ti liga hokotia ke mahani kolokolovao ke taute aki e hufia kelea ia. Pihia foki ni e tau fua ka moua he fakaaoga fakahehe e kava. (Tau Fakatai 23:29-35) Ko lautolu ne putoia ke he tau mahani pihia kua liga manamanatu kua tokanoa a lautolu, ka e mailoga laia e lautolu fakamui kua to mui tuai kua fakatupa a lautolu ke he agahala. Ti ko e iki vale ha ia e agahala! He manamanatu ke he lekua mogonei ka maeke ke lagomatai a tautolu ke puipui mai he tau fua pihia.—Kalatia 6:7, 8.
Kamataaga he Tau Lekua
13. (a) Fa fakaohooho fefe e tau manako lahi ne takitaki ke he tau lekua? (e) Ke maama ko e heigoa e “feoaki mo lautolu kua mahani kelea,” ha hai e kitiaaga kua lata ia tautolu ke moua? (i) He tali e koe e tau huhu ne tutu he paratafa 13, peehi e kitiaaga ha Iehova.
13 Manamanatu ke he mena ne fa kamata mai e tau lekua. Ne fakamaama he Tohi Tapu: “Ka e takitokotaha mo e kamatamata a ia ka toho mo e hele a ia he hana tau manako lahi; ka fatu e manako lahi ti fanau mai ai e ia, ko e hala; ka motua foki e hala ti fanau mai ai, ko e mate.” (Iakopo 1:14, 15) Fakaohooho fefe e manako lahi? He tau mena ne uta ke he loto. Fa mahani ko e fua anei he feoaki mo e tau tagata ne nakai fakagahua e tau matapatu fakaakoaga he Tohi Tapu. Moli, iloa oti e tautolu kua lata ia tautolu ke kalo he “feoaki mo lautolu kua mahani kelea.” (1 Korinito 15:33) Ka e ko e tau feoakiaga fe kua kelea? Puhala fe kua kitia e Iehova e lekua? He manamanatu ke he tau kupu tohi nei kua fatiaki mai kua lata ke lagomatai aki a tautolu ke moua e maamaaga hako.
Ha kua hihiga ke lilifu moli e falu tagata kua kakano kia ko e tau tagata mitaki a lautolu ke feoaki auloa? (Kenese 34:1, 2, 18, 19)
Maeke nakai he tau fakatutalaaga ha lautolu, liga tau vaiga ha lautolu, ke fakakite e lafi fakatata ha tautolu mo lautolu? (Efeso 5:3, 4)
Fefe e logonaaga ha Iehova kaeke fifili a tautolu ke lafi lahi mo e tau tagata ne nakai fakaalofa ki a ia? (2 Nofoaga he Tau Patuiki 19:1, 2)
Pete he liga gahua fakalataha a tautolu po ke fakatauo he aoga mo lautolu ne nakai tatai e tau talitonu mo e ha tautolu, ko e ha kua lata ia tautolu ke fakaeneene? (1 Peteru 4:3, 4)
He kitekite televisoni mo e tau kifaga, fakaaoga he Internet, mo e totou he tau pepa, tau mekasini, mo e tau nusipepa ko e tau puhala a ia he feoaki mo e falu. Ko e heigoa ne tupu mai he tau mena pihia ne lata ia tautolu ke puipui mai ai? (Tau Fakatai 3:31; Isaia 8:19; Efeso 4:17-19)
Ko e heigoa he fifiliaga ha tautolu ke he tau tagata ke feoaki auloa ka talahau ki a Iehova hagaao ki a tautolu? (Salamo 26:1, 4, 5; 97:10)
14. Ko e heigoa e tokanoaaga mua atu kua fakatoka i mua ma lautolu kua fakagahua tua fakamoli e tomatomaaga he Kupu he Atua mogonei?
14 Kua tata lahi mahaki e lalolagi fou he Atua ne fakatoka mai i mua ha tautolu. Puhala mai he fakatufono he Kautu he Atua he lagi, to fakatokanoa e tagata mai he fakaohoohoaga ha Satani mo e hana fakatokaaga mahani kelea oti kana. Fano fakahaga ai, ko e tau lauiaaga he agahala to utakehe mai he tau tagata liuliu, ti ko e fua ko e mitaki katoatoa e manamanatuaga mo e tino, ti to maeke ia tautolu ke olioli e moui tukulagi he Parataiso. Ko e tokanoaaga kua felauaki katoatoa ke he ‘agaga ha Iehova’ to fakahiku ke olioli he tau tufugatiaaga oti kana. (2 Korinito 3:17) Kua fai kakano nakai ke fakahagahaga kelea ke galo e tau mena oti ia ha kua fakaheu e tomatomaaga he Kupu he Atua mogonei? He fakagahuahua fakapulotu e tokanoaaga faka-Kerisiano ha tautolu he vaha nei, kia fakakite fakamahino e tautolu oti kua manako moli a tautolu ke he “tokanoaaga ha ha he monuina he fanau he Atua.”—Roma 8:21.
Fakatutala Fakamanatu
• Ko e heigoa e vahega tokanoaaga ne olioli he hoa fakamua? Fakatatai fefe e mena ia ke he mena hane logona he tagata he mogonei?
• Ko e heigoa e tokanoaaga ne moua he tau Kerisiano moli? Kehekehe fefe e mena nei mo e tokanoaaga ne iloa he lalolagi?
• Ko e ha kua aoga ke fakaheu e tau lafiaga he tau tagata mahani kelea? He nakai tuga a Atamu, ha hai e tau fifiliaga ke he mena kelea ka talia e tautolu?
[Tau Fakatino he lau 46]
Hataki he Kupu he Atua: “Aua neke fakahehe ai a mutolu, Ko e feoaki mo lautolu kua mahani kelea kua kelea ai e tau mahani mitaki.”